ත්‍රිපිටකය
2. එකූපොසථිකවග්ගො 2. එකු පොසථිකා වග්ග
1. එකූපොසථිකාථෙරීඅපදානං 1. එකු පොසථිකාපදානය
2. සළලපුප්ඵිකාථෙරීඅපදානං 2. සලල පුප්ඵිකාපදානය
3. මොදකදායිකාථෙරීඅපදානං 3. මොදකදායිකාථෙරීඅපදානං
4. එකාසනදායිකාථෙරීඅපදානං 4. එකාසන දායිකාපදානය
5. පඤ්චදීපදායිකාථෙරීඅපදානං 5. පඤ්චදීපදායිකාපදානය
6. නළමාලිකාථෙරීඅපදානං 6. නළමාලිකාපදානය
7. මහාපජාපතිගොතමීථෙරීඅපදානං 7. මහා ප්‍රජාපතී ගොතමී පදානය
8. ඛෙමාථෙරීඅපදානං 8. ඛෙමාපදානය
9. උප්පලවණ්ණාථෙරීඅපදානං 9. උප්පලවණ්ණාපදානය
10. පටාචාරාථෙරීඅපදානං 10. පටාචාරාපදානය
468
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
ඉතො සතසහස්සම්හි, කප්පෙ උප්පජ්ජි නායකො.
 468
“මින් පෙර සියක් දහස් වන කපෙහි ලෝකනායකවූ, සියළු ධර්‍මයන්හි පරතෙරට ගිය පදුමුත්තර නම් බුදුරජතෙම (ලොව) පහලවිය.
469
‘‘තදාහං හංසවතියං, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහුං;
නානාරතනපජ්ජොතෙ, මහාසුඛසමප්පිතා.
 469
“එකල්හි මම හංසවතී නගරයෙහි නන් රුවනින් බබලන සිටු කුලයක උපන්නී බොහෝ සුව විඳින්නියක් වීමි.
470
‘‘උපෙත්වා තං මහාවීරං, අස්සොසිං ධම්මදෙසනං;
තතො ජාතපසාදාහං, උපෙසිං සරණං ජිනං.
 470
“එම මහාවීරවූ බුදුරජුන් වෙත එළඹ දම් දෙසුම් ඇසීමි. ඉන් හටගත් පැහැදීම ඇත්තාවූ මම බුදුරජුන් සරණ කොට ගියෙමි.
471
‘‘තතො විනයධාරීනං, අග්ගං වණ්ණෙසි නායකො;
භික්ඛුනිං ලජ්ජිනිං තාදිං, කප්පාකප්පවිසාරදං.
 471
“ඉක්බිති ලෝකනායක තෙමේ විනයධාරී භික්‍ෂුණීන් අතුරෙන් අග්‍රවවූ, ලජ්ජීවූ, තාදී ගුණ ඇති, කැප නොකැප දැයෙහි නිපුණවූ භික්‍ෂුණියක් වර්‍ණනය කළ සේක.
472
‘‘තදා මුදිතචිත්තාහං, තං ඨානමභිකඞ්ඛිනී;
නිමන්තෙත්වා දසබලං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.
 472
“එකල්හි ප්‍රමුදිතවූ සිත් ඇති මම එම තනතුර බලාපොරොත්තු වන්නී, සඞ්ඝයා සහිතවූ ලෝනා බුදුන් පවරා,
473
‘‘භොජයිත්වාන සත්තාහං, දදිත්වාව තිචීවරං (දදිත්වා පත්තචීවරං (ස්‍යා.));
නිපච්ච සිරසා පාදෙ, ඉදං වචනමබ්‍රවිං.
 473
“සතියක් (දන්) වළඳවා, තුන් සිවුරු දී, හිසින් (නැමී) පාමුල වැටී මෙම වචනය කීමි.
474
‘‘‘යා තයා වණ්ණිතා වීර, ඉතො අට්ඨමකෙ මුනි;
තාදිසාහං භවිස්සාමි, යදි සිජ්ඣති නායක’.
 474
“වීරයන් වහන්ස, මින් (පෙර) අටවෙනි දිනයෙහි ඔබ වහන්සේ විසින් යම් භික්‍ෂුණියක් තොමෝ වර්‍ණනය කරන ලද්දි නම්, ලෝක නායකයන් වහන්ස, ඉදින් (පැතුම) සමෘද්‍ධි වන්නේ නම් මමද එබඳු තැනැත්තියක් වන්නෙමි.
