ප්‍ර‍තිකූල සංඥා ප්‍ර‍තිරූපකත්වයෙන් ව්‍යාපාදය වඤ්චා කෙරේ.
කේශාදි ශාරීරික කොට්ඨාසයන් ප්‍ර‍තිකූල වශයෙන් බලමින් භාවනා කරන තැනැත්තා හට ඒ භාවනාව දියුණු වූ කල්හි පරම රූප සෞන්දර්‍ය්‍යයෙන් යුක්ත යෞවන කාන්තාවක දක්නා කල්හි ද පිළිකුල් බවක් මිස ප්‍රීතියක් ඇති නොවේ. ඔහුට අන්‍යයන් වලාකුළකට මොනර පිල් කළඹකට උපකා කොට වර්ණනා කරන ඇගේ කේශ කලාපය, කසළ ගොඩක තිබෙන කෙස් රොදක් සේ ම පිළිකුල් ය. පුන් සඳකට පියුමකට උපමා කොට වර්ණනා කරන ඇගේ මුහුණ, අමු සමක එතූ අමු මස් පිඩක් සේ පිළිකුල් ය. අන්‍යයන් මානෙල් මල් යුවලකට ඉඳුනිල් මිණි යුවලකට උපමා කොට පසසන ඇගේ නෙත් යුවල, ඔහුට පෙනෙනුයේ කබ කඳුළු, වැගිරෙන සිදුරු දෙකක් ලෙසට ය. අන්‍යයන් ස්වර්ණාඞ්කුශයක් බඳුයැ යි පසසන ඇගේ නාසය, ඔහුට පෙනෙනුයේ සොටු ගලන සිදුරු දෙකක් ලෙසට ය. අන්‍යයන් පියුම් පෙති රෝස මල් පෙතිවලට උපමා කොට පසසන ඇගේ කම්මුල් ඔහුට පෙනෙනුයේ අමු සමින් වැසුණු මස් වැදලි දෙකක් ලෙසට ය. අන්‍යයන් මුතු ඇට පෙළකට උපමා කොට පසසන ඇගේ දත් පෙළ ඔහුට පෙනෙනුයේ කලගෙඩි කටක පෙළට සිට වූ ලබු ඇට පෙළක් සේ ය. අන්‍යයන් රන්කුඹු වැනිය, ස්වර්ණ හංසයන් වැනියැ යි පසසන ඇගේ පයෝධරයුග්මය, ඔහුට පෙනෙනුයේ එල්ලෙන මස් පිඩු දෙකක් ලෙසට ය. යෝගාවචරයන්ට ඇතිවන මේ පිළිකුල ද්වේෂය නොව, ඒ ඒ දෙයෙහි ඇත්තා වූ ම ප්‍ර‍තිකූලත්වය දක්නා ඥානය යි. ඒ ඥානයට ප්‍ර‍තිකූල සංඥාව යැයි කියනු ලැබේ.
ද්වේෂය අධික වූ සමහරුන්ට අන්‍යයන් ගේ සුන්දරත්වය, ඒ ද්වේෂය නිසා ප්‍ර‍තිකූලත්වයෙන් සමහර විට පෙනෙන්නේ ය. එකල්හි ඒ ද්වේෂයට ඇත්තේ ද ප්‍ර‍තිකූල සංඥාවේ ආකාරය ය. ප්‍ර‍තිකූල සංඥාව වඩන (පිළිකුල් භාවනා කරන) යෝගාවචරයෝ සමහර විට ඒ ද්වේෂයට තමන් වඩන ප්‍ර‍තිකූල සංඥාව ම යැ යි රැවටෙන්නෝ ය. මෙය පිළිකුල් භාවනාව කරන පැවිද්දන් විසින් හා උපාසිකෝපාසිකාවන් විසින් ද හොඳින් තේරුම් ගත යුතු කරුණෙකි.