3. නෛෂ්ක්‍රම්‍ය පාරමිතාව

ආදීනව දැකීම් වශයෙන්, කාමයන් කෙරෙන් හා භවයන් කෙරෙන් නික්මීම් වශයෙන් උපදනා වූ සම්බෝධියට නැමුණු - බරවුණු අලෝභ ප්‍රධාන කුශල චිත්තය නෛෂ්ක්‍රම්‍ය පාරමිතාව ය. මෙහි නික්මීම ය යනු ඇල්ම ගරු කොට බැහැර කිරීමය. තමා හෝ කාමයන් ගෙන් හා භවයන් ගෙන් ඈත් වීම ය. ආලය අත හැරීම් මාත්‍රය ම කාමයන් බැහැර කිරීම ද වේ. කාමයන්ගෙන් බැහැර වීම ද වේ. චරියා පිටක අටුවාවෙහි මහාබෝධි පාරමිතා ව පමණක් දැක්වීම් වශයෙන්,

“කරුණුපාය කොසල්ල පරිග්ගහිතො ආදීනව දස්සන පුබ්බංගමො කාමභවෙහි නික්ඛමණ චිත්තුප්පාදො නෙක්ඛම්ම පාරමිතා.”

යනු කීහ. කරුණාවෙන් හා උපා දන්නා නුවණින් හාත්පසින් ගන්නා ලද - ආරක්ෂා කරන ලද ආදීනවය දැකීම් පෙරටු කොට ඇත්තා වූ කාමයන් කෙරෙන් හා භවයෙන් නික්මෙන්නා වූ චිත්තෝත්පාදය නෛෂ්ක්‍රම්‍ය පාරමිතාව ය යනු එහි තේරුම යි.

වස්තුකාමය ක්ලේශකාමය යි කාම දෙකකි. රූප කාමය ය, සද්දකාමය ය, ගන්ධකාමය ය, රසකාමය ය, පොට්ඨබ්බකාමය ය, ධම්මකාමය යයි වස්තුකාම සයකි. එයින් රූප කාමය යනු ලෝකයා විසින් හොඳ යයි සලකනු ලබන, පෙනෙන කල්හි සිත් නෙත් පිනා යන බලන්නහුට ආස්වාදයක් ඇති වන ඇසට පෙනෙන පණ ඇති නැති සියල්ල ය.

සද්දකාමය යනු ඇසෙන කල්හි කනට මිහිරි, සිතට මිහිරි ඇසීමෙන් ආස්වාදයක් ලැබෙන, ලෝභය ඇති වන ශබ්දයෝ ය. ගන්ධකාමය යනු හොඳය යි සලකන නාසයට මිහිරි සිතට පිරිය ආඝ්‍රාණයෙන් ආස්වාදයක් ලැබෙන ලෝභයට හේතුවන සුගන්ධයෝ ය. රසකාමය යනු දිවට මිහිරි සිතට පිරිය ආස්වාදනීය රසයෝ ය. ඵොට්ඨබ්බකාමය යනු ශරීරයෙහි සැපෙන ගෑවෙන ඇතිල්ලෙන කල්හි සුවය ඇති වන පණ ඇති නැති වස්තූහු ය. ශරීරයට වඩා සුවය ඇති වන්නේ පණ ඇති වස්තු ගෑවෙන සැපෙන ඇතිල්ලෙන කල්හි ය. ඒ නිසා මනුෂ්‍යයෝ අනිකක් නො ලබන කල්හි තමා ගේ අත මත හිස තබා නිදති. තදින් ලෝභය ඇති වන්නේ පණ ඇති වස්තුවල ස්පර්ශයට ය.

ධම්මකාමය යනු රූපකාමාදි පසෙන් අන්‍ය වූ ලෝභය ඇති වන සියල්ල ය. කරුණාව - මෛත්‍රිය - ආලය - ඥානය - වීර්‍ය්‍යය - සිහිය යනාදිය ධම්ම කාමයෝ ය. පින් ද ධම්ම කාමයට ම අයත් වේ. තවත් ක්‍රමයකින් කියන හොත් මනුෂ්‍යාදීන් විසින් හොඳය කියා උසස්ය කියා සලකනු ලබන ආහාර - පාන - වස්ත්‍ර - ආභරණ - ගෘහ - යාන - වාහන - කෙත් - වතු - ඇඳ - පුටු - මේස - භාජන - රන් - රිදී - මුතු - මැණික් - මුදල් ආදිය ය. ගවාදි ප්‍රයෝජනවත් සත්ත්වයෝ ය. අඹුදරු නෑ මිතුරෝ යන මේ සියල්ල වස්තු කාමය ය. ක්ලේශ කාමය යනු වස්තු කාමය පිළිබඳව ඇති වන ලෝභය ය, කාම භවය ය, රූප භවය ය, අරූප භවය යයි භව තුනෙකි.