ශීල පාරමිතාව ය, ශීල උප පාරමිතාව ය, ශීල පරමාර්ථ පාරමිතාව ය යි ශීල පාරමිතාව ත්‍රිවිධ වේ.
ලෝකයෙහි ඇතැමෙක් ක්‍රීඩා පිණිස ද, තමන් ගේ සමත්කම් පෙන්වීමට ද, ක්‍රෝධ ඊර්ෂ්‍යාදිය නිසා ද, ප්‍රාණඝාතාදි පව්කම් කරති. සිල් රක්නා වූ ඇතැම්හු එවැනි නිරර්ථක දේ ගැන පව්කම් නො කරති. ගොයම් රැක ගැනීමට මැස්සන් මරන්නාක් මෙන්, ධාන්‍ය රැක ගැනීමට මීයන් මරන්නාක් මෙන්, යම්කිසි පාපක්‍රියාවක් නො කළ හොත් තමන්ගේ ධනය නො රැකෙන අවස්ථා පැමිණි කල්හි ධනය රැක ගැනීම පිණිසත්, අඹුදරුවන්ට විපත් පැමිණෙන කල්හි ඔවුන් රැක ගැනීම පිණිසත් පව්කම් කරති. පව්කම් නොකළ හොත් නොලැබිය හැකි ඇතැම් වස්තූන් ලබනු පිණිස ද පව්කම් කෙරති. කරුණක් පැමිණි කල්හි ධනය නිසාත්, අඹුදරුවන් නිසාත් බිඳින්නා වූ ඔවුන්ගේ ඒ ශීලය ශීලයක් වුවත් එය උසස් ශීලයක් නො වන බැවින් මේ පාරමී කථාවෙහි ඒ ශීලය ගණන් ගනු නො ලැබේ. ඇතැමෙක් වස්තුව විනාශ වන කල්හි වස්තුව රැක ගැනීමටවත්, වස්තු නැති කල්හි ලබා ගැනීමටවත්, අඹු දරුවන් නිසාවත් පව් කම් නො කරති. අඹුදරුවන් හා වස්තුව පරිත්‍යාග කිරීමෙන් ශීලය ම රකිති. අඹුදරුවන් නිසා වත්, වස්තුව නිසාවත් නොකඩ කරන්නා වූ ඔවුන්ගේ ඒ ශීලය ශීල උප පාරමිතාව ය.
වස්තුව හා අඹුදරුවන් පරිත්‍යාග කොට පවින් වැළකීමට සමත් සෑම දෙනා ම යම්කිසි පවක් නො කළ හොත් තමන්ගේ ශරීරාවයවයන් නැසෙන, නො රැකෙන තැනක් පැමිණියහොත්, පව්කම් කොට ශීලය බිඳ ශරීරාවයව රැක ගනිති. ඇතැමෙක් ශරීරාවයව ද විනාශ වෙතොත් විනාශ වේවා‘යි එය පරිත්‍යාග කොට ශීලය ම උසස් කොට ගෙන රකිති. ශරීරාවයවයන් පරිත්‍යාග කොට රක්නා වූ ඒ ශීලය ශීල උප පාරමිතාව ය.
ශරීරාවයවයන් ද පරිත්‍යාග කොට සිල් රැකීමේ ශක්තිය ඇති සැම දෙන ම ශීලය නො කඩ කළ හොත්, ජීවිතය නො රැකෙන අවස්ථාවක් පැමිණියහොත් ඒ අවස්ථාවේ දී ජීවිතය රකිනු පිණිස පව්කම් කොට ශීලය බිඳිති. ඇතැම් පින්වත්හු තමාගේ ජීවිතය පරිත්‍යාග කර ධම්මිකතිස්ස රජතුමාගේ අණට කීකරු නො වී කුකුළා මැරීම නො කළ උපාසකතුමා මෙන් ද, පිඹුරා ශරීරය වෙළන කල්හි අත තුබූ කැත්ත ඈතට විසිකර ශීලය ම ජීවිතයට වඩා උසස් කොට රැකි උතුරු වඩුන්නාවේ ගොවියා මෙන් ද සිල් රකිති. ජීවිත පරිත්‍යාගයෙන් රක්නා වූ ඒ ශීලය ශීල පරමාර්ථ පාරමිතාව ය.
