මුදුන උසින් එක්රියන් හමාරක එය අට වියතක් වටයවේ. හරය ඇති ගෙඩි නැති ඇට්ටේරිය වලින් කරණ ලද්දාවූ යම් මුදුනක් වේද, ඕතොමෝ කොහි පිහිටියා මත්තෙන් නොයේද,

“ඍජුනොවූ හරමවූ තිසක් පමණවූ යම් ඒ පරාල වලින් වට කරන ලදුව සම බැවින් සිටියාහුද ඔහුතුමූ බලයෙන් පෙළෙන ලද්දාහු මනාකොට එකට බැඳී සමව සිටියාහු උඩින් නොවැටෙති.

“මෙසේ නුවණැති රජ තෙමේ දැඩි මිත්‍රවූ නොබිඳෙන ස්වභාව ඇති පිරිසිදු පැවතුම් ඇති මන්ත්‍රීන් හා මනාකොට සම්බන්ධවූයේ පරාල බර උසුලන්නාවූ පියසි මණ්ඩලය මෙන් ශ්‍රීයෙන් නොපිරිහෙයි.

“යම්සේ ආයුධ ඇත්තේ තදවූ ලෙල්ල ඇති ජම්බල ගෙඩියේ පිට ලෙල්ල තුනීකොටද නොසහින්නේ තිත්ත රස ඇත්තක් කෙරේද, පිට ලෙල්ල සැසහරින්නේ මධුර කෙරේද, මහ රජාණෙනි, තුනීවූ ලෙල්ල උදුරන්නේ අමිහිරි කරන්නේද,

“මෙසේ නුවණ ඇති රජතෙමේ නොසැහැසිව ගම් නියම්ගම්හි රජුන් පිළිබඳ ධනයන් හෙවත් අයබදු රැස්කරන්නේ දහම් අනුව පැවැත්මෙහි පිළිපදිමින් අනුන් නොපෙළෙන්නේ හෙතෙමේ දියුණුව කරන්නේයි.

“යම්සේ සුදුවූ මුල් ඇති පවිත්‍ර වූ ජලයෙහි හටගත්තා වූ පොකුණුවල හටගත් අම්බුජ නම්වූ හිරු රැසින් පිපියාවූ පියුම මඩ නොතැවරේද, ජලය හෝ නොතැවරේද,

“මෙසේම විනිශ්චය ව්‍යවහාරයෙහි පිරිසිදුවූ සාහසික ක්‍රියා නොකරන්නාවූ පිරිසිදුවූ කර්මාන්ත ඇති පහවූ පාපකර්ම ඇති, රජහු සතුන් මැරීම් ආදී කර්ම ක්ලේශතෙමේ නොකරයි කවර හෙයින්දයත්, පොකුණුවල හටගත්තාවූ පියුම යම්සේද, එසේම එබඳුවූ රජතෙමේ ‘නොඇලුණේ’ නම් වේ.”

“යම්සේ දුන්න නැමේද දුනුදිය පොළනලද්දී හඬාද, එසේහෙයින් මනොජ නම්වූ මාගේ යහළුවූ සිංහයා නසනු ලැබීයයි හඟිමි.

“එබැවින් දැන් වනාන්තරයට සුවසේ යෙමි. මෙබඳුවූ මළ තැනැත්තෝ යාළුවෝ නොවෙත්. ජීවත්වන්නාවූ මට යාළුවෝ ලැබිය හැක්කාහුයි.

“ලාමක ජනයන් සේවනය කරන්නේ බොහෝ කලක් සුව නොලබන්නේය. ඊ පහර ලදින් හෝනාවූ මනොජ නම්වූ සිංහයා බලව. ගිරිය නම් හිවලාගේ අනුශාසනාව මෙබඳුයි.

“පවට නැමුනාවූ පුත්‍රයා කරණකොටගෙණ මව සතුටුනොවෙයි. ඒ එසේමැයි. ස්වකීයවූ ලෙයෙහි ගැලී නිදන මනොජයා බලව,

“යමෙක් ඒකාන්තයෙන් මතු වැඩ දක්නාවූ හිතවතුන්ගේ අවවාදය නොකෙරේද, එබඳු පුරුෂතෙම මෙසේ වූ දුකට පැමිණෙයි. ලාමක බවටද පැමිණෙයි.

“උතුම්වූ යමෙක් හීන ජනයන් සේවනය කරන්නේද හෙතෙම ඒ හීනයාට වඩා මෙපරිද්දෙන් ඉතා ලාමකවේ. එසේමැයි හීන ජනයා සේවනය කළාවූ උතුම්වූ හී පහරින් විද මළාවූ සිංහයා බලව.

“හීනයන් සේවනය කරන්නාවූ පුරුෂතෙම පිරිහේ. සමානවූවෙකු සේවනය කරන්නේ කිසිකලෙක්හි නොම පිරිහෙන්නේය. උතුම්වූවෙකු කරා පැමිණෙන්නේ වහාම අභිවෘද්ධියට පැමිණේ. එහෙයින් තමාට වඩා ශීලාදී ගුණයෙන් වැඩිහිටියක්හු සේවනය කරන්නේය.”

“මේ නුග ගසෙහි වාසය කරන මඛාදේව නම් දෙවතාවෙනි, රජතෙම ඔබට පවිත්‍රවූ මසින් යුක්තවූ බත එවීය. මෑතට එව හුන් තැනින් නික්ම මා ගෙනා ඒ බත අනුභව කරව.

“මානවකය, මාංශ සූප ඇති ආහාරය හැරගෙණ ඔබින් මෙහි එව, මානවකය, තෝද තා ගෙණා බතද, යන දෙකම මට ගොදුරුවන්නහුය.

“යක්ෂය, මරණයෙහි භය සංඥා ඇත්තාවූ ජනයෝ තට බත නොගෙනෙන්නාහුය. එහෙයින් තෝ ස්වල්පයකින් මහත්වූ අර්ථයක් හැර දමන්නෙහිය.

“යක්ෂය, රශයෙන් යුක්තවූ පිරිසිදුවූ, ප්‍රණීතවූ තට නිත්‍ය ආහාරය ලැබෙන්නාවූ ආගමනය ඇත්තේය. මා කෑ කල්හි ආහාරය ගෙනෙන්නාවූ මිනිසෙක් මෙහි ඉතා දුර්ලභ වන්නේය.

“සුතනු නම් මානවකය, යම්සේ කීයෙහිද, ඒ මේ වචනය මට වැඩ පිණිස වේ. නුඹ මා විසින් අනුදන්නා ලද්දෙහි මට සුවසේ දකුව,

“මානවකය, තාගේ කඩුවද, කුඩයද, රන්තලියද හැරගෙනම යව. තාගේ මව සුවසේ තා දකීවා. තෝද මව දකුව.

