12-8 කාල තෙරුන් පිළිබඳ කථා පුවත.
යො සාසනං අරහතං අරියානං ධම්මජීවිනං
පටික්කොසති දුම්මෙධො දිට්ඨිං නිස්සාය පාපිකං
ඵලානි කට්ඨකස්සෙව අත්තඝඤ්ඤාය ඵල්ලති.
යම් අඥාන පුද්ගලයෙක් (තමහට වන ලාභසත්කාරයට හානි වෙතැ යි බියෙන්) ලාමක වූ දෘෂ්ටිය නිසා නිකෙලෙස් වූ, දැහැමින් ජීවත් වන සුලු වූ, (බුද්ධාදි) ආර්‍ය්‍යයන්ගේ අනුශාසනය වළකා ද, (ඔහුගේ ඒ ප්‍රතික්‍රෝශනය ද ලාමක දෘෂ්ටිය ද) හුනගස්හුගේ පල ගැන්ම මෙන් ආත්මවධය පිණිස (තමහට විනාශය පිණිස) පල ගන්නේ ය (හෙවත් නිපදනේ ය).
"යො සාසනංති" යන මේ ධර්ම දේශනය ශාස්තෲන් වහන්සේ දෙව්රම වැඩසිටියදී කාල තෙරුන් අරමුණු කරගෙන දේශනා කළහ.
සැවැත් නුවර එක් ස්ත්‍රියක් මව ලෙසට එම තෙරුන්ට උවටැන් කරන්නීය. ඇගේ අසල්වැසි ගෙයක මිනිස්සු බුදුන් වෙතින් ධර්මය අසා අවුත් අහෝ බුදුවරුන් නම් ආශ්චර්ය වේ. ධර්ම දේශනා ඉතා මිහිරි වේ. යනුවෙන් ප්‍රශංසා කරති. එම ස්ත්‍රිය මේ බුදුගුණ අසා ස්වාමීනි මමත් බුදුන්ගේ බණ ඇසීමට කැමැත්තෙමියි උන්වහන්සේ දැනුම් දුන්නාය. එම තෙරුන් එහි නොයන්නැයි ඇය වළක්වාලීය. එහෙත් ඇය නැවත නැවත තුන්වරක් කියා වළකාලුවිට බුදුන්ගෙන් ධර්මය අසන්නට කැමති වුවාය. මේ භික්ෂුව විසින් මෙලෙස ඇය වළක්වා ලීමට කුමක් හේතුවීද? බුදුන් වෙතින් ධර්මය අසා මා කෙරේ භක්තිය බිඳෙනු ඇත. යන සිතුවිල්ල ය එහෙත් මේ උපාසිකාව එක් දිනක් අළුයම උදේ ආහාරය ගෙන පෙහෙවස් සමාදන්වී දරුව ආර්යන් වහන්සේට හොඳින් දානය දෙන්නැයි දුවණියන්ට නියමකර විහාරයට ගියාය. දුවණියද තෙරුන් පැමිණිවිට දන් දී වළදවා සිටිවිට මහ උවැසිය කොහි දැයි විමසීය. ඇය ධර්ම ශ්‍රවණය සඳහා විහාරයට ගියබව පැවසු විට කුසට ඩහදිය දමමින් බෙහෙවින් තැවෙමින් දැන් ඇය මා කෙරෙහි බිඳුනේයයි වේගයෙන් ගොස් - ඇය බුදුන් වෙත ධර්මය අසමින් සිටිනු දැක බුදුන්ට මෙසේ පැවසුවේය. ස්වාමීනි මැය මෝඩයි සියුම් ධර්ම කථා නොදන්නිය මැයට ස්ඛන්ධ ආයතන පිළිබඳ සියුම් කතා නොකියා දානය පිළිබඳව හෝ සීලය පිළිබඳව හෝ කියා දීම සුදුසුය. බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔහුගේ අදහස තේරුම්ගෙන මහණ නුඹ අඥානය පව්කාර දෘෂ්ටි නිසා බුද්ධ ශාසනය අවඥාවට ලක්කරයි. තමාම නසාගැනීමට උත්සාහ කරන්නේ යයි පවසා මේ ගාථාව දේශනා කළහ.
සිව්පසය ලොබි නේ - අරහත් දහම නසන්නේ
අනුවණ කමින් තම - මම බුදුන් ඔවදන හරනේ
පල හැඳුනු උණගස - එයින් නැසෙනා සේ
අනුවණ පැවිද්දද - අනුවණ කමින් වැනසේ.
"ආර්ය වූ ධර්ම ජීවීවූ අරහත් ශාසනය යමෙක් අඥාන පාපී වූ දෘෂ්ටි නිසා අවඥාවට භාජන කෙරේද ඇතැම් වෘක්ෂයන්හි ඵල හට ගැනීම එහි විනාශයට හේතුවන්නා සේම තමාද වැනසී යාමට හේතුවේ.
එහි අර්ථය - සො දුම්මේධො - යම් අණුවනයෙක් තමන්ට ලැබෙන සත්කාර නැතිවේය යන බියෙන් පාපිකං දිටඨිං නිස්සාය - පාපී දෘෂ්ටින් නිසා ධර්මය හෝ අසමු - දානය හෝ දෙමුයි පවසන විට දොස් නගා ධර්මජීවි අරහත් ආර්යයන්ගේ බුදුසසුන නින්දාවට ලක්කෙරේද? කට්ඨස්සඵලානි ඔහුගේ ඒ නින්දාබස් උණ ගස් ආදියේ ඵල හටගැනීම ගසේ විනාශයට හේතුවන්නාසේම අත්ත සඤ්ඤාය ඵල්ලති තම විනාශය සඳහාම හේතුවේ මේ ලෙසට එම භික්ෂුවද තම විනාශයට එබඳු අදහස් ඇතිකරගනී. මෙසේ කියන ලද්දේ. කෙසෙල් ගස ඵල හටගැනීම විනාශයට හේතුවේ. උණගස් බට ගස් ඵල හටගැනීම විනාශයට හේතුවේ. නින්දිත පුරුෂයාට කරන සත්කාරය ඔහුගේ විනාශයට හේතුවේ.
උණ බට කෙසෙල් පුදින්නේ විනාසෙටයි.
සැප සත්කාර අනුවණයගෙ අබාවටයි
මෙම දේශනය අවසානයේදී උපාසිකාව සෝවාන් ඵලයට පත්වූවාය. පැමිණි පිරිසටද සාර්ථක ප්‍රයෝජනවත් දේශනයක් විය.
.