උද්ග්‍ර‍හ නිමිත්තයෙහි පෙණපහර ආදි කසිණ දොස පැණෙන්නේ ය. ප්‍ර‍තිභාග නිමිත්ත වනාහි ථවිකයකින් මෑත් කොටැ ගත් ආදාස මණ්ඩලයක් මෙන් ද, මැනෙවින් පිරිසිදු කළ සඞ්ඛථාල ක් මෙන් ද, වලාගැබින් නික්මුණු චන්‍ද්‍ර මණ්ඩලය මෙන් ද මේඝ මුඛයෙහි බලාකාවක් මෙන් ද, උද්ග්‍ර‍හ නිමිත්ත පලාගෙනැ නික්මුණාක් මෙන් එයට වඩා සිය දහස් ගුණයෙන් සුපරිශුද්‍ධ වැ වැටහෙන්නේ ය. ඒ ප්‍ර‍තිභාග නිමිත්ත වනාහි වර්‍ණ ඇත්තෙක් හෝ සණ්ඨාන ඇත්තෙක් හෝ නොවේ. එබන්දෙක් නම් එය ඇසින් දැක්ක හැකි විය යුතු. ඖදාරික විය යුතු. සම්මර්‍ශනයට යෝග්‍ය විය යුතු. අනිත්‍යාදි ලක්‍ෂණත්‍ර‍යෙන් අඞ්කිත විය යුතු. මෙය ඇසින් දැක්ක හැකි-ඖදාරික - සම්මර්‍ශනයෝග්‍ය - ලක්‍ෂණත්‍ර‍යෙන් අඞ්කිත වූවෙක් නො වේ. හුදෙක් සමාධි ලාභීන්ට වැටහෙන මාත්‍රයෙකි. භාවනා සංඥායෙන් හැඳිනෙන මාත්‍රයෙකි. ඒ උපන් කල පටන් ඔහුගේ නීවරණ විෂ්කම්භන වේ. ක්ලේශයෝ සන්සිඳෙති. උපචාර සමාධියෙන් සිත සමාහිත වූයේ වේ.
සමාධි වනාහි උපචාර සමාධි, අර්පණා සමාධි යයි ද්විවිධ වේ. ඒ එසේ මැ යි:- සිත උඵචාර භූමියෙහි දී ද, සමාහිත වන්නේය. ප්‍ර‍තිලාභ භූමියෙහි දී ද, සමාහිත වන්නේ ය. උපචාර භූමියෙහි දී සමාහිත වන්නේ නීවරණ ප්‍ර‍හාරණයෙනි. ප්‍ර‍තිලාභ භූමියෙහි දී අඞ්ග පාතුභාවයෙනි. ඒ විවිධ සමාධීන්ගේ වෙනස මෙසේ දතයුතු උපචාර සමාධියෙහි දී ධ්‍යානාඞ්ගයෝ ශක්තිසම්පන්න නො වෙති. ඔවුන් ශක්තිසම්පන්න නො වන බැවින් ළදරුවකු නගා සිට වූ කල නැවත නැවත බිම හෙන්නා සේ උපචාර ධ්‍යාන උපන් කල්හි සිත විටෙක නිමිත්ත අරමුණු කරන්නේ ය. විටෙක භවාඞ්ගයට බසින්නේ ය. අර්පණාධ්‍යානය උපන් කල්හි ධ්‍යානඞ්යෝ ශක්තිසම්පන්න වෙති. ඔවුන් ශක්තිසම්පන්න බැවින් බලවත් පුරුෂයකු හුනස්නෙන් නැඟී දවස මුළුල්ලේ සිටිය හැකි සේ අර්පණා සමාධි උපන් කල්හි සිත එක් වරක් භවාඞ්ග වාරය සිඳැ අහෝරාත්‍ර‍යක් එසේම සිටින්නේය. කුශල ජවන පිළිවෙළින් ම පවත්නේය.
ඒ විවිධ සමාධි අතුරේ උපචාර සමාධි සමග යම් ප්‍ර‍තිබාග නිමිත්තයෙක් උපදින්නේ නම් එය උපදවා ගැන්ම ඉතා දුෂ්කරය. එ බැවින් ඒ පයඞ්කයෙහි මැ හිඳැ ඉදින් නිමිත්ත වඩා අර්පණා ලැබැ ගන්නට පොහොස්ත නම් එසේ ලැබගත යුතු ය. ඉදින් අපොහොසත් නම් ඔහු විසින් ඒ නිමිත්ත චක්‍ර‍වර්‍තති ගර්‍භයක් මෙන් අප්‍ර‍මත්ත වැ රැක ගත යුතු යි.
“නිමිත්ත රක්ඛතො ලද්ධං - පරිහාණි න විජ්ජති
ආරක්ඛම්හි අසන්තම්හි - ලද්ධං ලද්ධං විනස්සති.”
‘නිමිත්ත රැකගන්නහුට ලත් උපචාර ධ්‍යානයාගේ පිරිහීමෙක් නො වන්නේ ය. ආරක්‍ෂා නැති කල්හි ලත් ලත් ධ්‍යාන විනාශ වන්නේ ය.’
ප්‍ර‍තිභාග නිමිත්ත රැකගත යුතු විධිය මෙසේ ය.
ප්‍ර‍තිභාග නිමිත්ත රැක ගනු කැමැත්තහු විසින් අසප්පායආවාස, අසප්පායගොදුරුගම, අසප්පායකථා, අසප්පායපුද්ගල, අසප්පායභෝජන, අසප්පායසෘතු, අසප්පායඉරියව් යන මේ සත දුරු කළ යුතු ය.
එසේ ම සප්පායආවාස, සප්පායගොදුරුගම, සප්පායකථා, සප්පායපුද්ගල, සප්පායභෝජන, සප්පායසෘතු, සප්පායඉරියව් යන මේ සත සේවනය කළ යුතු ය. එසේ සෙවුනා කවරකු හට වුව ද නොබෝ කලෙකින් ම අර්පණා වන්නේ ය.
“ආවාසො ගොචරො භස්සං-පුග්ගලො භොජනං උතු
ඉරියාපථොති සත්තෙ තෙ-අසප්පායෙ විවජ්ජයේ
සප්පායෙ සත්ත යෙවෙථ-එවං හි පටිපජ්ජතො
න චිරෙනෙව කාලෙන-හොති කස්සචි අප්පණා”