“බ්‍රහ්මචාරිය, මට පෙර කුඩාවූද මහත්වූද අඹගෙඩි ගෙණාවෙහිය. බ්‍රාහ්මණය, තොපගේ ඒ මන්ත්‍රවලින්ම දැන් ද්‍රැම ඵලයෝ හෙවත් අඹගෙඩි පහළ නොවෙත්.

“නැකැත් යෝගය ගරුකරමි. ක්ෂණයද මොහොතද මා සතුටු නොකෙරෙත්. නැකැත් යෝගයද මුහුර්තයද ලැබ ගෙණ නැවත බොහෝවූ අඹගෙඩි ගෙනෙන්නෙමියි. කීයේය.

“පූර්වයෙහි නැකැත් යෝගයක් නොකීයේය. පෙර ක්ෂණයක් මුහුර්තයක් ලැබියයුතු බව නොකීයේය. තෙමේ වර්ණයෙන් සුවඳින්ද රසයෙන්ද යුක්තවූ අඹඵල ගෙණායේය.

“බ්‍රාහ්මණය, පළමුකොට මන්ත්‍ර ජපකිරීමෙන් තොපට අඹ ගසෙහි ගෙඩි පහළවූහ. ඒ තෝ අද මන්ත්‍රයන් ජප කරන්නේද, අඹඵල ගන්වන්ට නොහැකිවූයේය. අද තොපගේ ඒ මේ ස්වභාවය තෙම කවරෙක්නම් වේද,

“චණ්ඩාල පුත්‍රයෙක්තෙම මට මන්ත්‍රයන් දැහැමින් දුන්නේය. විචාරණ ලද්දේ මාගේ නාම ගෝත්‍රය නොසඟවව. මන්ත්‍රයතෙම තා නොහරීවායි නොනස්නා කාරණයද කීයේය.

“ඒ මම මහරජහු විසින් ජනයා මැද අසනලද්දේ ගුණමකු බැවින් මඩනාලද්දේ බොරුව කීයෙමි. මේ මන්ත්‍රයෝ බ්‍රාහ්මණයෙකුගේයයි කීම බොරු බසකි. එහෙයින් දැන් ප්‍රහීණවූ මන්ත්‍ර ඇත්තේ, බැගෑපත්ව හඬමි.

“මී කැමති තැනැත්තේ එරඬුගස හෝ කොසොඹ ගස හෝ නොහොත් එරබදු ගස් හෝ බැඳි මීයක් ලබන්නේද ඔහුට ඒ ගස වනාහි උතුම් ගසවේ.

“ක්ෂත්‍රියයෝද බ්‍රාහ්මණයෝද වෛශ්‍යයෝද ශුද්‍රයෝද චණ්ඩාල පුක්කුසයෝද යන යමෙකු කෙරෙන් ධර්මයක් දැන ගන්නේද, හෙතෙම වනාහි ඔහුට නරොත්තම නම් වේ.

“යමෙක්තෙම දුකින් ලබන ලද උතුම්වූ අර්ථය අධික මානයෙන් නැසුයේද, මොහුට දඬුවම්ද වධයද දී මේ හීනයා බොටුව අල්වාගෙණ පිටතට ඇද දමව්

“යම්සේ ආවාටයක ගුහාවට ප්‍රපාතයෙක නරා වළෙක යන විෂම තැන් සමයයි සිතන්නේ වැටෙන්නේද, වැළක යන සංඥාවෙන් කෘෂ්ණ සර්පයෙකු ආක්‍රමණය කරන්නේද, අන්ධයෙක්තෙම යම්සේ ගිනි මඩින්නේද, සප්‍රාඥය, එපරිද්දෙන්ම වරදකළාවූ මා නුඹවහන්සේ දැන ප්‍රහීණවූ මන්ත්‍ර ඇති මට නැවත මන්ත්‍රය දුනමැනවයි යාඥාකෙළේය.

“දැහැමින් තට මන්ත්‍රය දුනිමි. තෝද දැහැමින් පිළිගත්තෙහිය. සතුටු සිත් ඇත්තේ ස්වභාවයද තට කීයෙමි. ධර්මයෙහි සිටියහු නම් තා මන්ත්‍රයතෙම නොහරින්නේය.

“යමක් අද මනුෂ්‍ය ලෝකයෙහි දුර්ලභද එබඳුවූ දුකසේ ලබන ලද බලවත්වූ මන්ත්‍රයද දුකසේ ලබන ලද ජීවිකාවෘත්තියද නුවණ මදවූ යමෙක්තෙම බොරු කියමින් විනාශ කෙළේද,

“මූඪවූ කෙළෙහිගුණ නොදන්නාවූ බොරු කියන්නාවූ සංයමයක් නැත්තාවූ අඥානවූ තට අපි එබඳු මන්ත්‍ර නොදෙමු. මන්ත්‍රයෝ කොයින්ද, මට තා නුරුස්නේය. යවයි කීයේය.”

“පොරාවක් ගත් අත් ඇති පුරුෂයෙක්වූ තෝ කුමට වනයට වැද සිටිනෙහිද, යහළුව මා විසින් විචාරණ ලද්දේ කියව. කිනම් දැවයක් කපන්ට කැමැත්තෙහිද,

“වලසෙක්වූ තෝ සමවූද විෂමවූද වනයන්හි හැසිරෙන්නෙහිය. යහළුව, මා විසින් විචාරණ ලද්දේ කවරනම් දැවයක් නිම්වළල්ලට සවිශක්ති ඇත්තේදැයි කියව.

“සල්ගසද නිම්වළල්ලට සුදුසු නොවේ. කිහිරි වෘක්ෂයද සුදුසු නොවේ. අශ්වකර්ණ වෘක්ෂයද සුදුසු නොවේ. දැව ගස කොයින් සුදුසු වේද, කෝන්නම්වූ වෘක්ෂය තෙමේම ඒ දැවමය නිම්වළල්ලට දෘඪවන්නේය.

“මේ කෝන්ගසේ පත්‍ර කෙබඳු වෙද්ද, කඳ හෝ කෙබඳුවේද, යහළුව, මා විසින් අසන ලද්දේ යම්සේ කෝන්ගස දැනගන්නෙමුද, එසේ කියව.

“යම් ගසක්හුගේ අතු එල්ලෙත්ද නැමෙන්නාහු වෙද්ද, නොබිඳෙත්ද, යම් ගසක්හුගේ මුල මම සිටියෙම්ද, ඒ ගසතෙම එන්දන හෙවත් කෝන් නම්වේ.

“තොපගේ රථයෙහි දැවිවලටද රෝදයට හා බොස් ගෙඩියටද රථ හිසටද නිම්වළල්ලටද රියමැදුරටද යන සියල්ලට මේ කෝන්ගස සුදුසු වන්නේය.

“මෙසේ (කීකල්හි) කෝන්ගසද හෙවත් එහි අධිගෘහිත දේවතාවාද එකෙනෙහි මෙසේ කීයේය. භාරද්වාජය, මාගේද වචනයක් ඇත. මාගේ ඒ වචනයද අසව.

