අතීත භවයේ දී කරන ලද යම්කිසි කර්මයක් විපාකාවස්ථාවට පැමිණීම් වශයෙන් දෙවන භවයේ සත්ත්වයාගේ උත්පත්තිය සිදු වේ. කර්මයෙන් සත්ත්වයාගේ උත්පත්තිය සිදු කරතත්, කර්මයට එය කළ හැකි වන්නේ භව තෘෂ්ණාවේ උපකාරයක් ලද හොත් පමණකි. දෙවන ජාතියක විපාකත්වයට පැමිණීමට උපකාර වන භව තෘෂ්ණාව රහතුන් කෙරෙහි නැති බැවින් වතුරේ ආධාරය නො ලබා පැළවී වියළී යන බීජයන් මෙන්, රහතුන් ගේ කර්මයෝ විපාකත්වයට නො පැමිණ අභාවප්‍රාප්ත වෙති.
භව තෘෂ්ණාව යනු ලෝකයෙහි එක්තරා කෙනකු සැටියට විසීමේ ආශාව ය. එනම් පඤ්චස්කන්ධය පවත්වා ගැනීමේ ආශාව ය. ඒ ආශාව ඇති සත්ත්වයාගේ විඤ්ඤාණ පරම්පරාව, මරණයෙන් ද නො සිදී ඉදිරියට දික් වෙයි. ඒ හේතුවෙන් කර්මයට විපාක බවට පැමිණීම් වශයෙන් දෙවන ජාතියේ ප්‍රතිසන්ධිය ඇති කළ හැකි වේ. තෘෂ්ණා කර්ම දෙකින් එකකට වත් අනෙකේ උපකාරය නො මැති ව, මේ උත්පත්තිය සිදු කළ නොහෙන බැවින් ඒ දෙක ම දෙවන ජාතියේ ඉපැදීමේ හේතු ය යි කියනු ලැබේ. පඤ්චස්කන්ධය අනේකාදීනවයෙන් යුක්ත බිය විය යුතු දෙයක් බව, මෙතෙක් ත්‍රිලක්ෂණ භාවනාව කළ යෝගාවචරයා නිසැකව ම දන්නවා ඇත. පඤ්චස්කන්ධයේ ඇති ආදීනවය පෙනෙන හොත් ඒ බිය විය යුතු පඤ්චස්කන්ධය ගැන ඇලීමක් ඇති නොවේ. ඒ ඇල්ම ඇතිවීමට පඤ්චස්කන්ධයේ ආදීනවය වසන, එය නිත්‍ය ශුභ දෙයක් සැටියට දක්වා සත්ත්වයා මුළා කරවන අවිද්‍යාව තිබිය යුතු ය. ඒ අවිද්‍යාව නැතිව කිසි කලෙක තෘෂ්ණාවට පමණක් ඇති විය නො හැකි ය. තෘෂ්ණාව ඇති වෙතොත් සෑම කල්හි ම ඇති වන්නේ අවිද්‍යාවත් සමඟ අත්වැල් බැඳ ගෙන ම ය. එබැවින් දෙ වන භවයේ උත්පත්තියට අවිද්‍යාවත් හේතුවෙකි.
අවිද්‍යා-තෘෂ්ණා-කර්ම යන අතීත භවයට අයත් හේතූන් නිසා වර්තමාන භවයේ ඉපැදීම විය. වර්තමාන භවය ලැබිණ. අවිද්‍යා තෘෂ්ණා කර්මයෝ භවය ඇති කළහ. ලබා දුන්හ. රූපයෝ අවිද්‍යා තෘෂ්ණා කර්මයන් විසින් උපදවන භවයාගේ එක් කොටසෙකි. අප්‍රහීණ වශයෙන් නැවත නැවත උපදිමින් සත්ත්වසන්තානයෙහි අවිද්‍යාව පවත්නා තාක්, තෘෂ්ණාව පවත්නා තාක්, කර්ම පවත්නා තාක් භවයෙන් භවයෙහි නැවත නැවත රූපයෝ ද උපදනාහු ය. අවිද්‍යා-තෘෂ්ණා-කර්ම සංඛ්‍යාත අතීත භව පර්‍ය්‍යාපන්න හේතූන් ගෙන් පහළ වන්නා වූ රූප කයට නා නා පරම්පරා වශයෙන් වැඩි වැඩී ඒ ඒ භවය මුළුල්ලෙහි පැවතිය හැකි වීමට ආහාරයාගේ සංයෝගය ද ලැබිය යුතුය. එය නො ලද හොත් කල් නො පැවතී රූප පරම්පරාවෝ, සිඳී යන්නාහ. ඒවා නො සිඳී පවත්නේ ආහාරයාගේ උපස්ථම්භනය නිසා ය. එ බැවින් ආහාරය ද රූපයාගේ උත්පත්ති හේතුවෙකි.
පළමු කී අතීත භවපර්‍ය්‍යාපන්න හේතු තුනට ආහාරයත් එකළ කල්හි රූප හේතු සතරක් වන්නේය. සතරක් වූ හේතූන් අනුව රූපයාගේ උදයය බලා ඉක්බිති “මේ රූපයෝ පහළ වන්නට මත්තෙන් කොහි වත් නො තිබී කොතැනකින් වත් නො පැමිණ ඒ ඒ තැන පහළ වන්නාහ” යි හේතූන් අපේක්ෂා නො කොට ඔවුන්ගේ උදයය පමණක් ද බැලිය යුතුය. හේතූන්ගේ වශයෙන් බැලීම් සතරය, උත්පාද ලක්ෂණය පමණක් බැලීම ය යි රූපස්කන්ධ පිළිබඳ උදයානුපස්සනා පසෙක් වන්නේය. මෙසේ පස් ආකාරයෙන් රූපයාගේ උදයය බලා නැවත “ප්‍රහාණය කිරීමෙන් අවිද්‍යාව නිරුද්ධ කල්හි, තෘෂ්ණාව නිරුද්ධ කල්හි, කර්මය නිරුද්ධ කල්හි, රූපයෝ නො පවත්නාහ. නිරුද්ධ වන්නාහ” යි හේතු නිරෝධයාගේ වශයෙන් සතර ආකාරයෙන් රූපයන්ගේ නිරෝධය බැලිය යුතුය.
“උපදිනා වූ මේ රූපයේ කොහිවත් නො ගොස් කොහිවත් නො සැඟවී උපනුපන් තැන ම බිඳෙන්නාහ. අතුරුදහන් වන්නාහ”. යි හේතු අපේක්ෂාවක් නො කොට ලක්ෂණය පමණක් ම ද බැලිය යුතුය. සතරක් වූ නිරෝධ හේතු නිරෝධයන්ගේ වශයෙන් හා නිරෝධ ලක්ෂණයාගේ වශයෙන් හා රූපය පිළිබඳ වයානුපස්සනා ද පසෙක් වන්නේ ය. උදයානු පස්සනා පසය, වයානු පස්සනා පසය යි රූපස්කන්ධය පිළිබඳ අනුපස්සනා දසයෙකි. රූපස්කන්ධය පිළිබඳ කී කරුණු හොඳින් තේරුම් ගෙන රූපස්කන්ධයා ගේ උදයව්‍යය දෙක දශාකාරයෙන් නැවත නැවත බැලීම් වශයෙන් මතු දක්වන පරිදි මනස්කාරය පවත්වනු. භාවනා කරනු.