ඒ බන්‍ධුලයෝ පසේනදි කොසොල් රජ්ජුරුවන් හා බාල කල එක පල්ලියෙහි දී ශිල්ප උගත්තා වූ විශ්වාසයෙන් සැවැත් නුවර ගොස් කෝසලයන් දුටහ. කෝසලයෝ බන්‍ධුලයන් දැක ඉතා සතුටු ව “තොප වැනි යහළුවකු මා ලත් බැවින් මෙයින් මතු මුළු දඹදිව මාගේ ම ය”යි ගර්ජනා කොට බන්‍ධුලයන්ට සේනාපති ධුරය දී තමන්ට දෙවනු ව සම්පත් දුන්හ. බන්‍ධුලයන් එ නුවරට ගිය තැන් පටන් මුළු දඹදිව රජදරුවෝ ම කෝසලයන් කෙරෙහි භය ඇති වූහ. එ කල මල්ලිකාවෝ බන්‍ධුලයන්ගේ භාර්‍ය්‍යාවන් හෙයින් බන්‍ධුල මල්ලිකා නම් වෙති.
ඌ තුමූ ත් විශාඛාවන් සේ ම ඇතුන් පස් දෙනෙකුට බල ඇතියහ, විශාඛාවන් සේ ම මේල පළඳනා ඇතිය, විශාඛාවන් සේ ම සැදෑ ඇති ව විහාරයට දවස තුන්වාරයෙක එළඹී බණ අසා දන් පින්කොට බුදුන් කෙරෙහි ඉතා වල්ලභයහ. ඒ බන්‍ධුල මල්ලිකාවෝ තුමූ වඳයහ. එසේ හෙයින් බන්‍ධුල සේනාපති “මා සේ ම බල ඇති පුතකු වදා දෙන ස්ත්‍රියක රක්‍ෂාකරනු කැමැත්තෙමි. තී වඳ පව් ඇති තැනැත්තිය මට නො කැමැත්තේ යයි තීගේ මවුපියන්ගේ නුවරට ම පලා ය”යි කියා ගෙන් නෙරියාහු ය.
එ වේලෙහි බන්‍ධුල මල්ලිකාවෝ තමන් ඉතා මහත් සැදෑ ඇති හෙයිනුත් බුදුන් එම නුවර වසන හෙයිනුත් මවුපියන්ගේ ගමට යාමට වඩා එම නුවර ම හිඳිනා කැමැති ව ගෙන් නික්මිලා “මාගේ බුදුරජාණන් වහන්සේට සැලකොට ඔබ වදාළොත් යෙමි. නොවදාළොත් නො යෙමි”යි සිතා ජේතවනාරාමයට ගොස් පිරිවර හා සමඟ වැඩහුන් බුදුන් දැක වැඳ “ස්වාමීනි! මාගේ මවුපියන්ගේ රටට යෙමි”යි දැන්වූහ. එ බසට බුදුහු “මල්ලිකාව! කුමක් නිසා යෙයි දැ”යි වදාළ සේක. ස්වාමීනි! සමණන් වහන්සේ මා ගෙන් නෙරනා සේකැ යි කීහ. බුදුහු “මල්ලිකාව! කුමක් නිසා ගෙන් නෙරිද්දැ”යි වදාළ සේක. මල්ලිකාවෝ ද “ස්වාමීනි! මා වඳ හෙයින් අනික් ශරණක් ගෙනෙමි යි කියා ගෙන් නෙරීති”යි කීහ.
එ වේලෙහි බුදුහු දිවසින් පරීක්‍ෂාකොට මල්ලිකාවන් වඳ නො වන සේ දැක “මල්ලිකාව! බන්‍ධුල සේනාපති තී වඳ ය යි කියා ගෙන් නෙරිත් නම් තී නො ගොස් ආ පස්සේ ගෙට ම පලා යා”යි වදාළ සේක. එ වේලෙහි මල්ලිකාවෝ සමාධි ව ගෙට ගියහ. සේනාපති “කුමක් නිසා ආ පස්සේ අවුදැ”යි විචාරා “බුදුහු මා නොයන්ට වදාළ සේක. එසේ හෙයින් ආයිමි”යි කී කල්හි බුදුහු නම් නොකාරණයෙහි බසක් නො වදාරණ සේක. එසේ හෙයින් ඒකාන්තයෙන් මල්ලිකාවනට දරුකෙනකුන් ඇත මනා ම ය. මාගේ අභිමතාර්ථය සිද්ධ වේ ම ය” යි සතුටු ව එදා පටන් දෙදෙන ම ඔවුනොවුන් හා සමග පියවාසය කෙරෙති.
