සිංහලට නැගියයුතු
- භගවා අජ්ජ සොතාරානං ධම්මං දෙසෙස්සති.
- භික්ඛවො තදා භගවතො පාදෙ වන්‍දිංසු.
- චක්ඛුමන්තො සදා භානුමන්තං පස්සන්ති.
- තදා බලවන්තා අරී වෙළුෑහි පහරිංසු.
- කදා තුම්හෙ ධනවන්තං පස්සිස්සථ?
- සුවෙ මයං සීලවන්තං භික්ඛුං වන්දිස්සාම.
- භගවන්තො සබ්බඤ්ඤුනො භවන්ති.
- විදුනො ඉදානි කුලවතො ගෙහං ගච්ඡිංසු.
- හිමවති සීහා ච ඉසයො ච සදා වසන්ති.
- පුඤ්ඤවතො නත්තා බන්ධුමා භවි.
- කුලවතං භාතරො ධනවන්තො න භවිංසු.
- අහං හිමවන්තම්හි ඵලවන්තෙ රුක්ඛෙ පස්සිං.
- පුරා මයං බන්ධූහි සහ හිමවන්තං ගච්ඡිම්හ.
- හීයො සායං බුද්ධිමන්තො යසවතං ගාමං ගච්ඡිංසු.
- විඤ්ඤුනො පච්ඡා පභුනො ගෙහෙ වසිස්සන්ති.
- යසවතං භාතරො බලවන්තො භවන්ති.
- අම්හාකං පිතරො සතිමන්තො අභවිංසු.
- පුඤ්ඤවන්තො එකදා මණයො ලභන්ති.
- බුද්ධිමන්තො අම්හාකං සත්‍ථාරං වන්‍දන්ති.
- බලවතො නත්තා පාතො මම ගොණං ගණ්හි.
පාලියට නැගියයුතු:
- ඇස් ඇත්තා උදෑසන සිල්වතුන් බලයි.
- ධනවතුන්ගේ පුත්‍රයෝ හැමවිටම ප්‍ර‍ඥාවත්හු නොවෙත්.
- නෑයන් ඇත්තා සතුරන්ට භය නොවේ.
- ගුණවතුන්ගේ සහෝදරයෝ එකල්හි බුදුන්ගේ පා වැන්දාහ.
- ඔබලාගේ මුනුබුරෝ දැන් බුද්ධිමත්හු නොවෙත්.
- නුවණැත්තා හෙට කුලවතුන්ට ධර්මය කියන්නේය.
- ධනවත්හු පුත්‍ර‍යන් සමග හිමාලයට යන්නාහ.
- භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිල්වතුන්ගේ ද නැණවතුන්ගේ ද ගුරුවරයා විය.
- කීර්තිමත්හු අපේ ගමට කවදා එන්නාහුද?
- බලවතුන්ගේ දරුවෝ පසුව ගුණවත්හු වන්නාහ.
- එක් කලෙක පණ්ඩිතයාගේ සොහොයුරා ගුණවතාට ගැසුවේය.
- පූර්‍වයේ දී මම ප්‍ර‍භූහුගේ ගෙයි විසුවෙමි.
- ඊයේ මාර්ගයෙහි ඇත්තු ද අශ්වයෝ ද සිටියාහ.
- කුලවතා දැන් සිංහයෙකු හා මුවකු මිළයට ගත්තේය.
- ධනවතා හිමාලයෙන් ඇතකු හා සිංහයකු ගෙනාවේය.
- අද උදෑසන ධනවතාගේ පුත්තු හිමාලයට ගියහ.
- අපේ මුණුබුරෝ සිල්වත් පියවරුන්ට වඳිත්.
- පින්වතුන්ගේ පුත්‍රයෝ නෑයන් ඇත්තෝ වන්නාහ.
- බුදුන්ගේ ධර්මය අසන්නෝ හැම කල්හි සැපඇත්තෝ වන්නාහ.
- බලවතුන්ගේ දාසයෝ ඊයේ හවස මගේ අශ්වයන් ගෙන ගියහ.
