1 මකුහමුව ග්‍රාමයේ උපන්, සත්‍ය වූ ප්‍රතිඥා ඇති, නිර්විකාර ගුණ ඇති, සොළීන්ගේ අභිමානය මර්දනය කරන්නා වූ ලෝකේශ්වර නම් සෙනෙවියා ජනයා යටත් කොටගෙන රුහුණු රටේ රාජ්‍යයට 2 පැමිණියේය. හෙතෙම චාරිත්‍ර විධි හා නීති රීතිවල දක්ෂ වූයේ කතරගමෙහි වාසය කළේය. 3 එකල මහා බල සම්පන්න කීර්ති නම් රාජ කුමාරයෙක් විය. ඔහුගේ වංශය ඇතුළු සම්පත් පිළිබඳ විස්තරය පිළිවෙළින් මෙසේ කියනු ලැබේ. කාශ්‍යප රජුගේ පුත් වූ මාන 4 නමින් ප්‍රසිද්ධ, සත්පුරුෂ ගුණාංගවලින් හෙබි, ධෛර්යවන්ත ඈපාණ කෙනෙක් විය.

තවද ඔහුගේ වැඩිමහල් සහෝදරයා වූ මහා ප්‍රඥා ඇති මානවම්ම තෙමේ, 5 ගෝකන්න මුහුද අසල හෝ ඉවුරෙහි හිඳ, නියමිත විධියට අඩුවක් නැතිව 6 මන්ත්‍ර ජප කිරීමේ පිළිවෙත් කරන්නේ, අක්ෂමාලාව (ජප මාලය) ගෙන මන්ත්‍ර ජප කිරීමට පටන් ගත්තේය. එවිට වාහනය සහිත වූ කඳ කුමර තෙමේ ඔහු ඉදිරියේ පෙනී සිටියේය. 7 මයුර වාහනය තම මුව තුඩින් පුද පූජා තැබූ බලි තටුව බිඳ දැමුවේය. එවිට සිදුරු සහිත පොල් කබලේ තිබූ දිය ගලා ගොස් වියළි පොළොවට උරා ගත් බැවින්, දිය නොදැක මන්ත්‍ර ජප කරමින් සිටි ඔහු ඉදිරියට මයුරයා පැමිණියේය. 8 එකල හෙතෙම (මානවම්ම) තමාගේ සිද්ධිය සියැසින් දකිද්දී, සිය නෙත ඔහු වෙත යොමු කළේය. ඒ මොනරා ඔහුගේ ඇස බිඳ දමා වහා පලා ගියේය.

9 ඒ ගැන සතුටු වූ කඳ කුමර තෙමේ ඔහු පැතූ වරය දී බබළමින් 10 එතැනින් අහසට නැගී ගියේය. එකල ඇමතිවරු බිඳුණු එක් ඇසක් ඇති ඔහු දැක 11 ඉතා දුකසේ හඬා වැලපුණාහ. පසුව ඇමතිවරු ඊට සතුටු වී, “අනුරාධපුරයට ගොස් රාජාභිෂේකය 12 කළ යුතුය” යි ඔහුට ආරාධනා කළහ. එවිට ඔහු, “අංග විකල වූ මට දැන් රාජ්‍යයෙන් 13 කවර නම් ප්‍රයෝජනයක්ද? මම පැවිදි බවට පත්ව තපස්කම් කරන්නෙමි. මගේ කනිෂ්ඨ සොහොයුරු 14 මාන තෙමේ පරම්පරාවෙන් පැවත එන ලක් රජය රකීවා” යි පවසා තමාට හිමි වූ 15 රාජ්‍යය ප්‍රතික්ෂේප කළේය. එකල සියලු ආකාරයෙන් ඔහුගේ සිතේ ස්වභාවය දැනගත් ඇමතිවරු, බාල කුමරුට ඒ බව දැන්වීමට මිනිසුන් යැවූහ.

