ත්‍රිපිටකය
54. කච්චායනවග්ගො 54. කච්චාන වග්ග
1. මහාකච්චායනත්ථෙරඅපදානං 1. මහා කච්චාන ථේරාපදානය
2. වක්කලිත්ථෙරඅපදානං 2. වක්කලි ථේරාපදානය
3. මහාකප්පිනත්ථෙරඅපදානං 3. මහා කප්පින ථේරාපදානය
66
‘‘පදුමුත්තරො නාම ජිනො, සබ්බධම්මාන පාරගූ;
උදිතො අජටාකාසෙ (ජගදාකාසෙ (සී.), ජලදාකාසෙ (පී.)), රවීව සරදම්බරෙ.
66
“සියළු දහම්හි තෙරපත් පදුමුත්තර නම් බුදුරජතෙමේ ලෝකය නමැති අහසෙහි උදාවූ ශරදාකාශයෙහි සූර්‍ය්‍යයා මෙන්,
67
‘‘වචනාභාය බොධෙති, වෙනෙය්‍යපදුමානි සො;
කිලෙසපඞ්කං සොසෙති, මතිරංසීහි නායකො.
 67
“වචන නමැති රශ්මියෙන් විනෙය ජන නමැති පියුම් පුබුදුවති. (එම) ලෝක නායක තෙමේ නුවණ නමැති රැසින් කෙළෙස් නමැති මඩ වියලති.
68
‘‘තිත්ථියානං යසෙ (යසො (සී. පී.)) හන්ති, ඛජ්ජොතාභා යථා රවි;
සච්චත්ථාභං පකාසෙති, රතනංව දිවාකරො.
 68
“කණමැදිරි එලිය (නොබබුළුවන) හිරු මෙන් තීර්ත්‍ථකයින්ගේ යශස නසයි. සත්‍යාර්ත්‍ථ ප්‍රභාව ප්‍රකට කෙරෙයි. සූර්‍ය්‍යතෙමේ රත්නයන් ප්‍රකටකොට දක්වන්නාක් මෙනි.
69
‘‘ගුණානං ආයතිභූතො, රතනානංව සාගරො;
පජ්ජුන්නොරිව භූතානි, ධම්මමෙඝෙන වස්සති.
 69
“රත්නයනට සයුර මෙන් ගුණයට රැස්වන තැනක් (ආකාරයක්) වේ. භූත වස්තූන් (තෙමා සමාධියට පත් කරන) වැහි වළාවක් මෙන් ලෝකයා දහම් වැස්සෙන් තෙමයි.
70
‘‘අක්ඛදස්සො තදා ආසිං, නගරෙ හංසසව්හයෙ;
උපෙච්ච ධම්මමස්සොසිං, ජලජුත්තමනාමිනො.
 70
“මම එකල්හි හංසවතී නගරයෙහි සාරදර්ශීවූ ආචාර්‍ය්‍යවරයෙක් වීමි. (බුදුරදුන් වෙත) එළඹ භික්‍ෂු නට අවවාද කරන්නවුන් අතුරෙන් (අගතැන්පත්) කටයුතු දෑ කොට නිමවූ ශ්‍රාවකයෙකුගේ ගුණ පවසන්නාවූ මාගේ සිත සතුටු කරන්නාවූ (එම) පදුමුත්තර බුදුරදුන්ගේ ධර්‍මය ඇසීමි.
71
‘‘ඔවාදකස්ස භික්ඛූනං, සාවකස්ස කතාවිනො;
ගුණං පකාසයන්තස්ස, තප්පයන්තස්ස (තොසයන්තස්ස (සී.), හාසයන්තස්ස (ස්‍යා.), වාසයන්තස්ස (පී.)) මෙ මනං.
71
72
‘‘සුත්වා පතීතො සුමනො, නිමන්තෙත්වා තථාගතං;
සසිස්සං භොජයිත්වාන, තං ඨානමභිපත්ථයිං.
 72
“(එම ධර්‍මය) අසා සතුටුවූයේ, සොම්නස්වූයේ, ශිෂ්‍යන් සහිතවූ තථාගතයන් පවරා (දන්) වළඳවා එම තනතුර මමද පැතීමි.