සංලක්‍ෂ්‍යය:
අකාරාන්ත පුල්ලිඞ්ගික රාජ ශබ්දයද, අත්ත ශබ්දයද පුරිස ශබ්දයට වෙනස් ලෙස වරනැගෙති. ඒ ශබ්ද දෙක වරනැගෙන ආකාරය හා ඔකාරාන්ත පුල්ලිංගික ගො ශබ්දය වරනැගෙන ආකාරය දෙවෙනි පොතෙහි දක්වනු ලැබේ. සා ආදි ආකාරාන්ත පුල්ලිංගික ශබ්දයන්ගේ ද “පුමා - බ්‍ර‍හ්මා” ආදි වශයෙන් ප්‍ර‍ථමා ඒකවචනයේ දී ආකාරාන්තව සිටින ආකාරාන්ත ශබ්දයන්ගේ ද වරනැගීම තුන්වෙනි පොතෙහි දක්වනු ලැබේ.
27. ආකාරාන්ත ඉත්‍ථිලිංගික වනිතා -
ශබ්දය මෙසේ වරනැගේ.
| විභත්ති | එක වචන | බහු වචන |
| 01. පඨමා | වනිතා (ස්ත්‍රීතොමෝ) |
වනිතා, වනිතායො (ස්ත්‍රීහුතුමූ) |
| 02. දුතියා | වනිතං (ස්ත්‍රිය) |
වනිතා, වනිතායො (ස්ත්‍රීන්) |
| 03. තතියා | වනිතාය (ස්ත්‍රිය විසින්) |
වනිතාභි, වනිතාහි (ස්ත්‍රීන් විසින්) |
| 04. චතුත්ථි | වනිතාය (ස්ත්‍රීයට) |
වනිතානං (ස්ත්‍රීන්ට) |
| 05. පඤ්චමී | වනිතාය | වනිතාභි, වනිතාහි |
| 06. ඡට්ඨී | වනිතාය | වනිතානං |
| 07. සත්තමී | වනිතායං, වනිතාය | වනිතාසු |
| 08. කරණ | වනිතාය | වනිතාභි, වනිතාහි |
| 09. ආලපන | (හෙ) වනිතෙ | (හෙ) වනිතා, වනිතායො |
මීට සමානව වරනැගෙන ශබ්දවලින් සමහරක්:
| පාලි වචනය | සිංහල තේරුම | පාලි වචනය | සිංහල තේරුම | |
| ගඞ්ගා | ගඟ | කඤ්ඤා | කන්‍යාව, ගෑණු ළමයා | |
| නාවා | නැව | දාරිකා | දැරිය, තරුණිය | |
| දිසා | දිශාව | භරියා | භාර්‍ය්‍යාව | |
| සෙනා | සේනාව | දෙවතා | දේවතාවා | |
| සාලා | ශාලාව | පූජා | පූජාව | |
| සභා | සභාව | වසුධා | පොළොව | |
| පරිසා | පිරිස | ගුහා | ගුහාව | |
| කථා | කථාව | ඛුදා | බඩගින්න | |
| ගීවා | බෙල්ල | නිද්දා | නිදීම | |
| ජිව්හා | දිව | ලඞ්කා | ලංකාව | |
| ජඞ්ඝා | කෙණ්ඩය | සක්ඛරා | ගල්කැට; හකුරු | |
| වාචා | වචනය | සාඛා | අත්ත | |
| මඤ්ජුසා | පෙට්ටිය | සිලා | ගල | |
| නාසා | නහය | විසිඛා | විථිය | |
| තුලා | තරාදිය | වාලිකා | වැලි | |
| භාසා | භාෂාව | වාලුකා | වැලි | |
| මාලා | මල්දම | ගාථා | ගාථාව | |
| වළවා | වෙළඹ; අශ්වදෙන | සුරා | මත්පැන් | |
| ලතා | වැල | පඤ්ඤා | ප්‍ර‍ඥාව |
“මව” යන අර්‍ථ ඇති අම්මා ශබ්දය වනිතා ශබ්දයට සමාන වුවත් ආලපන එකවචනයෙහි (හෙ) අම්ම, අම්මා යි වරනැගෙන බව සැලකිය යුතු.