475
‘‘තදා අවොච මං සත්ථා, ‘භද්දෙ මා භායි අස්සස;
අනාගතම්හි අද්ධානෙ, ලච්ඡසෙ තං මනොරථං.
 475
“එකල්හි මට ශාස්තෘතෙමේ මෙසේ වදාළ සේක. “සොඳුරු තැනැත්තිය, බිය නොවනු මැනව. අස්වැසිලි ලබනු මැනව. අනාගත කාලයෙහි මනොරථය ලබන්නෙහිය.
476
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
 476
“මැනවින් කරණ ලද එම කර්‍මය කරණකොටගෙනද, චිත්ත ප්‍රණිධීන් කරණකොටගෙනද, මම මිනිස් සිරුර හැර තව්තිසා දෙව්ලොවට උත්පත්ති වශයෙන් ගියා (වෙමි.)
477
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදා, ඔරසා ධම්මනිම්මිතා;
පටාචාරාති නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවිකා’.
 477
“උන්වහන්සේගේ ධර්‍මයෙහි දායාදිවූ, ඖරස (බුද්‍ධ පුත්‍රී) වූ, ධර්‍මයෙන් නිර්මිත කළාක් වැනිවූ, නම්න් පටාචාරා නම්වූ බුද්‍ධ ශ්‍රාවිකාවක් වන්නෙහිය” (කියායි.)
478
‘‘තදාහං මුදිතා (පමුදී (ක.)) හුත්වා, යාවජීවං තදා ජිනං;
මෙත්තචිත්තා පරිචරිං, සසඞ්ඝං ලොකනායකං.
 478
“ඉක්බිති මම ප්‍රමුදිතව, එතැන් පටන් දිවි ඇතිතාක් මෙත් සිතින් සඞ්ඝයා සහිත ලෝකනායක බුදුරජුන්හට පරිවරණය කෙළෙමි.
479
‘‘තෙන කම්මෙන සුකතෙන, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
 479
“මැනවින් කරණ ලද එම කර්‍මය කරණකොටගෙනද, චිත්ත ප්‍රණිධීන් කරණකොටගෙනද, මම මිනිස් සිරුර හැර තව්තිසා දෙව්ලොවට උත්පත්ති වශයෙන් ගියා (වෙමි.)
480
‘‘ඉමම්හි භද්දකෙ කප්පෙ, බ්‍රහ්මබන්ධු මහායසො;
කස්සපො නාම ගොත්තෙන, උප්පජ්ජි වදතං වරො.
 480
“කථා කරන්නවුන් අතුරෙන් ශ්‍රේෂ්ඨවූ, බ්‍රාහ්මණ වංශයෙහිවූ, මහත් යසස් ඇති, නම්න් කාශ්‍යප නම්වූ බුදුරජතෙම මෙම කල්පයෙහි ලොව පහළවූහ.
481
‘‘උපට්ඨාකො මහෙසිස්ස, තදා ආසි නරිස්සරො;
කාසිරාජා කිකී නාම, බාරාණසිපුරුත්තමෙ.
 481
“එකල්හි උතුම්වූ බාරාණසී නගරයෙහි මිනිසුනට අධිපතිවූ “කිකී” නම් කසීරජතෙමේ මහර්ෂීවූ බුදුරජුන්ගේ උපස්ථායකයා විය.
482
‘‘තස්සාසිං තතියා ධීතා, භික්ඛුනී ඉති විස්සුතා;
ධම්මං සුත්වා ජිනග්ගස්ස, පබ්බජ්ජං සමරොචයිං.
 482
“එම රජුගේ භික්ඛුණීයයි ප්‍රකටවූ තෙවන දුවණිය වීමි. උතුම්වූ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්‍මය අසා පැවිද්ද රුචි කෙළෙමි.
483
‘‘අනුජානි න නො තාතො, අගාරෙව තදා මයං;
වීසවස්සසහස්සානි, විචරිම්හ අතන්දිතා.
 483
“(පැවිදිවීම සඳහා) පිය (රජ) තෙම අපට නොඅනුදත්තේය. එකල්හි රාජ කන්‍යාවන්වූ, සුවසේ වැඩුණාවූ, බුදේ‍ධාපස්ථානයෙහි ඇලුනාවූ, ප්‍රමුදිතවූ (එම රජුගේ) දූවරුන් සත්දෙනෙකුවූ අපි ගිහිගෙහිදීම විසිදහසක් අවුරුදු කෞමාරී බ්‍රහ්මචර්‍ය්‍යයෙහි හැසුරුණෙමු.
