උත්තරා උපාසිකාව රජගහනුවර පූර්ණක සිටාණන්ගේ දුවකි. ඈ බුදුන් වහන්සේගෙන් බණ අසා සෝවාන්ව සිටින තැනැත්තියකි. පසු කාලයේ දී ඇය රජගහ සිටාණන්ගේ පුත්‍රයාට විවාහ කොට දින, හේ මිථ්‍යා දෘෂ්ටිකයෙකි. සෝවාන් වී සිටින උත්තරාට රත්නත්‍රයෙන් වෙන්ව නො විසිය හැකිය. එහෙත් මිසදි‍ටු ගෙදරට හසු වී සිටින ඇයට භික්ෂූන් දක්නටවත් දන් දෙන්නට වත් බණ අසන්නට වත් නො ලැබෙන්නේ ය. ඒ සි‍ටු ගෙදර මහ සම්පත් ඇති තැනක් වුවත් රත්නත්‍රය ආශ්‍රය කරන්නට නො ලැබීම නිසා උත්තරාවට එය සිර ගෙයක් බඳු විය. මිසදි‍ටු ගෙය ගැන කලකිරුණා වූ උත්තරා උපාසිකාව දිනක් “මා මේ සිර ගෙයට පත් කළාට වඩා කාහටවත් දාසියක් කර දුන්නා නම් හොඳ ය. මෙහි පැමිණීමෙන් පසු මට කිසිම පිණක් කරගන්නට නො ලැබුණේය” යි කියා පියාට හස්නක් යැව්වා ය.
පිය සි‍ටු තුමා “මගේ දුව දුකට පත් වී සිටින්නීය”යි මහත් ශෝකයට පැමිණ. “මේ නුවර සිරිමා නම් වූ දිනකට දහසක් ගන්නා ගණිකාවක් ඇත්තීය. ඇය ගෙන්වා හිමියාට පරිචාරිකාවක් කොට පවරා දී පින් කර ගනුව”යි කහවණු පසළොස් දහසක් යැවී ය. උත්තරා උපාසිකාව සිරිමා නම් වූ ගණිකාව ගෙන්වා ඇයට කහවණු පසළොස් දහස දී, “යෙහෙළිය, මේ පසළොස් දහස ගෙන මේ පසළොස් දිනයෙහි මාගේ සැමියා සතු‍ටු කරවමින් මෙහි වෙසෙව’යි කීවාය. සිරිමා එය සතුටින් පිළිගත්තා ය.
උත්තරා උපාසිකාව ඇය කැඳවා ගෙන සිය සැමියා වෙත ගොස්, අද පටන් පසළොස් දිනක් මාගේ යෙහෙළිය මා වෙනුවෙන් ඔබට උවටැන් කරන්නීය. “මම මේ අඩමස දන් දෙමින් බණ අසමින් වෙසෙමි” යි කීවා ය. සිරිමා ගේ රූපශ්‍රීයෙන් වශීකෘත සි‍ටු පුත්‍රයා ඉතා සතුටින් එය පිළිගත්තේ ය.
උත්තරා උපාසිකාව ද එතැන් පටන් දන් දෙන්නටත් බණ අසන්නටත් ලදිමි යි සතු‍ටුව බුදු රදුන් ප්‍රමුඛ මහ සඟනට තමාගේ ගෙයි දෙසතියක් දන් පිළිගන්නා ලෙස ආරාධනා කොට දාස දාසීන් පිරිවරා ගිනිහල් ගෙයි “මෙසේ බත් පිසව, මෙසේ ව්‍යඤ්ජන පිසව, මෙසේ කැවිලි පිසව’යි සංවිධානය කරමින් හැසුරුණාය. ඇගේ දන්දීම අවසන් වන දිනයට පෙර දිනයේ “මේ මෝඩ ගැහැනී කුමක් කරන්නී දැ’යි සිරිමා කවුළුවෙන් ගිනිහල් ගෙය දෙස බලනුයේ ඩහදිය වගුරුවා ගෙන අලු හා දැලි තැවරුණු ශරීරයෙන් වැඩ කරවමින් සිටින උත්තරාව දැක, “අනේ මෝඩ ගැහැනී, මෙබඳු තැනකට ඇවිදිනුත් සැපක් නො විඳ මුඩු මහණුන්ට ප්‍රීතියෙන් වැඩ කරන්නී ය” යි සිනාසුණා ය.
