19. මහාරෝහණගුත්ත මහතෙර

අම්බස්ථල (සෑගිරි) විහාරයෙහි මහාරෝහණගුත්ත නම් තෙර නමක් විසීය. එතුමන් ගිලන්ව සිටි අවස්ථාවක උපස්ථානය සඳහා තිස්දහසක් භික්‍ෂූහු රැස් වූහ. නා රජෙක් ද පැමිණ තෙරුන්ට කැඳ පිළිගන්වන කල්හි ගුරුළු රජෙක් ඒ නා රජු අල්වන්ට දිවගෙන ආවේය. එකෙණෙහි ඒ පිරිසෙහි සිටි වස් අටක් පමණැති බුද්ධරක්ඛිත නම් සෘද්ධිමත් භික්‍ෂුනම ගල්පර්‍වතයක් මවා නා රජු අතින් අල්වාගෙන පර්‍වතය ඇතුළට ගියේය. ගුරුළුරජ පර්‍වතයෙහි හැපී පලා ගියේය. මහතෙර නම මේ කාරණය දැක “ඉදින් බුද්ධරක්ඛිතයා නොසිටියේ නම් අපි හැමදෙනම ලැජ්ජාවට පැමිණෙන්නෙමු”යි කීය. මේ කථාව විශුද්ධිමාර්‍ගයේ පඨවිකසිණනිද්දේසයෙහි ද ඉද්ධිවිධනිද්දේසයෙහි ද පෙනේ. ඉද්ධිවිධනිද්දෙසයෙහි රක්ඛිතත්‍ථෙර යන්න පමණක් පෙනේ. අට්ඨසාලිනීඅටුවාහි ද චිත්තුප්පාදකණ්ඩවණ්ණනාවෙහි මේ කථාව විශුද්ධිමාර්‍ගයෙන් බලාගත යුතුය යි කියන ලදී.

මේ සිද්ධියෙන් පසු මහතෙර නම ඒ පැමිණ සිටි මහත් භික්‍ෂු පිරිසට කථාකොට තමා රැගෙන යන ආයුධය නිතර මුවහත් තබා ගෙන යා යුතුවාසේ තමන් ලබා තිබෙන සෘද්ධි බලය මොහොතක දී ක්‍රියාවෙහි යෙදවිය හැකිවන සේ ඛිප්පනිසන්තීන් (වහා ක්‍රියා කළ හැක්කක්) විය යුතුය යි අවවාද කෙළේය. ඒ තිස්දහසක් භික්‍ෂූහු එතුමන්ගේ අවවාදයෙහි පිහිටා හැමදෙනම ඛිප්පනිසන්ති ඇත්තෝ වූහ. මේ පසුව දැක්වූ කොටස එන්නේ ඉද්ධිවිධනිද්දෙසයෙහිය.