“වලසාගේ කඳ සමීපයෙන් සතරඟුලක් කපාගෙණ එයින් හෙවත් ඒ වලස් සමින් නිම්වළල්ල සවිකර ගණුව. මෙසේ කළ කල්හි අතිශයින් ශක්තිමත් වන්නේය.

“මෙසේ කෝන්ගසද එකෙණෙහි වෛරය මුදුන් පැමිණවීය. උපන්නාවූද නූපන්නාවූද වලසුන්ට දුක් එලවූයේය.

“මෙපරිද්දෙන් කෝන්ගස වලසාටද වලස්තෙමේ කෝන්ගසටද යන ඔවුනොවුන්ට විරුද්ධව වාදකිරීමෙන් ඔවුනොවුන් නැසූහ.

“එපරිද්දෙන්ම මිනිසුන්ගේ විවාදයෙක් යම් තැනෙක උපදීද, එහි මොනරුන්ගේ නැටීමෙන් නටන්නාහු වෙත්. කෙසේද, ඒ වලසා හා කොළොම් ගසය යන දෙදෙන යම්සේද එමෙනි.,

“එහෙයින් තොපට කියමි. තොපට යහපතක් වේවා යම්තාක් මෙහි රැස්වූවාහුද, ඒ සියල්ලෝ වලසා හා කෝන්ගස මෙන් නොවව්. සතුටුවව්, වාද නොකරව්.

“සමගි බැව්හිම හික්මෙව්. මෙය බුදුවරයන් විසින් පසස්නා ලදී. සමගි බැව්හි ඇළුනාවූ සුචරිත ධර්මයෙහි පිහිටි තැනැත්තේ නිර්වාණ සැපයෙන් නොපිරිහෙන්නේයයි” වදාළසේක.

“හංසරාජය මේ රන් පුටුවෙහිම හිඳුව. මට තොපගේ දැක්ම ප්‍රියවේ. අධිපතිවූ නුඹ මෙහි පැමිණියෙහිය. මෙහි ඔබ කැමති යමක් ඇත්තේද එය කියව.

“ගුණ ඇසීමෙන් එකෙකුට සමහරු ප්‍රියවෙත්. සමහරෙක් දැක සමහරෙකුගේ ප්‍රේමය දුරුවේ. දැකද අසාද සමහරු ප්‍රිය වෙත්. එහෙයින් විචාරමි. කිම මාගේ දර්ශනයෙන් ප්‍රිය වෙහිද?

“මට ඇසීමෙන් නුඹ ප්‍රියවූයෙහිය, දර්ශනයට පැමිණ වඩාත් ප්‍රියවූයෙහිය. මෙසේ ප්‍රිය දර්ශන ඇතිවූයේම හංසරාජය, මාගේ සමීපයෙහි වාසය කරව.

“නිතර සත්කාර කරණලද්දාහු පුදන ලද්දාහු නුඹ වහන්සේගේ රජගෙදර වසන්නෙමු නම් එක් දවසෙක සුරාවෙන් මත්වූයේම මට මස් පිණිස හංසරාජයා පිසත්වයි කියන්නේය.

“යමක් මට නුඹවහන්සේට වඩා ඉතා ප්‍රියද, ඒ ආහාර පානයට නින්දාවේවා. යම්තාක් කල් මාගේ ගෘහයෙහි නුඹවහන්සේ හිඳිනෙහිද, ඒතාක්කල් මද්‍යපානයක් පානය නොකරන්නෙමියි කීයේය.

“සිවලුන්ගේද පක්ෂීන්ගේද වචනය මනාකොට දත හැකිවේ. මහරජ්ජුරුවෙනි, මිනිසුන්ගේ වචනය ඊට වඩා දැනගන්ට ඉතා දුස්කර වන්නේය.

“ඉදින් යම් පුරුෂයෙක් තෙම ඤාතිමිත්‍රයෙක, යහළුවෙකැයි සිතයිද, හෙතෙම පෙර සතුටු සිත් ඇතිව පසුව සතුරෙක් වන්නේය.

“යමෙකු කෙරෙහි සිත ඇතුළත්ව පවතීද, හෙතෙම නුදුරෙහි වේ. සමග වාසය කරන්නේදවේ. යමෙකු කෙරෙන් සිත පහවයේද, හෙතෙම සමීපයෙහි වාසය කරන්නේ නමුත් දුරෙහි වේ.

“ප්‍රසන්නවූ සිත් ඇත්තේ මුහුද එතෙර වසන්නේද, ප්‍රසන්න සිත් ඇති හෙතෙම ඇතුළත වාසය කරන්නෙක් වන්නේය. ප්‍රදූෂ්‍යවූ සිත් ඇත්තේ ඇතුළත වාසය කරන්නේ වේද, ප්‍රදූෂ්‍යවූ සිත් ඇති හෙතෙම මුහුද එතෙර වාසය කරන්නෙක් වන්නේය.

“මහරජ, යමෙක් තුමූ සතුරු වෙද්ද, ඔහු තුමූ එක්ව වාසය කරන්නාහුද වෙන්ව වාසය කරන්නාහු නම් වෙත්. රට්ඨවඞ්ඪන නම්වූ මහරජ, මෛත්‍රී සිතින් යුක්තව දුර වසන්නාවූද මිත්‍රයෝ සමගිව වාසය කෙරෙත්.

“ඉතා බොහෝ කලක් එකතැන වාසයකිරීමෙන් ප්‍රිය තැනැත්තේ අප්‍රියවේ. එහෙයින් නුඹවහන්සේට අප්‍රියවෙමුද ඉන් පෙර ඔබට කියා සමුගෙණ යන්නෙමු.

“ඉදින් මෙසේ ඇඳිළි බැඳගෙණ යාඥා කරන්නාවූ අපගේ යාඥාව නොපිළිගන්නේ නම් ආශ්‍රය කරන්නාවූ ජනයන්ගේ වචනය නොකරන්නෙහි නම් මෙසේ ඔබට නැවත යාඥා කරමු. නැවත මේ පරියාය හෙවත් යාම ඊම කරවයි කීයේය.

“රට වර්ධනය කරන්නාවූ මහරජ, ඉදින් මෙසේ වාසය කරන්නාවූ තොපගේද මාගේද ජීවිතන්තරායෙක් යම්තාක් නොවන්නේ නම් ඒතාක් රාත්‍රි දිනයන්ගේ ඇවෑමෙහි ඔවුනොවුන් දක්නෙමු නම් ඉතා මැනවයි කීයේය”

“තාවිසින් දර නොබිඳින ලදහ. තා විසින් වතුර නොගෙණෙන ලද්දේය තා විසින් ගිනි නොදල්වන ලදී. කුමක්හෙයින් බාලයෙකුමෙන් සිතමින් ඉන්නෙහිද?

කාශ්‍යපයන් වහන්ස, නුඹ වහන්සේට කියා අවසර ගණිමි. වනයෙහි වාසය කරන්ට නොහැක්කෙමි. වනයෙහි වාසය දුක්වේ. රටට යන්ට කැමැත්තෙමි.