484
‘‘කොමාරිබ්‍රහ්මචරියං, රාජකඤ්ඤා සුඛෙධිතා;
බුද්ධොපට්ඨානනිරතා, මුදිතා සත්තධීතරො.
 484
“(එම සත් දෙන නම්) සමණීද, සමණ ගුත්තාද, භික්‍ෂුණීද, භික්ඛුදායිකාද, ධම්මාද, සුධම්මාද, සත්වැනිවූ සංඝදාසියද, රාජකන්‍යාවන්වූ, සුවසේ වැඩුනාවූ, බුදේ‍ධාපස්ථානයෙහි ඇළුනාවූ, ප්‍රමුදිතවූ, (එම රජුගේ) දූවරුන් සත් දෙනෙකු වූ අපි ගිහිගෙහිම විසිදහසක් අවුරුදු කුමරි බඹසරෙහි හැසුරුනෙමු.
485
‘‘සමණී සමණගුත්තා ච, භික්ඛුනී භික්ඛුදායිකා;
ධම්මා චෙව සුධම්මා ච, සත්තමී සඞ්ඝදායිකා.
 485
“(එම සත් දෙන නම්) සමණීද, සමණගුත්තාද, භික්‍ඛුණීද, භික්‍ඛුදායිකාද, ධම්මාද, සත්වැනිවූ සඞ්ඝදාසියද,
486
‘‘අහං උප්පලවණ්ණා ච, ඛෙමා භද්දා ච භික්ඛුනී;
කිසාගොතමී ධම්මදින්නා, විසාඛා හොති සත්තමී.
 486
“මමද, උප්පලවණ්ණාවද, ඛේමාවද, භද්දාවද, භික්ඛුණියද, කිසාගෝතමියද, ධම්මදින්නාවද, සත්වැනිවූ විශාඛාවද වේ.
487
‘‘තෙහි කම්මෙහි සුකතෙහි, චෙතනාපණිධීහි ච;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තාවතිංසමගච්ඡහං.
 487
“මැනවින් කරණ ලද එම කර්‍මය කරණකොටගෙනද, චිත්ත ප්‍රණිධීන් කරණකොටගෙනද, මම මිනිස් සිරුර හැර තව්තිසා දෙව්ලොවට උත්පත්ති වශයෙන් ගියා (වෙමි.)
488
‘‘පච්ඡිමෙ ච භවෙ දානි, ජාතා සෙට්ඨිකුලෙ අහං;
සාවත්ථියං පුරවරෙ, ඉද්ධෙ ඵීතෙ මහද්ධනෙ.
 488
“දැන් මේ අන්තිම භවයෙහිද මම සැවැත් පුරවරෙහි සමෘද්‍ධවූ, සැපතින් පිරුණු, සිටු කුලයක උපන්නී,
489
‘‘යදා ච යොබ්බනූපෙතා, විතක්කවසගා අහං;
නරං ජාරපතිං දිස්වා, තෙන සද්ධිං අගච්ඡහං.
 489
“යම් කලෙක්හි මම යොවුන් බැවින් යුතුවූවා (කාම) විතර්‍කයට වසඟවූවාද (එකල්හි) මම දනව් වැසි පුරුෂයෙකු දැක ඔහු සමග ගියෙමි.
490
‘‘එකපුත්තපසූතාහං , දුතියො කුච්ඡියා මමං;
තදාහං මාතාපිතරො, ඔක්ඛාමීති (ඉක්ඛාමීති (ස්‍යා.), දක්ඛාමීති (සී.)) සුනිච්ඡිතා.
490
“මම එක පුතෙකු වැදීමි. දෙවැන්නා මාගේ කුසයෙහිය. එකල්හි මම දෙමාපියන් දක්නෙමැයි තීරණය කරන ලද්දී,
491
‘‘නාරොචෙසිං පතිං මය්හං, තදා තම්හි පවාසිතෙ;
එකිකා නිග්ගතා ගෙහා, ගන්තුං සාවත්ථිමුත්තමං.
 491
“මාගේ ස්වාමියා රුචි නොකෙළේය. එකල්හි ඔහු බැහැර ගියවිට උතුම් සැවැත් පුරයට යාමට එකලාව ගෙයින් නික්මුනා,
492
‘‘තතො මෙ සාමි ආගන්ත්වා, සම්භාවෙසි පථෙ මමං;
තදා මෙ කම්මජා වාතා, උප්පන්නා අතිදාරුණා.
 492
“ඉක්බිති මාගේ ස්වාමියා අවුත් මාර්‍ගයෙහිදි මා හමුවිය. එකල්හි ඉතා දරුණුවු මාගේ කර්‍මජ වාතයෝ වූහ.
