අෂ්ටාදශ මහා ශිල්ප සූසැට කලා හා ධනුශ්ශිල්ප

star_outline

මාගේ බෝධිසත්ත්‍වයෝ නෑයන් කී පවත් අසා “මාගේ බල පරාක්‍රම හැම නෑයන්ට ම පවිමි යි සිතා “මාගේ ශිල්ප දක්නා කෙනෙක් සත් දවසකින් මා කරා රැස් වන්නේයැ”යි මුළු නුවර බෙර ලවා සත්වන දා රාජාඞ්ගනයෙහි මහ මඬුවක් කරවා මහසෙනඟ පිරිවරා හිඳගෙන ඒ එක්ලක්‍ෂ හැටදහසක් නෑයන් මධ්‍යයෙහි දහසක් යෝධයන් නහාලන බාලන මහත් වූ දුන්නක් ගෙන්වා යටි පිලාව වම් පය මාපටැඟිල්ලෙහි නිය පිට තබා උන්පාලින් නො සෙල්වී රොද්දක් නඟන්නා සේ ඒ දුන්න නඟා දුනුදිය අත් පොළාපු දෑය. ඒ ශබ්ද ඝෝෂාව දසදහසක් යොදුන් දඹදිව දොර දොර ගැසූ සෙණහඬක් සේ පැතිර ගිය. සියලු සතුන් ඇස් පිහී ගිය. හැම සිත් ඉපිල ගිය. මුළුදඹදිව් වැසියෝ “කොල! මේ කිමෙක් ද? මේ කෙසේ වූ ආශ්චර්‍ය්‍යයෙක්ද? වර්ෂාවක් නැතිව මහ සෙණක් ගසාපීයැ”යි කියමින් වෙවුලා ගියහ. ශිල්ප බලම්හ යි ආ නෑයෝ මේ ආශ්චර්‍ය්‍ය දැක “අප සිදුහත් කුමර මනුෂ්‍යයෙකැයි නො සිතව. දිව්‍යයෙක්ම යැ”යි කියා සතුටුව සාධුකාර සහස්‍රයන් පැවැත්වූහ. එ වේලෙහි බෝසතාණෝ “තව ද නො එක් ශිල්පයන් ගුරු කෙනකුන් අතින් නො ඉගෙන ශාස්ත්‍රයක් බලා නො දැන. නොඑක් නොඑක් ප්‍රකාරයෙන්ම තමන් දන්නා පරිදි නෑයන්ට අද පාමි”යි කියා ශිල්ප දන්නා ආචාර්‍ය්‍යවරුන් ගෙන්වා ඔවුන් හැම දැක්කදී: ශ්‍රැතිය, වෙදය, ව්‍යාකරණය, ඡන්‍දොලක්‍ෂ ණය, ශබ්දාර්ථය, නක්‍ෂත්‍රය, ශික්‍ෂාය, මොක්‍ෂඥානය, සිරිතය, ධනුශ්ශිල්පය, හස්තිශිල්පය, කාමතන්ත්‍රය, සාමුද්‍රිකාය, පරකථාව, නිඝණ්ටුය, නීතිය, තර්‍කය, වෛද්‍යය යන මේ අෂ්ටදශ ශිල්ප දක්වා.

තව ද තමන් විශේෂයෙන් ම ශිල්පී පරිදි හඟවන්නාහු: අක්‍ෂරය, ලිඛිතය, ගණිතය, ගාන්‍ධර්වය, තර්කය, ව්‍යාකරණය, ඡන්‍දස්ය, නිඝණ්ටුය, අලඞ්කාරය, ශාලිහොත්‍රය, මන්ත්‍රය, තන්ත්‍රය, යන්ත්‍රය, ආත්මොදය, ජ්‍යොතිර්ඥානය, ඉතිහාසය, පුරාණය, අග්නිස්තම්භය, ජලස්තම්භය, කෞමාරය, කූප ශාස්ත්‍රය, සූප ශාස්ත්‍රය, කාමශාස්ත්‍රය, ශස්ත්‍ර වින්‍යාසය, ශස්ත්‍ර කර්මය, අශ්වාරෝහණය, ගජාරෝහණය, අංකුශ්මාරණය, මාරණය, මෝහනය, ස්තම්භනය, උච්චාටනය, ත්‍රොටනය, දූර ගමනය, දූර්දර්ශනය, භේරිත්‍රොටනය, පත්‍රච්ඡේදනය, චිත්‍රකර්මය, මාලාබන්‍ධය, ගන්‍ධයුක්තිය, දූතය, භරතය, ස්ත්‍රී ලක්‍ෂණය, පුරුෂලක්‍ෂණය, නපුංසක ලක්‍ෂණය, පරහිත ඥානය, කනක පරීක්‍ෂාය, ථෙනක පරීක්‍ෂාය, චාතුර්වාදය, ධාතුවාදය, ඛීල වාදය, කන්‍යාවාදය, ආකර්ෂණය, ආකාශ ගමනය, ශීර්ෂ්‍ය කර්මය, කෘෂ්ඨ කර්මය, හේමකර්මය, රත්න පරීක්‍ෂාය, කණ්ඩරණය ශ්‍රැයාණ ය, අදෘශ්‍යකරණය, පරකාය, ප්‍රවේශනය, වෙණුවීණා වාද්‍යය, විෂහරණය යන මේ සූසැට කලා ශිල්පයන්ද විශේෂයෙන් දක්වා.

තව ද සරභඞ්ග ජාතකයෙහි බ්‍රහ්මදත්තරජහට ධනුශ්ශිල්ප දැක්වූ පරිද්දෙන් ම: ශර පවුරුය, ශර තොරණය, ශර පොකුණුය, ශර ප්‍රාසාදය, ශර රෑනය, අක්‍ෂණ වෙධිය, ශබ්ද වෙධිය, වාල වෙධිය, ශර වෙධිය, ගොඩ වීදමනය, දියෙහි විදමනය, ආකාශ විදමනය, දූර විදමනය, ආසන්න විදමනය, යපට විදමනය, තඹපට විදමනය, පිදුරු බිසි විදමනය, වැලි බිසි විදමනය, මිහං විදමනය, උදළු තැටිලි විදමනය, දිඹුල් පෝරු පියා පෝරු විදමනය, යනාදිවූ නොඑක් ධනුශ්ශිල්ප දක්වා මහත් වූ බල පරාක්‍රම පෑ මුළු ලෝ විස්මය පත් කළදෑය. මේ වික්‍රම දැක සන්තෝෂ වූ නෑයෝ තමන් තමන් දූන් සරහා සතළිස් දහසක් ශාක්‍ය කුමරියන් අන්තඃපුර කොට පාවා දුන්හ.