40. අට රජුන්ගේ පුවත

star_outline
කුමාර ධාතුසේන රජු සහ කාලිදාස කතා පුවත

1 ඒ මුගලන් රජුගේ ඇවෑමෙන් පසු, දෙවියෙකු වැනි රූප ශෝභාව ඇති, ‘කුමාර ධාතුසේන’ යැයි ප්‍රසිද්ධ වූ ඔහුගේ පුත්‍රයා මහා බල ඇති රජෙක් බවට පත් විය. (සිංහල ඉතිහාසයෙහි මෙසේ සඳහන් වේ: ‘කුමාරදාසස්‍ය කාතෞ ජානකීහරණ’ යනාදී වශයෙන් ජානකීහරණ නම් ප්‍රසිද්ධ මහා කාව්‍යයෙහි මොහු ගැන සඳහන් වේ. එසේම පැරකුම්බා සිරිත නම් සිංහල කාව්‍යයෙහි, ‘වෙහෙර දසටක් යි පටන් ගෙණ කුමරදස් රද කාලිදාස් නම් කිවිඳුහට සිය දිවි පිදී’ යනාදී කාරණා මෙහිදී සැලකිය යුතු ය). 2 හෙතෙමේ පියාණන් විසින් කරවන ලද වෙහෙර විහාරවල නවකම් කරවී ය; දහම් සංගායනා කරවා 3 ශාසනය පිරිසිදු කළේ ය; සිව්පසය දීමෙන් මහා සංඝයා වහන්සේලා සතුටු කරවී ය. 4 මෙසේ නොයෙක් පින්කම් කොට රජ තෙමේ රාජ්‍යත්වයෙන් නව වෙනි වර්ෂයෙහි මිය ගියේ ය.

ඉක්බිති ඔහුගේ පුත් කිත්සෙන් (කීර්තිසේන) කුමරු රජකමට පැමිණ, නොයෙක් අයුරින් පින්කම් කොට, නව වෙනි මස දී ඒ රාජ්‍යය අත්හැරියේ ය (මරණයට පත් විය). 5 ඔහුගේ මයිල් වූ සීව තෙමේ ඔහු මරා රජ වී, අපමණ පින්කම් කොට, 6 විසි පස් වෙනි දින උපතිස්සහු විසින් නසන ලදී. සීවක රජු මරා උපතිස්ස තෙමේ රජ විය.

උපතිස් රජු සහ සිලාකාලගේ කැරැල්ල

7 මුගලන් රජුගේ සොහොයුරියගේ ස්වාමි පුරුෂයා (උපතිස්ස රජු) සේනාධිනායක විය; උපතිස්ස රජ තෙමේ තනතුරු දීම ආදියෙන් ජනයාට සංග්‍රහ කොට, සිලාකාල හට භෝග සම්පත් ද දී තම දියණිය ද පාවා දුන්නේ ය. 8 උපතිස්ස රජුට කාශ්‍යප නම් වූ එක් පුතෙක් විය; හෙතෙමේ සූර වීර්ය ඇත්තේ ය; හෙතෙමේ සූර වූ සොළොස් මිතුරන් පිරිසක් හා 9 යහළු ව, දානමාන ආදියෙන් හා මහා ධනයෙන් යුක්ත ව, එකම පැවතුම් ඇති යහළුවන් සමඟ දැහැමිව වෙසෙමින්, වීර්යයෙන් යුතුව ජීවත් වන්නේ කුල දෙටුවන් මැනවින් පුදයි.

10 ඉක්බිති සිලාකාල තෙමේ රාජ්‍ය ලෝභයෙන් රැවටුණු සිත් ඇති ව, 11 දකුණු මලය දේශයට ගොස් මහත් වූ සේනාවක් එකතු කරගෙන, ප්‍රත්‍යන්ත ජනපද (පසල් දනව්) කොල්ලකමින් නුවර වෙත පැමිණියේ ය. ඒ බව අසා ජ්‍යෙෂ්ඨ පුත්‍ර කාශ්‍යප තෙමේ 12 පියාණන් අස්වසා, උතුම් ඇතෙකු පිට නැගී, යහළුවන් ද ගෙන නුවරින් නික්ම සිලාකාලයා දැකීමට (යුද්ධයට) ගියේ ය. එවිට ඒ සිලාකාල තෙමේ මෙසේ අට වරක් සැඟවුණු පැවතුම් ඇතිව පලා ගොස්, නැගෙනහිර සහ බටහිර 13 ප්‍රදේශයන් උපායෙන් තමා සතු කරගෙන, නැවත නැගෙනහිර තිස්පව්ව (තිස්ස පර්වතය) වෙත 14 යුද්ධය පිණිස ආවේ ය.