493
‘‘උට්ඨිතො ච මහාමෙඝො, පසූතිසමයෙ මම;
දබ්බත්ථාය තදා ගන්ත්වා, සාමි සප්පෙන මාරිතො.
 493
“මාගේ ප්‍රසව කාලයෙහි මහ මේ කුලක් නැංගේය. එකල්හි හිමි තෙමේ ලි (කැපීම) පිණිස ගොස් සර්පයෙකු විසින් (දෂ්ටකොට) මරණ ලදී.
494
‘‘තදා විජාතදුක්ඛෙන, අනාථා කපණා අහං;
කුන්නදිං පූරිතං දිස්වා, ගච්ඡන්තී සකුලාලයං.
 494
“එකල්හි දරු වැදූ දුකින් පීඩිතවූ, අනාථවූ මම පිරුණාවූ කුඩා නදියක් දික සිය නිවසට යන්නී,
495
‘‘බාලං ආදාය අතරිං, පාරකූලෙ ච එකකං;
සායෙත්වා (පායෙත්වා (ස්‍යා.), පාතෙත්වා (ක.)) බාලකං පුත්තං, ඉතරං තරණායහං.
495
“ලදරු පුතා ගෙන එතරවීමි. එතෙර ඉවුරෙහි ලදරු පුතා සතප්වා, මම අනික් පුතු එතෙර කරවීම පිණිස,
496
‘‘නිවත්තා උක්කුසො හාසි, තරුණං විලපන්තකං;
ඉතරඤ්ච වහී සොතො, සාහං සොකසමප්පිතා.
 496
“ආපසු එන්නී, උකුස්සෙක් තෙම විලාප කියන්නාවූ ලදරු පුතු පැහැර ගත්තේය. ගඟ සැඩ පහර සෙසු පුතු ගසා ගෙන ගියේය. සෝදුකින් යුතුවූ ඒ මම,
497
‘‘සාවත්ථිනගරං ගන්ත්වා, අස්සොසිං සජනෙ මතෙ;
තදා අවොචං සොකට්ටා, මහාසොකසමප්පිතා.
 497
“ස්වකීය (දෙමාපිය) ජනයා මළ කල්හි සැවැත්නුවරට ගොස් (එම පුවත) ඇසීමි. එකල්හි මහත්වු ශෝකයෙන් යුතුවූවා, සෝ දුකින් මඩනා ලද්දී (මෙසේ) කීමි.
498
‘‘උභො පුත්තා කාලඞ්කතා, පන්ථෙ මය්හං පතී මතො;
මාතා පිතා ච භාතා ච, එකචිතම්හි ඩය්හරෙ.
 498
“පුතුන් දෙදෙන කළුරිය කළහ. (අතර) මගදී මාගේ ස්වාමියා මළේය. මවද, පියාද, සොහොයුරාද එකම දරසෑයෙහි දැවෙත්.”
499
‘‘තදා කිසා ච පණ්ඩු ච, අනාථා දීනමානසා;
ඉතො තතො භමන්තීහං (ගච්ඡන්තීහං (ස්‍යා.), ගමෙන්තීහං (ක.)), අද්දසං නරසාරථිං.
499
“එකල්හි කෘශවූ, පඬුවන්වූ, අනාථවූ, බැගෑ සිත් ඇති මම ඒ මේ අත කරකැවෙන්නී, නරදම්සැරිවූ (බුදුරජුන්) දුටිමි.
500
‘‘තතො අවොච මං සත්ථා, ‘පුත්තෙ මා සොචි අස්සස;
අත්තානං තෙ ගවෙසස්සු, කිං නිරත්ථං විහඤ්ඤසි.
 500
“ඉක්බිති ශාස්තෘතෙමේ මට මෙසේ වදාළ සේක. “දුවණියෙනි, ශෝක නොකරන්න. සැනසෙන්න, තිගේ ආත්මය ගැන සොයන්න. කිම නිකරුණේ වෙහෙසෙහිද?”
501
‘‘‘න සන්ති පුත්තා තාණාය, න ඤාතී නපි බන්ධවා;
අන්තකෙනාධිපන්නස්ස, නත්ථි ඤාතීසු තාණතා’.
 501
“පුත්‍රයෝ ආරක්‍ෂාව පිණිස නොවෙත්. පියතෙමේද නොවේ. නෑයෝද නොවෙති. මරණය විසින් යටපත් කරන ලද්දහුට ඥාතින් කෙරෙහි ආරක්‍ෂා බවක් නැත.”