නොබෝ දවසකින් මල්ලිකාවෝ දරු ගැබකට කාරණ දැක සමණන් තමන් වඳ ය යි නෙරපු හෙයින් “මෝහට බැරි වූ දොළක් කියා මෝහට නින්‍දා කොට වෙසෙමි”යි සිතා සමණන් කරා ගොස් “හිමි, මට දරුදොළක් උපන. පෙර නුඹ මා වඳ ය යි කියා මට එකාවනුව බණන්නේ වේ ද, පිරිමි වූයේ නම් දැන් මට උපන් දරු දොළ පසිඳ දීලුව මැනව. විශාලා මහනුවර ලිච්ඡවී රජුන් සත් දහස් සත්සිය සත්දෙනා හා ඔවුන්ගේ බිසෝවරුන් පමණක් බැස දියකෙළිනා වූ සෙසු සත්ත්‍වකෙනෙකුන් බැස එ පැනෙයි අත ගාපිය නොහැක්කා වූ ආකාශයෙහි ලෝදැල් වසා තිබෙන පවුරු වාසලින් සුරක්‍ෂිත වූ මඟුල් පොකුණෙන් බලයෙන් ම බැස නහා පැන් බොනු කැමැත්තෙමි. එ දොළ පසිඳ දීලූයේ නම් නුඹ හා සම වූ කායබල ඇති නීබුන් පුතුන් දෙදනකු එකවිට ම වදන කාරණයක් දිටිමි”යි කීහ.
එ බසට බන්‍ධුල සේනාපති සිනාසී ඇකයේ සැකයක් නැති ව අත් ගසා “සොඳුර තිට උපන්නේ ඉතා ම මට සුවකම් වූ දොළෙක. හිමාලයෙහි හෝ ශක්‍රභවනයෙහි දිව්‍ය වූ පොකුණෙකින් නා පැන් බොනු කැමැත්තෙමි යි නො කියා, හිරු සඳු දෙදෙනා මිණිකොඬොල් කරනු කැමැත්තෙමි යි නො කියා, අහසෙන් වලා කැමැත්තෙමි යි නොකියා, අභ්‍යන්තරයෙන් අඹ කැමැත්තෙමි යි නොකියා, ඡද්දන්ත ඇතු දළ කැමැත්තෙමි යි නො කියා, විධුරයන් සේ ම මහා පණ්ඩිතයක්හු හදවත කැමැත්තෙමි යි නො කියා, මේ මිනිස්ලොව ම, මේ දඹදිව ම, මා සේ ම පුරුෂයන් නානා මඟුල් පොකුණෙන් බැස නහන්නා කැමැත්තෙමි යි තොප කී සේ මැනැව අද ම එ නුවර ගොස් තොපගේ දොළ පසිඳ දී ලම් ම ය. මාගේ පිරිමි බල බලව”යි වාසි කියාලා “රජ්ජුරුවන්ට කීම් නම් රජ්ජුරුවෝ තුමූ හෝ නමා ගනිති. සත් කෙළක් පමණ තමන්ගේ බල සෙනඟ හෝ මා හා සමග එවති. එසේ ගිය කල මාගේ බල නො දැනෙයි. රජ්ජුරුවන්ට නො කියා ම, මම් ම යෙමි”යි සිතාලා එම විට ම මල්ලිකාවන් කැඳවා ගෙන අසුන් යෙදූ රථයක් නැගිලා දහසක් පුරුෂයන් නඟාලන බාලන තමන්ගේ දුන්න හා හියවුර ඇරගෙන කඩුව වම්දසරුවෙහි ලාගෙන එකලාව ම එම දා උදාසන සැවැත්නුවරින් නික්ම සිවුපනස් යොදුන් මඟ ගෙවා ලිච්ඡවි රජදරුවන් හා සියලු නුවරවාසීන් දවල් බත් කෑමෙන් ප්‍රමාද වූ වේලෙහි විශාලා මහනුවර වාසලට පැමිණ “මා ආ බවට සලකුණක් කෙරෙමි”යි සිතාලා රථසක මුළු නුවරට ඇසෙන සේ වාසල් එළියෙහි ගසාගෙන ඇතුළු නුවරට වැද ගියහ. රථ නැගී වදනවුන් සිය දහස් ගණන් හෙයින් බන්‍ධුලයන් බව දත්තා වූ එක ද කෙනෙකුන් නැත.
