පැවිද්දන් විසින් නො කළ යුතු තිරශ්චීන කථා

“න ඛෝ පනේතං භික්ඛවේ, තුම්හාකං පතිරූපං කුලපුත්තානං සද්ධා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතානං යං තුම්හේ අනේකවිහිතං තිරච්ඡානකථං අනුයුත්තා විහරෙය්‍යාථ, සෙය්‍යථිදං? රාජකථං චෝරකථං මහාමත්තකථං සේනාකථං භයකථං යුද්ධකථං අන්නකථං පානකථං වත්ථකථං සයනකථං මාලාකථං ගන්ධකථං ඥාතිකථං යානකථං ගාමකථං ජනපදකථං ඉත්ථිකථං සූරකථං විසිඛාකථං කුම්භට්ඨානකථං පුබ්බපේතකථං නානත්තකථං ලෝකක්ඛායිකං සමුද්දක්ඛායිකං ඉතිභවාභවකථං ඉතිවානි.”

(අංගුත්තර දසක යමක වග්ග)

මේ පාඨයෙන් දැක්වෙන්නේ නිවන් ලබනු රිසියෙන් සැදැහැයෙන් පැවිදි වූ කුලපුත්‍ර‍යන්හට රාජකතාදි තිරශ්චීන කථාවලින් කාලය ගෙවා දැමීම නුසුදුසු බව ය. තමාගේ අගනා කාලය අපගේ යන බැවින් ද රසවිඳීම් වශයෙන් රාජකථාදිය කිරීමේදී රාගාදි කෙලෙසුන් වැඩෙන බැවින් ද රාජකථාදිය පැවිද්දන්ට අයෝග්‍යය, රස විඳීම් වශයෙන් නොව පින් පව්වල විපාක දැක්වීම්, පින් කිරීමට ජනයා උනන්දු කරවීම් ආදි ප්‍රයෝජනවත් කරුණු සඳහා දහම් සොඬ රජුගේ කථාව, ධර්මාශෝක රජුගේ කථාව දුටු ගැමුණු රජුගේ කථාව වැනි කථා කීම සුදුසු ය. සංවේගය ඇති වීම සඳහා අනිත්‍යතාව දැක්වීම් වශයෙන් රාජකථාදිය කීම ද වරද නැත.

මේ කථා අතුරෙන් “කුම්භට්ඨාන කථා” යනු තොටු පොළ පිළිබඳ කථා හෝ කුම්භදාසීන් පිළිබඳ කථා ය. ඒ දාසීහු නැටීමට ගී කීමට සමත් ය යනාදි කථා නුසුදුසු ය. ඔවුන්ගේ සිල්වත් කම් ගුණවත් කම් පිළිබඳ කථා අයෝග්‍ය ය. “පුබ්බපේතකථා” යනු අතීත ඥාතීන් පිළිබඳ කථා ය. අප අසවල් ඥාතිවරයා මෙසේ දැහැමින් ජීවත් වූයේය, මෙසේ රත්නත්‍රයෙහි පැහැදී සිටියේ ය, මේ මේ පින්කම් කෙළේ ය යනාදි කථා කිරීම අයෝග්‍ය නොවේ. “නානත්තකථා” යනුවෙන් අදහස් කරන්නේ මෙහි නො කියවුණ තවත් ඇති අනේකප්‍ර‍කාර තිරශ්චීන කථා ය. “භවාභවකථා” යනු දියුණුව පිරිහීම පිළිබඳ නිරර්ථක කථාය.