502
‘‘තං සුත්වා මුනිනො වාක්‍යං, පඨමං ඵලමජ්ඣගං;
පබ්බජිත්වාන නචිරං, අරහත්තමපාපුණිං.
 502
“බුදුරජාණන් වහන්සේගේ එම වචනය අසා පළමුවෙනි (සෝවාන්) ඵලයට පැමිණියෙමි. පැවිදිව නොබෝ කලකින් රහත් බවට පැමිණියෙමි.
503
‘‘ඉද්ධීසු ච වසී හොමි, දිබ්බාය සොතධාතුයා;
පරචිත්තානි ජානාමි, සත්ථුසාසනකාරිකා.
 503
“බුදුසසුන කරන්නීවු (මම) ඎද්‍ධීන්හිද, දිව්‍ය ශ්‍රොත ධාතු ඥානයෙහිද වශීවෙමි. පර සිත් දනිමි.
504
‘‘පුබ්බෙනිවාසං ජානාමි, දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං;
ඛෙපෙත්වා ආසවෙ සබ්බෙ, විසුද්ධාසිං සුනිම්මලා.
 504
“පෙර විසූ කඳ පිළිවෙළ දනිමි. දිවැස පිරිසිදු කරන ලදී. සියලු ආශ්‍රවයන් ක්‍ෂයකොට අති නිර්‍මලවූවා, පිරිසිදුවූවාද වෙමි.
505
‘‘තතොහං විනයං සබ්බං, සන්තිකෙ සබ්බදස්සිනො;
උග්ගහිං සබ්බවිත්ථාරං, බ්‍යාහරිඤ්ච යථාතථං.
 505
“ඉක්බිති මම බුදුරජුන් සමීපයෙහිදී සියළු විනය උගතිමි. තත්වූ පරිදි සියල්ල විස්තර වශයෙන් දකිමි.
506
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
අග්ගා විනයධාරීනං, පටාචාරාව එකිකා.
 506
“එම ගුණයෙහි සතුටුවූ බුදුරජතෙම, “මේ එකලාවූ පටාචාරා තොමෝ විනයධාරී (භික්‍ෂුණී)න් අතුරෙන් අග්‍රයයි මා එතදග්‍රස්ථානයෙහි තැබීය.
507
‘‘පරිචිණ්ණො මයා සත්ථා, කතං බුද්ධස්ස සාසනං;
ඔහිතො ගරුකො භාරො, භවනෙත්ති සමූහතා.
 507
“මා විසින් ශාස්තෘ තෙමේ ඇසුරු කරන ලදී. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සසුන කරන ලදී. මහත්වූ බර බහා තබන ලදී. භව තෘෂ්ණාව නසන ලදී.
508
‘‘යස්සත්ථාය පබ්බජිතා, අගාරස්මානගාරියං;
සො මෙ අත්ථො අනුප්පත්තො, සබ්බසංයොජනක්ඛයො.
 508
“යමක් පිණිස ගිහිගෙන් නික්ම අනගාර්‍ය්‍ය නම්වූ සසුනෙහි පැවිදිවූවාද, මා විසින් සියළු සංයෝජනයන් ක්‍ෂයකිරීම නම්වූ නොවිසිරෙන ලද එම අර්ත්‍ථය ඇත්තේද වෙමි.
509
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං...පෙ.... විහරාමි අනාසවා.
509
“මාගේ ක්ලේශයෝ දවන ලදහ. සියළු භවයෝ නසන ලදහ. ඇතින්නක් මෙන් බැඳුම් සිඳ, ආශ්‍රව රහිතව වෙසෙමි.
510
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි...පෙ.... කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
 510
“ඒකාන්තයෙන් බුද්ධ ශ්‍රේෂ්ඨයන් වහන්සේගේ සමීපයට මාගේ යහපත් පැමිණීමක් විය. පැමිණෙන ලද ත්‍රිවිද්‍යාවෝ ඇත්තාහුය. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සසුන කරණ ලදී.
511
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො...පෙ.... කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
ඉත්ථං සුදං පටාචාරා භික්ඛුනී ඉමා ගාථායො අභාසිත්ථාති.
511
“සිව් පිළිසිඹියාවෝද, අෂ්ට විමොක්‍ෂයෝද, ෂඩභිඥාවෝද සාක්‍ෂාත් කරණ ලදහ. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සසුන කරණ ලදී.”
මෙහි මේ අයුරින් පටාචාරා භික්‍ෂුණීන් වහන්සේ මෙම ගාථාවන් වදාළ සේක.