අනාගාමි පුද්ගලයා අර්හත්වය පිණිස විදර්ශනා කර ගෙන යාමේ දී ඒ සන්තානයෙහි සම්‍යග්දෘෂ්ට්‍යාදි මාර්ගාංග වැඩී සකල ක්ලේශයන් ම නැසිය හැකි බලයෙන් යුක්ත ව යම් කිසි අවස්ථාවක ලෝකෝත්තරත්වයෙන් මාර්ගාංගයෝ පහළ වෙති. ආර්‍ය්‍ය පුද්ගලයා කෙරෙහි සතර වන වරට පහළ වන්නා වූ මහානුභාවසම්පන්න වූ ඒ මාර්ගයට අර්හත් මාර්ගය යි කියනු ලැබේ. අර්හත් මාර්ගයට පැමිණි පුද්ගලයාට රහතන් වහන්සේ යයි කියනු ලැබේ.
“යස්ස පුග්ගලස්ස රූපරාගො අරූපරාගො මානො උද්ධච්චං අවිජ්ජා අනවසෙසා පහීණා අයං වුච්චති පුග්ගලො අරහා.”
යනුවෙන් පුග්ගලපඤ්ඤත්තියෙහි අර්හත් පුද්ගලයා වදාරා තිබේ. “යම් පුද්ගලයකු හට රූපරාගය ය, අරූප රාගය ය, මානය ය, උද්ධච්චය ය, අවිජ්ජාවය ය යන මේවා නිරවශේෂයෙන් ප්‍ර‍හීණ ද ඒ පුද්ගලයා අර්හත් ය යි කියනු ලැබේය” යනු එහි තේරුම ය. ලෝකෝත්තර අර්හත් මාර්ගය ඇති වීම ආර්‍ය්‍ය අෂ්ටාංගික මාර්ගය වැඩීමේ අවසානය ය. බෝධිපාක්ෂික ධර්ම වැඩීමේ අවසානය ද එය ම ය.
අර්හත්වයට පැමිණි පුද්ගලයාට ඉන් පසු නිවන සඳහා කළ යුත්තක් ද නැත්තේ ය. එබැවින් රහතුන්ට “කතකිච්ච” ය යි කියනු ලැබේ. සුඤ්ඤත විමොක්ඛය, අනිමිත්ත විමොක්ඛය, අප්පණිහිත විමොක්ඛය යන විමෝක්ෂත්‍ර‍යාගේ වශයෙන් අර්හත් පුද්ගලයෝ තිදෙනෙක් වෙති. නැවත එක් එක් පුද්ගලයකු ප්‍ර‍තිපදා භේදයෙන් සතරදෙනා බැගින් වන බැවින් අර්හත් පුද්ගලයෝ දොළොස් දෙනෙකි.
සෝවාන් පුද්ගලයෝ දොළොස් දෙනය, සකෘදාගාමි පුද්ගලයෝ සූවිසි දෙනය, අනාගාමි පුද්ගලයෝ අටසාළිස් දෙන ය, අර්හත් පුද්ගලයෝ දොළොස් දෙන ය යි ආර්‍ය්‍ය පුද්ගලයන් අනූසය දෙනකුන් පුග්ගල පඤ්ඤත්ති අටුවාවෙහි දක්වා ඇත. සූත්‍ර නිපාත අටුවාවෙහි අන් ක්‍ර‍මයකින් ආර්‍ය්‍ය පුද්ගලයන් එකසිය අටදෙනකු දක්වා ඇත්තේ ය.