උතුම්වූ පියාණෙනි, මම මේ වනයෙන් ගොස් යම් ජනපදයෙක්හි වසන්නේ යම් බඳු ජනපද චාරිත්‍රයක හික්මෙන්නෙම්ද? ඒ ආචාර ධර්මය මට අනුශාසනා කරණු මැනව.

ඉදින් වනයද වනමුල් පලා පලයන්ද හැරදමා රටෙහි වාසය කැමැත්තෙහි නම් මා කියන ඒ චාරිත්‍ර ධර්මය අසව.

විෂය සේවනය නොකරව, ප්‍රපාතය දුරු කරව, මඩෙහිද නොගැලෙව, සර්පයා කෙරෙහි උත්සාහවත්වම හැසිරෙව.

බ්‍රහ්මචාරීන්ට කුමක් විෂය හෝ වේද, ප්‍රපාතය හෝ වේද, මඩ හෝ වේද, නුඹ වහන්සේ කුමක් ආශීර්විෂයයි කියන්නේහිද, එය විචාරණ ලද මට කියවයි කීයේය.

පුත නාරදය, ලෝකයෙහි සිත් කළුවූ සුවඳ ඇති මනොඥවූ මිහිරිවූ කුඩා මීරසයට බඳුරස ඇති ආසවය තෙම සුරානමැයි කියනු ලැබේ. එය ආර්‍ය්‍යයෝ බ්‍රහ්මචර්‍ය්‍යාවට විෂයයි කියත්.

දරුව, නාරදය, ලෝකයෙහි ස්ත්‍රීහු ප්‍රමාදවූවහු ආලෝලනය කෙරෙත්. ඒ ස්ත්‍රීහු සුලඟින් ගිලිහී වැටුනු පුළුන් රොදක් මෙන් තපස්වීහුගේ සිත හැර ගණිත්. මෙතෙම බ්‍රහ්මචර්‍ය්‍යාවට ප්‍රපාතයයි කියන ලදී.

නාරදය, ලාභයද ගුණ කීර්තියද සත්කාරයද අන් කුලයන්හි පූජාවද යන මෙතෙම බ්‍රහ්මචර්‍ය්‍යාවට ගැලෙන අර්ථයෙන් මඩයයි කියන ලදී.

දරුව, මහත්වූ තේජස් ඇති රජ දරුවෝ මේ පොළොවට අධිපතිව වාසය කෙරෙත්, එබඳුවූ ඓශ්චර්‍ය්‍යාදියෙන් මහත්වූ ඒ රජුන්ද නාරදය (කුළුපගව සේවනය නොකරව.)

ඉසුරුමත්වූ අධිපතිවූ ඒ රජුන්ගේ සමීපයෙහි නොහැසිරෙන්නේය නාරදයෙනි මෙතෙම බ්‍රහ්මචර්‍ය්‍යාවට ආශීර්විෂයයි කියන ලදී.

අනුභව කරණ කාලයෙහි ආහාර කැමැත්තේ යම් ගෙයකට පැමිණෙන්නේද, යම්බඳුවූ මේ කුලයෙහි නිරවද්‍ය භාවය දැන ගණුව, ඒ නිවැරැදිවූ ගෘහයෙහි ආහාර සෙවීමෙහි හැසිරෙන්නේය.

පානය කිරීම පිණිස හෝ අනුභව කිරීම පිණිස හෝ අන්කුලයකට ප්‍රවිෂ්ටව පමණ දැන කන්නේය. පමණ දැන අනුභව කරන්නේය. ස්ත්‍රී රූපයෙහි සිත යොමු නො කරන්නේය.

ගවගාලද පානාගාරයද ධුර්තයන් ඇති ස්ථානයද සභාවන්ද හිරණ්‍ය ස්වර්ණාදිය විසුරුවන තැනද යන මේ අගෝචර ස්ථාන විෂම මාර්ගය අත්හැර යන්නාවූ තෙල් බඳුන් ආදිය ගෙණයන යානාවක් මෙන් දුරින්ම දුරු කරවයිද කීයේය.”

“බ්‍රාහ්මණය, ගංඉවුරෙහි සිතමින් හිඳිනාවූ ඔබ සමීපයට දූතයන් එව්වෙමි. ඔවුන් විචාරණ ලද්දේ තොපගේ දුක්වූ සැඟවුනු අදහස් ප්‍රකාශ නොකෙළෙහිය (කිම, අනිකෙකුට නොකිය යුතුදැයි විචාළේය.)

කශීරට වාසීන්ගේ රට වර්ධනය කරන්නාවූ මහරජුනි ඉදින් ඔබවහන්සේට දුකක් උපන්නේද, යමෙක් තෙම ඒ දුක නොමුදන්නේද, ඔහුට එය නොකියව.

යමෙක්තෙම හටගත් දුක් ඇති ඔහුගේ ඒ දුක කොටස් වශයෙන් එක් කොටස කුදු දැහැමින් මුදන්නේද, ඒකාන්තයෙන් ඔහුට එය කියව.

සිවලුන්ගේද පක්ෂින්ගේද වචනය මනාකොට දත හැකිවේ. මහරජ, මිනිසුන්ගේ වචනය ඊටවඩා දැනගන්ට ඉතා දුෂ්කර වන්නේය.

ඉදින් යම් පුරුෂයෙක්තෙම ඤාති මිත්‍රතෙමේය. යහළු තෙමේයයි සිතන්නේ නමුත් හෙතෙම පළමු සතුටු සිත් ඇතිව පසුව සතුරෙක් වන්නේය.

යම් සත්වයෙක්තෙම තමාගේ දුක නැවත නැවත විචාරණ ලද්දේ නුසුදුසු කල්හි දන්වන්නේද, ඔහුගේ සතුරෝ සතුටු වන්නාහුවෙත්. ඔහුගේ හිතෛෂිවූ මිත්‍රයෝ හටගත් දුක් ඇත්තෝ වෙත්.

සුදුසු කාලයද දැන නුවණැත්තන්ගේ තමන් හා එක්සිත් ඇති බවද දැන එබඳු පුද්ගලයකුට දුක්වූ කාරණය කියන්නේය. ප්‍රාඥතෙම අර්ථවත්වූ මෘදුවූ වචනය මුදන්නේය. හෙවත් කියන්නේය.

ඉදින් තමන්ගේ දුක නොඉවසිය හැකිබව දන්නේ නම් (ඔවුන් විසින් මෙසේ සිතිය යුතුය.) ඒ ලෝක ධර්මයෝ වනාහි මට සැප ගෙණදීම පිණිස පවත්නාවූ නො වෙත්. තමන්තුළ ඇත්තාවූ ලජ්ජාභය දෙක අපේක්ෂා කරන්නාවූ ප්‍රාඥතෙම හුදකලාවම තමාගේ තියුණු දුක් ඉවසන්නේය.