16 හෙතෙම ඒ පුවත අසා වහා පැමිණ තම සහෝදරයා දැක පාමුල වැටී 17 බොහෝ සේ මොරගා හඬා, වැඩිමහල් සොහොයුරා සමඟ අනුරාධපුරයට ගියේය. ඔහු වැඩිමහල් සොහොයුරාගේ 18 සිතැඟි පරිදි කටයුතු කරමින් එහිදී ඔටුනු පැළඳුවේය. ඉන්පසු අභයගිරියට ගොස් 19-20 ගෞරව පෙරදැරිව, එහි සිටි භික්ෂූන්ගෙන් තම සහෝදරයාගේ පැවිද්ද ඉල්ලා සිටියේය. එකල ඒ යතිවරු විකල වූ අවයව ඇති ඔහුගේ පැවිද්ද විනය ශික්ෂා පදය ගැන සැලකිල්ලක් නොදක්වා සිදු කළහ. 21 රජතුමා උන්වහන්සේ වෙනුවෙන් උත්තරෝල නම් වූ විශාල පිරිවෙනක් කරවා, 22 ඒ පිරිවෙන උන්වහන්සේට හිමි කොට, එහි හයසියයක් භික්ෂූන් ඒ තෙරුන්ට 23 අයත් කර දුන් අතර, විහාරය වෙනුවෙන් උන්වහන්සේට පස් ආකාරයක මෙහෙකරුවන් ද දුන්නේය. රජ තෙමේ නානා ශිල්ප කර්මයන්හි දක්ෂ වූ දළදා රකිනා මිනිසුන් ද ඒ 24 තෙරුන්ට අයත් කළේය. අභයගිරි විහාරයෙහි භික්ෂූහු ඒ තෙරණුවන්ගේ අවවාදයෙහි 25 පිහිටා කටයුතු කළහ. රජතුමා ද ඒ තෙරණුවන්ගේ අනුශාසනාවෙහි පිහිටා ලෝක 26 පාලනය කළේය. ඒ වංශයෙහි උපන් කිසිදු මනුෂ්‍යයෙක් 27 පැවිදි වීමේ අපේක්ෂාවක් නොමැතිව, මහා සාමි යන පදවිය දරමින් තමන් කැමති පරිදි විසූහ.

රාජ නීතිය දත් මේ මානවම්ම රජුගේ අග්බෝ කුමරු ආදී දරු මුණුබුරන්ගෙන් ක්‍රමයෙන් පැවත ආ ශුද්ධ වංශ වූ රාජ කුල මස්තකයෙහි උපන්නා වූ, මනා කොට ලංකාවෙහි රාජානුශාසනා කරන්නෝ දහසය දෙනෙක් වූහ. 28 මිහිඳු රජුගේ මයිල්හු දේවාලය සහ ලෝකිතාය යන නමින් ප්‍රසිද්ධ රූ සපුවෙන් හා ගුණයෙන් යුතු දූවරුන් දෙදෙනෙක් වූහ. ඒ දූවරුන් දෙදෙනා 29 අතුරෙන් ලෝකිතා කුමරිය, මයිල්හු කුමරු නිසා කසුබ් නම් මනා රූප සම්පන්න කුමරකු ලැබුවාය. ඒ තෙමේ මුගලන් ය, ලෝකයා ය යන නම් ඇති 30 ශෝභමාන පුතුන් දෙදෙනෙකු ලැබුවේය. ඔවුන්ගෙන් ජ්‍යෙෂ්ඨ කුමාරයා 31 ලෝක ශාසන චාරිත්‍රයන්හි පණ්ඩිත වූයේ ‘මහා සාමි’ යැයි ප්‍රසිද්ධ විය. සංඝයාට උවටැන් කිරීමෙහි 32 ඇලුණු, නොයෙක් සාරවත් ගුණයන්ට වාසභවන වූ හෙතෙම රුහුණු දනව්වෙහි වාසය කළේය.