ගිරි කසුබ් කුමරුගේ ඛේදවාචකය

කාශ්‍යප කුමාරයා ද ඇතෙකු පිට නැගී යහළුවන් සමඟ එහි ගොස්, සොරුන් පලවා හැර මහා ඇතු පර්වත මුදුනට නැංවී ය; ඒ හේතුවෙන් හෙතෙමේ ‘ගිරි කසුබ්’ (ගිරි කාශ්‍යප) 15 යයි නම් ලැබී ය. තද මන් ඇති සිලාකාල තෙමේ බොහෝ සේ රට භේද 16 කොට සියල්ල අත්පත් කරගෙන, අන්‍යයන් විසින් නොදිනිය හැකි 17 බලවත් ශරීර ඇතිව අවුත් නුවර වටලා අවහිර කළේ ය. රාජ සේවකයෝ සත් දවසක් යුද්ධ කොට බලයෙන් අඩු වූහ.

ඉක්බිති කාශ්‍යප කුමරු මෙසේ සිතී ය: “නුවර වටලෑම හේතුවෙන් 18 මේ සියලු සත්ත්වයෝ විනාශ වෙති; සේනා බලය ද පිරිහෙයි; රජ තෙමේ ද අන්ධ ය, මහලු ය. එබැවින් මාගේ මව්පියන් මේරු කඳුර රටෙහි රඳවා, බලය එක් කොට ගෙන 19 පසුව සොර තෙමේ (සිලාකාල) නිග්‍රහ කටයුතු ය” යි සිතා, හේ තෙමේ රාත්‍රියෙහි 20 යහළුවන් ද, රාජකීය උපකරණ ද, මව්පියන් ද ගෙන මලය රට බලා 21 නික්මුණේ ය. එකල පාර කියන්නෝ මගදී හමු නොවූහ; මග නොදන්නා ඔවුහු නුවර අවට ම ඔබ මොබ ඇවිද්දා හ. 22 සිලාකාල තෙමේ ඒ පුවත අසා වේගයෙන් අවුත් ඔවුන් වටලා ගත්තේ ය.

23 එහි බියකරු යුද්ධයක් විය; දිව්‍යාසුර යුද්ධයක් බඳු මහා යුද්ධය පවතින කල්හි, යහළුවන් ද 24 වැටුණු කල, මහා ඇතු ද පසු බසින කල, (කාශ්‍යප කුමරු) තමාගේ හිස කපා ඇත් ගොව්වාට දී, 25 කඩුවෙහි ලේ පිස කොපුවෙහි බහා, ඇත් කුඹ මත්තෙහි දෙඅත් තබා වැතිර ගත්තේ ය. 26 උපතිස්ස රජ ද ඒ පුවත අසා ශෝකය නමැති හුලින් පහර ලද්දේ මිය ගියේ ය. මෙසේ එකඩ මසකින් (දින කිහිපයකින්) උපතිස්ස රජු ද මළ කල්හි සිලාකාල තෙමේ රජ විය.