මහරජ්ජුරුවෙනි, ආචාර්‍ය්‍යයාට දිය යුතු වස්තුව කැමැතිවූ මම රටෙහි නියම් ගම්වලද රාජධානිවලද සිඟා ඇවිදින්නෙමි.

ජනාධිපතිය, ගෘහපතීන්ද රාජ පුරුෂයන්ද මහා සාරවූ බ්‍රාහ්මණයන්ද යාඥාකොට ස්වර්ණය සම්බන්ධ නිෂ්ක සතක් ලැබූයෙමි. මහරජ්ජුරුවෙනි, මාගේ ඒ ස්වර්ණ නිෂ්කයෝ නැතිවූහ. එහෙයින් මම අතිශයින් ශොක කෙරෙමි.

මහරජ්ජුරුවෙනි, නුඹ වහන්සේගේ දූත පුරුෂයෝ සිතින් සිතුවාහු නමුත් මා දුකින් මුදන්ට නොපොහොසත් වූහ. එහෙයින් ඔවුන්ට නොකියෙමි.

මහරජ්ජුරුවෙනි, නුඹ වහන්සේද වනාහි මාගේ දුක සිතින් සිතන ලද්දේ දුකින් මා මුදන්ට පොහොසත්ය. එහෙයින් නුඹ වහන්සේට දැන්වූයෙමි.

කශීරට වැස්සන්ගේ රට වර්ධනය කරන්නාවූ රජ තෙම පහත් සිත් ඇතිව ඔහුට රත්ත්‍රං තුදුස් නිෂ්කයක් දුන්නේය.”

“කාලිංග නම් චක්‍රවර්ති රජතෙම රාජධර්මයෙන් පෘථිවිය අනුශාසනා කරන්නේ මහත් ආනුභාව ඇති ඇත් රජහු පිටින් ශ්‍රී මහබොධි සමීපයට (අහසින්) ගියේය.

“කාලිංග භාරද්වාර නම් පුරෝහිත බ්‍රාහ්මණතෙම භූමිභාගය විමසා චක්‍රවර්තිවූ තාපස කුලපුත්‍රවූ කළිඟු රජහට ඇඳිළි බැඳගෙණ මේ වචනය කීයේය.

“මහරජ්ජුරුවෙනි, මේ භූමිප්‍රදෙශයතෙම යම්සේ සියලු බුදුවරයන් විසින් වර්ණනා කරණලද්දේද, එහෙයින් ඇතුපිටින් බසිනු මැනව මෙතන්හි අතුල්‍යවූ බුදුවරයෝ සම්‍යක්සම්බෝධියට පැමිණ බබළන්නාහුය.

“මේ භූමිභාගයෙහි තෘණ ලතාවෝ දක්ෂිණාවෘත වීමෙන් කරකැවී නැවී සිටිනාහ. ඒ මේ භූමිප්‍රදෙශය පෘථිවියට අලංකාරවූ ස්ථානයක් වූයේය. මහරජ, මෙසේ අප විසින් ලක්ෂණ ශාස්ත්‍රානුසාරයෙන් අසනලදී.

“සාගරය අවසන්කොට ඇති සියලු සත්වයන් දරා සිටින්නාවූ මේදිනී නම් මහාපෘථිවියට මේ ස්ථානය අලංකාරයක් වූයේය. එහෙයින් මහරජ, ඇතුපිටින් බැස නමස්කාර කරණු මැනව.

“මව්පසින්ද, පිය පසින්ද උපොසථ කුලයෙහි උපන්නාවූ සක්විති රජහට පහළවන රත්නවූ යම් මේ හස්තීහු වෙද්ද, ඒ හස්තීහු මෙතෙක් ප්‍රදෙශයට නොපැමිණෙන්නාහුය.

“හස්තිතෙම උපොසථ කුලයෙහි උපන්නේය. උතුම්වූ ඒ ඇතා කැමති පරිද්දෙන් පිටත් කළ මැනව, මෙතෙක් මේ ප්‍රදෙශය තෙම උතුම් ඇතූ විසින් එළඹෙන්ට නොහැකි වන්නේය.

“කාළිංග චක්‍රවර්ති රජතෙම එය අසා ලක්ෂණ ශාස්ත්‍ර දන්නාවූ බ්‍රාහ්මණයාගේ වචනය පරීක්ෂාකොට අපි මොහුගේ මේ වචනය යම්සේද, එසේ වන්නේදැයි දැනගනිමුයි ඇතු මෙහෙයවී.

“රජහු විසින් මෙහෙයවනලද ඒ ඇත්තෙමේද කොස්වා ලිහිණියෙකු මෙන් නාද පවත්වා හෙවත් කුඤ්ච නාදකොට පස්සට හැකිලී මහත්වූ බරක් උසුලන්නට නො හැක්කාක් මෙන් එහිම හුන්නේය.

“කාලිංග භාරද්වාජ නම් බ්‍රාහ්මණතෙම ඇතු මළහු යයි දැන කළිඟු රජුට වහා මෙසේ කීය. මහරජ, හස්තිතෙම මළේය. එහෙයින් අන් ඇතෙකුට මාරුවුව මැනවැයි කීයේය.

“කළිඟු රජතෙමේ ඒ අසා වහා අන් ඇතෙකුට සංක්‍රමණය විය. රජු අන් ඇතෙකු පිටට මාරුවූ කල්හි මළ ඇත්තෙම එහිම බිම වැටුනේය. ලක්ෂණ ශාස්ත්‍රය දන්නාවූ කාළිංග බ්‍රාහ්මණයාගේ කීම යම්සේද, එසේම ඒ ඇත්තෙම මළේය.

“කළිඟු රජතෙමේ කාළිංග භාරද්වාජ නම් බ්‍රාහ්මණයාට මෙය කීයේය. නුඹම සියල්ල දක්නාවූ සියලු දෙය දන්නා සුළුවූ සම්‍යක් සම්බුද්ධ වෙහියයි කීය.

“කාළිංග බ්‍රාහ්මණතෙමේ ඒ කීම නොඉවසන්නේ මෙය කීයේය. මහරජ්ජුරුවෙනි, අපි වනාහි ලක්ෂණ ශාස්ත්‍ර දන්නෝ වෙමු. බුදුවරයෝම සියල්ල දත්තාහුවෙත්.

“සර්වඥතාඥානයෙන් සියල්ල දන්නාවූ බුදුවරයෝ වනාහි ලක්ෂණ ශාස්ත්‍රයන් නොදනිත්. දැනගත් ශිල්ප බලයෙන්ම අපි එක දෙශයක් දනිමු. බුදුවරයෝ වනාහි දතයුතු සියල්ල දනිත්යයි කීයේය.

“කළිඟු රජතෙම මල්ගඳ විලවුන් ගෙන්වා වාදනය කරණු ලබන්නාවූ නොයෙක් තූර්‍ය්‍ය භාණ්ඩවලින් මහබෝමැඩ සතියක් මුළුල්ලෙහි පූජාපවත්වා නැවත සත්රුවන් පව්රකින් එය වටකරවූයේය.