“යක්ෂය, මා විසින් ධනයද ලබනලදී. රජුගේ වචනයද කරණලදී. එපරිද්දෙන් සියලු නෑයන් හා සමග එබද සුවපත්වේවායි කීයේය.”

“නිලීය නම් වැද්දාගේ වසඟ බවට පැමිණියාවූ මම මළ පුඩුවෙන් බැඳුනේ වෙමි. පර්වත ගුහාවෙහි හෝනාවූ ඒ මාගේ මහලු මව්පියෝ කෙසේ නම් කරන්නාහුද,

“පර්වත ගුහාවෙහි හෝනාවූ මහලුවූ මව්පියන් පොෂණය කෙරෙමි එසේවූ මම තාගේ වසඟ බවට ගියෙමි. ඒ මව්පිය දෙදෙන කෙසේ නම්කරන්නාහුද,

“ගිජුලිහිණියා යොදුන් සියයක් තැන කුණපයන් දක්නේයි කුමක් හෙයින් දළටද පාශයටද සමීපවත් දැන නොගත්තෙහිද,

“යම් කලෙක්හි විනාශයවේද එකල්හි පුරුෂතෙම ජීවිත විනාශයෙහි දැළටද පුඩුවටද සමීපවූවත් බැඳෙන බව නොදනී.

“පර්වත ගුහාවෙහි හෝනාවූ මහලුවූ මව්පියන් පොෂණය කරව, මා විසින් මනාකොට අනුදන්නාලද තෝ නෑයන් සුවසේ දකුව,

“වැද්දාණෙනි, පර්වත ගුහාවෙහි වැටී සිටින මහලුවූ මව්පියන් සුවසේ ගොස් පොෂණය කෙරෙම්ද, එපරිද්දෙන් සියලු නෑයන් හා සමඟ ඔබ බොහෝ කලක් සතුටුවේවා.

“ඉවුර අද්දර හැසිරෙන යහළුව, තට යහපතක් වේවා මා කරා දිව එව, මා විසින් මහත්වූ මත්ස්‍යයෙක් අල්ලා ගන්නාලදී. ඒ මත්ස්‍යයා වේගයෙන් මා දියට ඇදගණියි.

“ගැඹුරේ හැසිරෙන්න, තට යහපතක් වේවා. ශක්තියෙන් දැඩි කොට අල්ලා ගණුව මම තා ගුරුළා සර්පයෙකු මෙන් දියෙන් ගොඩට ගන්නෙමි.

“කුසතණ මල් (හා සමාන හෙයින් එ) නම්වූ ශෘගාලය මාගේ වචනය අසව, අපගේ විවාදයෙක් උපන්නේ වෙයි. යහළුව, කලහය සංසිඳුව, අපගේ විවාදය සංසිඳුව.

“පෙර මම ධර්මයෙහි පිහිටියෙම්වීමි මා විසින් බොහෝ වූ අර්ථ නිශ්චය කරණලදී. යහළුව, තොප දෙදෙනාගේ කලහය සංසිඳුවම්. තොපගේ විවාදය සංසිඳේවා.

“ඉව්රෙහි ඇවිදින තැනැත්ත, තෝ නඟුට ගණුව, ගැඹුරු දියෙහි හැසිරෙන්නහුට හිස වෙයි. අනතුරු මේ මැද කොටස ධර්මිෂ්ටවූ හෙවත් විනිශ්චය ස්වාමිවූ මට වන්නේයි.

“ඉදින් විවාද නොකෙළෙම් නම් අපට කීප දවසකට කෑයුත්තක් වන්නේය. හිස නැති නඟුට නැති රෝහිත මත්ස්‍යයා හිවල් තෙමේ ගෙණයයි.

“යම්සේ ක්ෂත්‍රියවූ රජෙක් රාජ්‍යයක් ලැබ සතුටු වන්නේද, එපරිද්දෙන් මම අද පිරුණාවූ මුහුණු ඇති ස්වාමියා දැක සතුටුවෙමි.

“ගොඩවූයේම දියෙහි මත්ස්‍යයා කෙසේ නම් අල්ලා ගත්තෙහිද, යහළුව, මා විසින් විචාරණලද නුඹ එය කියව, තා විසින් කෙසේ බලනලදදැයි (අඹු විචාළා)

“මායාවී තැනැත්තිය, විවාදය හේතුකොට ගෙණ කාශවූවාහු වෙත්. විවාදය හේතුකොට ගෙණ ධන විනාශ වූවාහුවෙත්. එසේමැයි මස්කාවෝ විවාදය කරණ කොටගෙණ පිරිහුණාහ. රෝහිත මත්ස්‍යයා අනුභව කරව.

“එපරිද්දෙන්ම හෙවත් යම්සේ මස්කාවෝ දෙදෙන විවාදකොට ලද රේමසු කෙරෙන් පිරිහුනාහුද, එපරිද්දෙන්ම මිනිසුන් අතුරෙහි කලහය යම් තැනක උපදීද, ධර්මස්ථවූ හෙවත් විනිශ්චය ස්වාමීහු සමීපයට පැමිණෙති. හෙතෙම වනාහි ඔවුන්ගේ විවාද සංසිඳුවන්නේයයි එහිලා ධනයෝද පිරිහෙත්, රජහුගේ කොටුගුලම වැඬේයයි” කීයේය.

“දසාර්ණක දෙශයෙහි වූ තියුණු මුවහත් ඇති පර ලේ බීමෙන් යුක්තවූ කඩුව පුරුෂ තෙම පිරිස් මැද ගිලියි. එයට වඩා ඉතා දුෂ්කරවූ අන්‍යවූ, යම් කරුණක් ඇද්ද, එය මට විචාරණලද්දේ කියව,

“මගධෙශ්වරය, අනුන්ගේ ලේ බොන්නාවූ කඩුව ලෝභය හේතු කොටගෙණ පුරුෂතෙම ගිලින්නේය. යමෙක් මෙනම් දෙයක් දෙමියි කියන්නේ නම් ඒ කඩුව ගිලීමට වඩා ඒ වස්තුව දෙමියි කීම ඉතා දුෂ්කරවේ. මෙයින් අන්‍යවූ සියලු කරුණු කරන්ට පහසුයයි මෙසේ දනුව.

“අර්ථයෙහිද, ධර්මයෙහිද, දක්ෂවූ ආයුර නම් පණ්ඩිත තෙම මාගේ ප්‍රශ්නය ප්‍රකාශ කෙළේය. දැන් පුක්කුස නම් පණ්ඩිතයා විචාරමි. ඒ මෙනම් දෙයක් දෙමි. කීමට වඩා කුමක් නම් ඉතා දුෂ්කරද, එයින් අන්‍යවූ යම් දුෂ්කර කාරණයක් ඇද්ද, එය මට විචාරණ ලද්දේ කියව.