සිලාකාල රජුගේ පාලනය සහ ධර්මධාතුව

27 ජනයා ඔහුගේ පෙර නාමය හා එක් කොට ‘අඹ හෙරණ සලමෙවන්’ රජ යැයි 28 ව්‍යවහාර කළෝ ය. හේ තෙමේ දහතුන් අවුරුද්දක් වෙසෙමින් ලක්දිව දැහැමින් රැක්කේ ය. ‘මහාපාලි’ නම් බත්හල (දාන ශාලාව) සඳහා මහඟු වූ රාජ 29 භෝජනය දුන්නේ ය. ජන සමූහයාට හිතවත් වූ හෙතෙමේ වෙද හල්හි (රෝහල්වල) වැටුප් වැඩි කළේ ය; දවසක් පාසා බෝධි පූජා කළේ ය; පිළිම ද කරවී ය; සියලු ලක්දිව වැසි 30 ශ්‍රමණයන්ට තුන් සිවුරු දුන්නේ ය. ‘ලක්දිව කිසි සතෙක් නො නසාවා’ යි නීති සම්පාදනය කළේ ය; තමා ගෙනා කේශ ධාතූන් වහන්සේ මැනවින් පිදුවේ ය; රහේර ඇළ මාර්ගය 31 ද අභයගිරි නිකායට දුන්නේ ය. හේ තෙමේ මහානිකායික ශ්‍රමණයන්ගේ පෙරදිග වෙහෙරින් කුන්තයක් නම් වූ අණක් ගෙන එහි බෝධිය වෙත තැබුවේ ය; දිවි හිමියෙන් ගණන් 32 කළ නොහැකි තරම් පින්කම් කළේ ය.

33 ඒ රජුට මුගලන් ය, දාඨාපභූති ය, උපතිස්ස ය යි පුතුන් තුන් දෙනෙක් වූහ; ඉන් වැඩිමල් කුමරු හට නැගෙනහිර රට ද, ‘ඈපා’ නම් 34 තනතුර ද දී, “ගොස් එහි වසව” යි යැවී ය. හෙතෙමේ ද ගොස් එහි විසී ය. 35 දෙවැන්නාට මලය රාජ අංග තනතුර ද, දකුණු රට ද දී, මධ්‍යමයා (දාඨාපභූති) මුහුදු රකිනු 36 පිණිස යෙදවී ය. යෞවනයන් අතරින් මහා දැකුම්කලු රූපයක් ඇති උපතිස්ස කුමරු වනාහි වෙසෙසින් තමාට මමත්වය කරන්නේ තමා වෙතම රඳවා ගත්තේ ය.

37 ඒ අඹහෙරණ සලමෙවන් රජුගේ දොළොස් වෙනි වර්ෂයෙහි, මෙරටින් කසී රටට ගිය වෙළඳ තරුණයෙක්, ඒ කසී රටින් ‘ධර්ම ධාතුව’ (වෛතුල්‍ය වාදය අඩංගු ග්‍රන්ථයක්) මෙහි 38 ගෙන ආවේ ය. දහම් නො දහම් විමසීමෙහි අදක්ෂ වූ ඒ රජ තෙමේ, එය දැක “රත්රන් ය” යි සිතා පහතට වැටෙන පළගැටියෙකු මෙන් ද, “බුදු දහමෙක් ය” යි සිතා එය 39 ගෙන මැනවින් සත්කාර සම්මාන කොට, රජුගේ ගෙය අසල ගෙයක 40 තැබී ය; එය සත්ත්වයන්ට හිතකර දෙයකැයි සිතා අවුරුදු පතා එය දෙනානකයට (ජේතවනයට) ගෙන ගොස් සැණකෙළි පැවැත්වීමට චාරිත්‍රයක් ද ඇති කළේ ය.

සිලාකාලගේ මරණය සහ සහෝදර යුද්ධය

41 සිලාකාල තෙමේ මෙසේ අපමණ පින්කම් කොට තෙළෙස් වෙනි 42 වස පැමිණි කල කර්මය වූ පරිද්දෙන් මිය පරලොව ගියේ ය. එකල විකෘති බුද්ධි ඇති ‘දාඨාපභූති’ නම් මලය රජ, රාජ්‍යය අත්පත් කරගෙන, “මෙය නියම ක්‍රමය නොවේ” යයි කියා වැළැක්වූ තම බාල සොහොයුරා (උපතිස්ස) මැරවී ය.

43 ඉක්බිති ඈපා මුගලන් කුමර (වැඩිමල් සොහොයුරා) ඒ පුවත අසා, “නොපැමිණියා වූ රාජ්‍යය බලහත්කාරයෙන් ගත්තේ ය; ධර්මවාදී වූ කිසි යොවුන් මාගේ මලණුවන් නිකරුණේ මැරවී ය; එබැවින් මම දැන් රාජ්‍යයක් 44 කරවන්නෙමි” යි (යුද්ධ කරමි යි) කිපී මහ සෙනඟ ගෙන රහේර පර්වතයට පැමිණියේ ය. 45 (දාඨාපභූති) රජ තෙමේ ද ඒ අසා සැරහුණු බල ඇණි ඇතිව කිරිඳිගල කඳවුරු බැන්දේ ය.