“ඒ කළිඟුරජ ගැල් සැටදහසක මල්ද රැස්කරවීය. උතුම්වූ බෝමැඩෙහි ඒ මල්වලින් පූජා පැවැත්වීයයි වදාළේය.”

“සියලු භූතයන්ට අධිපතිවූ ශක්‍රදෙවෙන්ද්‍රතෙම තපස් කරන්නාවූ අකීර්ති තාපසයන් දැක පින්වත් තාපසයන් වහන්ස, මේ ග්‍රීෂ්මයෙහි හුදකලාව හිඳ කිනම් සම්පත්තියක් සඳහා තපස් කරන්නෙහිදැයි ඇසුයේය.

“ශක්‍ර දෙවෙන්ද්‍රය, යම්හෙයකින් සත්වයන්ගේ නැවත නැවත ඉපදීම දුක්වේද, ශරීරයාගේ බිඳීමද මුළාවූ මරණයද, දුක්වේද, වාසවය, එහෙයින් මම මෙහි තපස් කරමියි කීයේය.

“කාශ්‍යපයන් වහන්ස, නුඹවහන්සේ විසින් මනාකොට කියනලද සුදුසුවූ මේ සුභාසිතය හේතුකොටගෙණ නුඹවහන්සේට වරයක් දෙමි. නුඹවහන්සේ සිතින් යමක් කැමැත්තෙහි නම් ඒ වරය ගණීවායි කීයේය.

“සියලු භූතයන්ට අධිපතිවූ ශක්‍රදේවෙන්ද්‍රය, ඉදින් මට වරයක් දෙන්නෙහිනම් යම් ලෝභයකින් රුවනද, අඹුවන්ද, ධන ධාන්‍යද අනිකුදු ප්‍රිය භාණ්ඩද, ලැබ මනුෂ්‍යයෝ තෘප්තියකට නොපැමිණෙද්ද, එබඳු ලෝභයෙක් ම කෙරෙහි නොවෙසේවා හෙවත් මා තුළ නූපදීවායි වරකැමැත්තෙමි කීයේය.

“කාශ්‍යපයන් වහන්ස, නුඹවහන්සේ විසින් මනා කොට කියන ලද සුදුසුවූ මේ සුභාෂිතය හේතුකොටගෙණ නැවතද නුඹවහන්සේට වරයක් දෙමි. සිතින් යම්කිසිවක් කැමැත්තෙහි නම්, ඒ වරය ගණීවායි කීයේය.

“සියලු භූතයන්ට අධිපතිවූ ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රය, ඉදින් මට වරයක් දෙන්නෙහි නම් කුඹුරුද, වතුද, අමු රන්ද, ගවයන් හා අශ්වයන් ද, දාසයන් හා කම්කරු පුරුෂයන්ද යන සියල්ල හටගත්තාවූ යම් ක්‍රොධ සිතකින් පිරිහීයෙද්ද, ඒ ක්‍රෝධයතෙම මා කෙරෙහි නොවෙසේවා හෙවත් මා තුළ නූපදීවා යන වරය කැමැත්තෙමියි කීයේය.

“කාශ්‍යපයන් වහන්ස, නුඹවහන්සේ විසින් මනාකොට කියනලද මේ සුභාෂිතය හේතුකොටගෙණ නැවතද නුඹවහන්සේට වරයක් දෙමි. ඉදින් යම්කිසිවක් කැමැත්තෙහි නම් ඒ වරය ගණීවායි කීයේය.

“සියලු භූතයන්ට අධිපතිවූ ශක්‍රදේවේන්ද්‍රය, ඉදින් මට වරයක් දෙන්නෙහි නම් අඥානයෙකු නොදකිම්වා ඔහු ගැන නොඅසම්වා අඥානයෙකු සමග එකතැන වාසය නො කෙරෙම්වා. අඥානයා සමග පෙරපසු කතාබහ නොකෙරෙම්වා එයද රුචි නොවෙම්වායි කීයේය.

“කාශ්‍යපයෙනි, අඥානතෙමේ ඔබට කුමක් නම් කෙළේද, කාශ්‍යපයෙනි, කවර කරුණකින් අඥානයාගේ දැකීම නොකැමැත්තෙහිද, ඒ කාරණය මට කියවයි කීයේය.

“අඥානතෙමේ නොකටයුක්තට පමුණුවයි නොකටයුත්තෙහි යොදවයි ශ්‍රේෂ්ඨයකු වශයෙන් පැමිණවිය. නොහැක්කේවෙයි. මනකොට කියනලද්දේ දැයි කෝපයට පැමිණෙයි. හෙතෙම ආචාරයෙහි හික්මීම නොදනියි. එහෙයින් ඔහුගේ නොදැකීම යහපතැයි කීයේය.

“කාශ්‍යපයන් වහන්ස, නුඹවහන්සේ විසින් මනාකොට කියනලද සුදුසුවූ මේ සුභාෂිතය හේතුකොටගෙණ නුඹවහන්සේට වරයක් දෙමි. නුඹවහන්සේ සිතින් යම් කිසිවක් කැමැත්තෙහි නම් ඒ වරය ගණීවායි කීයේය.

“සියලු භූතයන්ට අධිපතිවූ ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රය, ඉදින් මට වරයක් දෙන්නෙහි නම් නුවණැති සත්පුරුෂයා දක්නෙම්වා. සත්පුරුෂයා ගැන අසම්වා. නුවණැති සත්පුරුෂයා සමග එකතැන වෙසෙම්වා. නුවණැති සත්පරුෂයා සමග ඒ පෙර පසු කතාබහද කෙරෙම්වා. එයද රුචිවෙම්වායි කීයේය.

“කාශ්‍යපයෙනි, නුවණැති සත්පුරුෂතෙමේ ඔබට කුමක් නම් කෙළේද, කාශ්‍යපයෙනි, කවර කාරණයකින් සත්පුරුෂයාගේ දැකීම කැමැත්තෙහිද, ඒ කාරණය මට කියවයි, කීයේය.

“නුවණැති සත්පුරුෂතෙමේ කටයුත්තට පමුණුවයි. නොකටයුත්තෙහි නොයොදවයි. ශ්‍රේෂ්ඨයෙකු වශයෙන් පැමිණවිය හැකිවෙයි. මනාකොට කියනලද්දේ නොකිපෙයි. හෙතෙම ආචාර විනය දනියි. එහෙයින් ඔහු හා සමග එක්වීම යහපතැයි කීයේය.

“කාශ්‍යපයෙනි, මේ මනාකොට කියන ලද යහපත් වචනයෙහි ප්‍රසන්නවූ මම කැමැති වරයක් දෙමි. යම්කිසිවක් ඔබගේ සිතට කැමැත්තෙහි නම් ඒ වරය ගනීවායි කීයේය.

