මෙසේ කෙතුමතී නම් රාජධානියෙහි උත්පත්තිය දක්වා දැන් එනුවර සංඛ නම් රජ්ජුරුකෙනෙක් සතරමහද්වීපයට අධිපතිව එකාතපත්‍රකොට චක්‍රවර්ති රාජ්‍යශ්‍රී අනුභව කෙරෙමින් අපරියන්ත වූ සෙනාවාහණයෙන් හා සත්රුවනින් හා නොයෙක් ආනුභාවයෙන් යුක්තව උපදනාහුයයි, දක්වන්නා වූ තිලොගුරු සම්‍යක්සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.
“සම්මොනාම සොරාජා අනන්තබලවාහණො,
සත්තරතන සම්පන්නො චක්කවත්ති මහබ්බලො
ඉද්ධිමා යස්සාචෙව සබ්බකාම සමප්පිතො,
හතපච්චත්‍ථිකං ඛෙමං අනුසාසති ධම්මතො”යි.
ඒ රජ්ජුරුවෝ කෙබඳු වූ ශ්‍රීසමෘද්ධියක් ඇත්තාහුද? යත්:- ඒ රජ්ජුරුවෝ වූකලි ඇත්සෙනඟය, අස්සෙනඟය, රථසෙනඟය, පාබලසෙනඟය යන අපමණ වූ සිව්රඟසෙනගින් ගැවසී ගත්තා වූ සතිස්යොදනෙක පැතිර සිටිනා වූ නිරන්තරයෙන් උපස්ථාන කරන්නාවූ පිරිසිදු වූ අවිකලාඞ්ගවූ පුරුෂපරාක්‍රම සඞ්ඛ්‍යාතබලයෙන් යුක්ත වූ නොයෙක් සේනාවාහණ ඇත්තාහ. චක්‍රරත්නය-හස්තිරත්නය-අශ්වරත්නය-මාණික්‍යරත්නය-ස්ත්‍රීරත්නය-ගෘහපතිරත්නය-පරිනායකරත්නය යන සප්තරත්නයෙන් සමර්ථයහ. දහසක් දැවි ඇති නිම් වළළු සහිත නැබසහිත සර්වාකාරයෙන් සම්පූර්ණ චක්‍රරත්නය දෙදහසක් කොදෙවු පිරිවර කොට ඇති සතරමහාද්වීපයෙහි පවත්වන්ට සමර්ථ වූ චක්‍රවර්ති රාජානුභාවය ඇත්තාහ. අවශෙෂජනයන්ගේ බලයට වඩා අධික වූ මහත්වූ කායබල ඥානබල-කුශලබලයෙන් සමන්විතයහ. රජ-බමුණු-වෙළඳ-ගොවි සතරකුලෙහි ප්‍රභූසත්ත්‍වයන් හා අධිකාර සෙනෙවිරත්-ඈපා-මාපා-මද්ධලී යන පඤ්චප්‍රධානයන් හා අන්තඃපුර-පිරිපුර-කම්මිත්තන් ආදි නොයෙක් පිරිවරජනයන්ගෙන් පිරිවැරුම් ඇත්තාහ.
ඒ සඞ්ඛනම් චක්‍රවර්තිරජ්ජුරුවන්ගේ ශරීරයෙන් සඳුන් සුවඳ වහනය වන්නේය. මේ එක්සෘද්ධියෙක. මුඛයෙන් මහනෙල්මල් සුවඳ පැතිරෙන්නේය. මේ දෙවනසෘද්ධියය. දිව්‍යපුත්‍රයෝ සතරදෙනෙක් සතරදිග හැමකල්ම කඩුගත් අත් ඇති ව රැකවල් ගෙන සිටිනාහ. මේ තුන්වැනිසෘද්ධියෙක. ආකාශචාරී වන්නාහ. මේ සතරවැනිසෘද්ධියය. තවද දිව්‍යරූපයට නොපැමිණියාවූ මනුෂ්‍යරූපය ඉක්ම සිටියාවූ විශිෂ්ටවූ රූප ඇත්තාහ. මේ එක්සෘද්ධියෙක. අනුභවකළ ආහාර පානවර්ගය ඇඹුල් නොවී සමව පාකය කරන්නාවූ කර්මජ තෙජෝධාතුවෙන් යුක්තයහ. මේ දෙවැනිසෘද්ධියය ජීවිතාන්තය දක්වාත් සියලු ලෝවැස්සන් දැක තෘප්තියකට නො පැමිණෙන්නා වූ ශ්‍රීසමෘද්ධිය ඇත්තාහ. මේ තුන්වැනිසෘද්ධියය. සිතූසිත හා සමග ආකාශයට පැනනැඟී කැමැති දිහාකට යන්ට සමර්ථ වන්නාහ. මේ සතරවැනි සෘද්ධියය. මෙසේ විප්‍රකාර චතුර්විධසෘද්ධියකින් සමන්විතයහ. ඇසින් දැක ඇලුම් කටයුතු වූ ඉෂ්ට-කාන්ත-මනාප-රූප-ශබ්ද-ගන්‍ධ-රස-ස්ප්‍රෂ්ටව්‍ය සඞ්ඛ්‍යාත පඤ්චකාමගුණයෙන් හා දිවසැපතක් හා සමාන වූ ආස්තරණ-පාපුරණ-දාසි-දාස හා දිවසැපතක් හා ක්‍ෂෙත්‍රවස්තු සඞ්ඛ්‍යාත වස්තුකාමයෙන් සමන්විතයහ. නසනලද පස මිතුරන් ඇති නිර්භය වූ සුභික්‍ෂ වූ සියලු පෘථිවිමණ්ඩලය මහත්වූ යසපිරිවරින් හා ආනුභාවයෙන් යුක්තව දසරාජධර්මයෙන් අකොප්‍යව දාන-ප්‍රියවචන-අර්ථචර්යා-සමානාත්මතා යයි කියනලද සතරසංග්‍රහ වස්තුවෙන් ජනරජනය කෙරෙමින් අනුශාසනා කරන්නාහුය.
එසේ හෙයින් වදාළහ බුදුහු:-
“අසීතිවස්සසහස්සායුකෙසු භික්ඛවෙ මනුස්සෙසු කෙතුමතියා රාජධානියා සඞ්ඛොනාම රාජා උප්පජ්ජිස්සති චක්කවත්ති ධම්මිකො ධම්මරාජා චාතුරන්තො විජිතාවී ජනපදත්‍ථාචරියප්පත්තො සත්තරතනසමන්නාගතො තස්සි’මානිසත්තරතනානි භවිස්සන්ති සෙය්‍යථීදං? චක්කරතනං, හත්‍ථිරතනං, අස්සරතනං, මණිරතනං, ඉත්‍ථිරතනං, ගහපතිරතනං, පරිනායකරතන මෙව සත්තමං, පරොසහස්සං ඛො පනස්ස පුත්තා භවිස්සන්ති සූරා, වීරඞ්ගරූපා පරසෙනප්පමද්දනා සො ඉමං පඨවිං සාගරපරියන්තං අදණ්ඩෙන අසත්‍ථෙන ධම්මෙන අභිවිජිය අජ්ඣාවසිස්සතී”යි.