දැන් පඨවි කසිණයට අනතුරු වැ ආපෝ කසිණයෙහි විස්තර කථාව වන්නේ ය.
පඨවි කසිණය සේ ම ආපෝ කසිණය ද වඩනු කැමති යෝගී විසින් සුවසේ හිඳැ ගෙනැ සකස් කැරැ ග්ත හෝ ප්‍ර‍කෘතියෙන් පිහිටි හෝ ජලයෙහි නිමිත්තග්‍ර‍හණය කළ යුතු. මේ ආදි වශයෙන් මෙහි ද මත්තෙහි ද සියල්ල මෙසේ විස්තර කරනු. මෙසේ මතු මෙ පමණකු දු නො දක්වා විශේෂයක් ඇතහොත් එම දක්වන බව දත යුතු.
පූර්‍වයෙහි ආපෝකසිණ භාවනා කළ පින්වතුනට චුල්ලසීව තෙරුන්ට මෙන් ප්‍ර‍කෘතියෙන් පිහිටි ජලයෙහි - එනම් පොකුණෙක හෝ විලෙක හෝ කලපුවෙක හෝ මුහුදෙහි හෝ නිමිත්ත උපදින්නේ ය. ලාභසත්කාර නො තකා විවික්ත වැ වසමි යි මාවටුයෙහි (මහාතීර්‍ථයෙහි) නැව් නැඟී දඹදිව වඩනා උන්වහන්සේට අතර මගදී මහමුහුද බලත් ම ඒ හා සමාන කසිණ නිමිත්ත පහළ විය. පෙර අභියෝග නො කළ පින්වතුන් විසින් සතර කිසුණු දොස් හැරැ පියා නීල-පීත-ලෝහිත-ඔදාත යන සිව් පැහැ ඇති ජලය අතුරෙන් කිසියම් ජලයක් නො ගෙනැ බිම නො වැටුණු තාක් ශුද්ධ වස්ත්‍රයෙන් පෙරාගත් අහස් දියෙන් හෝ එබඳු වූ ම අන්‍ය පිරිසිදු ජලයකින් හෝ පාත්‍ර‍යක් වත් සැළියක් වත් මුවවිට දක්වා පුරා ගෙනැ විහාර කෙළවර යට කී සේ පිළිසන් තැනෙක තබා ගෙනැ සුවසේ හිඳැ අම්බු, උදක, වාරි, සලිල ආදි ජලවාචක නම් අතුරෙන් ප්‍ර‍සිද්ධ නම වශයෙන් ගෙනැ “ආපො-ආපො” යි භාවනා කළ යුතු. එහි වර්‍ණය නො සැලකිය යුතු. ද්‍ර‍ව ලක්ෂණය මෙනෙහි නො කට යුතු. වර්‍ණය තමහට ආශ්‍ර‍ය වූ ජලය හා සමානගතික කොටැ උත්සන්න වශයෙන් ප්‍ර‍ඥප්ති ධර්‍මයෙහි සිත මෙහෙයා භාවනා කළ යුතු. (උත්සන්න වශයෙන් ප්‍ර‍ඥප්ති ධර්‍මයෙහි සිත මෙහෙයීම නම් ආපෝධාතුයේ උත්සන්නභාවයෙන් - ශක්ති හෙයින් - අධික බැවින් සසම්භාර ආපයෙහි ආපය යන මේ ලෝක ව්‍යවහාරයෙක් ඇත් ද ඒ උපාදාන ප්‍ර‍ඥප්තියෙහි සිත පිහිටුවීම යි. මෙසේ භාවනා කරත් ම ඔහුට පිළිවෙළින් පෙර කීසේ උද්ග්‍ර‍හ - ප්‍ර‍තිභාග නිමිති උපදින්නේ ය. එහි උද්ග්‍ර‍හනිමිත්ත සැලෙන්නා සේ වැටහෙයි. ඉදින් ඒ ජලය පෙණ බුබුලින් මිශ්‍ර නම් එසේ පෙණ බුබුලින් මිශ්‍ර වැ මැ වැටහෙයි. රැළ නැඟීම් පෙණ මුසු බැව් කසිණ දෝස පෙනේ. ප්‍ර‍තිභාගනිමිත්ත වනාහි නො සැලෙන අහස තුබූ මිණි තල්වැටක් සේ ද මිණිමුවා කැටපත් තලයක් සේ ද වැටහෙයි. එසේ වැටහෙන්නා හා ම ඒ යොගාවචර උපචාර ධ්‍යානයට ද පෙර කී සේ චතුෂ්ක - පඤ්චකධ්‍යානයන්ට ද පැමිණෙන්නේ ය.
ආපොකසිණ වඩන ක්‍ර‍මය යි.