ශීල පාරමිතාවේ ප්‍රත්‍යවේක්ෂා ක්‍රමය

ලෝභාදි ක්ලේශයන් ප්‍රහානය නො කළා වූ පෘථග්ජන සත්ත්වයා ගේ සිත පස්කම් සැප විඳීමට හා පාපයට නැමී, බර වී පවතී. ඔහුට වැටහෙන්නේ ශීලය කරදරයක් වශයෙනි. එබැවින් සත්ත්වයෝ බොහෝ අනුසස් ඇත ද සිල් නො රකිති. සිල් රැකිය හැකි වීමට පෘථග්ජන සත්ත්වයාගේ සිත සකස් කර ගතයුතු ය. ශීලයෙහි අනුසස් හා දුසිල් බැව්හි නපුර ද, උසස් ලෙස සිල් රැකියන් ගේ චරිත ද, මෙනෙහි කිරීමෙන් සිල් රැකිය හැකි වන පරිදි සිත සකස් වේ. එබැවින් ශීල පාරමිතාව පිරිය හැකි වීමට මතු දැක්වෙන කරුණු මෙනෙහි කළ යුතුය.

1) මේ ශීලය වනාහි ගංගා දියේ ජලයෙන් සෝදා පිරිසිදු කළ නොහෙන කෙලෙස් කිලුට සෝදා හැරීමට සමත් ජලයෙකි.

2) ගිතෙල් සඳුන් ආදී සිසිල් දෙයින් නො නිවිය හැකි කෙලෙස් දැවිල්ල නිවීමට සමත් බෙහෙතකි.

3) මුතුවැල් ඔටුනු ආදී ආභරණයන් පරදවන ආභරණයකි.

4) උඩු සුළඟට ද පැතිර යන, සුළං නැතිව ද පැතිරෙන හැම කලකට ම සුදුසු සුවඳෙකි.

5) රජුන් ගෙන් පවා ගෞරව ලැබිය හැකි උතුම් වශීකරණ මන්ත්‍රයෙකි.

6) චාතුර්මහාරජිකාදී දිව්‍යලෝකයන්ට නැඟිමට පියගැට පෙලකි.

7) ධ්‍යානභිඥා උපදවා ගැනීමට උපායෙකි.

8) නිර්වාණ මහා නගරයට වැටී තිබෙන මාර්ගයෙකි.

9) ශ්‍රාවක බෝධි ප්‍රත්‍යේක බෝධි සම්‍යක් සම්බෝධියනට භූමියකි.

10) ප්‍රර්ථනා කරන සෑම සම්පතක් ම ලැබීමේ උපාය වන බැවින් සිතුමිණි - කප්රුක් ආදිය යට කරන දෙයකි.

11) සිල්වත් තැනැත්තා හට මා විසින් යහපතක් කරන ලද ය: සසර භයට පිහිටක් කරගන්නා ලදැ'යි ශීලය නිසා මහත් වූ ප්‍රීතියක් ඇති වන්නේ ය.

12) මා විසින් මෙබඳු නො මනා දෙයක් කරන ලද්දේ ය : මා අතින් මේ මේ වැරදි සිදු වූයේය” යි සිල්වතා තමාට තෙමේ චෝදනා කර නො ගන්නේ ය.

13) අන්‍ය නුවණැත්තෝ ද මෙනම් අපරාධයක් කෙළේය"යි සිල්වතාට චෝදනා නො කරන්නාහ.

14) සිල්වතාට අපරාධ කිරීම නිසා රාජාදීන්ගෙන් දඬුවම් ලබන්නට සිදු නොවන්නේය.

15) පව් නො කරන බැවින් සිල්වතා හට අපාය භය ද නැත්තේය.

16) සිල්වතාට මොහු ගුණවතෙක කියා නුවණැත්තෝ පසස්නාහ.

17) මා විසින් නපුරු කම් කරන ලද්දේ ය. පව්කම් කරන ලද්දේය යි දුශ්ශීලයාට ඇතිවන පසුතැවිල්ල සිල්වතාට නො වන්නේ ය.

18) ශීලය, අප්‍රමාදයට කරුණු වීම් වශයෙන් භෝග ව්‍යසනාදිය වැළැක්වීම් වශයෙන් අර්ථ සාධක වන බැවින් සැපයට හේතුවකි.

19) හීන ජාති ඇත්තා වූ ද සිල්වතා හට රාජාදීන් විසින් පවා වැඳුම් පිදුම් කරන බැවින් ශීලය කුල සම්පත්තිය ඉක්මවන්නකි.

20) හොර සතුරන්ට ගත නොහෙන බැවින් ද, පරලොව යන කල්හි තමා හා එන බැවින් ද, සමථාදිගුණයන්ට ආධාර වන බැවින් ද ශීල ධනය බාහිර ධනය ඉක්මවා සිටී.

21) ශීලය පරම ඓශ්වර්‍ය්‍යයට හේතු වීම් වශයෙන් රාජාදීන්ගේ ඓශ්වර්‍ය්‍යය ඉක්මවන්නකි. ඒ ඒ සත්ත්ව නිකායන්හි සත්ත්වයනට ඊශ්වරත්වය ශීලය නිසා ලැබෙන්නේ ය.

22) සිල් නැති තැනැත්තා මළ එකකු වැනි බැවින් ශීලය ජීවිතයට ද වඩා උසස් ය.

23) සතුරන් පවා සතුටු වන බැවින් ද, ජරා රෝගාදිය නිසා වෙනසක ට නො පැමිණෙන බැවින් ද ශීලය රූප සම්පත්තිය ඉක්මව යි.

24) ශීලය ප්‍රාසාදාදි ස්ථාන හා රාජ යුවරාජාදි තනතුරු ද ඉක්ම වන්නකි.

25) නොයෙක් සැපවලට හේතු වන බැවින් ද, කිසි කලෙක වෙනස් නො වන හිතවතකු බැවින් ද, ශීලය නෑයන් ඉක්මවයි.

26) ආරක්ෂා කිරීමට දුෂ්කර වූ ආත්මය ආරක්ෂා කරන හෙයින් ශීලය බල ඇණියකට ද, මන්ත්‍රයකට ද උසස් ය.