“සියලු භූතයන්ට අධිපතිවූ ශක්‍රදේවේන්ද්‍රය, ඉදින් මට වරයක් දෙන්නෙහි නම් ඉක්බිති රාත්‍රිය ඉක්මගිය කල්හි හිරු උදාවෙන වේලෙහි දිව්‍යවූ භෝජනයෝ පහළවෙත්වා. එය පිළිගන්නාවූ සිල්වත් ප්‍රතිග්‍රාහකයෝද පැමිණෙත්වා.

“දෙන්නාවූද මාගේ දානවස්තුව නොපිරිහේවා. මම දානය දීද, පසුතැවිලි නොවෙම්වා. දෙමින්ද සිත පහදවන්නෙම්වා, ශක්‍ර දේවේන්ද්‍රය, මම මේ වරය ඉල්වමියි කීයේය.

“ශාක්‍යයයන් වහන්ස, නුඹවහන්සේ විසින් මනාකොට කියනලද මේ යහපත්වූ වචනයෙහි සතුටුවූයෙම් ඔබට කැමති වරයක් දෙමි. යම්කිසිවක් සිතට කැමැත්තෙහි නම් එය ගනීවායි කීයේය.

“සියලු භූතයන්ට නායකවූ ශක්‍රදේවේන්ද්‍රය, ඉදින් මට වරයක් දෙන්නෙහිනම් ඔබ මාවෙත නැවත නොඑළඹෙන්නෙහිවා. ශක්‍රය, මම මේ වරය ඉල්වමියි කීයේය.

“බොහෝවූ දාන ශීලාදී ව්‍රතවල හැසිරීමෙන් පුරුෂයෝද එසේම ස්ත්‍රීහුද මාගේ දැකීම කැමතිවෙත්. නුඹ වහන්සේට මා දැක්මෙහි කිනම් බියක්දැයි ඇසීය.

“මෙබඳුවූ දිව්‍ය වර්ණ ඇත්තාවූ සියලු කැමති සම්පත්තීන් සමෘද්ධවූ යුෂ්මතා දැක මම තාපසෙහි ප්‍රමාද වන්නෙමි. එහෙයින් ඔබගේ දැක්මෙහි මේ භය වේයයි කීයේය.”

“එම්බා තක්කාරිය නම් මානවකය, වනයෙහි තමන් කන නයින් කැඳවමින් අඬන්නා වූ මැඩියෙකු මෙන් මමම අඥානවූයේ නපුරුකොට කියන ලද්දක් කීමි. එහෙයින් දැන් මේ වළෙහි වැටෙමි. සීමාව ඉක්මවා කථාකරණ තැනැත්තේ වනාහි සුදුසු නොවේමයයි කීයේය.

“ආචාර්‍ය්‍යයන් වහන්ස, සීමාව ඉක්මවා කථාකරණ පුද්ගල තෙමේ අන්දු (සිර) බන්ධනාදියටද අත් පා සිඳීම් ආදියටද ශෝක කිරීමටද, වැළපීමටද පැමිණේ. යම් ඒ කාරණයකින් ඔබ මේවළෙහි හෙළත්ද, මේ කාරණයෙන් ඔබ තමන්ටම නින්දා කරගන්නෙහිය.

“මම කාලී නම් ගණිකාව වෙතින් කුමක් හෙයින් සිය සොහොයුරුවූ තුණ්ඩිලයාට මෙසේ (හැඳීමට වස්ත්‍රයක් නොදීම) කරන්නේදැයි ඇසුවෙමි. එහෙයින් මම වස්ත්‍ර යුග්මයද නැතිවූයේ නග්නවද ගියෙමියි (සිටුපුත්‍රයා කීය) ආචාර්‍ය්‍යයෙනි, මේ කාරණයද බොහෝ කරුණුවලින් එබඳුම වේයයි කීයේය

“පොර ඇන ගන්නාවුන්ගේ පොර ඇනීම වළකමින් යම් කෑරල පක්ෂියෙක් එළුවන් දෙදෙනා අතරට පැමිණේද, හෙතෙම එහි එළුවන් දෙදෙනාගේ හිස්වලින් ඇඹරී ගියේය. ආචාර්‍ය්‍යය, මේ කාරණයද බොහෝ සෙයින් එබඳුමයයි. කීයේය.

නයාට බියෙන් තල්ගසින් පනින්නාවූ, එක් මිනිසෙකු රක්නාවූ සතරදෙනෙක් ඝන වැහැරි කඩක් කොන් සතර අල්වාගෙණ සිටියාහුය. ඔහු සතර දෙනාම බිඳිගිය හිස් ඇත්තාහු ශයනය කළාහුය. ආචාර්‍ය්‍යය, මේ කාරණයද බොහෝ සෙයින් මෙබඳුමයයි කීයේය.

“යම්සේ (ආයුධයක් නැතිහෙයින් මරණින් මුදා) හුණපඳුරෙහි බඳනාලද එළුදෙන ක්‍රීඩාවශයෙන් පසු පාවලින් ගසන්නේ එහි සඟවා තුබූ ආයුධය හෙළීද, ඒ ආයුධයෙන්ම ඒ එළුදෙනගේ ගෙළසිඳින ලදී. ආචාර්‍ය්‍යය, මේ කාරණයද බොහෝසෙයින් එබඳුමයයි කීයේය.

“මේ කිඳුරෝ දෙවියෝ නොවෙති. ගන්ධර්ව පුත්‍රයෝද නොවෙති. මොව්හු මෘගයෝ වෙත්. වැද්දා විසින් වස්තු ලෝභයෙන් මොව්හු මා වෙත ගෙණෙන ලද්දාහ. උන්ගෙන් එකෙකුදු සවස බතට පිසත්වා. අනිකාද නැවත උදය බතට පිසත්වායි, රජතෙම නියම කෙළේය.

“අයහපත් කොට කියන ලද වචන ලක්ෂයකුත් යහපත්ව, කියනලද එක වචනයක්හුගේ කලාවකටත් නො අඟිත්. අයහපත් වචනයෙහි සැක කරමින් වෙහෙසුනාවූ කිම්පුරුෂතෙම එහෙයින් නිශ්ශබ්ද විය. අඥාන භාවයකින් නොවේයයි (කිඳුරී කීයේය.)

“යම් මේ කිඳුරියක්තොමෝ මා හා කථා කෙළේද, මා මුදා හරිව්, ඇය හිමවත් පර්වතයටද පමුණුවත්වා, මේ කිඳුරුද වනාහි මුළුතැන්ගෙට දෙත්වා ඔහු උදෑසනම උදය බතට පිසත්වායි, (රජතෙම කීයේය)

“මහරජ්ජුරුවන් වහන්ස, සිව්පාවෝ මේඝය පිහිට කොට ඇත්තාහ. මේ මනුෂ්‍ය ප්‍රජාව සිව්පාවුන් පිහිටකොට ඇත්තීය. මම ඔබවහන්සේ පිහිටකොට ඇත්තෙමි. භාර්‍ය්‍යාව මා පිහිටකොට ඇත්තීය. අප දෙදෙනා අතුරෙන් මළ එකෙකු දැන ඉන්පසු මරණින් මිදුනේ පර්වතයට යන්නේය.