එ නුවර මහාලී නම් ලිච්ඡවී රජ්ජුරුවෝ බන්‍ධුල සේනාපතීන් හා එක පල්ලියෙහි ශිල්ප හදාළහ. එසේ හෙයින් බන්‍ධුලයන්ගේ බල දනිති. එ කලට ඒ මහාලී ලිච්ඡවී රජ්ජුරුවෝ ඇස් අන්‍ධ ව වාසලට නුදුරු වූ මාලිගාවෙක හිඳ සෙසු රජ්ජුරුවන්ට අවවාද දී වාසය කරන්නාහු ය. එ වේලෙහි ඒ රථයක බැණ නැගි හඬ අසා “මේ ඝෝෂාව අනිකකු නැගි රථසක් ඝෝෂාවක් නො වෙයි. ඒකාන්තයෙන් ම බන්ධුලයා නැගි රථසක හඬ ම ය. බන්ධුලයා මේ නුවරට දැන් වන් ම ය. බන්ධුලයා නො කරුණෙක නො ඒ ම ය. ඒකාන්තයෙන් ම අද ලිච්ඡවි රජුන්ට භයෙක් වේ ම ය”යි සිතූහ.
එ වේලෙහි බන්‍ධුල සේනාපති කිසි භයක් නැති ව ශක්‍රපුරයට වන් අසුරභටයකු සේ ඒ සියලු රජුන් බැස නානා මඟුල් පොකුණට ගොස් කඩුපතින් භය ගන්වා රකවලුන් ඒ ඒ දිග ලුහුබඳවා සීරැස් කැලයක් පොලුගසන්නා සේ ලෝදැල් කඩුයෙන් කපා වගුරුවා පළමුකොට තුමූ බැස කා පියා දෙවනු ව අඹුවන් බස්වා නහවා පැන් දොවා මහනෙල් මල් පළඳවා එම විගස ම රථයට පැන නැගීලා මහ වේමැදින් නික්ම වාසලින් පිටත් ව සැවැත් නුවර දිසාවට ම නමා ගත්හ.
එ කෙණෙහි මෙ පවත් රකවුල්න අතින් අසා ලිච්ඡවී රජ දරුවෝ දණ්ඩෙන් ගැසූ නයින් සේ කිපී හැම දෙන ම මහාලී නම් ලිච්ඡවී රජ්ජුරුවන් කරා ගොස් මෙ පවත් කියා “බන්‍ධුල ය, අප මෙතෙක් දෙනා මුහුණ දැලි ගා මේ සා පරිභවයක් කොට ලා ගියේ ය. ඔහු පසු පස්සෙහි දිවගෙන ගොස් ඔහුගේ ඉස ගෙනා කල මුත් බත් කමෝ දැ”යි සහාසික ව ඔවුනොවුන් අතුරෙන් පන්සියයක් ලිච්ඡවී රජදරුවෝ සන්නාහසන්නද්ධ ව පඤ්චායුධ ගෙන පන්සියයක් රථ පැන නැඟී තමා ගත්හ.
එ වේලෙහි මහාලී නම් ලිච්ඡවී රජ්ජුරුවෝ “දරුවෙනි! තෙලෙ තොප කරන්නේ කටයුත්තෙක් නො වෙයි. මේ මුළු දඹදිව් තෙලෙහි බන්‍ධුල යා ජයගෙන පියන යෝධයෙක් නැත්තේ මය. බන්‍ධුලයාගේ සැර ය නම් පර්වතයෙකත් ගත් නම් මැද නො රඳා ම ය. එක සැරපහරකින් තොප පන්සියය ම ජයගෙන පියත් පොහොසත් මය. දරුවෙනි! නොයව. නො යව”යි කියා රැඳවූහ. ඔහු එ බසට “ඒ පිරිමි ද. අපි ගෑණු ද ඒ කිරි පී ද, අපි මෝරු පුමෝ ද ඔහුගේ එක සැර ය දැඩි ද, අපගේ මෙ තෙක් සැර නො දැඩි ද, ඒ දුනුශිල්ප දත් ද, අපි දුනුශිල්ප නො දනුමෝ ද” යනාදීන් වාසි කියා නො නැවත නමා ගත්හ.
එ වේලෙහි මහාලී නම් ලිච්ඡවී රජ්ජුරුවෝ නො යෙක් සේ කියා රඳවාගත නොහී “දරුවෙනි! තොප නො නැවත යන බැවින් බන්ධුලයා යන රථය යම් තෙනක දී දුටු නම් මඳ තැනක් දිවු කල ඔහුගේ රථය පොළොව ගිලී ගොස් සියල්ල ම නො පෙනෙයි. ඒ අනිකෙක් නො වෙයි. තොප දැක කිපී ඔහු දුන්න නඟන වේලෙහි රථය බිම ගැලී සැඟවී ගිය නියාව ය. මේ කාරණය දුටු කල ආ පස්සෙහි පලා එව. තව ද නො නැවත ගියා නම් මඳ ඇසිල්ලෙකින් සෙණ හඬක් සේ ඇසෙයි. ඒ ඔහු තමාගේ දුනුදිය අත් පොළාපි හඬ ය. ඒ සලකුණෙන් නො ගොසින් ආ පස්සේ පලා එව. එයින් තව ද නො නැවත ගියා නම් තොප තොප නැඟි රිය හිස්වල සිදුරු දකුව. එ වේලෙහි තොප හැමදෙනා ම විත් කෑ නියා ය. එ සලකුණෙන් මළම්හ යි සිතාගෙන ආ පස්සේ පලා එව”යි කීහ. රජදරුවෝ එසේ කීවත් නො නැවත ම “බන්ධුලයා ගනුමෝ ම ය” යි ව සි කියා කියා පසු පස්සෙහි ලුහුබඳවා ගත්හ.