“කිසිවෙක් කියනලද නිෂ්ඵලවූ වචනය අනුව ජීවත් නොවෙත්. යමෙක් අසවල් දෙය දෙමියි ප්‍රතිඥාදී එය දීමෙන් ලෝභය සිඳින්නේය. ඒ කාරණය ඒ දෙමි කීමට වඩා ඉතා දුෂ්කරය. අනික් සියලු කරුණු කරන්නට පිළිවනැයි මාගධය මෙසේ දනුව,

“අර්ථ ධර්ම දෙකට දක්ෂවූ පුක්කුසතෙම ප්‍රශ්නය කීයේය. දැන් සේනක පණ්ඩිතයන් විචාරමි. ඒ කඩුව ගිලීමටද දෙමි. කීමටද දෙමි. කී වස්තුව දීමටද වඩා කුමක් නම් ඉතා දුෂ්කරද, මෙයින් අන්‍යවූ කළ නොහැකිවූ යම් කරුණක් ඇද්ද, එය මට විචාරණලද්දේ කියව,

“මාගධය, යම් පුරුෂයෙක් මදවූ හෝ නොහොත් බොහෝවූ හෝ දානය දෙන්නේද, දානයකොට නොතැවෙන්නේද ඒ පසුව නොතැවීම එකී කරුණුවලට වඩා ඉතා දුෂ්කරය. එයින් අන්‍යවූ සියලු කාරණය සුවසේ කළ හැකි යයි මෙසේ දනුව.

“අසුර තෙමේද ප්‍රශ්නය විසඳුයේය. පුක්කුස නම් පුරුෂයාද විචාළ ප්‍රශ්නය කීය. සේනක පණ්ඩිත තෙමේ යම් සේ කියයිද, එය සියලු ප්‍රශ්න විසඳීම් ඉක්මවා පවතීයයි” කීයේය.

“බමුණ, චඤ්චලවූ සිත් ඇත්තේ ඇළලී ගිය ඉඳුරන් ඇත්තේ වෙහිය. තාගේ ඇස්වලින් කඳුළු දිය බිඳු වෑහෙත්. තාගේ කුමක් නැතිවූයේද, කුමක් ප්‍රාර්ථනා කරමින් මෙහි ආයේද, එබැවින් ඒ කාරණය කියව.

“සේනක පණ්ඩිතයෙනි, අද ගෙටයන්නාවූ මාගේ අඹුව මියයන්නේය. ගෙට නොයන්නාවූ මට අතර මග මරණය වන්නේයයි යක්ෂයෙක් කීයේය. මේ දුකින් වෙව්ලන්නේවෙමි. මේ කාරණය මට කියව,

“බමුණ, බොහෝවූ කරුණු විශේෂයෙන් කල්පනා කොට මෙහි යමක් කියන්නෙම්ද, එයම සත්‍යය. තාගේ අක්සුණු පසුම්බියට නොදැනුවත්ව කෘෂ්ණ සර්පයෙක් ප්‍රවිෂ්ට වූයේයයි සිතමි.

“දණ්ඩක්ගෙණ පසුම්බිය පහරව, මුඛයෙන් කෙළ වැගිරෙන දිව් දෙකක් ඇති පිටතට නික්මුනු සර්පයා බලව. අද තාගේ සැකයද, විචිකිච්ඡාවන්ද සිඳුව සර්පයා බලව, පසුම්බිය මුදව.

“සංවේගයට පැමිණි ස්වභාව ඇති ඒ බමුණුතෙමේ හක්සුණු පසුම්බිය මිදුයේය. එකල්හි උරයෙන් ගමන් කරන්නාවූ උග්‍රවූ තේජස් ඇති ශීඝ්‍රවූ විෂ ඇති සර්පයා පෙනේ කොට පසුම්බියෙන් නික්මුනේය.

“යමෙක් යහපත්වූ ප්‍රඥා ඇති සේනක පණ්ඩිතයන් නිතර දක්නේද එසේවූ ජනක නම් රජහට මනාකොට ලැබුනු ලාභයකි.

“බ්‍රාහ්මණය, විවෘත කරණ ලද කෙලෙස් සෙවෙනි (පියසි) ඇති සියල්ල දක්නාවූ සර්වඥ වූයෙහිද, ඔබගේ ඤාණයට වනාහි සර්වඥ ඥානයක් මෙන් භයංකාර රූපයක් ඇත්තේයයි ඔබ විසින් දෙනලද ජීවිතය මා විසින් අද ලබනලදී. තවද මාගේ අඹුවටද සුවයක් කෙළේය. එසේහෙයින් මාගේ මේ සත්සියයක් පමණ කහවණු ඇත. ඒ සියල්ල ඔබට දෙමි එය ගණු මැනව.

“මනාකොට කියනලද විසිතුරු ගාථාවන් කරණ කොටගෙණ පණ්ඩිතයෝ කුලී නොගණිති. තට මෙයිනුදු ධනය දෙත්වා එය ගෙණ තෝ ස්වකීය ගෙට යවයි’ කීයේය.

“අට්ඨිසේනය, මම ඒකාන්යෙන් යම් යාචක කෙනෙකුන් නොහඳුනම්ද ඔව්හු මා වෙත පැමිණ ඉල්වති. ඔබ මා කුමක් හෙයින් නොඉල්ලන්නෙහිද?

“යාඥා කරන්නේ අප්‍රියවේ. යාඥා කළ වස්තුව නොදෙන්නේද අප්‍රියවේ. මට නොසතුට නොවේවයි එහෙයින් මම තාගෙන් නොඉල්වමි.

“යාඥාවෙන් ජීවත් වන්නාවූ යමෙක් ඒකාන්තයෙන් සුදුසු කාලයෙහි ඉල්විය යුත්ත නොඉල්වාද, හෙතෙම අනිකාද පිනෙන් පිරිහෙළයි. තෙමේද ජීවත් නොවෙයි.

“ඉල්වීමෙන් ජීවත් වන්නාවූ යමෙක් වනාහි සුදුසු කාලයෙහි ඉල්විය යුත්ත ඉල්වාද, හෙතෙම අන්‍යයාටද පින ලබාදෙයි. තෙමේද ජීවත්වේ.

“නුවණැත්තෝ තමා කරා ආවාවූ යාචකයන් දැක නොකිපෙත්. බ්‍රහ්මචාරිය, මම ප්‍රියවූයේ වෙමි. එහෙයින් කියයුතු දෙයක් කැමැත්තෙහිද, එය ඉල්වව.

“නුවණැත්තෝ ඒකාන්තයෙන් මෙනම් මෙනම් වස්තුවක් අපට දෙවයි නොඉල්වති. නුවණැති උපස්ථායකයාද මෙනම් දෙයක් මේ සමයට වුවමැනවැයි දැනගන්ට සුදුසු වෙයි. ආර්යයෝ උදෙසා සිටිති. මෝතොමෝ ආර්යයන්ගේ යාඥාවවේ.