“මහරජ්ජුරුවෙනි, නින්දාව නම් ඒකාන්තයෙන් පහසුවෙන් දුරු නොකළ හැක්කේය. නොයෙක් අදහස් ඇති ජනයෝ සේවනය කටයුතු වෙත්, යම් කාරණයකින්ම එකෙක් ප්‍රශංසා ලබාද, ඒකාරණයෙන්ම අනිකා නින්දා ලබන්නේය.

මහරජ, සියලු ලෝවැසිතෙම අනුන්ගේ සිත් හා වෙනස්වූ සිත් ඇත්තේය. සියලු ලෝවැසිතෙම ස්වකීය සිතෙහි සිත් ඇත්තේවේ. මේ ලෝකයෙහි වෙන් වෙන්වූ සියලු සත්වයෝ වෙන වෙනම සිත් ඇත්තාහ. කවරෙකුගේ චිත්ත වසඟයෙහි පවතීදැයි (කිඳුරුතෙම රජුට දම් දෙසීය.)

“භාර්‍ය්‍යාව සහිතවූ යම් කිම්පුරුෂයෙක්තෙම නිශ්ශබ්දවීද, හෙතෙම දැන් මරණභයින් බියපත්වූයේ දැහැමි කථාවක් කෙළේය. එහෙයින් දැන් හෙතෙම මරණින් මිදී සුවපත්ව නිරෝගවිය. මේ ලෝකයෙහි සත්වයන්ට වචනයම හිත සැප එළවන්නීයයි (රජතෙම ප්‍රශංසා කෙළේය.)”

“කවරෙකුට ගම්වර හා අලංකාරයෙන් සැරසුනාවූ ස්ත්‍රීන් දෙන්නෙම්ද, කවරෙක් මුවන්ගෙන් උතුම් මුවෙකුවූ ඒ රන්වන් මුවා මට කියන්නේ දැයි (ඇමතිතෙම කීයේය.)

මට ගම්වරද අලංකාරයෙන් සැරසුනාවූ ස්ත්‍රීන්ද දෙව, මම තොපට මුවන්ගෙන් උතුම් මුවෙකුවූ ඒ රන්වන් මුවා කියන්නෙමියි සිටු පුත්‍රතෙම කීයේය.

මේ වනලැහැබෙහි පිපීගියාවූ අඹගස්ද සල්ගස්ද ඇති රතිඳුගොව් පැහැයෙන් යුත් තෘණයෙන් ගැවසීගත් භූමියවේ මෙහි ඒ රන්වන් මුවා සිටීයයි කීයේය.

රජතෙම දුන්න දෙකඩ නොකොට හෙවත් දුනුදිය හා හීය එක්කොට හීය සරසාගෙණ පැමිණියේය. මුව තෙමේද එසේ එන රජහු දැක දුරදීම මෙසේ කීය.

“මහරජ්ජුරුවෙනි, බලාපොරොත්තු වුව මැනව, මා නොවිදුනු මැනව, ශ්‍රේෂ්ඨයන් වහන්ස. මෙහි මේ රන්වන් මුවා සිටී යන මේ පුවත කවරෙක් නම් ඔබට කීයේ දැයි ඇසීය.

යහළු මුව රජ්ජුරුවෙනි, ඒ ලාමකවූ හැසුරුම් ඇති පුරුෂතෙම මෙහි මදක් ඈතින් සිටියි. හෙතෙම වනාහි මට මේ රන්වන් මුවා මෙහි සිටී යන මේ පුවත කීයේය.

මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් නුවණැති මිනිස්සු දියෙහි පාවී යන දණ්ඩක් ගොඩ ගැණීම උතුම්ය. ඇතැම් මිනිසෙකු ගොඩ ගැණීම උතුම් නොවේමැයි සැබවක්ම කීවාහුය.

එම්බා රූරු මෘගය, කිමෙක්ද. තොපි මෘගයන්ට නින්දා කරන්නෙහිද, කිම පක්ෂියෙකුට නින්දා කරන්නෙහිද කිම මිනිසුන්ට නින්දා කරන්නෙහිද, මිනිස් බසින් කියන්නාවූ එය අසා මට වනාහි මහත් බියක් උපදීයයි කීයේය

වහා ගලායන්නාවූ මහත්වූ ජලස්කන්ධය ඇති ගංගා ප්‍රවාහයෙහි ගසාගෙණ යන්නාවූ යම් මිනිසෙකු මම ගොඩලීම්ද, ඒ හේතුවෙන් මට මේ භය පැමිණියේය. මහරජ්ජුරුවෙනි, අසත් පුරුෂයන් හා එක්වීම ඒකාන්තයෙන් දුක්වන්නේයයි කීයේය.

මෘග රාජය, ඒ මම හී පත්‍ර සතරක් ඇති අහසින් යන්නාවූ සිරුර සිඳින්නාවූ මේ හීය ඔහුගේ හෘදයෙහි හරින්නෙමි. යමෙක් එබඳුවූ කළ උපකාරය නොදනීද, නොකටයුතුකරන්නාවූ ඒ මිත්‍ර ද්‍රෝහියා නසමියි කීයේය.

ජනාධිපතිය, ඒකාන්තයෙන් ප්‍රාඥයාගේද බාලයාගේද නැසීම සත්පුරුෂයෝ කිසි කලෙකත් නොපසසත්. එහෙයින් මේ ලාමක ස්වභාව ඇත්තේ කැමති පරිදි ගෙදරට යේවා. යමකුත් මොහුට දෙමි කීයේද, එයද මොහුට දුන මැනව, මමද ඔබට කැමති පරිදි කරන්නෙක් වෙමියි කීයේය.

යමෙක් ද්‍රෝහි මිනිසාට ද්‍රෝහ නොකෙළේද, ඒ මේ රූරු මෘග රාජතෙම ඒකාන්තයෙන් සත් පුරුෂයන් ගෙන් කෙනෙකි. මේ ලාමක ස්වභාව ඇත්තේ කැමති පරිදි ගෙදරටයේවා. යමකුත් මොහුට දෙමි කීම්ද, එයද ඔහුට දෙමි. මම වනාහි කැමති වරයක් දෙමියි කීයේය.

මහරජ, සිවලුන්ගේද පක්ෂීන්ගේද හඬ සුවසේ දතහැක. මිනිසුන්ගේ හඬ දැන ගැණීම ඊට වඩා දුෂ්කරය.

ඉදින් යම් මිනිසෙක්තෙම මේ මාගේ නෑයෙක මිත්‍රයෙක යහළුවෙක කියා හෝ දනීද, හෙතෙම පළමු සතුටු සිත් ඇතිව පසුව සතුරෙක් වන්නේයයි කීයේය.

රැස්වූ දනව්වැස්සෝද රැස්වූ නියම් ගම්වැස්සෝද මුවෝ ගොයම් කති. දෙවයන් වහන්සේ එය වළක්වන සේක්වායි කීහු.

