සන්ධි තුන

චක්‍ර‍යක් වී පවතින්නා වූ මේ ධර්ම පරම්පරාවෙහි හේතු ඵල සන්ධිය ය, ඵල හේතු සන්ධිය ය, තවත් හේතු ඵල සන්ධියකැ යි සන්ධි තුනක් වේ. අවිද්‍යා සංස්කාර දෙක අතීත භවයේ හේතූහු ය. අතීත සංස්කාරය නිසා වර්තමාන භවයේ ප්‍ර‍තිසන්ධි විඥානය පහළ වේ. එහි සංස්කාරය අතීත භවයටත් විඥානය වර්‍තමාන භවයටත් අයත් ය. එබැවින් ඒ දෙක අතර එක් හේතු ඵල සන්ධියකි. වර්තමාන භවයෙහි හටගන්නා විඤ්ඤාණ, නාමරූප, සළායතන, ඵස්ස, වේදනා යන මේ අංග පසම අවිද්‍යා සංස්කාර සංඛ්‍යාත අතීත හේතු දෙදෙනා ගේ ඵල වූ අංගයෝ ය. ඒ ඵල ධර්ම පස නිසා නැවත ඒ සත්ත්වයාහට අනාගත භවයෙහි ඉපදීමට හේතු වන්නා වූ තණ්හා - උපාදාන - භව යන අංගයෝ පහළ වෙති.

වර්තමාන භවයට අයත් අංග අට අතුරෙන් විඤ්ඤාණාදි පස අතීත හේතූන් ගේ ඵලත් තණ්හාදි තුන අනාගත භවයට පැමිණීමට කරුණු වන වර්තමාන හේතූන් බැවින් ඒ ධර්ම අට ඵල හේතු වශයෙන් දෙකකට බෙදේ. එසේ බෙදෙන බැවින් වර්තමාන ඵලයන් ගේ අන්තිම ධර්මය වූ වේදනාව ගේ හා වර්තමාන හේතූන් ගේ පළමුවන ධර්මය වූ තෘෂ්ණාවත් අතර එක් ඵල හේතු සන්ධියකි. තෘෂ්ණා උපාදාන භව සංඛ්‍යාත වර්තමාන භවයේ හේතු, නිසා අනාගත භවයෙහි ජාති ජරා මරණ යන ඵලයෝ වෙති. එබැවින් වර්තමාන ජාතියට අයත් වූ කර්මභවයට හා අනාගත භවයට අයත් වූ ජාතියට ද අතර එක් හේතු ඵල සන්ධියකි. මෙසේ මේ ප්‍ර‍තීත්‍ය සමුද්පාදය සන්ධිත්‍ර‍යකින් යුක්ත වේ.