නිමිත්ත අවට ඇසු හමුවේ ගලෙක් ඇත් නම් මේ ගල උසය කියා හෝ කුඩාය කියා හෝ මහත්ය කියා හෝ තඹ පැහැය කියා හෝ කලු පැහැය කියා හෝ සුදු පැහැය කියා හෝ දිගය කියා හෝ වටය කියා හෝ ව්‍යවස්ථා කැරැ ගත යුතු. එසේ ව්‍යවස්ථා කොටැ ගෙනැ “මේ ගල මෙ තැන ය, අසුභ නිමිත්ත මෙතැන ය. මේ අසුභ නිමිත්ත ය, මේ ගල යයි සැලකිය යුතු තුඹසෙක් නම් එ ද උස ය කියා හෝ මිටිය කියා හෝ කුඩාය කියා හෝ මහත්ය කියා හෝ තඹ පැහැය කියා හෝ කලු පැහැය කියා හෝ දිගය කියා හෝ වටය කියා හේ ව්‍යවස්ථා කැරැ ගත යුතු. එසේ ව්‍යවස්ථා කොටැ ගෙනැ තුඹස මෙ තැනය අසුභ නිමිත්ත මෙතැන ය, මේ තුඹස ය, මේ අසුභ නිමිත්ත යයි සැලකිය යුතු. රුකෙක් නම් එද අසතුයෙක කියා හෝ නුගයෙක කියා හෝ කලුසුයෙක කියා හෝ ගිවුළුවෙක කියා හෝ උස, මිටි, කුඩා, මහත්, කලු, සුදු කියා හෝ ව්‍යවස්ථා කැරැ ගත යුතු. එසේ ව්‍යවස්ථා කොටැ මේ ගස මෙතැන ය. අසුභ නිමිත්ත මෙ තැනය, මේ ගසය, මේ අසුභ නිමිත්ත යයි සැලකිය යුතු. ඉදින් ගසෙක් නම් එ ද හිඳිය කියා හෝ කරඹය කියා හෝ කණෙරුය කියා හෝ කටුකරඬුය කියා හෝ උස, මිටි, කුඩා, මහත් කියා හෝ ව්‍යවස්ථා කැරැ ගත යුතු. එසේ ව්‍යවස්ථා කොටැ ගෙනැ මේ ගස මෙ තැන ය, මේ අසුභ නිමිත්ත මෙ තැන ය, මේ ගස ය, මේ අසුභ නිමිත්ත යයි සැලකිය යුතු. ඉදින් වැලෙක් නම් එද ලබු කියා හෝ කොමඩු කියා හෝ පූඩා කියා හෝ කළු වැල් කියා හෝ රසකිඳ කියා හෝ ව්‍යවස්ථා කැරැ ගත යුතු. එසේ ව්‍යවස්ථා කොටැ ගෙනැ මේ වැල මෙ තැනය, අසුභ නිමිත්ත මෙ තැනය, මේ අසුභ නිමිත්ත ය මේ වැල යයි සැලකිය යුතු. “සනිමිත්ත කරන්නේ ය, සාරම්මණ කරන්නේ ය” යනුදු මෙහි ම ඇතුළති. නැවත නැවත ව්‍යවස්ථා කිරීම සනිමිත්ත කිරීම ය. මේ ගල ය මේ අසුභ නිමිත්ත ය. මේ අසුභ නිමිත්ත ය මේ ගලය යි දෙක-දෙක එක් කොටැ ව්‍යවස්ථා කිරීම සාරම්මණ කිරීම ය. ‘මෙසේ සනිමිත්ත කොටැ සාරම්මණ කොට සභාග හෙයින් සලකුණු කරන්නේ ය”යි කී බැවින් එහි සභාග භාවය - අනන්‍ය සාධාරණ භාවය - ඒ නිමිත්ත පිළිබඳ උද්ධුමාතභාවය මෙනෙහි කළයුතු. වනිතය, උද්ධුමාතය යි මෙසේ ස්වභාවයේ සරසයෙන් ව්‍යවස්ථා කටයුතුය යි කී සේ යි. (“වනිතා” යනු උද්ධුමාතකය යන අර්‍ථ යි. ‘වනිතං ති සූනා” යනු ටීකා යි. ස්වභාව යනු පිළිකුල් බැවින් රසය යි කියනු ලැබ්. “ස්භාවො එව තථෘ නිප්ඵජ්ජනතො රසො ති වුතේතා” යනු ටීකා යි.”)
මෙසේ ව්‍යවස්ථා කොටැ වර්‍ණ, ලිඞ්ග, සණ්ඨාන, දිසා, ඕකාස, පරිච්ඡේද යන සයාකාරයෙන් නිමිත්ත ග්‍ර‍හණය කළ යුතු.