මේද දේශනා ක්‍ර‍මය මැයි.
විශේෂ:- මෙහි ඖදාරික හෙයින් ද, සියලු සත්ත්වයනට සාධාරණ හෙයින් ද, දැනීමට පහසු හෙයින් ද, දුඃඛසත්‍යය පළමු කොට වදාළහ. එම දුඃඛසත්‍යයාගේ ම හේතු දැක්වීම සඳහා එයට අනතුරුවැ සමුදය සත්‍යය වදාළහ. ‘හේතු නිරෝධයෙන් ඵල නිරෝධය වේ ය’යි දැක්වීම සඳහා සමුදය සත්‍යයට අනතුරුවැ නිරෝධ සත්‍යය වදාළහ. නිරෝධයට පැමිණීමේ උපාය දැක්වීම සඳහා එයට අනතුරුවැ මාර්‍ග සත්‍යය වදාළහ.
තවද භවසුඛාස්වාදයෙහි ගැලුණු සත්ත්වයනට කළකිරීම් උපදවනු සඳහා දුඃඛසත්‍යය වදාළහ.
ඒ දුක අනුන් විසින් කරන ලද්දක් නො වෙයි. ඊශ්වර නිර්‍මාණාදි හේතුවෙන් වූවක් ද නොවේ. වැලි මේ හේතුවෙන් මැ වේ යයි ඒ දුකට අනතුරුවැ සමුදය සත්‍යය වදාළහ.
සමුදය සහිත දුකින් මැඩ පැවැත්වුණු හෙයින් සංවේගයට පැමිණ දුකින් නික්මීම සොයන්නා වූ සත්පුරුෂයනට නිශ්ශරණ දැක්වීමෙන් අස්වැසිලි උපදවනු පිණිස සමුදය සත්‍යයට අනතුරුව නිරෝධ සත්‍යය වදාළහ.
නිරෝධයට පැමිණෙනු පිණිස මග සොයන්නවුනට එයට අනතුරුවැ මාර්‍ග සත්‍යය වදාළහ.
ක්‍ර‍ම වශයෙන් විනිශ්චය මෙසේයි.