එ කල බන්‍ධුල සේනාපති තුමූ රථය පදිනාහු “පස්සෙහි සතුරු කෙනෙකුන් එත් නුමුත් බලා දුටු දෙයක් මට කියව”යි මල්ලිකාවන්ට කීහ. මල්ලිකාවෝ පස්සෙහි පන්සියයක් රථ නැඟී දිවන පන්සියයක් රජුන් දැක “ස්වාමීනි! රථ සමූහයෙක් පෙනෙයි, නුඹ හා යුද්ධයට සතුරු කෙනකුන් එන ආකාරය ය”යි කීහ. බන්‍ධුල සේනාපති එ බසට සරු නැති ව ඒ දිශාව නො බලා “එක රථයක් සේ ඇද නැති ව එන වේලෙහි මට කියාලව”යි කීහ. මඳ ඇසිල්ලෙකින් සමීප වත් වත් පන්සියයක් රථ ඇද නැතිව ම එකපෙළ සිටගත. එ වේලෙහි මල්ලිකාවෝ “ස්වාමීනි! පළමු ව එන රථය පෙනෙයි. සෙසු රථ හැම ම එකරථයෙන් මුවා ව ගියේ ය”යි කීහ. එ වේලෙහි සේනාපති “එසේ වී නම් තෙපි භය නො කොට මේ රෑන අල්වාගෙන රථය පදුව”යි කියාලා තුමූ දහසක් නඟාලන දුන්න හැරගෙන රථයෙහි පසු කෙළවර දුනු මුද්ධාව ඔබාලා දුන්න නඟාපීය. එ කෙණෙහි රථය පොළොව ගැලී ගිය. රජ දරුවෝ මේ කාරණය දැකත් නො නැවත දිවෙත් ම ය. දෙවනු ව දුනු දිය අත් පොළාපීහ. එ කෙණෙහි සෙණහඬක් සේ ඇසී ගිය. තව ද නො නැවත දිවෙත් ම ය. තුන්වනුව හියවුරෙන් එක් දණ්ඩක් හයාගෙන ඇද මැඩ නියපිට ලෙලවාපියා පගිලියෙහි ලාගෙන උර පුරාලා ඇද අත හැරපීය. එ කෙණෙහි ඒ දිවු සැරය කිහිරි හරින් කළ පන්සියයක් පමණ රථ හිස් විදගෙන, පන්සියයක් සන්නාහ විදගෙන පන්සියයක් රජුන්ගේ ලෙන් විද පිටින් පළා ගොස් පොළොවට අසූරියනක් පමණ වැද සැඟවී ගි ය.
රජදරුවෝ සන්නාහබලයෙන් තමන් විත් කෑ බවු නො දැන “නො ය නො ය බන්‍ධුලය! තෝ යෝධයෙක් නම් සටන් දැක පිටිපෑ දිවේද, අපගේ හා තාගේ හා බල බලම්හ”යි වාසි කියා හඬ නෑහ. බන්‍ධුලයෝ ඒ හඬ අසා සිනාසී “කොල! කුමක් කියා ද, ශූරයෝධයෝ නම් ගෑනුන් හා ත් සටන් නො කෙරෙති. නිරායුධ ව සිටිය වුන් හා ත් සටන් නො කෙරෙති. විත් කෙටුම් කෑවන් හා ත් සටන් නො කෙරෙති. මළ මිනී හා කැල ම සටන් නො කෙරෙති. තොප දැන් මළවුන් හා කුමන සටන් කෙරෙම් දැ”යි හඬගා කීහ.