33 දාඨෝපතිස්ස රජුගේ මුණුබුරු කෙනෙක් ශ්‍රද්ධාවන්තව බුදු සසුනේ පැවිදි වූයේ, ධූත ගුණ ඇත්තේ, සීල සංවරයෙන් යුක්තව, 34 දානාදියට මෙහෙය වූ සිත් ඇතිව විවේකීව වන සෙනසුනක වාසය කළේය. දෙවියෝ උන්වහන්සේ කෙරෙහි පැහැදී සෑම තැනම උන්වහන්සේගේ ගුණ වර්ණනා කළහ. 35 එකල ලෝකේශ්වර තෙමේ හැම තැනම පැතිර ගිය ගුණ කතා අසා, උන්වහන්සේ වෙත එළඹ වැඳ, තමන්ට අනුශාසනා කරන පිණිස ආරාධනා කළේය. 36 ඊට අකමැති වූ උන්වහන්සේට නැවත නැවතත් ඉල්ලීම් කොට එහි වැඩම කරවාගෙන අවුත්, මනාව සාදන ලද ප්‍රාසාදයක ඒ තෙරුන් වස්වා, එහි වසන ඒ යතිවරයාගේ 37 ගුණයෙහි පැහැදුණු රජ තෙමේ, ඒ තෙරුන්ගේ අනුශාසනා මාර්ගයෙහි පිහිටියේ 38 දැහැමින් ලෝක පාලනය කළේය.

එකල ලෝකේශ්වරයා විසින් මනා 39 කොට කළ ආරාධනා හේතුවෙන්, කරුණාවන්ත වූ ඒ යතිවරයා ගලතුරුමුල 40 (විහාරයෙන්) නික්ම යම් තැනක භික්ෂූන් රැස් කරවා යම් හෙයකින් වාසය කළේ ද, එහෙයින් ඒ විහාරය ‘සේලන්තර සමූහය’ යයි ප්‍රසිද්ධියට පත් විය. එතැන් පටන් රාත්‍රියෙහි දේවාලය වසා දමා දෙවියන් විසින් අනුමත කළ භික්ෂූ කෙනෙක් ප්‍රධාන තනතුරෙහි තබනු ලැබේ. මුල්ව වසන 41 යතීන්ගේ අනුශාසනාවෙන් ලෝක ශාසන රකිමින් ලෝකේශ්වරයෝ රජකම් කරති.

42 ඒ දාඨෝපතිස්ස රජුගේ වංශයෙහි උපන් බෝධි නම් රජ කුමරහු නිසා එම වංශයේම උපන් බුද්ධා නම් කුමරිය, උතුම් ලක්ෂණ ඇති ලෝකිතා නම් දියණියක ලැබුවාය. ඇය නුවණැති මුගලන් 43 කුමරුහට සුදුසු කාලයේදී සරණ පාවා දුන්නාය. ඒ කුමරිය ඔහු නිසා 44 කීර්ති නම් කුමරකු ද, මිත්‍රා නම් කුමරියක් ද, එසේම මිහිඳු ය, රක්ඛිත ය යන කුමරුන් දෙදෙනෙකු ද වශයෙන් මෙසේ දරුවන් සතර දෙනෙකු ලැබුවාය. ඔවුන් අතුරෙන් වැඩිමහල් කුමාරයා ධීර විය, වීර විය, දහතුන් හැවිරිදි වියේ පසුවිය. 45 විශේෂයෙන් ධනු ශිල්පයෙහි හසළ කුසලතා ඇත්තේ විය. පසුව හෙතෙම, “සතුරු උවදුරු දුරලා ලක්දිව කෙසේ අත්පත් කර ගනිම්ද?” යි සිතමින් කල්පනාවට බරව මූලසල නම් ගමෙහි වාසය කළේය.

