7-10 දසවන එක්තරා ස්ත්‍රියකගේ වස්තුවයි.
රමණීයානි අරඤ්ඤානි යත්ථ න රමතී ජනො
වීතරාගා රමිස්සන්ති න තෙ කාමගවෙසිනො.
මහා අරණ්‍යයෝ රමණීය හ (සිත් අලවන්නාහ). යම් මහ අරණෙක්හි (වස්තුකාම ක්ලේශකාම සොයන සුලු) ලෞකික මහජන තෙම නො ඇලේ ද, පහ වූ රාග ඇති රහත්හු (පියුමට බට බමරුන් මෙන් ප්‍රීති ව) එහි ඇලෙන්නාහු ය. කුමක් හෙයින්? යත්: ඒ රහත්හු වස්තුකාම ක්ලේශකාම සොයන සුල්ලෝ නො වෙත්. එහෙයිනි.
රමණීයානි ආදි මේ ධර්‍මදේශනාව බුදුරදුන් දෙව්රම වාසයකරන කාලයේ එක්තරා ගැහැණියක් අරභයා දේශනා කරනලද්දකි.
එක් පිණ්ඩපාතික භික්ෂුවක් බුදුන් හමුවෙහි කමටහන් ඉගෙන එක් දිරාගිය උයනකට වැදී මහණදම් පුරයි. එක් නගරශෝභිනියක් (වේසාවියක්) එක් මිනිසෙකු සමග මම අසවල් තැනට යන්නෙමි. ඔබ එතැනට එන්නැයි තැනක් නියම කොට ගියාය. ඒ මිනිහා එතැනට නාවේය. ඈ ඔහු එන පාර බලමින් සිට ඔහු නොදැක කලකිරී එහෙමෙහෙ ඇවිදිමින් ඒ උයනට පිවිස පර්යංකයක් බැඳ වැඩහුන් තෙරුන් දැක, එහෙමෙහෙ බලා වෙන කිසිවෙක් නොදැක, මේත් මිනිහෙකි. මොහුගේ සිත මෝහනය කර ගන්නෙමියි තෙරුන් ඉදිරියේ සිට නැවත නැවතත් ඇඳ සිට සළුව ලිහා අඳියි. කෙස් මුදා බඳියි. දෙඅත් එකට ගසා සිනාසෙයි. තෙරුන්ට සංවේගය ඇතිවී මුළු සිරුර පුරා පැතිරී ගියේය. හෙතෙම මේ කිමෙක්දැයි සිතීය.
බුදුරජාණන්වහන්සේත් තමන්ගෙන් කමටහන් ඉගෙන මහණදම් පුරන්නෙමියි ගිය ඒ භික්‍ෂුවගේ තත්ත්වය කෙබඳුදැයි සොයා බලනසේක් ඒ ස්ත්‍රිය දැක ඇගේ අනාචාර ක්‍රියාද දැක තෙරුන් සංවේගය උපදවාගෙන සිටින අයුරුද දැන ගඳකිළියෙහි හිඳගෙනම ඒ භික්ෂුව සමඟ කථා කළසේක. මහණ, කම්සැප සොයන අයගේ සිත් නොඅලවන තැන්ම වීතරාගීන්ගේ සිත් ගන්නා තැන් වෙයි යනුවෙන් වදාරා ආලෝකයක් යවා ඔහුට දහම් දෙසමින් මේ ගාථාවද වදාළසේක.
ජනයා කැමති නැති
සිත්කලු වන ගහනයෝ
රහතුනට රමණීය වේ
කම්සැප නොසොයන බැවින්
එහි අරඤ්ඤානි යනු පිපුණුමල් ඇති ගස්වලින් යුතු, නිර්මල ජලය ගලා බසින ඇළදොළ ඇති ආරණ්‍යයෝයි. රමණීයානි යත්ථ යනු පිපී ගිය පියුම් වනයන්හි ගම්මැස්සන් නොඇලෙන්නාක් මෙන් කාමයන්ම සොයන අය සිත් නොඅලවති. වීතරාගා යනු පහවූ රාග ඇති රහතන්වහන්සේලා පියුම් වනයෙහි හැසිරෙන බමරමීමැස්සන් මෙන් එබඳු ආරණ්‍යවල රමිස්සන්ති ඇලෙත්. කුමක් නිසාද? න තෙ කාමගවෙසිනො යම්හෙයකින් උන්වහන්සේලා කාමයන් සොයා නොයන්නාහුද එහෙයින්ය යන අර්ථයි.
දේශනා කෙළවර තෙරුන්වහන්සේ සිටිසැටියෙන්ම පිළිසිඹියාත් සහිතව රහත් බවට පත්ව අහසින් පැමිණ ස්තුති කරමින් තථාගතයන්වහන්සේගේ පා වැඳ නික්මී වැඩියාහුය.
අරහන්තවර්ග වර්‍ණනාව සමාප්තයි.
සත්වන වර්‍ගයයි.