පාමුජ්ජං අරියානං නිය්‍යානං. තෙන ච පාමුජ්ජේන අරියා නිය්‍යන්ති අරති නිය්‍යානාවරණං, තාය ච අරතියා නිවුතත්තා පාමුජ්ජං අරියානං නිය්‍යානං න පජානාතීති අරති නිය්‍යානාවරණං.
භාවනා පිළිබඳ සතුට ආර්‍ය්‍යයන්ගේ නිර්‍ය්‍යාණයෙකි. ඒ සතුටින් ආර්‍ය්‍යයෝ සංසාරයෙන් නික්ම යෙති. භාවනාව පිළිබඳ නො සතුට නිර්‍ය්‍යාණාවරණයෙකි. ඒ නො සතුටෙන් ආවරණය කරනු ලැබීම නිසා සතුට නමැති ආර්‍ය්‍යයන්ගේ නිර්‍ය්‍යාණය නො ලබන බැවින් නො සතුට නිර්‍ය්‍යාණාවරණයෙකි.
කලින් නො දැන සිටියා වූ හෝ වරදවා තේරුම් ගෙන සිටියා වූ හෝ කරුණක් නියම හැටියට දැන ගන්නට ලැබේ නම් එය කාහට වුව ද සතුට ඇතිවන කරුණකි. වෙන් වෙන් වශයෙන් ඉපද ඉපද බිඳි බිඳී යන පඤ්චස්කන්ධ සඞ්ඛ්‍යාත නාමරූප ධර්ම රාශිය එක් දෙයක් සැටියට වරදවා තේරුම් ගෙන, ඒ එක් දෙය මම කියාත් වරදවා තේරුම් ගෙන, යාම් ඊම් කථා කිරීම් ඇසීම් බැලීම් ආදි ක්‍රියා රාශියක් වරදවා තේරුම් ගෙන සිටින්නා වූ තැනැත්තා හට තමාගේ සන්තානයෙහි උපදනා නාම රූපයන් දෙස නුවණැස යොමා බලාසිටීම් වශයෙන් විදර්ශනා කරන කල්හි සිහිනුවණ දියුණු තියුණුවත් වත් කලින් එක් පිණ්ඩයක් සැටියට සිතා උන් දෙය එක් දෙයක් නොව නාමරූප ධර්ම රාශියක් බවත් යාම් ඊම් කථා කිරීම් ආදි ක්‍රියා අලුත් අලුත් නාමරූපයන් හටගැනීමෙන් සිදුවන බවත් පෙනෙන්නට වන්නේ ය. එය සත්‍ය දැකීම ය.
කලින් නො දැන සිටි සත්‍යය පෙනෙත් පෙනෙත් ම යෝගාවචරයාට ඇති වන්නේ සතුටකි. ඒ සතුට නිසා ඔහුට විදර්ශනාව හැර දමන්නට නො සිතේ. නො නවත්වා ම විදර්ශනාව කරගෙන යන්නට සිත් වෙයි. විදර්ශනාව කිරීම ඔහුට මිහිරි වේ. විදර්ශනාව ගැන උනන්දුව වැඩි වේ. ඒ උනන්දුවෙන් විදර්ශනා කරන්නා වූ යෝගාවචරයාට සමාධිය ද සමාධිය අනුව පිළිවෙළින් විදර්ශනා ඥාන ද ඇතිවේ. විදර්ශනා කිරීමේදී නාමරූපයන් ගේ පෙනීමෙන් ඇතිවන්නා වූ සතුට නිසා පිළිවෙළින් විදර්ශනා ඥාන ඇතිකර ගැනීමෙන් ආර්‍ය්‍යයෝ නිවන් පසක් කොට සංසාර දුඃඛයෙන් බැහැර වෙත්. එබැවින් විදර්ශනා කිරීමෙන් ඇතිවන සතුට ආර්‍ය්‍යයන්ගේ නිර්‍ය්‍යාණයක් වේ.
භාවනාවෙන් ඇති වන්නා වූ සතුට ද සිත මෘදු කුඩා දරුවන් සීනිබෝල ටිකකින් සත පහකින් දහයකින් සතුටට පැමිණෙන්නාක් මෙන් සිත මෘදු අය භාවනාමය ප්‍රීතිය ඉක්මනින් ලබති. සිත දැඩි අය පමා වී ලබති. නුවණ දියුණු වී මෙනෙහි කරන කරන වාරයක් පාසා පහසුවෙන් සංස්කාරයන් ගේ ඉපදීම් බිඳීම් දෙක පෙනෙන්නට වූ කල්හි සැමදෙනා ම මහත් වූ ප්‍රීතියක් ලබති. එහෙයින් බුදුන් වහන්සේ විසින්-
“යතො යතො සම්මසති ඛන්ධානං උදයබ්බයං
ලභතෙ පීති පාමුජ්ජං අමතං තං විජානතං”
යනු වදාරන ලද්දේ ය. යම් ඒ නාමරූප සමූහයන්ගෙන් ස්කන්ධයන් ගේ ඉපදීම් බිඳීම් දෙක සිහි කෙරේ ද, ඒ සිහි කරන සිහි කරන නාමරූපයන්ගෙන් මහත් වූ ද මඳ වූ ද ප්‍රීතිය ලබන්නේ ය. ඒ ප්‍රීතිය සංස්කාරයන් ගේ ඉපදීම් බිඳීම් දක්නට සමත් වූ නුවණැති යෝගාවචරයන් හට අමෘතයක්ය යනු එහි තේරුම ය.
තමන්ගේ සිත කාමයන්හි ම පවත්වනු කැමැත්තක් විදර්ශනාවට නො කැමැත්තක් බොහෝ දෙනාට ඇත්තේ ය. අරති නම් වූ ඒ නො කැමැති බැවින් ආවරණය කරනු ලබන බැවින් ලෝකයෙහි විදර්ශනා වැඩිය නොහැකි අය ම බහුල වෙති. විදර්ශනා වැඩීමේ ශක්තිය ඇති අය මඳ වෙති. විදර්ශනා වඩන ටික දෙනාගෙන් ද සමහරුන්ට බලාපොරොත්තු වන තරමට සමාධිය නො ලැබීම නිසා ද බලාපොරොත්තු වන තරමට හොඳින් නාමරූපයන් නො වැටහීම නිසා ද බලාපොරොත්තු වන විදර්ශනා ඥාන විශේෂයෙන් බලාපොරොත්තුවේ සැටියට නො ලැබීම නිසා ද භාවනාව අප්‍රිය වේ. එයින් ම සමහරුන්ගේ විදර්ශනාව කෙළවර වේ. මෙසේ මේ අරති නම් වූ නො සතුට, අලස බව, විදර්ශනාව පටන් නො ගත්තා වූ අයට පටන් ගැනීමට ඉඩ නො දීම් වශයෙන් ද පටන් ගත් අය එයින් පහකිරීම් වශයෙන් ද විදර්ශනාවට බාධා කරන බැවින් නිර්‍ය්‍යාණාවරණයෙකි.