46 මුගලන් කුමර ඒ බව අසා, “ලක්දිව වැසි මිනිස්සු නුඹට හෝ මට අපරාධ ඇත්තෝ නොවෙති; අප දෙදෙනාගෙන් එකෙක් මළ කල ඉතිරි තැනැත්තාට රජය හිමි වන්නේ ය; එහෙයින් අන්‍යයෝ යුද්ධ නොකෙරෙත්වා! 47 මෙහි අප දෙදෙනා ඇත් යුද්ධ කරමු” යයි රජු හට හසුන් යැවී ය. හෙතෙමේ ද “මැනව” යි කියා බැඳි පස් අවියක් ඇත්තේ, ඇතෙකු පිට නැගී, 48 මුණි රජුට විරුද්ධව පැමිණි මාරයා සේ එකෙණෙහිම ආවේ ය. මුගලන් කුමරු ද සන්නද්ධ වී උතුම් ඇතෙකු පිට නැගී එසේ ම ආවේ ය. ඒ මහා ඇත්තු ඔවුනොවුන් වෙත ආහ.

ඇත් පොරය සහ දාඨාපභූතිගේ මරණය

49 ඇතුන්ගේ හිස් ගැටෙන කල්හි අකුණු හඬක් මෙන් ශබ්ද ඇසුණේ ය; දළ පහර දීමෙන් 50 විදුලිය වැනි ගිනි සිළු නැංගේ ය; ලේ තැවරුණු ඇත්තු සවස වලාකුළු බඳු වූහ. 51 මුගලන් කුමරුගේ ඇතු විසින් විදිනා ලද රජුගේ ඇත් තෙමේ පසු බැස්සේ ය. 52 රජ තෙමේ (දාඨාපභූති) ඒ දැක සිය හිස සිඳ ගැනීමට පටන් ගත්තේ ය. ඉක්බිති මුගලන් කුමරු “තොපට මෙසේ නොකරව” යි වඳිමින් ආයාචනා කළේ ය. එසේ අයදින 53 කල්හි ද හෙතෙමේ එය නොතකා ගෙළ කපා ගත්තේ ය. ඒ දාඨාපභූති රජ තෙමේ සය මසක් රාජ්‍යය විචාළේ ය.

චූල මුගලන් රජුගේ දැහැමි පාලනය

54 ඉක්බිති මහා බල ඇති මුගලන් කුමර ලක්දිව රජ විය. මයිල් 55 රජු (පළමු මුගලන්) නිසා මොහු ‘සුළු මුගලන්’ (චූල මොග්ගල්ලාන) නමින් ව්‍යවහාර කළෝ ය. හේ තෙමේ අසදෘශ කවියෙකු විය; තුණුරුවන් කෙරෙහි පරම ප්‍රතිෂ්ඨා ඇති කළේ ය; දන් දීම, සන්සුන් 56 බව, පිරිසිදු බව, සුරත බව යනාදී ගුණයන්ට වාසස්ථානයක් බඳු විය. 57 දානයෙන් ද, ප්‍රිය වචනයෙන් ද, අර්ථචර්යාවෙන් ද, සමානාත්මතාවයෙන් ද (යන සතර සංග්‍රහ වස්තුවෙන්) මහජනයාට සංග්‍රහ කළේ ය. පිණ්ඩපාතය, 58 විහාරය, බෙහෙත් ය, සිවුරු ය යන සිව් පසයෙන් හා ධාර්මික 59 ආරක්ෂාවෙන් ද භික්ෂූන් වහන්සේලාට සංග්‍රහ කළේ ය; ධර්ම භාණකයන් වහන්සේලාට අතිරේක පූජාවෙන් පුදා අටුවා සහිත ත්‍රිපිටකය කියවී ය.

