බිලකබද්ධසීමා කථාව

ඒ ශක වර්‍ෂයේදීම සිරිධම්මචක්කවත්තිබිලක රජ මවුපියන්ගේ ගුණ සැලකීම පිණිස ශාසනදායාදභාවය පතමින් මෑණියන්ට රාජ්‍යය පාවාදී පැවිදි විය. සංඝතෙමේ අතුලශක්ත්‍යාධිකරණ මහාස්වාමීන් ආචාර්‍යකොට ඤාණමංගල තෙරුන් උපාධ්‍යායකොට ඒ රජු (පැවිදිකොට) උපසම්පන්න කරවිය. ටිකකලකට පසු හෙතෙම ආචාර්‍ය-උපාධ්‍යායයන්ගෙන් අවසර ගෙන ගිහිවී රාජ්‍යය සම්පත් අනුභව කෙළේය. අටසිය දශවෙනි ශක වර්‍ෂයේදී සෝමචිත්ත තෙර ඛෙම රටෙහි සිංහල උපසම්පදාව පිහිටුවිය. ඉන්පසු සර්‍ප වර්‍ෂයේදී බිලක රජ නොයෙක් භටසේනා සමග ගොස් නන්‍දපුරය ගත්තේය. ඒ රජුගේ පියා වූ තිස්ස රජ පුතාට රාජ්‍යය දී සිවුවෙනි පශු වර්‍ෂයේදී පරලොව ගියේය. බිලක රජ පියාගේ සිරුර රත්තවන මහාවිහාරයේදී නොයෙක් සත්කාරයෙන් යුක්තකොට දැවීය. ඔහු නන්‍දපුරය අල්වාගත් වර්‍ෂයේදී ඔහුගේ මවු දේවිය පරලෝක ගතවිය. ඒ මවගේ ශරීරය ද පියාගේ සිරුර දැවූ තැනම තබා දැවීය. රජතෙම මවුපියන් උදෙසා නොයෙක් පින් කෙළේය. මවුපියන්ට නිතර පින් ලැබීම සඳහා බුදුන් පිරිනිවීමෙන් එක්දහස් නවසිය අනූපස්වෙනි වූ, ශක වර්‍ෂයෙන් අටසිය තෙළෙස්වෙනි වූ අජ වර්‍ෂයේදී මහාරත්ත වනවිහාරයෙහි තමාගේ මවුපියන්ගේ සිරුරු දැවූ තැන එක්පෝයගෙයක් කරවිය. ඉන් දෙවෙනි දින මර්‍කට වර්‍ෂයේ මහාපවාරණ දිනයෙහි බිලකාධි රජ පෝයගෙය හාත්පස බඹ විස්සක් පමණ තැන් අත්හැර කණුවලින් වටකරවා (ඒ වටේ භටයන් සිටුවා) තෙමේ “මෙය වෙනම ගමක් වේවා”යි අටුවාවෙහි ඇති පාඨය කීය. ඉන්පසු නිමිති ප්‍රකාශ කරන තෙරනම “නැගෙනහිර දෙස නිමිත්ත කුමක්දැ”යි විචාළේය. එවිට රජතුමා “ස්වාමීනි, ගලක්ය”යි කීය. “මේ ගල නිමිත්ත වේ”යයි (තෙරනම කී.) මෙසේ හැමදිශාවන්හි නිමිති නියමකොට අතුලසක්ත්‍යාධිකරණ මහාසාමිතෙමේ සීමාසම්මුති කර්‍මවාක්‍යය තෙමේම කීය. සීමාසම්මුතිය අවසන් වූ කල්හි ධර්‍මරාජතෙමේ සත්දිනක් මහා පූජාවක් පැවැත්විය. ඉන්පෙර මහතෙරවරු බිංග නදියේ උදකුක්‍ඛෙප සීමාවෙහි උපසම්පදා කර්‍මය කළහ. මේ සිරිධම්මචක්කවත්තිබිලක සීමාව සම්මත කළ පසු ඒ මර්‍කට වර්‍ෂයේදීම ඒ සීමාවේදී මහානාරද තෙරුන් ප්‍රමුඛ බොහෝ කුලපුත්‍රයන් උපසම්පන්න කළහ. සංඝතෙමේ අතුලසක්ත්‍යාධිකරණ මහාස්වාමීන් උපාධ්‍යායකොට මහාමේඝිය තෙරුන් කර්‍මාචාර්‍යකොට මහානාරද තෙරුන් උපසම්පන්න කළහ. ඊටඅනතුරු වූ කුක්කුට වර්‍ෂයේදී ද මේ මහතෙරවරු බොහෝ කුලපුත්‍රයන් උපසම්පන්න කළහ. ඒ වර්‍ෂයේදී ඒ සීමාවේදී උපසම්පදාව ලැබූවන් අතරෙහි අභයසාරද මහතෙර ආදි කුලපුත්‍රයෝ වෙති. මර්‍කට වර්‍ෂයේ පටන් අද දක්වා නබ්බිසි පුරාධිපති රජුගේ රාජ්‍යයෙහි හැම සිංහලවංශික භික්‍ෂූහු හැමනුවරවලින් උපසම්පදාපේක්‍ෂකයන් රැගෙන නබ්බිසි පුරයට අවුත් අවුරුදු පතා මේ බිලකබද්ධ සීමාවෙහි උපසම්පදාව කරත්.

සිරිධම්මචක්කවත්තිබිලක සීමාසම්මුති කාලයයි.