සි‍ටු ගෙදර මහා සම්පත්තියෙන් මත්ව සිටි සිරිමාට තමා ඉන්නේ කොතැන ද යන බවත්, සි‍ටු පුත්‍රයා කවරෙක් ද යන බවත් අමතක වී තිබිණ. ඕ සි‍ටු පුත්‍රයා උත්තරා දෙස බලා සිනාසෙනු දැක, ඔහු සිනාසෙන්නේ මැය හා ඇති සම්බන්ධයක් නිසා යයි උත්තරාව කෙරෙහි කිපී “මැයට හොඳ පාඩමක් උගන්වමි” යි සිතා පහයෙන් බැස එහි ගොස් කැවිලි පිසින තැන උදුන මත උතුරමින් තුබූ ගිතෙල්, සැන්දකින් ගෙන උත්තරාව දෙසට ආවාය.
සිරිමා එන සැටියෙන් ම තමාට නපුරක් කරන්නට එන බව උත්තරාට වැටහිණ. ඕ සිරිමාට නපුරක් කරන්නට නො සිතා “මගේ යෙහෙළිය මට මහා උපකාර කාරියක. මැය නිසා මට දන් දීම හා බණ ඇසීම කළ හැකි විය. ඉදින් මාගේ සිතෙහි මැය ගැන ක්‍රෝධයක් ඇති නම් මේ උණු තෙලින් මාගේ ශරීරය දැවේවා. නැති නම් නො දැවේවා” යි සිතා ගෙන සිරිමා කෙරෙහි මෙත් සිත ම පැවැත්වූවා ය. ඇගේ මෛත්‍රී චිත්තයේ ආනුභාවයෙන් සිරිමා විසින් හිස මත වත්කළ හුනු තෙල සිසිල් දිය මෙන් විය.
උත්තරාට එයින් අමාරුවක් නුවුණු බව දු‍ටු සිරිමා ගෙනා තෙල් නිවී තිබෙන්නට ඇත.” යයි නැවතත් උණු තෙල් සැන්දක් ගෙන උත්තරාව දෙසට ගියා ය. උත්තරා ගේ දාසීහු එය දැක “අප ගේ ස්වාමි දූ ගේ ඇඟට උණු තෙල් වත්කරන්නට තී කවුදැ’යි තර්ජනය කරමින් අතින් පයින් තළා සිරිමා බිම හෙළුවෝ ය. උත්තරා, දාසීන් ගේ පහරදීම වළක්නට උත්සාහ කළ මුත් නො හැකි වූව ය. දාසීන් දිගට ම පහර දෙන කල්හි උත්තරා මැදට පැන ඉතා අමාරුවෙන් පහර දීම වළක්වා, ‘තී මෙබඳු අපරාධ කුමට කළා දැ’යි සිරිමාට අවවාද කොට උණු දියෙන් නහවා බෙහෙත් තෙල් ඇඟ ගැල් වූවා ය.
ඉන් පසු තමා පිට එකියක බව සිරිමාට වැටහී “පිට එකියක වූ මා මෙබඳු අපරාධයක් කරද්දීත් මැය මට දාසීන් ලවා පහර නොදෙව්වා ය. දාසීන් මට පහර දෙන කල්හි ද ඕ මා බේරා ගත්තා ය. මා කළේ මහා අපරාධයකි. මෙපමණ ගුණවත් තැනැත්තියකට අපරාධ කළ මා ඇගෙන් සමාව නො ගතහොත් මාගේ හිසත් පැලී යා හැකිය’යි උත්තරා ගේ පාමුල වැද හෙව සමාව ඉල්ලුවා ය.
