කඨින ශික්ෂාපදය.

star_outline

“නිට්ඨිතචීවරස්මිං පන භික්ඛුනා උබ්භතස්මිං කඨිනෙ දසාහපරමං අතිරෙකචීවරං ධාරෙතබ්බං. තං අතික්කාමයතො නිස්සග්ගියං පාචිත්තියං.”[1]

සිවුරෙහි වැඩ අවසන්වීම් ආදියෙන් චීවර පළිබෝධය නැති වීමෙන් පසු සංඝයා විසින් අතුළ කඨිනය අෂ්ටමාතෘකාවන්ගෙන් යම් කිසිවකින් හෝ අතරදී සංඝයා විසින් කඨිනය ඉදිරීමෙන් හෝ ආවාසපළිබෝධය සිඳී ගිය පසු භික්ෂුව විසින් දසදිනක් ම අතිරේක චීවරය දැරිය යුතුය. ඒ දින සීමාව ඉක්මවන්නා වූ භික්ෂුවට ඒ චීවරය නිසගි වේ. පචිති ඇවතක් වේ.

අතිරේක චීවරය නම් විනයයෙහි නියමිත පරිදි අධිෂ්ඨානය හෝ විකප්පනය හෝ නො කළ චීවරය ය. චීවර යන වචනයෙන් කපා මසා පඬු පොවා ඇති චීවරයත් කියැවේ. සිවුරු කිරීමට ගත හැකි වස්ත්‍ර‍ ද කියැවේ. එබැවින් වැඩ නිමකළ සිවුරක් හෝ අන් වස්ත්‍ර‍යක් හෝ අතිරේක චීවරයක් වශයෙන් දස දිනකට වඩා තබා ගත හොත් ඇවැත් වන බව දත යුතුය.

භික්ෂූන්ට අතිරේක චීවරයන් දසදිනකට වැඩි කලක් තබා ගැනීමට බලය ඇති කාලයක් ද ඇත්තේ ය. කඨිනය ඇතුළ භික්ෂූන්ට වස්සාන සෘතුවේ අන්තිම මාසය, හේමන්ත සෘතුවේ සාරමාසය යන මේ පස්මාසයට හිමිවන විශේෂ කරුණු පසක් ඇත්තේ ය. ඒවාට “කඨිනානිසංසය” යි කියනු ලැබේ. ඉන් එකක් නම් ඒ පස්මාසය තුළ දී කැමති දින ගණනක් අතිරේක චීවරයන් තබා ගැනීමේ බලය ය. කඨිනානිසංසය නම් වූ ඒ බලය පස්මස ඉක්මෙන්නට කලින් ද අහෝසි වන කරුණු ඇත්තේ ය. මේ සිකපදයෙහි “නිට්ඨිතචීවරස්මිං උබ්භතස්මිං කඨිනෙ” යනුවෙන් දැක්වෙන්නේ කඨිනානිසංසය නැතිවීමය. කඨිනානිසංසය අහිමි භික්ෂුව විසින් අතිරේක චීවරයක් (වස්ත්‍ර‍යක්) දසදිනකට වඩා තබා ගත හොත් ඒ භික්ෂුවට නිසගි පචිතියක් වේය යනු මේ සිකපදයේ කෙටි තේරුම ය. කඨිනත්ථාරය හා කඨිනුබ්භාරයත් මෙතැන්හි දැක්විය යුතුව ඇතත් එය විස්තර කිරීමට පිටු ගණනක් ලියන්නට සිදුවන බැවින් එය නො කරනු ලැබේ.

මාසයේ පළමුවන දිනයෙහි වස්ත්‍ර‍යක් ලද හොත් එය අතිරේක චීවරයක් වශයෙන් දසවන දිනය තෙක් තබා ගත හැකි ය. දසවන දිනයේ රාත්‍රිය ඉක්ම ගොස් එකොළොස්වන දිනයට අරුණ නැංගේ නම් දසදිනය ඉක්මුණේ වේ. එයින් වස්ත්‍ර‍ය නිසගි වේ. නිසගි වූ සිවුර තබා ගෙන පරිභෝග කෙරේ නම් කරන වාරයක් පාසා දුකුළා ඇවැත් වේ. නිසගි වූ චීවරය කැප කර ගැනීමට හා ඒ ඇවැතින් මිදීමට පිළිපැදිය යුත්තේ මෙසේ ය.

ඒ අකැප වූ චීවරය ගෙන භික්ෂුවක් වෙත එළඹ සිවුර ඒකාංස කොට පොරවා උක්කුටිකයෙන් හිඳ ඇඳිලි බැඳ “ඉදං මෙ ආවුසො චීවරං දසාහාතික්කන්තං නිස්සග්ගියං. ඉමාහං ආයස්මතො නිස්සජ්ජාමි” යි කියා චීවරය භික්ෂුවකට නිස්සජ්ජනය කළ යුතු ය. ඉක්බිති ඇවැත් දෙසිය යුතු ය. ඉන් පසු සිවුර පිළිගත් භික්ෂුව විසින් “ඉමං චීවරං ආයස්මතො දම්මි” යි කියා චීවරය ආපසු දිය යුතු ය. දැන් එය අලුත් චීවරයක් විය. එය අධිෂ්ඨාන කර ගෙන හෝ විකප්පනය කර හෝ පරිභෝග කළ යුතු ය. නිසගි වූ සිවුරු බොහෝ ගණනක් නම් “ඉමානි මෙ අවුසො චීවරානි දසාහාතික්කන්තානි නිස්සග්ගියානි. ඉමානාහං ආයස්මතො නිස්සජ්ජාමි” යි බහුවචනවලින් කිය යුතු ය. නිස්සජ්ජනය කිරීමට කලින් යම්කිසි ක්‍ර‍මයකින් සිවුර නැති වී නම් විනාශ වී නම් ඇවත දෙසිය යුතුය. නිසගි වූ සිවුර නිස්සජ්ජනය නො කොට පරිභෝග කරන්නහුට පරිභෝග කිරීමක් පාසා දුකුළා ඇවැතක් ද අතිරේක වශයෙන් සිදු වේ.

චීවරය තමා අයත් බවය, නියම ජාතියේ නියම ප්‍ර‍මාණය ඇති සිවුරක් වීමය, පළිබෝධ නැති බවය, අතිරේක චීවරයක් වීමය, දස දිනක් ඉක්මීමය යි මේ සිකපදයට පඤ්චාංගයක් ඇත්තේ ය. මෙහි ප්‍ර‍මාණය විකප්පනය කිරීමට යෝග්‍ය ප්‍ර‍මාණය ය. එනම් දිගින් රියනක් හා පළලින් වියතක් තිබීමය. ඒ ප්‍ර‍මාණය නැති ඉතා කුඩා වස්ත්‍ර‍ය නිසගි නො වේ.

  1. පාරා - 237 පි.