එ බසට රජදරුවෝ සිනා සී “අප දැක මරණ භයින් නන් දොඩවයි ද, මළ මිනිස්සු ත් අප සේ කතා කෙරෙද්දැ”යි කීහ. බන්‍ධුලයෝ “කොලෙනි! තොපට සැරයක් හැරපීව. ඒ සැරයෙන් තෙපි හැම ම විත් කෑහ. මා කී බස් නො ගිවිසී නම් තොප තොපගේ රථ හිස්වල සිදුරු බලව. එසේ ත් නො ගිවිසි නනම් නෙත්තියෙහි එන රජ්ජුරුවන් හා සෙස්සෙහි එන රජ්ජුරුවන් හා දෙදෙනාගේ සන්නාහ මුදා බලව. ඔහු දෙදෙන මළාහු නම් තෙපි හැමදෙනත් මළාහු ම ය. එ සලකුණෙන් තොප තොපගේ ගෙවලට පලා ගොස් අඹුදරුවන්ට කළමනා අනුශාසනා කොට යෙහෙන් සෙමෙන් මිය යව”යි කීහ. එ වේලෙහි රජදරුවෝ රිය හිස්වල සිදුරු බලා දැක පසු පළමු රජ දෙදෙනා සන්නාහ මුදා මළ සේ දැක භය ගෙන ආ පස්සෙහි නුවරට ගොස් ගෙයි ගෙයි දී ම කීවා සේ ම මළාහු ය. බන්‍ධුල සේනාපති ද එම දා ම සැවැත් නුවරට වන්හ.
එ තැන් පටන් දස මසක් පිරුණු කල බන්‍ධුල මල්ලිකාවෝ එකවිට ම ඔවුනො‘වුන් හැඳිනගත නො හැකි රන් රූ සේ පුතුන් දෙදෙනකු වැදූහ. එ තැන් පටන් හවුරුදු පතා ම යමක යමක කොට නිමුන් පුතුන් වදන්නාහු සොළොස් හවුරුද්දක් ඇතුළත පුතුන් දෙතිසක් වැදූහ. ඒ පුත්තු දෙතිස ම නිරෝගී වූහ. බන්‍ධුල සේනාපතීන් හා සම වූ කායබල රූපශ්‍රී ඇතියහ. පුතුන් දෙතිස් දෙනා හා සමග සේනාපතීන් සිටි කල පුතුන් කා බවත් සේනාපතීන් කා බවත් නො දන්නෝ දැනගත නො හෙති. සේනාපතින්ගේ දහසක් පමණ සේවකයෝ ඇත. පුතුන් දෙතිස් දෙනාගේ ද දහස් දහස් බැගින් දෙතිස් දහසක් සේවකයෝ ඇත. පූර්වයෙහි තමන් දෙමහල්ලන් ම බොරු නො කිවා වූ කුශලයෙන් ද, ඔබළතුන්ට සැරයටි දන් දුන් කුශලයෙන් ද, මහණ බමුණන් දැක සිත පහදවා දුටු සේ මැනැවැ යි සිත සිතා ත්‍රිවිධ වූ චේතනාව පිරිසුදු කොට දන් දුන්නා වූ කුශලයෙන් ද, පිරිසිදු වූ සම වූ මේ සා දරු සිරි ලද්දාහු ය.
තව ද: ඒ බන්‍ධුල මල්ලිකාවෝ පෙර ජාතියෙහි තමන් දන් දුන්නා වූ එක් අටපිරිකර දානයක්හුගේ කුශලයෙන් මේ ජාතියෙහි මේල පලඳනාව ලදින් අප මහා ගෞතම බුදුන් දැක බණ අසා සෝවාන් ව බුදුන් කෙරෙහි ඉතා වල්ලභ වූහ. බුදුන්ගේ නියෝගයෙන් සිය නුවරට නො ගොස් නැවත ගෙට ආ පසු වැදූ දරුවන් හෙයින් බුදුන් කෙරෙහි අති ප්‍රසන්න ව මෙතෙක් දරුවන් හා සමග දෙමහල්ලෝ ම දවස දවස වෙහෙරට එළඹ දවස දවස බුදුන්ට මහත් වූ සත්කාර කොට ඒ ආනන්‍ද බෝධියට ද මහත් වූ පූජා කොට බොහෝ පින් රැස් කළාහු ය.
මෙසේ තමන් වහන්සේ කෙරෙහි පහන් වඩ වඩාලා පහදවා ඔවුන් විසින් කරන ලද මහත් වූ සත්කාර ලත් හෙයිනුත් එසේ වූ සත්කාර ලැබීමට සුදුසු හෙයිනුත්, මාගේ ස්වාමිදරු වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ මේ කාරණයෙනුදු අර්හත් නම් වන සේක.