ධර්ම ප්‍රදීපයක් වැනි වූ මහා නුවණැති ඒ රජ තෙමේ රිසි පරිදි වැටුප් දී දරුවන් සතුටු කරවා හැම කල්හි දහම් 60 හැදෑරවී ය. පුරුෂෝත්තම වූ හේ තෙමේ දහම් කව් බැඳ, ඇත් කුඹෙහි (මිනිසුන් හිඳුවා) රාත්‍රී කාලයෙහි ධර්ම දේශනා අවසානයෙහි නුවර පුරා කියවී ය; පර්වතය මැදින් 61 කොළොම් හොය (කොළොම් ඇළ) බැන්ඳවී ය. දීර්ඝායුෂ ලැබීමට හේතු වන ක්‍රියාවන් යැයි සලකා ආදර සහිතව පත්පහන් වැව, දන වැව සහ ගිරිත වැව බැඳවී ය; සදහම් පොත් ද ලියවී ය; තුණුරුවන් 62 උදෙසා පූජා ද කළේ ය. මවක ඔරුවැඩු පිතෙකුට (කිරි බොන දරුවෙකුට) සෙනෙහස පාන්නාක් මෙන්, ඒ තෙමේ ලොවට අනුකම්පා කොට, කැමති පරිද්දෙන් දන් දී සම්පත් අනුභව කොට විසි වෙනි වර්ෂයෙහි මළේ ය.

කිත්සිරිමෙවන් රජු සහ මහානාගගේ නැගී සිටීම

63 ඒ සුළු මුගලන් රජුගේ මෙහෙසිය විස යොදා නෑයන් මරා, 64 (ඇගේ) පුත්‍රයා රාජ්‍යයෙහි අභිෂේක කොට, ඇය විසින් රාජ්‍යය විචාළා ය. එසේ 65 අභිෂේක ලත් ඒ කිත්සිරිමේ (කීර්ති ශ්‍රී මේඝ) රජ තෙමේ පළමු කොට ටැම් ලිපි මගින් බෝගෙය ආවරණය කරවී ය; දුගී මගී යාචකයන්ට මහ දන් පැවැත්වී ය; 66 හෙතෙමේ සතරමංසලක් (හතර මං හන්දියක්) මෙන් සියල්ලන් විසින් උපභෝග කළ හැකි කෙනෙක් විය. එකල 67 මහේසිකා තොමෝ සියලු කටයුතු වල ප්‍රධාන වූවා ය; එහෙයින් ම ඔහුගේ රජය 68 උඩු යටිකුරු ව පෙරළිණ; රාජ්‍යයේ බලකණු වූ මහා ඇමතියෝ අල්ලස්වලට යටත් වූහ; ජනපද වාසී බලවත්තු දුර්වලයන් පෙළූහ.

69 අඹහෙරණ සලමෙවන් රජු දවස සංගිල්ලාගම ‘භයසීව’ නම් 70 එක්තරා පුද්ගලයෙක් විය; මේ තෙමේ මෞර්ය වංශයේ උපන් අයෙකි. ‘අග්බෝ’ (අග්ගබෝධි) නම් වූ ඔහුට සිවයා නම් පුතෙක් විය; මහානාග යැයි ප්‍රසිද්ධ වූ ඔහුගේ බෑනෙක් ද විය. 71 බෑණා වූ මහානාග තෙමේ අග්බෝ සේම මනා රූ ඇත්තේ විය. මහා බල ඇති ඒ 72 මහානාග තෙමේ උදාර අදහස් ඇති හෙයින් කෘෂිකර්මාන්තය සඳහා ගොයමක් (කුඹුරක්) ලබාගෙන නැන්දනිය වෙත (සහල්) එවී ය. ඕ තොමෝ ඒ ගොයම (සහල්) දැක හඳුනාගෙන, වී පැසක් යැවුවා ය; කුඹුර වැඩ කළ තැනැත්තාට සාවෙකු (මස් පිණිස) එවී ය; හේ තෙමේ ද එසේ ම කළේ ය.