46 එකල වීර වූ මහා බල ඇති ‘බුද්ධ රාජ’ යයි ප්‍රසිද්ධ ජනයා ලෝකේශ්වර සෙනෙවියාට විරුද්ධව කැරලි ගසා, ‘චූර්ණශාල’ (හුණුවල) නම් දනව්වට වහා පලා ගියේය. එහි වාසය කරන කීර්ති ආදී නොයෙක් ජනයන් සියලු ආකාරයෙන් මාගේ 47 වසඟයෙහි පවත්වා ගනිමියි සිතූ හෙතෙම, යුද්ධයට සූර වූ බොහෝ ඥාතීන් හා සමඟ 48 දරා ගැනීමට අපහසු බල ඇතිව එකල මලය පර්වත පාමුල වාසය කළේය. 49 ‘සංඝ’ නම් වූ ගණක නායක තෙමේ ඔහු වෙත එළඹ කුමාරයාගේ පවතින තත්ත්වය මැනවින් විස්තර කළේය.

50 “මා හිමියනි, වැඩිමහල් පුත් කීර්ති නම් කුමාරයා පුණ්‍ය ලක්ෂණයෙන් යුක්තය. උතුම් වූ බුද්ධියක් හා වික්‍රමයක් ඇත්තේය. දඹදිව රාජ්‍යය වුවද 51 එක්සත් කිරීමට ඔහු සමත් යයි සිතමි. එසේ නම් ලක්දිව ගැන කියනුම කවරේද?” හෙතෙම ඔහුගේ බස් අසා, කුමාරයා සේවයෙහි යොදවා ගත යුතුය යි නිශ්චය 52 කොට කුමරු වෙත මිනිසුන් යැවීය. ඔවුන්ගේ බස් අසා, මව්පියන් විසින් වළක්වනු ඇතැයි යන බියෙන්, 53 මව්පියන් නොදන්නා අවස්ථාවක දුනු පමණක් සහාය කරගත් ඒ වීර 54 කුමාර තෙමේ ගෙදරින් නික්ම, නොයෙක් අයුරින් ප්‍රශංසා කටයුතු නිමිති ඇතිව 55 පමා නොවී ‘සිරිවග’ පිටියට ගියේය.

මහත් නුවණ ඇති වීර වූ ඒ තෙමේ එහි වෙසෙමින් සිය සේවකයන් යවා ප්‍රතිවාදීන් සිටි ‘බෝවළ’ නම් ගම දිනා ගත්තේය. ඉක්බිති අභිමානයෙන් යුත් ලෝකේශ්වර සෙනෙවි තෙමේ සේනාවක් 56 එහි යැවීය. ඒ සේනාව ඒ ගම වටලා යුද්ධ කිරීම ආරම්භ කළාය. දක්ෂ 57 වූ වික්‍රම ඇති මනා භටයන්ගෙන් යුක්ත කුමාර තෙමේ ඔවුන් හා යුද්ධ කරමින්, සැඩ පවනක් හමුවේ විසිරෙන පුළුන් මෙන් සියල්ලන් ඒ ඒ දිශාවලට විසිරුවා හැරියේය. එකල 58 සුදුසු ස්ථාන හඳුනන කුමාර තෙමේ ‘සුණුවල්’ දනව්වට ගොස් එහි වෙසෙමින්, සියලු මලය මණ්ඩලය (කඳුකර ප්‍රදේශය) තමා යටතට ගෙන යා කළේය. එකල්හිදු සෙනෙවි තෙමේ නොයෙක් වර සිය සේනාව යවා ඒ කුමරු පරාජය කරන්නට නොහැකි වී දොම්නසට පත්විය.

59 ඉක්බිති මකුහමු වැසි කීර්ති ඇමතියාගේ පුත්‍ර වූ, බල සම්පන්න ‘දේව මල්ල’ 60 යයි ප්‍රසිද්ධ අයෙක් තම ඥාති මිත්‍රයන් කැටුව බොහෝ රුහුණු වැසියන් ද 61 ගෙන අවුත් ආදර සහිතව කුමරු මුණගැසුණේය. පසළොස් වයස් ඇති, මහා 62 යසසින් යුත්, සමර්ථ ඒ කුමාර තෙමේ ද එහිදී සිරිය බැඳ ඈපා තනතුරට පත්විය. මහා බල ඇති ඒ කුමර තෙමේ ‘හිරණ්‍ය මලය’ ට අවුත් 63 එහි රෙමුණුගල කඳවුරු බැන්දේය. සෙනෙවි තෙමේ එහි ද සේනාව 64 එවා යුද්ධ කරවූ නමුත් ජය නොලැබූයෙන්, ඉන්පසු යුද්ධයක් කිරීමට අකමැති විය. 65 එකල ලෝකනාථ නම් සෙනෙවි තෙමේ සිය පාලනයේ හයවන වර්ෂයේදී පරලොව සැපත් විය.