තව ද: මෙසේ මෙසේ වූ බුදුන් කෙරෙහි කොසොල් රජ්ජුරුවන් බන්‍ධු සමාන ව විශ්වාසී වූ පරිදි කෙසේ ද? යත්;
කොසොල් රජ්ජුරුවෝ රජගෙට නුදුරු වූ තැන භෝජන ශාලාවක් කරවා පන්සියයක් දෙනා වහන්සේට නිති දන්දෙන්නාහු ය. රාජනියෝගයෙන් මහාදානය දෙන බව මුත් භික්‍ෂූන් වහන්සේට විශ්වාසයෙන් ප්‍රේම සහිත ව වළඳවාලන්නා වූ සත්ත්‍වයෝ නැත. එසේ හෙයින් ඒ භික්‍ෂූන්වහන්සේ රජගෙයි බත් පාත්‍රාවලින් පිළිගෙන තමන් තමන් වහන්සේගේ විශ්වාස උපාසක-උපාසිකාවරුන්ගේ ගෙවලට වඩනා සේක. ඔහු හැමදෙනා ම තමන් තමන්ගේ කුලුපග වූ ඒ ඒ භික්‍ෂූන් වහන්සේ දැක පෙරමගට අවුදින් පාත්‍රා අතින් ගෙන ගෙට වඩාගෙන ගොස් ආසන එලවා හිඳුවා රජගෙන් ගෙනා බත් කොමු වී නම්, සහල් වී නම්, කිලුටු වී නම්, මඳ මඳ නපුරෙක් වී නම්, පළමු කොට බලා එ බත් හැර තමන් තමන්ට පිසූ බත් හෝ වළඳවාලති. එ බත් යහපත් වී නම්, ව්‍යඤ්ජන මඳ වී නම්, තමන් තමන්ගෙන් සූප ව්‍යඤ්ජන ලා වළඳවාලති. එසේ ත් කොට ගත නොහෙන දුක්පත් වූ උපාසක උපාසිකාවරු අසුන් පනවා දැවිටිදඬු පැන් ආදිය සපයා මහත් වූ දයා ඇති ව අප දුක්පත් සේ ය යි කිය කියා විශ්වාස පරමයෙන් වළඳවාලති. එසේ හෙයින් රජගෙන් දන් ලත් පන්සියක් දෙනා වහන්සේ ම එ බත් විශ්වාසයන්ගේ ගෙවලට ගොස් මෙසේ මෙසේ සුව සේ වළඳන සේක් ම ය.
එක් දවසෙක රජ්ජුරුවෝ අමුතු වූ පඬුරක් ලදින් “මේ සංඝයා වහන්සේ වළඳවා ලව”යි කියාලා භෝජන ශාලාවට යව්වාහු ය. භෝජන ශාලාවෙහි එ වේලෙහි එක කෙනකුන් වහන්සේත් නො දැක අමාත්‍යයෝ එ පවත් රජ්ජුරුවන්ට කීහ. රජ්ජුරුවෝ “සංඝයා වහන්සේ මාගේ බත් කොයි හිඳ වළඳන සේක්දැ”යි විචාරා “තමන් තමන් වහන්සේගේ විශ්වාස ගෙවල දී වළඳන සේකැ”යි අසා “මාගේ දන් සෙසු ගෙවල දී වළඳන්ට කාරණ කවරේදැ”යි භික්‍ෂූන් වහන්සේට කිපී එම විට ම බුදුන් කරා දිවගෙන ගොස් බුදුන් දැක වැඳ එකත්පස් ව සිට “ස්වාමීනි! නුඹවහන්සේගේ ශාසනගත වූ භික්‍ෂූහු ඉතා අමධ්‍යස්ථයහ. මා වැනි රජක්හුගෙන් දෙන අග්‍ර වූ දානය මාගේ ගෙයි දී නො වළඳා සෙසු ගෙවල දී වළඳන්නාහු ය. ඒ අමධ්‍යස්ථකම් වේ ද, දානයෙන් උතුම් කවරේ දැ”යි විචාළහ. බුදුහු “මහරජ! දානය නම් විශ්වාසය උතුම් කොට ඇතියේ ය. තොපගේ දානය මධුර බව මුත් විශ්වාසය නැත. සෙස්සවුන්ගේ දානය අමධුර වුවත් විශ්වාසය මධුර ය. යම් කෙනෙක් හුළුකැන් මාත්‍රාවකුත් විශ්වාසය උතුම් කොට ආදරයෙන් දෙන්නාහු වූ නම් ඒ දානය උතුම් ම ය”යි වදාළ සේක. “ස්වාමීනි! භික්‍ෂූන් වහන්සේ විශ්වාස කොට ගන්නේ කෙසේදැ”යි විචාළහ. බුදුහු “මහරජ! මාර්ගඵල ලද්දා වූ සේඛකුලෙහි ඇත්තන් කෙරෙහි හා නෑයන් කෙරෙහි භික්‍ෂූහු අති විශ්වාසයක”යි වදාළ සේක.