එකල්හි උත්තරාව “මම පිය කෙනකුන් ඇති දුවක් වෙමි. මාගේ පියාණන් වහන්සේ සමා වන සේක් නම් මම ද සමා වෙමි” යි කීවාය. ‘ආර්‍ය්‍යාවෙනි, මම තොප ගේ පියාණන් වූ පූර්ණ සි‍ටු තුමාගෙන් ද සමාව ඉල්ලමි” යි සිරිමා කීවා ය. “පුණ්ණ සිටාණෝ මාගේ සසර වඩන පියාණෝ ය. මාගේ සසර කෙටි කරන පියාණන් වහන්සේ කෙනෙක් ඇතහ. උන්වහන්සේ සමා වන කල්හි ම මම සමා වෙමි.” යි උත්තරා කීවා ය. “තොප ගේ සසර කෙටි කරන පියාණෝ කවුරුදැ’යි ඇසූ කල්හි “සම්‍යක් සම්බුද්ධයන් වහන්සේය”යි කීවා ය. “උන්වහන්සේ හා මාගේ විශ්වාසයක් නැත” ය යි සිරිමා කීවා ය.
“මම විශ්වාසය ඇති කර දෙන්නෙමි. සෙට උන් වහන්සේ සංඝයා ද සමග මේ ගෙට වඩනාහ. උන් වහන්සේට සත්කාරය පිණිස ඇති දෙයක් ද ගෙන සෙට මෙහි එනු මැනව’යි උත්තරා කීවාය. සිරිමා ‘යහපති ආර්‍ය්‍යාවෙනි’යි කියා සිය නිවසට ගොස් පසු දින ඇගේ පරිවාර ස්ත්‍රීන් ලවා නොයෙක් කෑම වර්ග සම්පාදනය කරවා ඒවා ද ගෙන උත්තරා ගේ නිවසට පැමිණ බුදුපාමොක් සඟනගේ පාත්‍රවලට ඒවා බෙදීමට බියෙන් සිටියා ය. උත්තරා ඒවා ද ගෙන බුදුපාමොක් සඟන වැළඳ වූවා ය. අවසානයේ සිරිමා පිරිවරත් සහිතව තථාගතයන් වහන්සේ ගේ පාමුල වැද හොත්තා ය.
තථාගතයන් වහන්සේ ‘තිගේ අපරාධය කුමක් දැ’යි විචාළ සේක. ඕ ඉකුත් දිනයේ සිදු වූ සියල්ල සැල කළාය. තථාගතයන් වහන්සේ “සැබෑ ද? උත්තරාය”යි වදාළ කල්හි “එසේය ස්වාමීනි” මේ යෙහෙළිය මාගේ ඉසට උණු තෙල් වත්කළා’යි කීවා ය. ‘එකල්හි තී කුමක් සිතුවෙහිදැ’යි තථාගතයන් වහන්සේ විචාළ සේක. එකල්හි උත්තරා, ‘ස්වාමීනි, සක්වළ ඉතා කුඩාය. බඹලොව ඉතා පහල ය, මාගේ යෙහෙළිය ගේ ගුණය ම ඉතා මහත් ය. මැය නිසා මම දන් දෙන්නටත්, බණ අසන්නටත් ලදිමි ය, ඉදින් මැය කෙරෙහි මාගේ කෝපයක් ඇති නම් මේ තෙලින් මාගේ ශරීරය දැවේවා. නො එසේ නම් නො දැවේවා’යි සිතා සිරිමාට මෙත් වැඩුවෙමි.” යි කීවාය. තථාගතයන් වහන්සේ උත්තරාට සාධුකාර දී දහම් දෙසූ සේක. දහම් ඇසීමෙන් පන්සියයක් පිරිවර ස්ත්‍රීන් ද සමග සිරිමා ද සෝවාන් ඵලයෙහි පිහිටියාය.