66 එකල්හි ‘කාශ්‍යප’ නම් කේශධාතු නායක වූ එක්තරා පුද්ගලයෙක් ජනයා 67 මැඩ රුහුණෙහි සිය අණ බලය පැවැත්විය. එකල සොළී සාමන්ත තෙමේ 68 ඒ පුවත අසා පොළොන්නරුවෙන් නික්ම යුද්ධයට සැරසී කතරගමට 69 ගියේය. එකල කේශධාතු (කාශ්‍යප) තෙමේ යුද්ධයෙහිදී දෙමළ බල සේනාව බිඳ දමා, 70 රක්පහන් සීමායෙහි ආරක්ෂක මිනිසුන් තබා, ලබන ලද ජයග්‍රහණයෙන් උද්දාමයට පත්ව, මහ සෙනඟ පෙරටු කරගෙන වීරත්වය ප්‍රදර්ශනය කරමින් පෙරළා අවුත් කතරගම නුවරට ඇතුළු විය.

71 එකල ඉතා ස්ථිර වූ ඓශ්චර්යය හා ගුණ ඇති ඈපාණෝ (කීර්ති කුමරු) ඒ සියලු පුවත් 72 අසා, කේශධාතු නසනු පිණිස වහා බල සේනා සූදානම් කළහ. අතිශයින් අභිමානය 73 ඇති හෙතෙම ඒ පුවත අසා සියලු බල සේනාව ගෙන ඉන් පිටත්ව ‘සිප්තල’ නම් ස්ථානයට පැමිණියේය. පස් යොදුන් රට ආදී රටවල වැසියන් වූ ඉතා බොහෝ මිනිසුන් 74 ගෙන, අතිශයින් පැරදවිය නොහැකි රජ කුමරු සමීපයට එන කල, කේශධාතු තෙමේ බොහෝ රට වැසියන් තමාට නොසතුටු බව 75 දැන, “මෙහි යුද්ධ කිරීම අපහසුය” යි සිතා ‘ඛදිරංගණියට’ ගියේය. සොළොස් 76 වයස් ඇති ඒ මිහිපල් කුමරු ද මහ සෙනඟ සමඟ පහ වූ බිය ඇත්තේ කතරගම් නුවරට ඇතුළු විය. රුහුණ සමසක් (මාස 6ක්) භුක්ති විඳීමෙන් පසු, රොස් වූ සිතක් 77 ඇති කේශධාතු තෙමේ යුද්ධ කිරීම පිණිස එහි පැමිණියේය. ඉක්බිති රජ කුමරුගේ මහා බල ඇති සේනාව දරුණු යුද්ධයක් පවත්වමින් කේශධාතුවරයාගේ හිස ගත්තාය (ඔහු මරා දැමුවාය).

78 මේ කුමර තෙමේ දාහතක් වයසට පැමිණ, සියලු තැන පැතිර ගිය මහා යසසින් හා තේජසින් යුක්තව, සමාදානයෙන් හා නොයෙක් විධික්‍රම යෙදීමෙන් විශේෂයෙන් දක්ෂ වූයේ, ඒ මුළු රුහුණු රටේම තිබූ සතුරු කටු උපුටා දමා ඒවා නැති කළේය.

මෙතෙකින් හුදී ජනයාගේ ප්‍රසාදය හා සංවේගය පිණිස කරන ලද මහාවංශයේ ‘රෝහණ රාජ්‍ය විජය’ නම් වූ පනස් හත් වන පරිච්ඡේදය නිමියේය.