එ වේලෙහි රජ්ජුරුවෝ බුදුන් වැඳ රජගෙට ගොස් “බුදුන් හා නෑ වීම් නම් හැම භික්‍ෂූහු මා කෙරෙහි විශ්වාසී වෙති. බුදුන් හා නෑ වන උපදේශයක් කෙරෙමි”යි සිතාලා තමන් එ කලට දඹදිවට අධිපති හෙයිනුත් තමන්ට වඩා බල ඇති අනික් රජක්හු නැති හෙයිනුත් “ශාක්‍යකුලයෙන් ශරණක්, ගුණෙන් වේ ව යි නුගුණෙන් වේ ව යි ගෙන්වමි”යි සිතාලා එ කලට ශුද්ධෝදන රජ්ජුරුවන් නැති ව බුදුන් හා දෙබෑයන් දරු වූ අනුරුද්ධ මහතෙරුන් වහන්සේගේ බෑනන් මහානාම නම් ශාක්‍ය රජ්ජුරුවන් ශාක්‍ය කුලයට අධිපති ව රාජ්‍යය කරන හෙයින් උන්ට බොහෝ පඬුරු යවා “තමන්ගෙන් දරුකෙනකුන් මට ශරණ එවන්නේ ය යි ශාක්‍යකුලයට නෑ වනු කැමැත්තෙමි” යි කියා යවුවාහු ය.
ශාක්‍යකුලයෙහි රජදරුවන් නම් උභයකුල පරිශුද්ධ හෙයිනුත් මහාමානී හෙයිනුත් අනික් රාජවංශයක් හා තමන් නෑ නො වන හෙයිනුත් මහානාම නම් ශාක්‍ය රජ්ජුරුවෝ දූතයන්ගේ බස් අසා සිතන්නාහු “කොසොල් රජහු කලකිරවා අප මෙහි වැසගත නො හැක්ක. එ තෙමේ මහා බල ඇතියේ ය. ශරණක් නුදුන්නෝතින් එ රජ අපට වෛරී වෙයි. දුනෝතිනුත් ජාතිසම්භේද වෙයි. ශරණ දුන ත් මැනව. නුදුනත් මැනැවැ”යි සිතාලා තමන්ගේ මහා මුණ්ඩී නම් දාසිය කුසින් උපන් තමන්ට ම දා වූ වාසභ ඛත්තියා නම් සොළොස් හැවිරිදි දූව දෙවඟනක සේ සරහාලා “මාගේ දියණියන් ගෙන යව”යි දූතයන්ට කීහ.
දූතයෝ සිතන්නාහු “මේ ශාක්‍යයෝ නම් මහා මායම් දනිති. සෙසු රජක්හට ශාක්‍යකුලයෙන් ශරණක් පෙර නුදුන් විරූහ. ඔවුනොවුන් හා මන්ත්‍රණයක් කළහ. බාධාවක් නො කියා ම පාවා දුන්හ. කිමෙක්දෝ හෝ යම් තමන්ගේ කෙල්ලකගේ දරුකොට වැඩූදුවක මායම් කියා පාවා දෙද්දෝ”යි සිතා “මේ ශාක්‍යයෝ නම් තමන් දිවි සේ නමුත් නො තරම් කෙනකුන් හා කැටි ව නො කත්මය”යි දැන “ස්වාමීනි! අපගේ රජ්ජුරුවන් වහන්සේ කෙරෙහි භය ඇතියම්හ. නුඹවහන්සේගේ දියණියන් හා කැටිව කෑ සේක් වී නම් ගෙන යම්හ. නැත සැක ඇතියම්හ”යි කීහ.
