‘තෘෂ්ණාව’ යනු මනුෂ්‍ය-දිව්‍ය බ්‍ර‍හ්මාදි සත්ත්වයන් වශයෙන් පෙනෙන උපාදානස්කන්ධයන් කෙරෙහි හා රන්-රිදී-මුතු-මැණික් ආහාර වස්ත්‍රාදි බාහිර රූපයන් කෙරෙහි ද ඒවා හොඳය-ඕනෑය යනාදීන් පවත්නා වූ ඇල්ම ය. මෙය ආධ්‍යාත්මික ස්කන්ධයන්හි අතිශයින් බලවත් ව පවතී. පවත්නේ ද මාගේ ඇස ය: මාගේ කණ ය: මාගේ දිව ය: මාගේ හිසකෙස් ය: මාගේ හිස ය: මාගේ අතය: මාගේ සැප ය: මාගේ සිහිය ය: මාගේ නුවණ ය: මාගේ මෛත්‍රිය ය: මාගෙ කරුණාව ය: මාගේ වීර්‍ය්‍ය ය: මාගේ ජීවිතය ය යනාදීන් ඒ ඒ ස්කන්ධයන් කෙරෙහි වෙන් වෙන් වශයෙන් ද පවතී. මා ද ලෝකයෙහි එක්තරා කෙනකු වශයෙන් සිටින්නට ඕනෑය යි සකල ස්කන්ධ පඤ්චකය කෙරෙහි ම ද පවතී. මෙයිනුදු සකල ස්කන්ධ පඤ්චකය ම ආත්ම වශයෙන් ගෙන පවත්නා වූ තෘෂ්ණාව අතිශයින් දෘඪය.
තමන් ලෝකයෙහි සිටින්නට ඕනෑය යන ආශාව වැසිකිළි වළෙහි කෙළ පඩික්කමෙහි වෙසෙන පණුවාගේ පටන් සෑම පෘථග්ජන සත්ත්වයකු කෙරෙහි ම අතිශයින් බලවත්ව පවතී. ස්කන්ධ පඤ්චකය ම එක්කොට අල්ලා ගෙන පවත්නා වූ තෘෂ්ණාව එය ය. අනේකාකාරයෙන් හටගන්නා වූ තෘෂ්ණාවන් අතුරෙන් අන් හැම තෘෂ්ණාවකට ම වඩා බලවත් වනුයේ, පළමුවෙනි අංකයට පැමිණෙනුයේ, ආධ්‍යාත්මික පඤ්චස්කන්ධය එක්කොට ගෙන පවත්නා ඒ තෘෂ්ණාව ය. දුඃඛස්කන්ධය නැවත පහළ වීමට නොසිඳී පැවැත්මට ප්‍ර‍ධාන වශයෙන් හේතු වනුයේ ද මෙය ම ය. ආධ්‍යාත්මික ස්කන්ධ පඤ්චකය ගැන මෙබඳු බලවත් තෘෂ්ණාවක් කා කෙරෙහිත් පවතිනවා ය යි කී පමණින් ම මෙහි දෘඪත්වය නො වැටහෙයි. මෙය වටහා ගත හැකි වනුයේ ඇලුම් කරන වස්තූන්ගේ විනාශයෙන් වන සිදු රිදුම කල්පනා කිරීමෙනි. කිසිදු ඇල්මක් නැති දෙයක විනාශයෙන් අල්පමාත්‍ර වූ ද සිත් රිදුමක් නො වේ. මඳ ඇල්මක් ඇති දෙයක විනාශය වන කල්හි ද සිත් රිදුමක් වන්නේය. බොහෝ ඇල්ම ඇති දෙයක් විනාශ වන කල්හි මහත් රිදුමක් වේ.
යම්කිසි වස්තුවක් විනාශ වන කල්හි වන සිත් රිදුමට වඩා මහත් වූ සිත් රිදුමක් අඹුදරුවන් අතුරෙන් කෙනකු නැසෙන කල්හි වන්නේ ය. තමාගේ ශරීරයෙන් යම්කිසි කොටසක් නැසෙතහොත් එකල්හි එයට වඩා මහත් වූ සිත් රිදුමක් වන්නේ ය. තමන් සම්පූර්ණයෙන් ම නැසෙන්නට යනු දුටහොත් එයට ද වඩා මහත් සිත් රිදුමක් වන්නේ ය. එසේ වනුයේ අන් සෑම දෙයකට ම වඩා සත්ත්වයා තමාට ඇලුම් කරන බැවිනි.
මෙසේ බැලීමෙන් ආධ්‍යාත්මිකස්කන්ධ පඤ්චකය ම ආත්ම වශයෙන් ගෙන උපදනා තෘෂ්ණාව පළමුවන අංකයට පැමිණෙන බව ද, ආධ්‍යාත්මික ස්කන්ධාවයවයන් ගැන පවත්නා තෘෂ්ණාව දෙවන අංකයට පැමිණෙන බව ද, අඹු දරු ආදීන් ගැන පවත්නා තෘෂ්ණාව තුන්වන අංකයට පැමිණෙන බව ද, බාහිර වස්තු තෘෂ්ණාව සතරවන අංකයට පැමිණෙන බව ද තේරුම් ගත හැකි වේ. ගින්නෙහි දුම ඇති කරන ස්වභාවයක් ඇතුවා සේ ස්කන්ධයන්හි තෘෂ්ණාව උපදවන ස්වභාවයක් ඇත්තේ ය. එබැවින් ස්කන්ධයන් නිසා ම මේ තෘෂ්ණාව ද උපදනේ ය. එය සත්ත්වයාගේ යම්කිසි වරදකින් සිදුවන දෙයක් සැටියට නො කිය යුතුය. එබැවින් තෘෂ්ණාව නිසා කිසිවකුට තෘෂ්ණාව ඇත්තෙකැ යි නින්දා නො කළ යුතු ය.