ඒකාන්තයෙන් ජනපදය නැතිවේවා. රටද වැනසේවා මම වනාහි අභය දානය දී රූරු මෘගරාජයාට ද්‍රෝහ නොවන්නෙම්මය.

මාගේ ජනපදය නැතිවේවා. රටද වැනසේවා, මම වනාහි මුව රජහට වර දී බොරු නොකියන්නෙමියි (රජ තෙම කීයේය.)”

නුවණැති පුරුෂ තෙමේ පටන් ගත් කටයුත්තෙහි ආශාව නොහරින්නේය. හෙවත් බලාපොරොත්තු වන්නේමය. නොකලකිරෙන්නේය. කුමක් හෙයින්දයත් යම්සේ මම කැමති වීම්ද, එසේම විය. ඒ මම වනාහි තමන් දකිමි.

නුවණැති පුරුෂතෙමේ ආශාව නොසිඳින්නේමය. නොකලකිරෙන්නේය. ඒ මම වනාහි දියෙන් ගොඩ එනලද තමන් දකිමි.

නුවණැති පුරුෂතෙමේ උත්සාහ කරන්නේමය. නොකලකිරෙන්නේය. කුමක් හෙයින්ද යත් යම්සේ මම කැමතිවීම්ද, එසේ වූයේය. මම වනාහි ඒ තමන් දකිමි.

නුවණැති මිනිස්තෙමේ පටන්ගත් කටයුත්තෙහි උත්සාහ කරන්නේමය නොකළකිරෙන්නේය. මම වනාහි දියෙන් ගොඩ එනලද ඒ තමන් දකිමි.

දුකට පැමිණියාවූද නුවණැති මනුෂ්‍යතෙමේ සැපයට පැමිණීමෙහි ආශාව නොසිඳින්නේය. අහිතවූද හිතවූද නොසිතනලද බොහෝවූ ස්පර්ශයෝ වනාහි සත්වයාට පැමිණෙත්.

මහරජ, නුඹ වහන්සේ පෙර දවස පර්වත දුර්ගයෙහි යම් සරභ මුවෙකු ලුහුබැඳ ගියේද, කරුණා සිත් ඇති ඒ මුවාගේ නරාවළෙන් ගොඩ ගැණීමට කරණ ලද උත්සාහය නිසා ඔබ ජීවත් වෙහිය.

යම් සරභ මෘගයෙක් ගලින් යානයක් හෙවත් ගොඩ නැගීමට සුදුසු උපායක් කොට ගොඩ නැගිය නොහැකිවූ නරාවලින් ඔබ ගොඩ ගත්තේද, දුකට පැමිණියාවූ ඔබ මරුවාගේ මුඛයෙන් මිදුයේද, කරුණා සිත් ඇති ඒ මුවාගේ ගුණය කීයහියයි පුරෝහිතතෙම කීයේය.

“බ්‍රාහ්මණය, එකල්හි නුඹ එහි සිටියේද, නොහොත් කිසිවෙක් ඒ මේ කාරණය කීයේද, නැතහොත් නුඹ විවෘත කළ කෙළෙස් සෙවෙනි ඇති සියල්ල දන්නාසුළු සර්වඥවෙහිද, ඔබගේ නුවණ වනාහි බලවත් ස්වභාව ඇත්තෙකැයි කීයේය.

“මහරජ, මම වනාහි එකල්හි එහිද නොමවූයෙමි. අන්කිසිවෙක්ද මට ඒ මේ කාරණය නොමකීය. මනාකොට කියනලද ගාථා පාදයන්ගේ වනාහි යම් අර්ථයක්වේද ප්‍රාඥයෝ ඒ අර්ථය සලකත්යයි කීයේය.

“මහරජ, හී පත්‍ර ඇති අනුන්ගේ වීර්‍ය්‍ය නසනසුළුවූ හීතලය දුන්නෙහි සරසාගෙණ නුඹවහන්සේ කුමකට සැක කරන්නෙහිද, උතුම් ප්‍රඥා ඇති රජුනි, හී සැරය විද සරභමුවා වහා නසාවා මේ සරභමුවා වනාහි රජහුගේ ආහාරයයි කීයේය.

“බ්‍රාහ්මණය, මුවා ක්ෂත්‍රියයාගේ ආහාරය යන මේ කාරණය මමද ඒකාන්තයෙන් දනිමි. යම්හෙයකින් මම පෙර කළගුණයට පුදන්නෙම්ද, එහෙයින් මේ සරභමුවා නොමරමියි කීයේය

“දිශාවන්ට අධිපතිවූ මහරජ, මෙතෙම මුවෙක් නොවේ. අසුරයන්ට නායකවූ ශක්‍රයාය, මනුජේන්ද්‍රය, මොහු මරා නුඹවහන්සේ ශක්‍ර වනසේක්වා.

“මහරජ ඉදින් නුඹවහන්සේ මේ සරභමුවා මාගේ යහළුවායයි නසන්ට සැකවන්නෙහිද නරවීරශ්‍රේෂ්ඨය, අඹුදරු සහිතවූ නුඹවහන්සේ යමයාගේ වේතරණී නම් නරකයට යන්නේයයි කීයේය.

“බමුණ, ඒකාන්තයෙන් මමද දනව්වැස්සෝද, පුත්‍රයෝද, භාර්‍ය්‍යාවෝද, යහළු සමූහයාද යන සියල්ලෝ යමයා ගේ ඒ වේතරණී නම් නරකයට යන්නෙමු. එසේ වුවත් යම් සරභ මෘගයෙක් මාගේ ප්‍රාණය දුන්නේද, හෙතෙම නැසිය යුතු නොවේමයයි කීයේය.

“එම්බා බ්‍රාහ්මණය, මේ මුව රජතෙම දරුණුවූ මහ වනයෙහි හුදකලාව දුකට පැමිණියාවූ මට නරාවලෙන් ගොඩ ඒමට උපකාර කෙළේය එබඳුවූ පූර්වොපකාරය සිහිකරන්නා වූ මම දැනගෙණ ඔහු කෙසේ නසන්නෙම්දැයි කීයේය.

“මහරජ, මිතුරන් සතුටුකරන්නාවූ නුඹ බොහෝ කලක්ම ජීවත්වේවා. මේ රාජ්‍යය දශරාජධර්මයෙහි සිට අනුශාසනය කෙරේවා. බොහෝවූ ස්ත්‍රීන් පිරිවරාගෙණ දෙව්ලොව ශක්‍රයා මෙන් රාජ්‍යයෙහි සතුටින් වෙසේවා.

“නොකිපෙන සුළුවූයේ නිතර පහන් සිත් ඇත්තේ සියලු ආගන්තුගයන්ගේ ඉල්ලීමට සුදුස්සෙක් වේවා ශක්තිවූ පරිද්දෙන් දානයකොටද, අනුභවකොටද, නින්දා නොලබන ලද්දේ පස්කම් සැපයෙන් අග්‍රස්ථානයවූ දිව්‍යලෝකයට පැමිණේවායිකියා ශක්‍රතෙම ගියේය.”