“බමුණ, වෘෂභ රාජයෙකු හා සමග රතුපාට වූ දෙනුන්ගෙන් දහසක් ඔබට දෙමි. ඔබගේ ධර්මයෙන් යුක්තවූ ගාථාවන් අසා ඔබ සේවූ ආර්යයෙකුට ආර්ය පුද්ගලයෙක් කෙසේ නම් නොදෙන්නේද?”

“යම් තැනෙක්හි වෛර ඇත්තා වෙසේද? එතැන්හි නුවණැත්තා නොවසන්නේය. කුමක් හෙයින්ද යත්, වෛර ඇත්තන් අතුරෙහි එක රැයකුදු දෙරැයකුදු දුකසේ වසයි. (එහෙයිනි.)

“අනුව කටයුතු කරන්නාවූ පුරුෂයා හට සැහැල්ලු සිතේ පැවැත්ම ඇත්තේ ඒකාන්තයෙන් සතුරෙක් වන්නේය. එසේමැයි හුදකළාවූ වානරයාගේ හේතුවෙන් වානර සමූහයට ව්‍යසන කරණ ලදී.

“සේනාව පරිහරණය කරන්නාවූ අඥානවූ මම පණ්ඩිතයෙමියි සිතන තැනැත්තේ ස්වකීයවූ චිත්තයාගේ වසඟ බවට පැමිණ මේ වානරයා මෙන් විනාශයට පැමිණ හෝනේය.

“සමූහයා පරිහරණය කරන්නාවූ අයහපත්වූ බලවත්වූ අඥාන තෙම ලිහිණියන්ට චෙතකයා හෙවත් සේවටුවා මෙන් නෑයන්ට සතුරෙක් වේ.

“යමෙක් වනාහි ශීලයද ප්‍රඥාවද ශ්‍රැතයද තමා කෙරෙහි දකීද? හෙතෙම තමාටද අනිකාටද යන දෙදෙනාට අර්ථය කරන්නේයි.

“එසේ හෙයින් තමා ශීල ප්‍රඥා ශ්‍රැත යන මොවුන් මෙන් සමානකොට ප්‍රාඥතෙම සමූහයා හෝ පරිහරණය කරන්නේය. හුදකලාව හෝ පවත්නේයි.”

“ගෞතමයෙනි, ජාති ජරා දෙක ඉක්මවූ අනුන් තමා වසඟයෙහි පවත්වන්නාවූ කළ පින් ඇත්තෝ මේ බ්‍රහ්ම ලෝකයෙහි දෙසැත්තෑ කෙනෙක් වෙත්. මෝතොමෝ කෙළවරවූ ප්‍රඥාවෙන් පැමිණියාවූ ශ්‍රේෂ්ඨවූ පැමිණීමය අප බොහෝ ජනයෝ ඇදිළිබැඳගෙණ ප්‍රාර්ථනා කෙරෙති.

“බකනම් බ්‍රහ්මය නුඹ යම් තැනක් දීර්ඝායු ඇත්තේ යයි සිතන්නෙහිද එය දීර්ඝායුෂ නොවේ. ස්වල්ප ආයුෂ ඇත්තේ මැයි නිරබ්බුදයන්ගේ සියක් දහසෙක්යයි තට ආයුෂය මම දනිමි.

“සර්වඥයෙනි, මම අප්‍රමාණවූ සියල්ල දක්නේවෙමි. ජාතිය ජරාය ශෝකය යන මොවුන් ඉක්මවා සිටියේ වෙමි”යි කීයෙහිය. එබැවින් මාගේ පුරාතනවූ කවර නම් ව්‍රත සමාදානයක්වත් සමාදන් වීමක්ද සිල්වත් කමක්ද යමක් මම දන්නෙම්ද එය මට කියව.

“ග්‍රීෂ්ම කාලයෙහි එයින් පීඩිතවූ හටගත් පිපාස ඇති බොහෝවූ මිනිසුන් නුඹ යම් හෙයකින් පානය කරවීද, ඒ තාගේ පුරාතනවූ ව්‍රත සමාදානය හා සිල්වත්කම නින්දෙන් පිබිදියෙකු මෙන් සිහිකරමි.

“ඒනි නම් ගං ඉවුරෙහි ලාගෙණ යන්නවූ යම් ඒ ජනයා මිදීද, ඒ තාගේ පුරාතනවූ ව්‍රත සමාදානය හා සිල්වත්කම නිදා පිබිදියෙකු මෙන් සිහිකරමි.”

“මිනිසුන් නසනු කැමැතිවූ නාගයා විසින් ගංගාවගේ සැඩ පහරෙහි ගන්නාලද නැව බලයෙන් මැඩ මිදූයෙහිද, තාගේ ඒ පුරාණවූ ව්‍රත සමාදානය හා සිල්වත්කම නිදා පිබිදියක්හු මෙන් සිහි කරමි.

“යම්බඳුවූ තා බුද්ධිමත්ය, ව්‍රත සම්පන්නයයි සිතූ යෙම්ද, එසේවූ කප්පනම් අත වැස්සෙක් විය. ඒ තාගේ පුරාතනවූ වෘත සමාදානය හා සිල්වත්කම නිදා පිබිදියක්හු මෙන් සිහි කරමි.

“මාගේ මේ ආයුෂ ඒකාන්තයෙන් දන්නෙහිය. සෙසු සියල්ලද දන්නෙහිය. එසේ හෙයින්ම බුද්ධයෙහිය. ඔබගේ මේ දිලිසෙන ආනුභාවය බ්‍රහ්ම ලෝකය බබුළුවමින් සිටියි.”

“සම්පූර්ණවූ සොළොස් දහසක් ගම්ද, මුක්තාමාණික්‍යාදීන් පිරුණාවූ කොටුගුල්ද හැර දැන් හෙටටය. අනිද්දාටයයි ලුණු ටිකක් රැස්කොට තිබීම කරන්නෙහිද?

“බොහෝවූ ධන ධාන්‍ය ඇති ගන්ධාර රට හැර අවවාද අනුශාසනායෙන් නික්මුනේ දැන් මෙහිලා අනුශාසනා කෙරෙහිද?

“වේදේහය, ධර්මය කියමි. මට අධර්මය රුචි නොවේ ධර්මය කියන්නාවූ මට පාපය නොඇලේ.

“යම්කිසි කාරණයකින් අනික් තැනැත්තේ ගැටීම ලබයිද, පණ්ඩිත තෙමේ මහත් අර්ථ ඇත්තාවූද ඒ වචනය නොකියන්නේය.

“ඒකාන්තයෙන් ගැටීම හෝ වෙන රොඩු මිටක්සේ විසිකිරීම හෝ වේවා. ස්වභාව ධර්මය කියන්නාවූ මට පාපයක් නොඇලේ.