එ බසට රජ්ජුරුවෝ “යහපත! තොප දැක්කදී ම කැටිවත් කමි”යි කියාලා දූතයන් බල බලා සිටිය දී මා අමාත්‍යයන්ට මායමක් උගන්වාලා එ වේලෙහි පාවාඩය පිට හිඳගෙන දරුවන් සරහා බත්කන්ට ගෙනෙව”යි කීහ. එ වේලෙහි අමාත්‍යයෝ වාසභ ඛත්තිකාව මහපෙළහරින් වඩාගෙන ගොස් රජ්ජුරුවන් හා එක පාවාඩයේ හිඳුවාලූහ. එ වේලෙහි රජ්ජුරුවෝ දුව ඉස අතගා පියා “පුත! තොප කොසොල් රජ්ජුරුවන්ට යවමි. එතෙකින් කවර දවසෙක දකිම්දැ”යි බොරු සනාවක් කියා බොරු කඳුළක් ගෙන පියා “පුතණ්ඩ! බත් කව”යි කියාලා වාසභ ඛත්තිකාව බතට අත පොවාලූ වේලෙහි ඈ බත් අත නො ගානා තුරු තුමූ පළමු කොට බත් පිඩක් අතට ඇරගෙන බත්පිඩ වටා කට තුබූහ. එ කෙණෙහි ආදි ම උගන්වාලූ අමාත්‍යයා බොරුපතක් ගෙන අවුදින් රජ්ජුරුවන් වමතට පත දීලා “ස්වාමීනි! පසල් දනව්වෙහි සිට දූතයෙක් ආන ආනා ඇඟින් ඩා කඳු වගුර වගුරා ගෙන වහ වහා දිව අවුදින් “මෙ පත වහා ස්වාමීන්ට පෑල” යි කීහ. ඒ කෙසේ වූ ඉක්මන් මෙහෙවරක් බවත් නො දැනෙයි. මේ නිමව නිමවා හිඳ තෙලෙ පත අසුන් බලා වදාළ මැනැවැ”යි කීය. එ වේලෙහි රජ්ජුරුවෝ “පුතණ්ඩ! තෙපි බත් කව”යි කියා දෙවනු ව බතෙහි අත නො ගා වමතින් පත අල්වාගෙන, පත් අසුන් බල බලා එහි අමුතු කම්පා උපදව උපදවා වාසභඛත්තිකාව බත් කා නිමන තුරු අමුතු කථාවෙන් දවස් යවා එම සංසලයෙහි දෙවනු ව බත් කෑවා සේ අතකට සෝදා පීහ. වාසභඛත්තිකාවෝ බත් කෑවාහු ම ය.
දූතයෝ එ වේලෙහි මේ සොරකම් දැනගත නොහී කැටුව ම කෑහ යි යන සිතින් සැක හැරපියා බොහෝ සානුමානයෙන් වාසභඛත්තිකාවන් සැවැත් නුවර ගෙන ගොස් කොසොල් රජ්ජුරුවන්ට පාවා දී මෙ පවත් කීවාහුය. කොසොල් රජ්ජුරුවෝ අතුරු නො දැන මිතුරුබැව්හි සතුටු ව මුළුනුවර දිව්‍යපුරයක් සේ සරහා මහත් වූ මඟුලෙන් වාසභඛත්තිකාව අගමෙහෙසින් කළහ.
නොබෝ කලෙකින් ඒ වාසභඛත්තිකාවෝ රජ්ජුරුවන්ට පුතකු වැදූහ. ඒ කුමරහු උපන් වේලෙහි රජ්ජුරුවෝ අමාත්‍යයකු කැඳවා “වාසභඛත්තිකාවන් මට පුතණු කෙනෙකුන් වැදූ නියාව මාගේ මෑණියන් වහන්සේට සැලකරව”යි කියා යවූහ. එ වේලෙහි ඒ ඇමැති දිව දිව ගොස් එ පවත් කී ය. මෑණියෝ එ පවත් අසා “වාසභඛත්තිකාව මෙ තැන් පටන් ම පුතනුවෝ කෙරෙහි වල්ලභ ය”යි කියා ඕහට මඟුල් ප්‍රසාද දුන්. ඒ ඇමැති තමාගේ කණ මඳක් මාහඬු හෙයින් වල්ලභ ය යි කී බස වරදවා අසා “විඩූඩහ නමැයි වදාළ සේකැ”යි රජ්ජුරුවන්ට ගොස් කීය. රජ්ජුරුවෝ එ බස් අසා “මාගේ මෑණියන් වහන්සේ කීයේ මාගේ රාජවංශයෙහි ප්‍රවේණි ගත ව තිබී ආ නමෙක් වනැ”යි සිතා “අද පටන් ම පිත් විඩූඩහ නමැ”යි නම් දුන්හ. එ තැන් පටන් වාසභඛත්තිකාවෝ ඉතා ශ්‍රීමත් වූහ. අනුන්ට දාසී ව සිට බුදුන් නිසා මේ බඳු වූ රජක් හට අගමෙහෙසින් වීමි යි දවස දවස බුදුන් කෙරෙහි මහත් වූ ආදර කොට අතිප්‍රසන්න වූහ. කොසොල් රජ්ජුරුවෝ ද එතැන් පටන් බුදුන් කෙරෙහි අතිශ්‍රද්ධා ඇති ව විශ්වාස පරම ව දන් දී ආනන්‍ද බෝධි ආදියෙහි මහත් වූ පූජා කොට පින් රැස් කළහ.
මෙසේ තමන් වහන්සේ කෙරෙහි විශ්වාස වූ සත්ත්‍වයන් අති විශ්වාස කරවා මහත් වූ සත්කාර ලත් හෙයිනුත්, එසේ වූ සත්කාර පූජා විඳීමට සුදුසු හෙයිනුත් මාගේ ස්වාමිදරු වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ මේ කාරණයෙනු දු අර්හත් නම් වන සේක.