සිල් රකින්නා වූ සෑම දෙනාට ඒ ශීලය ධනාදිය පරිත්‍යාග කොට රකින්නට සිදුවන අවස්ථාවල් මුණ ගැසෙන්නේ නැත. තමා රක්නා ශීලය පාරමිතාව හෝ උප පාරමිතාව හෝ පරමාර්ථ පාරමිතාව හෝ වීමට එබඳු කරුණු මුණ ගැසෙන්නට ම ඕනෑ නැත. සිල් රක්නා වූ යමකුට ඒ ශීලය, ධනය නිසා හෝ අඹුදරුවන් නිසා හෝ නො බිඳෙන තරමේ අධිෂ්ඨාන ශක්තිය ඇත්තේ නම් ඔහුගේ ශීලය ශීල පාරමිතාව වේ.
යමකුට ශරීරාවයවයක් නිසා ශිලය නොබිඳෙන තරමේ අධිෂ්ඨාන ශක්තිය ඇත්නම් ශරීරාවයව පරිත්‍යාග කොට ශීලය රකින්නට සිදුවන අවස්ථා නො පැමිණියේ ද ඔහුගේ ශිලය ශීල උපපාරමිතාව ය.
යමකුට ජීවිතය නැසුනත් ශීලය නොකඩ කරන තරමේ අධිෂ්ඨාන ශක්තිය ඇත්තේ නම් ඔහුට ජීවිත පරිත්‍යාගයෙන් ශීලය රකින්ට සිදුවන අවස්ථා නො පැමිණියේ ද ඔහුගේ ශිලය ශීල පරමාර්ථ පාරමිතාව වේ. කරුණු මුණ ගැසුණ හොත් තමාගේ ශීලාධිෂ්ඨාන ශක්තිය කො පමණ ද යන බව නිවැරදි ලෙස තේරුම් ගත හැකි වේ.
මහ බෝසතාණන් වහන්සේගේ ශීල පාරමිතාව දැක්වීමට චරියාපිටකයෙහි එන මාතෘපෝෂක හස්ති රාජ, භූරිදත්තරාජ, චම්පෙය්‍ය නාගරාජ, චූලබෝධි තාපස, මහිසරාජ, රූරුමිගරාජ, මතංගපණ්ඩිත, ධර්මදේවපුත්‍ර, අලිනසත්තු, සංඛපාල යන චරිත විස්තර කළ යුතුය. මහ බෝසතාණන් වහන්සේ නොයෙක් ජාතිවල පෙර බුදුසසුන්වල පැවිදිවත්, සෘෂි ප්‍රව්‍රජ්‍යාවෙන් පැවිදිවත් ශීල පාරමිතාව පිරූ බව බුද්ධ වංශයෙන් හා ජාතක පොතෙන් ද පෙනේ. ප්‍රත්‍යේක බෝධිසත්ත්වරු ද එසේ ම පැවිදි ව ඇති බව ප්‍රත්‍යේක බුද්ධ චරිතවලින් පෙනේ.
යො පබ්බජි ජාතිසතානි පඤ්ච
පහාය කාමානි මනොරමානි,
තං වීතරාගං සුසමාහිතින්ද්‍රියං
පරිනිබ්බුතං වන්දථ සාරිපුත්තං
යනාදීන් ශාරිපුත්‍ර, මෞද්ගල්‍යාන, මහාකාශ්‍යපාදි මහරහතන් වහන්සේලා ද පෙර ජාතිවල පැවිදිව ශීල පාරමිතාව පුරා ඇති බව දක්වා තිබේ. එබැවින් ලොව්තුරා බුදු බවටත්, පසේබුදු බවටත්, අග්‍ර ශ්‍රාවක මහා ශ්‍රාවක බවටත් ගිහිව සිල් රැකීම් වශයෙන් ශීල පාරමිතාව පිරීම ම ප්‍රමාණ නො වන බව සිතිය යුතු ය.
ඒ උසස් තත්වයන් පතනුවන් විසින් පැවිදිව සිල් රැකීම් වශයෙන් ද ශීල පාරමිතාව පිරිය යුතු ය. ප්‍රකෘති ශ්‍රාවකයන් ගේ ශීල පාරමිතාව සම්පූර්ණ වීමට පැවිදි විය යුතු ම යයි කියන්නට තරම් කරුණු නො පෙනේ. එහෙත් ඒ සඳහා පැරුම් පුරන පින්වතුන්ටත් පැවිදිව ශීල පාරමිතාව පිරීම ම හොඳ බව කිව යුතුය.