73
‘‘තදා හංසසමභාගො, හංසදුන්දුභිනිස්සනො (හංසදුන්දුභිසුස්සරො (සී.));
පස්සථෙතං මහාමත්තං, විනිච්ඡයවිසාරදං.
 73
“එකල්හි හංසහඬ ඇති, බෙර හඬකට බඳු මහා ස්වර ඇති, මහත් භාග්‍ය ඇති බුදුරජතෙමේ මෙසේ පැවසූහ. “මැනවින් උඩට නැගුනාවූ ඌර්ධවාග්‍රරෝම ඇති, මාගේ පාමුල වැටුනාවූ, මේඝවර්‍ණවූ, පිරිපුන් උරහිස් ඇති, පැහැදි ඇස් හා මුහුණ ඇති මේ මහාමාත්‍යයා දෙස බලච්.
74
‘‘පතිතං පාදමූලෙ මෙ, සමුග්ගතතනූරුහං;
ජීමූතවණ්ණං පීණංසං, පසන්නනයනානනං.
 74
75
‘‘පරිවාරෙන මහතා, රාජයුත්තං මහායසං;
එසො කතාවිනො ඨානං, පත්ථෙති මුදිතාසයො.
 75
“මහත්වූ පිරිවර සහිතව, මහා යශස් රඤජනය කරන්නාවූ ප්‍රමුදිත සිත් ඇති මෙතෙම, කටයුතු දෑ කොට නිමවූ භික්‍ෂූනට ඔවා දෙන්නවුන් අතුරෙන් අගතැන් (පත් එම ශ්‍රාවකයාගේ) තනතුර පතයි.
76
‘‘‘ඉමිනා පණිපාතෙන, චාගෙන පණිධීහි ච (පිණ්ඩපාතෙන, චෙතනා පණිධීහි ච (සී.));
කප්පසතසහස්සානි, නුපපජ්ජති දුග්ගතිං.
 76
“මෙම පිණ්ඩපාත දානය කරණකොටගෙනද, චිත්ත ප්‍රණිධීන් කරණකොටගෙනද, කල්ප ලක්‍ෂයක් මුළුල්ලෙහි දුගතියක නූපදියි.
77
‘‘‘දෙවෙසු දෙවසොභග්ගං, මනුස්සෙසු මහන්තතං;
අනුභොත්වාන සෙසෙන (අභුත්වාව සෙසෙන (සී.), අනුභොත්වාව සෙසෙන (ස්‍යා.)), නිබ්බානං පාපුණිස්සති.
77
“දෙවියන් අතුරෙහි දිව්‍යමය සෞභාග්‍යයද, මිනිසුන් අතුරෙහි මහන්තත්‍වයද අනුභවකොට (එම) කර්‍මාවශේෂයෙන් නිවණටද පැමිණෙන්නේය.
78
‘‘‘සතසහස්සිතො කප්පෙ, ඔක්කාකකුලසම්භවො;
ගොතමො නාම ගොත්තෙන, සත්ථා ලොකෙ භවිස්සති.
 78
“මින් සියක් දහස්වන කපෙහි ඔක්කාක කුලයෙහි උපන්නාවූ, නම්න් ගෞතම නම්වූ ශාස්තෘ තෙමේ ලොව පහළ වන්නේය.
79
‘‘‘තස්ස ධම්මෙසු දායාදො, ඔරසො ධම්මනිම්මිතො;
කප්පිනො නාම නාමෙන, හෙස්සති සත්ථු සාවකො’.
 79
“උන්වහන්සේගේ ධර්‍මයෙහි දායාදීවූ ධර්‍මයෙන් නිර්මිත කළාක් බඳුවූ ඖරස (බුද්‍ධපුත්‍ර)වූ නම්න් කප්පින නම්වූ ශාස්තෘ ශ්‍රාවකයෙක් වන්නේය” (කියායි.)
80
‘‘තතොහං සුකතං කාරං, කත්වාන ජිනසාසනෙ;
ජහිත්වා මානුසං දෙහං, තුසිතං අගමාසහං.
