ඇවැත් විනිශ්චය කළ යුතු ආකාරය විනය අටුවාවෙහි දක්වා ඇත්තේ මෙසේය:- යම්කිසි වරදක් තමා අතින් සිදුවී ඒ ගැන කුකුසක් ඇති වී තීරණයක් ලබා ගැනීම පිණිස විනයධරයකු වෙත භික්ෂුවක් පැමිණ ප්‍ර‍ශ්න කළහොත් විනයධරයා විසින් කරුණ හොඳින් විමසා තේරුම් ගෙන ඉදින් එයට ඇවතක් නැත්තේ නම් ඒ බව කිය යුතුය. ආපත්තියක් වී ඇති නම් ඒ බව කිය යුතු ය. ඉදින් එය දේශනාගාමිනී ඇවැතක් නම් දේශනාගාමිනී ඇවතකැයි කිය යුතුය. වුට්ඨානගාමිනී ආපත්තියක් නම් වුට්ඨානගාමිනී ආපත්තියකැ යි කිය යුතුය.
ඉදින් පාරාජිකාවක සෙවනැල්ල පෙනේ නම් පාරාජිකා ඇවතකැයි ඉක්මනින් නො කිය යුතු ය. කුමක් හෙයින්ද? මෛථුනධර්ම ව්‍යතික්‍ර‍මණය හා උත්තරීමනුෂ්‍යධර්ම ව්‍යතික්‍ර‍මණය ඖදාරිකය. සිත ඉක්මන් බැවින් අදින්නාදාන, මනුෂ්‍ය විග්‍ර‍හ ව්‍යතික්‍ර‍මණය සියුම්ය. සියුම් ලෙසින් ම ඒ ඇවැත්වලට පැමිණේ. සියුම් ලෙස ම ඒවායින් මිදේ. එහෙයින් විශේෂයෙන් ම ඒ දෙකරුණ ගැන අසන කල්හි ඇවතක් වීයයි නො කියා ඉදින් විනයධරයාගේ ආචාර්‍ය්‍යවරයා ඇත්තේ නම් මේ කාරණය අපගේ ආචාර්‍ය්‍යයන් වහන්සේගෙන් විමසන්නය කියා යැවිය යුතුය. ඉදින් ඔහු ආචාර්‍ය්‍යවරයා වෙත ගොස් කරුණ අසා අවුත් “නුඹ වහන්සේගේ ආචාර්‍ය්‍යයන් වහන්සේ සූත්‍ර අනුව ද, නය අනුව ද බලා මා පිළියම් ඇතියෙකැයි කීහ” කියුව හොත් “එසේ නම් යහපති යමක් ආචාර්‍ය්‍යයන් වහන්සේ කියන ලද නම් එසේ කරවය”යි කියා යැවිය යුතුය.
ඉදින් විනයධරයාගේ ආචාර්‍ය්‍යවරයා නැත්තේ නම් එකට උගත් තෙරනමක් ඇත්තේ නම් “අප හා එකට උගත් තෙරනමක් ඇත්තේය, උන් වහන්සේ වෙත ගොස් විමසන්නය”යි පිටත් කළ යුතු ය. උන් වහන්සේ “සතේකිච්ඡය”යි විනිශ්චය කළ සේක් නම් “උන්වහන්සේ කී ලෙස කරව”යි පිටත් කළ යුතු ය.
ඉදින් එකට උගත් තෙර නමකුදු නැත්තේ නම් උගත් ශිෂ්‍යයකු ඇති නම් “අපගේ අසවල් අතවැසියා පණ්ඩිතය, ඔහු වෙත ගොස් විචාරව”යි පිටත් කළ යුතුය. ඔහු විසින් ද “සතේකිච්ඡය”යි විනිශ්චය කළහොත් “ඔහු කී සැටියට කරව”යි පිටත් කළ යුතු ය.
ඉදින් ශිෂ්‍යයාටත් පාරාජිකා ඡායාවක් පෙනේ නම් පාරාජිකා වීයයි නො කියා “බුද්ධෝත්පාදය දුර්ලභය, පැවිද්ද හා උපසම්පදාව එයටත් වඩා දුර්ලභය, ඔබ විවේකස්ථානයකට ගොස් එතැන හැමද පිරිසිදු කරගෙන දවල් කාලයෙහි ද්වත්තිංසාකාරය සිහි කරමින් වාසය කරන්නය”යි කිය යුතුය. ඉදින් ශීලය නිරෝගව පවත්නේ නම් ඔහුට සිත වික්ෂිප්ත නො වී වචනයෙන් වචනය අරමුණෙන් අරමුණ ගැටි ගැටී එන්නේ ය. දවස ඉක්ම යාම පවා නො දැනෙන්නේ ය. යමකුගේ ශීලය බිඳී ඇති නම් කල වරද නැවත නවත සිතට එන්නට වීමෙන් සමාධියක් නො ලැබේ. වරදට පැමිණ ඇති භික්ෂුව භාවනා කොට ආ කල්හි ඔහුගේ චිත්තප්‍ර‍වෘත්තිය විමසා සුදුසු තත්ත්වයක් නැත්තේ නම් “ඇවැත්නි, පව් කරන්නාට රහසක් නැත, කළ වරද තමා දන්නේය ආරක්ෂක දෙවියෝ ද දන්නාහ. පරසිත් දන්නා ශ්‍ර‍මණබ්‍රාහ්මණයෝ ද දන්නාහ. ඔබට පිහිටක් වීමට අපට ඉඩක් නැත. ඔබගේ යහපත ඔබ ම දත යුතුය” යි කිය යුතුය. මේ නිය අටුවාවේ දැක්වෙන ඇවැත් විනිශ්චය කිරීමේ ආකාරය ය.