සාමිසං වා සුඛං වෙදනං වෙදියමානො සාමිසං සුඛං වෙදනං වෙදියාමීති පජානාති. නිරාමිසං වා සුඛා වෙදනං වෙදියමානො නිරාමිසං සුඛං වෙදනං වෙදියාමීති පජානාති.

පඤ්ච කාම රස ආස්වාදය හා සම්බන්ධ වූ සාමිස සුඛ වේදනාව විඳිමින් සිටිය දී, කාම රසය සම්බන්ධ සාමිස සුඛ වේදනාව විඳිමි ය යි දැනගනී. පඤ්ච කාම රස ආස්වාදය හා සම්බන්ධ නො වූ නිරාමිස සුඛ වේදනාව විඳිමින් සිටිය දී, කාම රසය සම්බන්ධ නො වූ නිරාමිස සුඛ වේදනාව විඳිමි ය යි දැන ගනී.

තමාට වුවමනා කරන - තමා ආදරය කරන - තමා සතුටු කරවන අඹුසැමි, දූ පුතුන්, ඇඳුම් පැළඳුම්, කෑම් බීම්, රන් රිදී මුතු මැණික්, ඇත් අස් එළහරක් මීහරක් යන මේ ආදී බාහිර වස්තු ද තමාගේ ශරීරයෙහි ම ඇතුළත් රූප (වර්ණ) ය, චක්ඛු (ඇස) ය, වක්ඛු විඤ්ඤාණ (දැකීම) ය, සුඛ වෙදනා (සැප විඳීම) ය, සිහි නුවණ ය. මේ ආදී අභ්‍යන්තර වස්තු ද නිසා ඇති වන සතුට හෝ සොම්නස සාමිස සුඛ ය යි. එයට ම ගෙහසිත සොම්නස ය යි ද කියනු ලැබේ. එනම්:

කාම රසය, ඇසුරු කරන - එය පදිංචිව සිටින ගෙයක් වැනි සතුට ය, සොම්නස ය, සන්තෝෂ ය යි.

මේ සාමිස සුඛය වනාහි ලස්සන - සිත් ඇද ගන්නා ඔවුනොවුන් ප්‍රිය කරන වර්ණය හේතුකොට ගෙන අඹු සැමි ආදී කාම වස්තූන් කෙරෙහි සතුටු වන කල්හි රූපාරම්මණය අරමුණු කොට පවතින්නේ ය.

සිත පුබුදු කරවන - සිත නළවන - මිහිරි වචන ආදිය ඇසී ම හේතු කොටගෙන, අඹු සැමි ආදී කාම වස්තූන් කෙරෙහි සතුටු වන කල්හි ශබ්ද අරමුණු ආදිය අරමුණුකොට පවත්නේ ය. දැන් මෙකල්හි මෙබඳු කාම ගුණ වස්තූන්ගෙන් යුක්තව සිටීම නිසා ද ඉක්ම ගිය අතීතයෙහි භුක්ති විඳින ලද කාම ගුණ වස්තූන් මතක් වීම නිසා ද සතුට හෝ සොස උපදී. එවැනි සතුටක් - සොම්නසක් ඉපිද පවත්නා කල්හි “සතුටුයි සතුටුයි” කියා මෙනෙහි කරමින් එය දැන ගත යුතු ය. ඒ සඳහා “සාමිසං වා සුඛං වෙදනං වෙදියමනො සාමිසං සුඛා වෙදනං වෙදියාමීති පජානාති” ය යි වදාළ සේක.