“ස්වකීයවූ ප්‍රඥාතොමෝ ඉදින් නොවන්නේනම් මනාව හික්මෙන ලද ආචාර විනය හෝ නොවේනම් බොහෝවූ ජනතෙම වනයෙහි ඇවිදිනාවූ ඇස් නැති මීමෙකු මෙන් ඇවිදින්නේය.

“යම් හෙයකින් වනාහි මෙහිලා සමහර කෙනෙක් ආචාරීන් සමීපයෙහි මනාව හික්මුනාහුද, එහෙයින් හික්මුනු ආචාර විනය ඇත්තෝ මැදහත් සිත් ඇතිව හැසිරෙත්.”

“මහා කපිය, යමෙක් තමා හෙයක් කොට සුවසේ වානර සේනාව එතෙර කෙළේද? තෝ ඒ වානරයන්ට කවරෙකු වෙහිද තට ඔව්හු කවරහු වෙද්ද?

“අරින්දම නම්වූ නරේන්‍ද්‍රය ඒ අසූදහසක් පමණ වානරයන්ට මම ප්‍රධානව සිටි රජවෙමි. ඔබගෙන් බියපත්වූ ශෝකයෙන් මඩනාලද ඔවුන්ගේ සමූහයා පරිහරණය කරන්නෙමු.

“ඒ මම පැන තමා දුනු සියයක් හැර මේ වෘක්ෂයෙන් පැනගිය තැනින් ඈතදී අපර පාදයන්හි හෙවත් මාගේ ඉඟෙහි වැල්බාණක් දැඩිකොට බඳනා ලදී.”

“වාතයෙන් සිඳිනලද මල්කඩක් මෙන් මා හරණ ලද්දෙම් වෘක්ෂයට පැමිණියෙමි. එසේ පැන්නාවූද ඒ මට ගසට ලංවන්ට නොහැකිවන්නේ එහි අත්තක් අත්වලින් අල්ලාගතිමි.

“අතින් ගන්නාලද ශාඛාවෙන්ද, ඉඟබඳනාලද ලතායෙන් විශේෂයෙන් ආයතවූ හෙවත් ඇද සදනලද වීණා තතක් මෙන් ඒ මා පාවලින් නිතර ඇක්මෙන්නාවූ වානරයෝ සුවසේ ගියාහ.

“ඒ මා වැලින් බැඳුනේ නොතවන්නේය. මාගේ හිංසාවද නොතවන්නේය. කුමක් හෙයින්දයත්? යම් කෙනෙකුන්ට මම රාජ්‍ය කෙළෙම්ද? ඔවුන්ට මා විසින් සුව එළවන ලදී. එහෙයිනි.

“රාජය. ඔබට වැඩ දක්වන්නාවූ මේ උපමා තොමෝ කරණ ලදී. ප්‍රඥා සම්පන්නවූ ක්ෂත්‍රිය නම්වූ රජහු විසින් සියලු රාජ්‍යයටද යොග්ග නම්වූ අශ්වාදීන්ටද බල සේනාවටද නියම්ගම් වැස්සන්ටද යන සියල්ලවුන්ට සුවය සෙවිය යුතුයි.”

“වනාන්තරයෙහි මනාව වැඩුණාවූ නිල් පැහැ ඇති පලගත් අඹරුකක් මම දිටිමි. එය ඵල හේතුකොටගෙණ විශේෂයෙන් බිඳින ලද්ද දිටිමි. එය දැක පිඬු සිඟීමෙහි හැසිරෙමි.

“මනුෂ්‍ය වීරයන් විසින් නිමවනලද ඉතා මටවූ හඬක් නැති මැණික් වළලුදෙක ස්ත්‍රීතොමෝ දැරීය. දෙවන වළල්ලට පැමිණ ශබ්ද වූයේය. එය දැක මම පිඬු සිඟීමෙහි හැසිරෙමි.

“කුණපය ගෙණ එන්නාවූ තනි පක්ෂියෙකු බොහෝ පක්ෂීහු රැස්ව ඒ කුණපාහාරය හේතුකොටගෙණ පැහැර හෙළුෑහ, එය දැක මම පිඬු සිඟීමෙහි හැසිරෙමි.

“ගව සමූහයා මැද සැලෙන මොල්ලිය ඇති වර්ණයෙන් හා බලයෙන් යුක්තවූ වෘෂභයෙකු මම දිටිමි. කාමය හේතුකොටගෙණ අඟින් විඳිනා ලද ඔහුත් දිටිමි. එය, දැක පිඬු සිඟීමෙන් හැසිරෙමි.

“කලිඟු රට වැස්සන්ගේ කරණ්ඩුක නම් රජද ගන්ධාර දෙශ වාසීන්ගේ නග්ගජි නම් රජද විදෙහ රට වැස්සන්ගේ නිමි නම් රජද පඤ්චාල දෙශවාසීන්ගේ දුර්මුඛ නම් රජද යන මොව්හු රාජ්‍යයන් හැර කිසි වරදක් නැත්තාහු පැවිදිවූහ.

“භාර්ගවය, එක්වූ විශුද්ධ දෙවියන්ට සමානවූ මේ සියල්ලෝ දිලිසෙන්නාවූ ගිනි යම්සේද එමෙන් මේ තපස්වීහුද බබළන්නාහුය. මමද අධික වශයෙන් සිටියාවූ රූපාදී කාමයන් හැර තනිවූයේම හැසිරෙන්නෙමි.

“භාර්ගවය, මෙම ප්‍රව්‍රජ්ජ්‍යාවට සුදුසු කාලයවේ. අනික් කාලයෙක් නොම ඇත. පසුව ඒකාන්තයෙන් අනුශාසනා කරන්නෙක් නොවන්නේය. පුරුෂයාගේ අතින් මිදුනාවූ ලිහිණියෙකු මෙන් මමද තනිවම හැසිරෙන්නෙමි.

“නොපැසුනාවූද පැසුනාවූද නොහොත් ලුණු ඇත්තාවූද නැත්තාවූද කෑම දරුවෝ දනිති. මම එය දැක පැවිදිවීමි. තෝද පිඬු සිඟීමෙහි හැසිරෙව, මම පිඬු සිඟීමෙහි හැසිරෙමි.”

දූත කර්මාදී කටයුතු උසුලන්නාවූ උරෙහි බඳිනලද හෙල්ලය දමා ගසන්නාවූ යුද්ධයෙහි වික්‍රමකොට හැසිරෙන්නාවූ මමද දළ්හ ධර්ම නම් රජහුගේ සිත සතුටු නොකෙළෙම් නම් කවරෙක් සතුටු කෙළේද,

“මාගේ වික්‍රමයද පුරුෂ ධෛර්‍ය්‍යයද යුද්ධයෙහි මනා කොට කරණලද කටයුතුද කරණලද දූත මෙහෙවරද ඒකාන්තයෙන් තොපගේ රජ නොදනියි.

