පඤ්චකධ්‍යාන නිපදවන යෝගී විසින් ප්‍ර‍ගුණ වූ ප්‍ර‍ථම ධ්‍යානයෙන් නැඟී “මේ සමාපත්ති ආසන්න වූ නීවරණ නමැති සතුරන් ඇත්තේ ය. විතර්‍කය ඖදාරික බැවින් අඞ්ග වශයෙන් ද දුබලය”යි එහි දොස් සලකා ද්විතීය ධ්‍යානය ශාන්ත වශයෙන් ද ගෙනැ ප්‍ර‍ථමධ්‍යානයෙහි නිකන්තිය හැරැ පියා ද්විතීයධ්‍යානය ලැබැගන්නා පිණිස භාවනාරම්භ කළ යුතු. එසේ භාවනා කරන්නා වූ ඔහුට යම් කලෙක ප්‍ර‍ථම ධ්‍යානයෙන් නැඟී සිහිනුවණ ඇති වැ ධ්‍යානාඞ්ග ප්‍ර‍ථ්‍යවෙක්ෂා කරත් ම විතර්‍ක මාත්රය ඖදාරික වශයෙන් හා විචාරාදිය ශාන්ත වශයෙන් හා වැටහේ ද එ කල්හි ඔහු විසින් ඖදාකාරිකාඞ්ග දුරු කිරීම සඳහා ද ශාන්තාඞග ලබා ගැන්ම සඳහා ද ඒ නිමිත්තය ම “පඨවි - පඨවි” යි මෙනෙහි කළ යුතු. එවිට යට කී නියායෙන් ද්විතීයධ්‍යානය උපදින්නේ ය. එහි ප්‍ර‍හාණාඞ්ගය විතර්‍කය පමණෙකි. විචාරාදීහු සමන්‍ථාගතාඞ්ගයෝ ය. සෙස්ස යට කී සේ මැ යි.
එසේ ලැබැගත් ද්විතීයධ්‍යානයෙහි ද යට කී නයින් පස් ආකාරයෙකින් චීර්‍ණවශී වැ එයින් නැඟී “මෙ ද ආසන්න වූ විතර්‍ක සංඛ්‍යාත සතුරෙක් ඇත්තේ ය. විචාරය ද ඖදාරික බැවින් අඞ්ග දුර්‍වලය”යි එහිදු දොස් දැකැ තෘතීයධ්‍යානය ශාන්ත වශයෙන් ගෙනැ ද්විතීයධ්‍යානයෙහි නිකන්තිය හැර පියා තෘතීයධ්‍යානය ලැබැ ගන්නා පිණිස භාවනාරම්භ කළ යුතු.
එසේ භාවනා කරන්නහු ද්විතීයධ්‍යානයෙන් නැඟී සිහිනුවණ ඇති වැ ධ්‍යානාඞ්ග ප්‍ර‍ත්‍යවේකෂා කරත් ම ඔහුට විචාර මාත්රය ඖදාරික වශයෙන් ද ප්‍රීති ආදිය ශාන්ත වශයෙන් ද වැටහෙන්නේ ය. එවිට ඔහු විසින් ඖදාරිකාඞ්ග ප්‍ර‍හාණය සඳහා ද ශාන්තාඞ්ග ප්‍ර‍තිලාභය සඳහා ද ඒ නිමිත්තය ම “පඨවි පඨවි” යි නැවත නැවත මෙනෙහි කළ යුතුය. එවිට ඔහුට යට කී සේ තෘතීයධ්‍යානය උපදින්නේ ය. එහි ප්‍රාහාණාඞ්ගය විචාරය පමණෙකි. චතුෂ්කනයයෙහි ද්විතීයධ්‍යානයට මෙන් ප්‍රීති ආදි තුන සමන්‍ථාගතාඞ්ගයෝ ය. සෙස්ස යට කී සේ මය. චතුෂ්කනයයෙහි ද්විතීයධ්‍යානය දෙකඩ වැ පඤ්චකනයයෙහි ද්විතීය-තෘතීය ධ්‍යාන වෙයි. චතුෂ්කනයෙහි තෘතීය - චතුර්‍ථ ධ්‍යාන පඤ්චකනයයෙහි චතුර්‍ථ-පඤ්චම ධ්‍යාන වෙයි. චතුෂ්කනයයෙහි ප්‍ර‍ථමධ්‍යානය පඤ්චකනයයෙහි දු ප්‍ර‍ථමධ්‍යානය මැ යි.
සජ්ජන ප්‍රමෝදය පිණිස කළ විශුද්ධිමාර්‍ගයෙහි
සමාධිභාවනාධිකාරයට ඇතුළත්
පඨවිකසිණ නිර්දේශ නම් සතරවන පරිච්ඡේදය යි.