සූතිස්වන භාවනා පදය.

සන්තතිඝනය බිඳ සංස්කාරයන් දැකීමට නො සමත් ජනයාට උත්පත්තියේ පටන් මරණය තෙක් මේ සිරුර එක් දෙයක් වශයෙන් පෙනෙතෙත් එය එක් දෙයක් නොව රූප පරම්පරාවෙකි. ඒ රූප පරම්පරාවෝ සැම කල්හි ඒකාන්තයෙන් පවත්නාහු නො වෙති. පරණ වීමෙන් රූප පරම්පරාව දුබල වේ. නරක් වේ. එයට ජරාව ය යි ද, දිරීම ය යි ද කියනු ලැබේ. ස්කන්ධයෝ දිරන ස්වභාව ඇතියෝ ය. ඒ දිරීම අනේක කායික, මානසික දුඃඛයන්ට හේතුවක් වන බැවින් දුකකැ යි කියනු ලැබේ. ස්කන්ධ පරම්පරාව වූ ශරීරය පරණ වූ කල්හි එහි ලේ මස් හීන වෙයි, ඇට-නහර ඉල්පෙයි, සම රැළි වැටෙයි, එහි සුදු-කළු ලප ඇති වෙයි, හිසකේ-රැවුල් සුදු වෙයි. දත් ගැල වෙයි, කන් ඇසීම-ඇස් පෙනීම අඩු වෙයි. ඇස්වලින් කබ ගලන්නට වෙයි, දිරාගිය ශරීර ඇත්තේ අශෝභන බැවින් දුගඳ ඇති බැවින් සෙස්සන්ට තබා දූදරුවන්ට ද අප්‍රිය වේ. දිරා දුබල වූ පුද්ගලයා ජීවන වියදම සපයා ගැනීමට, රැකියාවක් කිරීමට අසමත් වෙයි. ඔහුට ආහාරපානාදිය, දූ දරු ආදීන්ගෙන් නො ලැබුණ හොත් තැන තැන ඇවිද අනුන්ගෙන් ඉල්ලා ජීවත් වන්නට සිදු වෙයි. යාමට ද පණක් නැති ඔහුට දණ්ඩක පිහිටෙන් එහා මෙහා යන්නට සිදු වේ. දණ්ඩක පිහිටෙන් වෙවුලමින් අමාරුවෙන් එහා මෙහා යන විරූප වූ මහල්ලා කොල්ලන්ට විකාරයක් වෙයි. ඔහු දුටු විට කොල්ලෝ ගල් මුල් ගසති, පෙනීමේ අඩුකම නිසා ද, පා වළංගු නැති නිසා ද, මහල්ලා නොයෙක් විට ගල්, මුල්වල සැපෙයි. කාණුවලට වළවලට වැටෙයි. ඔහුට තමාගේ ශරීරය හා ඇඳුම් පවිත්‍ර‍ කරගත නො හීමෙන් අපවිත්‍ර‍ව වෙසෙන්නට සිදු වෙයි. ලද ආහාරය වුව ද අනුභව කිරීම අපහසු වෙයි. ඔහුට ශරීරයේ අත් පාවල හා තුනටියෙහි නිතර වේදනා ඇති වෙයි. අර්ශස් ආදී රෝග උත්සන්න වීමෙන් බොහෝ දුක් ඇති වෙයි. ඔහුට කලින් දැන සිටි කරුණ සිහි නො කළ හැකි වෙයි. කලින් අඳුනන අය හඳුනා ගැනීම අපහසු වෙයි. සිරුර වඩාත් දිරා ගිය කල්හි අනුන් ගේ උපකාරයෙන් තොරව නැගිටීම ද නො කළ හැකි වෙයි. ඔහුට එක් තැනක වැතිර ශාරීරික දුඃඛවේදනා විඳිමින් කල් යවන්නට සිදු වේ. මේ ජරාවේ නපුර ය. මෙබඳු තත්ත්වයක් ඇති පඤ්චස්කන්ධයක් ලැබීම යහපතක් නොව නපුරෙකි. එබැවින් නුවණැත්තෝ ජරා පත්වන පඤ්චස්කන්ධය හැර ජරාවෙන් තොර නිවනට පිවිසෙති.

“පඤ්චක්ඛන්ධෙ ජරාධම්මතෝ පස්සන්තෝ අනුලෝමිකං ඛන්තිං පටිලභති, පඤ්චන්නං ඛන්ධානං නිරොධෝ අජරං නිබ්බානන්ති පස්සන්තෝ සම්මත්තනියාමං ඔක්කමති.”

පඤ්චස්කන්ධයන් දිරන ස්වභාව ඇතියන් වශයෙන් දක්නා යෝගාවචර තෙමේ ලෝකෝත්තර මාර්ගයට අනුරූප විදර්ශනා ඥානය ලබයි. පස්දෙනකුන් වූ ස්කන්ධයන්ගේ අනුත්පාද නිරෝධය ජරාවක් නැති නිවනය යි දක්නා යෝගාවචර තෙමේ ලෝකෝත්තර මාර්ගයට බැසගනී.