“නෑයන් රහිතවූ පිළිසරණක් නැත්තාවූ ඒ මම යම් හෙයකින් කුඹලාට ගොම වැරටි අදින්නක් කොට රජු විසින් දෙන ලද්දී වෙම්ද, එසේ හෙයින් ඒකාන්තයෙන් මැරෙන්නෙමි.

“පුරුෂතෙම යම්තාක් ප්‍රාර්ථනා කෙරේද, ඒතාක් සේවනය කරයි. අර්ථයාගේ පහව යාම ඇතිකල්හි ගිලන්වූ ඔටුදෙන ඒ රජතෙමේ හැර දැමුවාක් මෙන් හැර දමත්.

“යමෙක් පෙර කරණලද යහපත් කටයුතු ඇත්තේ කරණලද අර්ථ ඇත්තේ පසුව නොදනීද, ඔහුගේ ප්‍රාර්ථනා කරණලද යම් අර්ථ කෙනෙක් වෙද්ද, ඒ අර්ථයෝ විශේෂයෙන් නසිත්.

“යමෙක් පෙර කරණලද යහපත් කටයුතු ඇත්තේ අනුන් විසින් කළ වැඩ ඇත්තේ පසුව දනීද, ඔහුගේ ප්‍රාර්ථනා කරණලද යම් අර්ථ කෙනෙක් වෙත්ද ඔව්හු වැඩියෙන් වැඩෙත්.

“මෙහිලා යම් පමණ කෙනෙක් රැස්වූවාහුද එපමණ තොපට යහපතක් වේවා එය තොපට කියමි. හැමදෙනා කෙළෙහිගුණ දන්නෝවව් බොහෝ කලක් ස්වර්ගයෙහි සිටින්නහුයයි” කීයේය.

“යමෙක් පෙර වනාහි දුරවූ මා පෙර මගට යේද, මහත් ශරීර ඇති දිගින් යුක්තවූ සෝමදත්තතෙම නොදක්නා ලැබේ. කොයි ගියේදෝ

“සිඳිනාලද මාළුවා වැලක් මෙන් ඒ සෝමදත්ත තෙම මලේ සයනය කෙරෙයි. මේ හෙතෙමේ මැයි. භූමියෙහි වැටුණේ සයනය කෙරෙයි. හස්තිතෙම ඒකාන්තයෙන් මළේය.

“පරලොව ගියහු අනුව ශොක කෙරෙයි යන යමක් ඇද්ද, එය අනගාර්ය භාවයෙන් යුක්තවූ කාමයන්ගෙන් වෙන්වූ සිත් ඇති ශ්‍රමණයෙකුට සුදුසු නොවෙයි.

“ශක්‍රය, ඒකාන්තයෙන් එක්ව වාසය කිරීමෙන් මනුෂ්‍යයෙකුටද මෘගයෙකුටද, හෘදයෙහි ප්‍රෙමය හටගණියි. ඔහුට ශොක නොකරන්නට නොපිළිවනි.

“යම් කෙනෙක් ඒ මළහුට හඬත්ද, මම මැරෙන්නෙමියි හඬත්ද, වැලපෙත්ද එය හිස්යයි සත්පුරුෂයෝ කීහ. එසේහෙයින් නොහඬව, නොවැලපෙව,

“බමුණ, ඒකාන්තයෙන් හැඬීමෙන් මළාවූ පරලොව ගිය තැනැත්තා නැගී සිටින්නේ නම් ඔවුනොවුන්ගේ මළ නෑයන්ට සියල්ලෝ එකතුව හඬමු.

“ගිතෙල් ඉසින ලද්දාවූ ඇවිල ගන්නා ලද්දාවූම ගින්නක් වන්වූ මා ජලයෙන් තෙමන්නක්හු මෙන් සියලු පීඩාව නිවූයෙහිය.

“මාගේ හෘදය ඇසුරු කළාවූ යම් ශොක හුලයක් වීද, යමෙක් ශෝකයෙන් පෙළුනාවූ මාගේ පුත්‍ර ශෝකය දුරු කෙළේද, හෙතෙම මාගේ ශොක නමැති හුල උදුරා දැමීය.

“දුරුවූ ශොක ඇති නොකැළඹුන සිත් ඇති ඒ මම උදුරා දමනලද ශොක හුල් ඇත්තේ වෙමි. එහෙයින් ශක්‍රය, ඔබගේ කීම අසා ශොක නොකරමි. නොහඬමි.”

“හිසෙහි සුදුසු ප්‍රදෙශයෙහි හටගත්තාවූ කෙශයෝ පෙර කාලවර්ණ වූහ. සුසීමය, අද සුදුවූ ඔවුන් දැක දස කුශල ධර්මයෙහි හැසිරෙව, මෛථුනයෙන් වෙන්වීම නම්වූ බ්‍රහ්මචර්යාවට සුදුසු කාලය වේ.

“දේවයෙනි, මාගේ හිස පැසුනේය. තොපගේ හිස නොවෙයි ඒ මාගේම හිසය. මාගේ හිස වේ. යහපතක් කරන්නෙමි බොරු කීවෙමි. රාජ ශ්‍රේෂ්ඨය, එක අපරාධය ක්ෂමා කළ මැනව.

“රාජය, නුඹ තරුණයෙහි දැකුම් කළුවෙහිය. කිළිලයක් මෙන් පළමු වයසින් නැඟී සිටියේවෙහි. එහෙයින් රාජ්‍යයද කරව, මාද බලව, ජනෙන්ද්‍රය කාලික සැපය අනුව ධාවනය නොකරව,

“සිළිටුවූ ස්පර්ශ ඇති මනාවූ ශරීර ඇති යහපත් මධ්‍ය ප්‍රදෙශ ඇති කුමාරිකාව මම දකිමි. කළුවැල් පැලෑටියක් මෙන් ලෙළදෙන්නාවූ ඕතොමෝ ක්ලෙශ වසඟයෙන් පොළඹවන්නියක් මෙන් පුරුෂයන් සමීපයෙහි යෙයි.

“උත්පත්තියෙහි පටන් අසූ හැවිරිදිවූ හෝ අනූ හැවිරිදිවූ හෝ දණ්ඩක් ගෙණ වෙව්ලන්නාවූ පරාළයක් මෙන් තුන් තැනකින් බිඳුනාවූ ඇවිදිනාවූ ඒ ස්ත්‍රිය මා පසුකලෙක දකිමි.

“ඒ මම එයම නැවත නැවත සිතන්නේ යහන් මැද හුදකළාව සයනය කරමි. මමද මෙසේයයි බලන්නේ ගෘහයෙහි නොඇලෙන්නෙම් බ්‍රහ්මචර්යාවට සුදුසු කාලයයි.

“ගිහිගෙයි වසන්නහුගේ යම් පස්කම්හි ඇල්මක් ඇද්ද, මෝතොමෝ එළෙන්නාවූ රැහැණක් වැන්නීය. මෙයද සිඳ බලාපොරොත්තුවක් නැත්තාවූ ප්‍රාඥයෝ කාම සැපය හැර තපසට යෙත්.”