73 (පසුව) බුහුනණියන්ගෙන් (නැන්දාගෙන්) වී ඉල්ලා සිටියේ ය; ඕ තොමෝ වී මැන ගන්නා දාසයෙක් ද ඔහුට 74 දී රස ආහාර පානාදියෙන් පෝෂණය කළා ය. එකල දුර්භික්ෂ කාලයෙක්හි, 75 එක් මන්ත්‍රධර මිනිසෙක් තෙමේ සැදැහැවතුන්ගෙන් පිඬු සිඟනු පිණිස මහණ 76 වෙසින් සිඟමන් යදියි. ඒ තෙමේ ගමට වැද කිසි ආහාරයක් නොලදින් බඩගින්නෙන් පෙළුණේ වෙවුලමින් බැහැර යයි. මහා ආදර ඇති මහානාග තෙමේ 77 ඔහු දැක කරුණා කරමින් පාත්‍රය ගෙන ගම මුළුල්ලේ ඇවිද්ද ද කැඳ 78 පමණක් කුත් නොලද්දේ ය. ඉක්බිති (තමාගේ) උතුරු සළුව දී (එය විකුණා) ආහාර ගෙන ආවේ ය. මන්ත්‍ර දන්නා තැනැත්තේ ඒ ආහාර අනුභව කොට පැහැද, “මොහු මේ දිවයිනෙහි 79 රාජ්‍යාභිෂේක කරවන්නෙමි” යි සිතා, ඔහු ගෙන ක්ෂණයකින් ගෝකණ්ණ (ත්‍රිකුණාමලය) මහා මුහුදට ගියේ ය.

නාගයා සහ රාජ්‍යත්වය පිළිබඳ අනාවැකිය

80 ඉක්බිති මුහුද වෙත හිඳ විධි වූ පරිද්දෙන් ජප කරමින්, දුරුතු පුර පසළොස්වක පොහෝ රාත්‍රියෙහි මන්ත්‍ර බලයෙන් නාගේන්ද්‍රයෙක් (නයෙක්) ගෙන ආවේ ය. “මේ මහා නාගයා 81 ස්පර්ශ කරව” යි (මන්ත්‍රධරයා) මහානාගට පැවසී ය. හේ තෙමේ භය වූයේ පෙරයම ආ ඒ නාගයා ස්පර්ශ නොකළේ ය; මැදියම් රැයෙහි ද එසේ මැයි; පසුයම (අලුයම) 82 වනාහි නගුට දෙසින් ගෙන (නාගයා) දමනය කළේ ය. ඒ තෙමේ මෙසේ ඇඟිලි තුනකින් ඔහු ස්පර්ශ කළේ ය. මන්ත්‍රධර තෙමේ ඒ දැක ඔහුට (අනාගතය) ප්‍රකාශ කළේ ය.

83 “මාගේ වෑයම සඵල ය; තෝ තුන් රජෙකු හා යුද්ධ කොට සතරවැන්නා 84 මරා, මහලු වයසේ දී රජ ව තුන් අවුරුද්දක් ම ජීවත් වන්නෙහි. එසේම තාගේ වංශයෙහි උපන් මිනිසුන් තිදෙනෙක් රජ වන්නා හ. ගොස් රජුට සේවය 85 කරව; පසුව මාගේ බලය දකින්නෙහි ය” යි මෙසේ කියා පිටත් කර හැරියේ ය. හෙතෙමේ ද ගොස් රජු දැක උපස්ථාන කළේ ය. රජ තෙමේ ඔහු රුහුණු රටේ කම්කරුවෙක් (නිලධාරියෙක්) 86 කළේ ය. හෙතෙමේ එහි උපදින බොහෝ බඩු ගෙන ආවේ ය. රජ තෙමේ ඔහු කෙරෙහි පැහැද ඔහුට ‘අන්ධසේනාපති’ නම් තනතුර දී, 87 එහිම යන්නට නියම කළේ ය; (මහානාග) භයසීවයාගේ පුත්‍රයා ද තමාගේ බෑනා ද ගෙන ගොස් ඒ දේශය 88 සර්වප්‍රකාරයෙන් (තමාට පක්ෂපාතී ලෙස) පෙරළා ගත්තේ ය.

