6. තිපිටක මහාසීව මහතෙර

දික්සඟි අටුවාවේ සාමඤ්ඤඵලසුත්තවණ්ණනාවෙහි (141) සම්පජානකාරී යන පදය ගැන ත්‍රිපිටක මහාසීව තෙරුන්ගේ මතයක් දක්වන ලදි. එම අටුවාහිම මහපරිනිබ්බාණසුත්තවණ්ණනාවෙහ (376) මේ නම දීඝභාණක - ත්‍රිපිටක මහාසීවයයි පෙනේ. මැඳුම්සඟි අටුවාහි මහාසච්චකසූත්‍ර‍වණ්ණනාවෙහ (463) මහාසීව නාමය විශේෂණ පදයක් නැතිව පෙනේ. එහිම අච්ඡරිය ධම්මසුත්තවණ්ණනාවෙහ (918) තිපිටකමහාසීව තෙරුන්ගේ මතයක් දක්වා මහාසීව නමැති අන්‍යතෙරනමකගේ මතයක් ද පෙන්වා තිබේ. එබැවින් මහාසීව නමින් ප්‍ර‍කට කීපනමක් සිටියාහයි පිළිගත යුතුය. ඒ අටුවාහිම සතිපට්ඨානවණ්ණනාවෙහි (218) තිපිටකමහාසීව නාමය පෙනේ.

අට්ඨසාලින - චිත්තුප්පාදකණ්ඩ - ලොකුත්තරකුසල කථාවෙහි (180) ආජීවපාරිශුද්ධිය ගැන මහාසීවතෙරුන්ගෙ අදහසක් පෙන්වා තිබේ. එහිම විපාක කථාවෙහ (215) මහාසීව තෙරුන්ගේ මතයක් දක්වා එය ප්‍ර‍තික්ෂෙප කොට තිබේ.

මහවග අටුවාහ (237) භෙසජ්ජක්‍ඛන්‍ධකවණ්ණනාවෙහි මේ කථාව පෙනේ:- විනයධරයන්ට ප්‍ර‍මුඛ වූ කරවීකතිස්ස ස්ථවිර තෙමේ මහාසීළු තෙරුන් වෙත ගොස් පහන් එළියෙන් ගිතෙල් කළයක් දැක “මේ කුමක්දැ”යි විචාලේ ය. “ගමකින් ගිතෙල් කළයක් ගෙනෙන ලදි. රූක්‍ෂාහාර ලැබුණු විට ගිතෙල් හා අනුභව කිරීම සඳහාය”යි මහාසීවතෙර කීය. “එසේ තැබීම නොවටී”යයි කී විට මහාසීවතෙර එය ඉස්තෝප්පුවෙහි තැබ්බවිය. පසු දිනක ආ තිස්ස තෙර එය දැක නැවත විචාරා සහසෙය්‍යාවට යෝග්‍ය තැනක එය තැබීම නුසුදුසුයයි කීය. මහාසීවතෙරුන් එය ගෙයින් පිට තැබ්බ වූ විට එය සොරු ගෙන ගියහ. ඒ බව තිස්ස තෙරුන්ට දැන් වූ විට “ස්වාමීනි, සාමණෙරයකුට දියයුතු නො වේදැ”යි කීය.

විනය අටුවාහි නිස්සග්ගියවණ්ණනායෙහ ද වෙඬරු කෑම ගැන මහාසීවතෙරුන්ගෙ මතයක් දැක්වේ.