“මම බඹ දහසක් පමණ ඇති නයෙකු ගෙණ ආයෙමි. මහත්වූ ශරීර ඇති ඒ නයාද මාද දරන්නේ නොවෙවුලයි.

“කෝට සිම්බලිය, එසේ කල්හි මට වඩා ඉතා මදවූ මස් ඇති මේ කුඩා පක්ෂියා දරන්නේ බිය පත්වූයෙහි, කුමට වෙව්ලන්නෙහිද,

“රාජය, තෝ මස් කන්නෙහි මේ පක්ෂිතෙම ගෙඩි කන්නේය. මෙතෙම නුග ඇටද පුලිල ගෙඩිද දිඹුල් ගෙඩිද ඇසතු ගෙඩිද අනුභව කොට මාගේ කඳෙහි වර්චස් හෙලන්නේ (මළ පහ කරන්නේය.)

“මාගේ පසෙක්හි වාත රහිත ස්ථානයෙහි හටගත්තා වූ ඒ නුග ආදී වෘක්ෂයෝ මනාව වැඩෙත්. ඔව්හු මා වැළඳ ගන්නාහ. මා වෘක්ෂ නැත්තහු කරන්නාහ.

“නුග ආදී බිජුවට ගෙණෙන ලද මේ කුරුලු ජාතීන් විසින් නසනලද මුල් සහිත කඳ ඇති අන්‍යවූද දාම නම්වූ වෘක්ෂයෝ ඇත්තාහ.

“රාජය, මහත්වූද වනදෙටු රුක් යටපත් කොට හටගන්නාහු වැඩෙත්. එසේහෙයින් මතු පැමිණෙන භය දක්නෙම් වෙව්ලමි.

“සැක කටයුත්තන් සැක කරන්නේය. නොපැමිණියාවූ භය රක්නේය. ප්‍රාඥතෙම නොපැමිණි භය හේතුකොට ගෙණ දෙලොව බලන්නේය.

“දහම් කැමැතිවූ යුධිට්ඨිල නම් රජතෙම විධුර පණ්ඩිතයන් විචාළේය. බ්‍රාහ්මණය, හුදකලාවූ කවරෙක් නම් බොහෝ කරුණෙන් ශොක කෙරේයයි දන්නෙහිදැයි විචාළේය.

“එළු සමූහයාගෙන් යුක්තව බොහෝ දර ඇතිව වනයෙහි වසන්නාවූ වාසෙට්ඨ නම් බමුණුතෙම රෑ දාවල් අනලස්ව මැසි උවදුරු හරණ පිණිස ගිනි දුම් කෙළේය.

“ඒ ගිනිදුම් ගඳින් මැසි මදුරුවන්ගෙන් පෙළුනාවූ සරභ මෘගයෝ ඒ ගිනිදුම් කරන්නාවූ බ්‍රාහ්මණයාගේ සමීපයෙහි වර්ෂා කාලයෙහි විසීමට පැමිණියාහුය.

“ඒ බමුණුතෙම සරභ මෘගයන් කෙරෙහි ස්නෙහ උපදවා ගොදුරු පිණිස හැසිර එන්නාවූද ගාලින් නික්ම යන්නාවූද එළුවන් නොදනියි. එසේ නොසළකන්නාවූ ඔහුගේ ඒ එළුවෝ සිංහ උපද්‍රව ආදියෙන් විනාශ වූහ.

“සරභ මෘගයෝ මැසි මදුරුවන් ප්‍රහීණවූ වනය ඇති, ශරත් කාලයෙහි ගංගාවන්ගේ හටගැන්ම ඇත්තාවූ පර්වත දුර්ගවලට පිවිසියාහුය.

“වනයට ගියාවූ සරභ මෘගයන්ද විනාශයට පැමිණියාවූ එළුවන්ද දැක ඒ අජපාල බ්‍රාහ්මණතෙම ශෝකයෙන් කෘශවූයේ දුර්වර්ණ ශරීර ඇත්තේ හටගත් පාණ්ඩු රෝග ඇත්තෙක්ද වූයේය.

“මෙසේ යමෙක් ස්වකීය ජනයා හැර දමා ආගන්තුග ජනයා ප්‍රිය කෙරේද හෙතෙම හුදකළාවූ ඒ ධූමකාරී බ්‍රාහ්මණයා මෙන් බොහෝසෙයින් ශොක කෙරෙයි.

“මේ ලෝකයෙහි කවරෙක් තෙම නිදි දුරු කරන්නවුන් අතුරෙහි සයනය කෙළේවේද? මේ ලෝකයෙහි කවරෙක් තෙම සයනය කළවුන් අතුරෙහි නිදි දුරු කෙළේවේද, කවරෙක්තෙම මාගේ මේ ප්‍රශ්නය දනීද කවරෙක් මා විසින් අසනලද ඒ ප්‍රශ්නය විසඳන්ට සමර්ථ වේදැයි විචාළේය.

“නිදි දුරු කරන්නවුන් අතුරෙහි මම සයනය කරන්නෙමි. සයනය කරන්නවුන් අතුරෙහි මම නිදි දුරු කෙරෙමි. මම මේ ප්‍රශ්නය දනිමි. මම තට එය ප්‍රකාශ කරන්ට පොහොසත්වෙමි.

“කෙසේනම් තොප නිදි දුරු කරන්නවුන් අතුරෙහි නිදීම් කෙළෙහිද, කෙසේ නිදන්නවුන් අතුරෙහි නිදි දුරු කෙළෙහිද, කෙසේ මේ ප්‍රශ්නය දන්නෙහිද, මා විසින් අසන ලද ප්‍රශ්නය කෙසේ කියන්ට පොහොසත් වෙහිද,

“යම් කෙනෙක් ශීල සංයමය (සන්සුන්කම) කියාද, ඉන්ද්‍රිය දමනය (හික්මවීම) කියාද, ධර්මය නොදන්නාහුද, ඒ සත්වයන් ක්ලේශ නිද්‍රාවෙන් නිදන කල්හි දේවතාවෙනි, මම අප්‍රමාද වශයෙන් නොනිදුවෙමි.

“දේවතාවෙනි යම් ක්ෂීණාශ්‍රව තෙර කෙනෙකුන්ගේ රාගයද ද්වේෂයද අවිද්‍යාවද යන මොහු ප්‍රහීණ වූවාහුද, ඒ ආර්යයන් නොනිදන කල්හි මම නිදීම කෙළේ වෙමි.

“මෙසේ මම නිදි දුරු කරන්නවුන් අතුරෙහි නිදන්නේ වෙමි. මෙසේ නිදන්නවුන් අතුරෙහි නිදි දුරු කරන්නේ වෙමි මෙසේ මේ ප්‍රශ්නය දනිමි. මෙසේ තව ප්‍රකාශ කරන්ට හැකිවෙමි.

