නිවනට නො පැමිණ සසර සැරි සරමින් සිටිය හොත් එක එක සත්ත්වයකුට පැමිණිය හැකි දුඃඛයන්ගේ ප්‍රමාණයක් නැත්තේ ඒ බව සංසාරයාගේ අනමතග්ග භාවයෙන් දත යුතු වේ. ඒ අගක් නැත්තා වූ විශාල වූ දුඃඛ ස්කන්ධයාගේ නිවීම නිර්වාණය හෙයින් එම දීර්ඝ ප්‍රමාණය හා විශාල ප්‍රමාණය නිර්වාණයාගේ ගම්භිර දීර්ඝ ප්‍රමාණයයි දත යුතු. සංසාරය වනාහි ප්‍රමාණ කළ හැකි වූවක් නො වන්නා සේ ම නිර්වාණයාගේ ගම්භිර භාවය ද ප්‍රමාණ කළ නොහේ. යොදුන් සුවාසු දහසක් ගැඹුරු වූ මහා සමුද්‍රයාගේ ගම්භිර ප්‍රමාණය නිර්වාණයේ ගම්භිර ප්‍රමාණයට උපමා කළ හොත් සූර්යයාට කදෝකිමියකු උපමා කිරීම වැනි වේ.
මේ සත්ත්වයන්ට වනාහි තම තමාගේ ආත්ම භාවයව පවත්නා වූ නාම රූප ධර්ම සමූහය වෙන් කොට එක එකක් ලක්‍ෂණ, රස, ප්‍රත්‍යුපස්ථාන, පදස්ථාන වශයෙන් හා අනිත්‍ය දුඃඛ අනාත්ම වශයෙන් දැන ගැනීමට ද ඉතා දුෂ්කර වේ මය. එහෙයින් නාම රූප ධර්මයන් අනාත්ම වශයෙන් දුටු කල්හි ම දැකිය හැක්කා වූ නිර්වාණ ධාතුව අතිශයින් දුර්දශ වේ. අති සූක්‍ෂම ද වේ.