87. පීතමල්ල මහතෙර

පීතමල්ල නමැති පොරබැදීමේ දක්‍ෂයෙක් ඉන්දියාවේ රාජ්‍ය තුනක දී තමාගේ දස්කම් දක්වා දිනුම් ලකුණු (පතාක) ලබාගෙන ලක්දිවට අවුත් රජු බැහැදැක රාජානුග්‍ර‍හය ලැබ මෙහි වසන්නේ එක් දිනක් ලජ්ජිකාසන ශාලාවේ දොරටුව අසළින් යන්නේ එහි දහම් දෙසූ තෙරනමක් කියූ “මහණෙනි, රූපය තොපගේ නොවේ; එබැවින් එය දුරු කරව්; දුරු කළ එය තොපට බොහෝ කලක් හිත පිණිස පවත්නේය” යනාදි දේශනාව අසා “රූපය මාගේ නො වේලු, වේදනාදියත් මාගේ නොවේ ලු” යන්න අකුස්සක් මෙන් ගෙන මහාවිහාරයට ගොස් පැවිදි වී උපසම්පදාව ලබා උභයප්‍රාතිමොක්‍ෂය ඉගෙන තිස්නමක් භික්‍ෂූන් සමග “ගවරවාලිය අංගණ” නම් තැනට ගොස් මහණදම් කෙළේ ය. සක්මන් කිරීමට පා දෙක දුර්වල වූ විට දණ දෙකෙන් සක්මන් කළේය. රාත්‍රි කාලයේ දී එක් මුව වැද්දෙක් එතුමන් දැක මුවෙකැයි සිතා හෙල්ලෙන් ඇන්නේ ය. එය සිරුර පසා කරගෙන ගියේ ය. තෙරනම හෙල්ලය ඉවත් කරවා තුවාලයේ කටවල් තණවැටි වලින් අහුරවා තමා ගලක් මතුපිට තබන්ට සලස්වා අවාකශ ගෙන විදසුන් වඩා රහත් විය. ඉක්බිති කෑරීමේ ශබ්දයෙන් භික්‍ෂූන් ගෙන්වා රහත් වූ බව දැනුම් දී ප්‍රීතිවාක්‍ය වශයෙන් මේ ගාථාවන් කීය:-

“භාසිතං බුද්ධසෙට්ඨස්ස සබ්බලොකග්ගවාදිනො

න තුම්හාකං ඉදං රූපං තං ජහෙය්‍යාථ භික්ඛවො

අනිච්චා වත සංඛාරා උප්පාද - වයධම්මිනො

උප්පජ්ජිත්වා නිරුජ්ඣන්ති තෙසං වූපසමො සුඛො”

මේ කථාව දික්සඟි - මැඳුම්සඟි අටුවා දෙක්හි සතිපට්ඨාන සූත්‍ර‍වර්‍ණනාවන්හි දක්නා ලැබේ.