“යහපත්කොට නොනිදන්නවුන් අතුරෙහි නිදන්නෙහිය. යහපත්කොට නිදන්නවුන් අතුරෙහි නොනිදන්නෙහි, යහපත්කොට මේ ප්‍රශ්නය දන්නෙහිය. යහපත්කොට මා විසින් අසනලද ප්‍රශ්න විසඳන්ට සමර්ථ වෙහියයි” ප්‍රශංසා කෙළේය.

“ආලමකවූ දර්ශන (දැකුම්) ඇති පසේ බුදුවරයන් කෙරෙහි පවත්වන ලද පරිචර්යා (වත්පිළිවෙත්) තොමෝ ස්වල්පවූවා නොවේමය. තෙල් නැති පැණි නැති කොමුපිඬු දීමෙහි විපාකය බලව.

“මට ඇත් ගව අස්හුද ධන ධාන්‍යයෝද සියලු පෘථිවියද දෙවඟනන් වැනිවූ මේ වරඟනෝද බොහෝ වෙත්. කොමුපිඬු දීමෙහි විපාකය බලව.

“පින්වත් රාජොත්තමය, නිරන්තරයෙන් ගාථාවන් කියන්නෙහිය. රට වඩන තැනැත්ත, ඔබ විචාරමි. අතිශයින් සතුටු සිත් ඇත්තේ මෙහි අර්ථය කියන්නෙහි.

“මේ නුවරම එක් වෙළඳ කුලයෙක්හි උපන්නේවීමි. අනුන්ගේ වැඩකොට ජීවිකාව කරන්නාවූ බැළයෙන් රැකෙන්නාවූ ශීලසංවරයෙන් යුක්තවූවෙක් වීමි.

“කර්මාන්ත පිණිස නික්මෙන්නාවූ මම ආචාරයෙන් හා ශීලයෙන් යුක්තවූ සිහිල් බවට පැමිණියාවූ කාමාදී ආශ්‍රව රහිතවූ ප්‍රව්‍රජිතයන් සතර දෙනෙකුන් දුටුයෙමි.

“ඒ පසේ බුදුවරයන් කෙරෙහි සිත පහදවා කොළ ඇතිරියෙහි වඩා හිඳුවා පසේ බුදුවරුන්ට පහන් සිත් ඇත්තේ සියතින් කොමුපිඬු දුන්නෙමි.

“මාගේ ඒ කුශල කර්මයාගේ මේ විපාකඵලය මෙබඳුය. සියලු සම්පත්තීන් සමෘද්ධවූ උතුම්වූ පෘථිවිය ඇති මේ රාජ්‍යය අනුභව කරමි.

“පිනට අධිපතිය, දානය කොටම අනුභව කරව. දානාදී පින්කමෙහි ප්‍රමාද නොවෙව, ධර්මචක්‍රය පවත්වව, රාජය, අධාර්මිකයෙක් නොවෙව කුශලාධිපතිය, ධර්මය රක්ෂා කරව.

“සොඳුර කොසොල් රජහුගේ යහපත් දුව ඒ මම නැවත නැවත ආර්යයන් විසින් පුරුදු කරණ ලද ඒ මාර්ගයෙහිම හැසිරෙන්නෙමි. රහත්වූ පසේ බුදුවරයෝ මා දක්නට මනාප වෙත්.

“කොසොල් රජුගේ යහපත් දුවවූ සොඳුර, දෙවඟනක් බඳුවූ දේවියක් මෙන් මෙවරඟනන් මැද හොබනෙහිය. යහපත්වූ කිනම් කර්මයක් පෙර කෙළෙහිද, කවර කාරණයකින් වර්ණ ඇත්තියක් වීද,

“මහරජ, මම එක්තරා කෙළෙඹි කුලයක අනුන්ගේ පනිවුඩ කාරීවූ දාසියක්වීමි. තුන්දොරින් සන්සුන්ව දැහැමින් දිවිපවත්වන්නී ආචාර ශීලයෙන් යුක්තවූ යහපත් දැකුම් ඇත්තියක්ද වීමි.

“එකල්හි මම තමන්ට පැමිණි ඔසවා ගෙණෙන ලද බත් කොටස පිඬු පිණිස හැසිරෙන්නාවූ භික්ෂුවූ පසේ බුදු කෙනෙකුන්ට සතුටු වූයෙම් සොම්නස් ඇත්තී සියතින් දුනිමි. මාගේ ඒ කර්මයාගේ විපාකය මෙබඳුයයි කීයේය.”

“මට අනිෂ්ටයක් එන්නේය, මට භයක් පැමිණෙන්නේය. ඊට හේතු කවරේදයත්, එකල්හි වනාහි අත්ත, මිනිසෙකු විසින් හෝ මෘගයෙකු විසින් හෝ සොලවන ලදී.

“බියවන සුලුවූ නුදුරුතන්හි වසන්නාවූ මාගේ බැමිණිය කෙරෙහි මට කාමය උපන්නේද, හෙතෙම ඒකාන්තයෙන් පරන්තපනම් දාසයා බියගැන්වූ ඒ අත්ත මෙන් මා කෙට්ටුවූවෙකුද පඬුවන්වූවකුද කරන්නේය.

“මාගේ කාන්තාතොමෝ ගමෙහි වසන්නී නින්දා නොකටයුක්ති මා ශොක කරවන්නීය. ඒ අත්ත පරන්තප යාමෙන් මා කෘශවූවෙකුද පඬුවන්වූවෙකුද කරන්නේය.

“කෘෂ්ණවූ ඇස් කෙළවර ඇත්තිය තී විසින් වනාහි පවත්වන මද සිනාද මියුරු තෙපුල්ද මා ඒ අත්ත පරන්තපයා මෙන් කෘශවූවෙකුද පඬුවන්වූවෙකුද කරන්නේය.

ඒ අතු ශබ්දය තෙම තා කරා පැමිණියේ යයි සිතමි. ඒ ශබ්දය තෙමේ තට සැලකෙළේයයි සිතමි. යමෙක් තෙමේ ඒ අත්ත (ශාඛාව) සෙලවීද, ඔහු විසින් ඒ පියා මැරූ කාරණය කියන ලද්දේයයි සිතමි.

අඥානවූ මා සිතන ලද මේ වනාහි තා කරා පැමිණියේය. කුමක් හෙයින්දයත්? එකල්හි වනාහි කම්පිතවූ ශාඛා තොමෝ මිනිසෙකු විසින් හෝ මෘගයෙකු විසින් හෝ කම්පිතවූදැයි පෙනිණි.

මාගේ පියා තෝ මැරූවෙහිය. නසා අතුවලින් වසමින් තට භයක් පැමිණෙන්නේයයි එසේම තෝ දැන ගත්තෙහියයි” කීයේය.