දවසෙක බෝසතාණන් වහන්සේ නගර සීමාවෙන් ඈතට ද ගොස් උයන් වතු පිටි ආදිය බලන්නට සිත් විය. පිය රජුට මෙය සැළ කළහ. ශුද්ධෝදන රජ “ලබන සතියේ අසෝ දවසෙහි සිද්‍ධාර්ථ කුමාරයෝ උයන් කෙළි යෙති”යි නුවර වැසියනට දන්වා මඟ දෙපස සරසවා මහල්ලන් රෝගීන් මළ සිරුරු හෝ පැවිද්දන් ඒ පෙදෙසට නො එන්නට රකවල් ලැවී ය. නියමිත දිනයෙහි සිද්‍ධාර්ථ කුමරුවෝ ද සුදු අසුන් යෙදූ මහඟු රියෙකින් උයන් බලා නික්මුණාහ. පිරිවර කුමර කුමරියෝ ද ඔබ අනුව පිටත් වූහ. “සිද්‍ධාර්ථයන් වහන්සේ එති”යි ඔබගේ රූසිරි දකුම්’හ යි මිනිස්සු මඟ දෙපස රැස්කකා සිටියාහ. කුමාරයන් වහන්සේ ට වැඩි දුරක් නොයා දීම වෙවුලමින් සැරයටි වාරුවෙන් යන ඇඟ රැලි ගැසුණු කෙහෙ රවුලු පැසුණු කුදු වූ මහල්ලෙක් මඟ පසෙක දක්නට ලැබිණ. මෙ තරම් ජරපත් මහල්ලකු පෙර කිසි ම දාක ඔබ නොදුටුවහ. අනුමානයෙන් මේ මහල්ලෙකැ යි දැනගත්තත්, රියැදුරු ඡන්නයා ගෙන් “අර කවරෙක්ද?” යි බෝසතාණන් වහන්සේ ඇසූහ. ඡන්නයා “ඒ මහල්ලෙකැ”යි කී ය. තව තවත් ඔහු ගැන කථා කරන බෝසතාණන් වහන්සේ “අපටත් මෙවැනි අවස්ථාවක් ඇති වෙයි දැ?” යි ඇසූහ. “බොහෝ මහලු වන විට අප හැමත් මේ තත්වයට වැටෙතැ”යි ඡන්නයා කී ය.
බෝසතාණනට, මෙ තරම් ජරපත් මහල්ලකු පෙර නොදුටු බැවින් මහලු බව ගැන දුරට සිතන්නට අවස්ථාවෙක් නො එළැඹිණ. එහෙත් එදා ජරපත් මහල්ලා දුටු මොහොතෙහි මහලු බව ගැන ගැඹුරට ම සිතනුවෝ උයන් කෙළියෙහි ඇල්ම හළහ. “පෙරළා යම්හ”යි කියා රථය ආපසු මාලිගාව අතට ම හැරැවූහ.
වැඩි වෙලාවක් යන්නට කලින් බෝසතාණන් ආපසු පැමිණි කරුණ ඡන්නයා ගෙන් දැනගත් ශුද්ධෝදන රජ්ජුරුවෝ ද ප්‍රජාවතී ගෞතමි ආදී සෙසු හැම දෙනා ද කැළඹුණාහ. බෝසතාණන් තුළ පහළ වූ අදහස් අමතක වන ලෙසට අමුතු අමුතු නෘත්‍යාදියෙන් ඔබගේ ප්‍රාසාදය සෝෂවත් කැරැවූහ. ප්‍රාසාදය කොතරම් නෘත්‍යගීතාදියෙන් ඇලී ගියත්, බෝසතාණන් වහන්සේ තමන් දුටු දැය ගැන නිතර සිතූහ. යශෝධරාවන් සමග ද තමන් කොතරම් රූපශ්‍රීයෙන් යුතු ව සිටියත් කලක් ගිය තැන දත් වැටුණු ඇඟ රැලි ගැසුණු කුදු ගැසුණු මහල්ලන් විය හැකියැ යි කියන්නෝ වූහ. මේවා ගැන සිතන කතාබහ කරන ඒ කුමර කුමරියෝ දෙදෙනා ම සිය රූප ශෝභාව නිසා මත් නො වූහ. රූප මදය ඔවුන් ගෙන් ඈත් විය. “යම් දවසක අපි දෙදෙනාම ගිහිගෙන් නික්මැ අජර සුවය සොයා යම්හ” යි කතිකා කළහ.