මහානාග රජුගේ පාලනය සහ පින්කම්

ඒ තෙමේ රුහුණ ප්‍රත්‍යෙක භෝගයක් (තනි භුක්තියක්) කොට 89 ගෙන එහි වෙසෙමින්, මහා බල ඇත්තේ දාඨාපභූති හා යුද්ධ කරන්නට ගොස්, මුගලන් කුමරු හට බියෙන් පෙරළා රුහුණට ගොස් 90 එහි විසී ය. (පසුව) කිත්සිරිමේ රජුගේ රාජ්‍යයෙහි යහපත් මාර්ගයක් නොමැති බව අසා, “රාජ්‍යය 91 ගැනීමට මේ සුදුසු කාලය ය” යි සිතා, රුහුණින් වහා අවුත් එක්විසි වෙනි දින රජු මරා, 92 තෙමේ මිහිපල් (රජ) ව, දේශය පෙර සේ සංවිධානය කොට, “එව” යි කියා (තමාගේ) බෑනාට ලිපියක් යැවී ය. මේ තෙමේ (බෑනා) එමින් සිටියදී යම්කිසි නිමිත්තකින් (අශුභ ලකුණකින්) ආපසු හැරී ගොස් මළේ ය.

93 ඉක්බිති කෙළෙහි ගුණ දන්නා ඒ මහානාග රජ තෙමේ මයිල් පුත්හු (මාමාගේ පුතා) 94 උපරජ කළේ ය. හෙතෙම මහ බෝ මළුවෙහි තොතැන්නක් කොට රන්මුවා (රන් ආලේපිත) 95 ගෙය (වහල) වැස්සවී ය; මුනි රජුගේ පිළිම ද තැබුවේ ය. මහා සෑ තුනෙහි (රුවන්වැලි, අභයගිරි, ජේතවන) හුණු පිරියම් කටයුතු 96 හා කොත් කැරලි ද හැදවී ය; ඇත් පවුර ද කරවා සිතුවම් කරවී ය. ඒ 97 තෙමේ උතුරු දිග ජම්බලා නම් පෙහෙර ගම් (වෙළඳ ගම්) ද, සියඹලාගම ද මහා විහාරයට පූජා කරවී ය; උඩුගම්හි වැහැල්ගම ජේතවනයට දුන්නේ ය; නිකායන් තුනෙහි ම වස්ත්‍ර දාන පැවැත්වී ය.

98 කෙත් (කුඹුරු) තුන්සියයක් දී ජේතවන විහාරයෙහි භික්ෂූන්ට සෑම කල්හි පවතින 99 කැඳ දානයක් එහි පැවැත්වී ය. දුරතිස් වැවෙන් කෙත් දහයක් දී මහ වෙහෙර වැසි තපස්වරුන්ට නිති කැඳ දන් පැවැත්වී ය. ගුණයෙහි ඇළුණු 100 රජ තෙමේ චීනමාතික (ඇළ) මාර්ගය ද මහ වෙහෙරටම දුන්නේ ය; මොනර පිරිවෙණෙහි ද නවකම් කළේ ය. කසිකට මාදෙවරත්කුරව නම් වෙහෙර සහ දිරා ගිය 101 අනුරාරාමය ද පිරියම් කළේ ය.

නරේශ්වර තෙමේ මේ ආදී 102 දෙව්ලොවට හිතකර කම් කොට (පින්කම් කොට) තුන් වසරකින් දෙව් රජුගේ ස්වභාවයට (දිව්‍ය ලෝකයට) ගියේ 103 ය. තුටු සිත් ඇති වෙසමුණි මහරජු සේ අපමණ සම්පත් ඇති මේ රජවරු අට දෙනා, මිනිසුන්, ඇතුන්, අශ්වයන්, සූර සේනාවන් සහ රථවලින් බබළන්නෝ වූහ. එහෙත් අන්තිමේදී සියල්ල හැර දමා, කිසිදු පිරිවරක් නොමැතිව හෙවත් හුදකලාව සොහොනට ගියහ. තමාට වැඩ කැමති නුවණැත්තෝ ඒ බව සිහි කරමින් සංසාර දුකින් මිදීමට කැමැත්තෝ වෙත්වා!

මෙතෙකින් හුදී ජනයාගේ පහන් සංවේගය පිණිස කළ මහවංශයේ ‘අෂ්ට රාජක’ (රජවරු අට දෙනා) නම් වූ සතළිස් වන පරිච්ඡේදය නිමි.