විධි ක්‍රියාව IMPERATIVE MOOD
28. කාල තුනට අයත් ක්‍රියා යට දක්වන ලදී. අන්‍යයකුට (වැඩක් කිරීමට) අණ කරන කල්හි යොදන ක්‍රියාව විධි ක්‍රියා නම් වේ. විධානය නම් “යව, පිසව” යනාදියයි. විශේෂයෙන් කියතහොත් එය යෙදිය හැක්කේ මධ්‍යම පුරුෂයෙහි පමණයි. “යේවා, යෙම්වා, වෙම්වා, ජීවත්වේවා” ආදිය යම් කිසිවක් ප්‍රාර්ථනා කරන බැවින් හෝ කැමතිවන බැවින් ආසිකිරිය නම්වේ. පාලියෙහි මේ අර්‍ථ දෙකෙහිම වැටෙන ක්‍රියාව එක සමාන වේ. එය කාල විශේෂයක් නැතිව හෝ වර්‍තමානයට සමීප කාලයෙහි හෝ වේයයි දක්වා තිබේ.
| පුරුෂය | එක වචන | බහු වචන |
| 3rd පඨම පුරිස | පචතු (=පිසේවා) |
පචන්තු (=පිසත්වා) |
| 2nd මජ්ඣිම පුරිස | පච, පචාහි (=පිසව) |
පචථ (=පිසවු හෝ පිසහුවා) |
| 1st උත්තම පුරිස | පචාමි (පිසම්වා) |
පචාම (=පිසමුවා) |
| පාලි වචනය | සිංහල තේරුම | පාලි වචනය | සිංහල තේරුම | |
| ජයතු | ජයගනීවා | රක්ඛතු | රකීවා | |
| සුණාතු | අසාවා | භවතු | වේවා | |
| භාසතු | කියාවා | පිවතු | බෝවා | |
| ගච්ඡතු | යේවා | හොතු | වේවා | |
| ඨපෙතු | තබාවා |
ආදිය ද පෙර දැක් වූ බොහෝ ක්‍රියා ද මෙහි යෙදිය යුත්තාහ.
නිපාත පද PARTICLES
29. නිපාතයෝ ලිඞ්ග වශයෙන් හෝ විභක්ති වශයෙන් හෝ ඒක වචන, බහුවචන වශයෙන් හෝ වෙනසකට නො පැමිණ එක් ආකාරයකින්ම සිටිති. (කොයි ලිඟුවක ශබ්දයක් හා යෙදුනත් කොයි විභක්ති පදයක් හා යෙදුනත් නිපාතයන්ගේ රූපය වෙනස් නොවේ.)
එහෙත් ඇතැම් නිපාතයෝ විභක්තීන්ගේ අර්‍ථවල පමණක් වෙති: හෙ (=එම්බා) නිපාතය ආලපනයෙහි පමණක් යෙදේ. හෙට්ඨා (=යට), උපරි (=මත්තෙහි), අධො (=යට) බහි (=පිටත) යනාදි නිපාතයෝ ද 26 වෙනි අංකයෙහි දැක්වූ කාලාර්‍ථවාචී නිපාතයෝ ද සත්තමී විභක්තියෙහි වෙති. සයං (=තෙමේ) නිපාතය පඨමා, තතියාවන්හි වේ.
| පාලි වචනය | සිංහල තේරුම | පාලි වචනය | සිංහල තේරුම | |
| තථා | එසේ | තත්‍ථ | එහි | |
| යථා | යම්සේ | උපරි | මත්තෙහි | |
| යාව | යම්තාක් | හෙට්ඨා | යට | |
| තාව | ඒතාක් | කත්‍ථ | කොහේ, කොහි | |
| සචෙ | ඉදින් | යත්‍ථ | යම්තැනක | |
| යදි | ඉදින් | යහිං | යම්තැනක | |
| ආම | එසේය | තහිං | එහි | |
| එවං | මෙසේ | තිරියං | සරස | |
| අථ | ඉක්බිති | සමන්තා | හාත්පස | |
| අථවා | නොහොත් | අන්තො | ඇතුළෙහි | |
| පන | වනාහි | බහි | පිටත | |
| අද්ධා | ඒකාන්තයෙන් | ඉතො | මෙයින්, මෙතැනින් | |
| පුන | නැවත | කුතො | කොයින් | |
| අන්තරා | අතරෙහි | තතො | එතැනින් | |
| සනිකං | හෙමින් | ඛිප්පං | වහා | |
| ඉධ | මෙහි |