 80
“ඉක්බිති මම සර්‍වඥ ශාසනයෙහි (මෙම) මහා පින්කම කොට, මිනිස් සිරුර හැර, තුෂිත දෙව්ලොවට (උත්පත්ති වශයෙන්) ගියෙමි.
81
‘‘දෙවමානුසරජ්ජානි, සතසො අනුසාසිය;
බාරාණසියමාසන්නෙ, ජාතො කෙනියජාතියං.
 81
“දැහැමින් සෙමින් සියක් වරක් මනුෂ්‍ය රාජ්‍යයන් (අනුශාසනය) කොට, බරණැස සමීපයෙහි පෙශකාර කුලයෙහි උපන්නේ වෙමි.
82
‘‘සහස්සපරිවාරෙන (සතසහස්සපරිවාරො (ස්‍යා.)), සපජාපතිකො අහං;
පඤ්ච පච්චෙකබුද්ධානං, සතානි සමුපට්ඨහිං.
 82
“භාර්‍ය්‍යාව සහිතවූ මම දහසක් පිරිවරද සමග පන්සියයක් පසේබුදුවරුනට උවටැන් කෙළෙමි.
83
‘‘තෙමාසං භොජයිත්වාන, පච්ඡාදම්හ තිචීවරං;
තතො චුතා මයං සබ්බෙ, අහුම්හ තිදසූපගා.
 83
“තෙමසක් (මුළුල්ලෙහි දන්) වළඳවා තුන් සිවුරු දුනිමු. අපි සියල්ලෝ ඉන් චුතව තව්තිසා දෙව්ලොවට ගියෙමු.
84
‘‘පුනො සබ්බෙ මනුස්සත්තං, අගමිම්හ තතො චුතා;
කුක්කුටම්හි පුරෙ ජාතා, හිමවන්තස්ස පස්සතො.
 84
“යලි අපි සියල්ලෝ ඉන් චුතවූවාහු මිනිසත්බවට පැමිණියෙමු. හිමවත් පව් පසෙකින් (පැත්තකින්) වූ කුක්කුට පුරයෙහි උපන්නෝ වෙමු.
85
‘‘කප්පිනො නාමහං ආසිං, රාජපුත්තො මහායසො;
සෙසාමච්චකුලෙ ජාතා, මමෙව පරිවාරයුං.
 85
“මම මහත් යසස් ඇති, කප්පින නම් රාජ පුත්‍රයෙක් වීමි. සෙස්සෝ ඇමති කුලයෙහි උපන්නාහු මාව පිරිවැරූහ.
86
‘‘මහාරජ්ජසුඛං පත්තො, සබ්බකාමසමිද්ධිමා;
වාණිජෙහි සමක්ඛාතං, බුද්ධුප්පාදමහං සුණිං.
 86
“සියළු කාම සුඛයන්ගෙන් සමෘධවූ මම මහරජ සුවයට පැමිණයේ වෙළඳුන් විසින් කියන ලද බුදු උපත (ගැන) ඇසීමි.
87
‘‘‘බුද්ධො ලොකෙ සමුප්පන්නො, අසමො එකපුග්ගලො;
සො පකාසෙති සද්ධම්මං, අමතං සුඛමුත්තමං.
 87
“අසමවූ, අසහාය පුද්ගලවූ බුදුරජතෙම ලොව පහළවිය. හෙතෙම උතුම්වූ අමාසුවය (දෙන) සදහම් දෙසති.
88
‘‘‘සුයුත්තා තස්ස සිස්සා ච, සුමුත්තා ච අනාසවා’;
‘‘සුත්වා නෙසං සුවචනං, සක්කරිත්වාන වාණිජෙ.
 88
“උන්වහන්සේගේ ශිෂ්‍යයෝදමැනවින් (එම ධර්‍මයෙහි) යෙදුනෝය. ආශ්‍රවයන් කෙරෙන් මැනවින් මිදුනෝය” (කියායි.) ඔවුන්ගේ මේ මනා වචනය අසා (එම) වෙළඳුන්හට සත්කාරකොට,
89
‘‘පහාය රජ්ජං සාමච්චො, නික්ඛමිං බුද්ධමාමකො;
නදිං දිස්වා මහාචන්දං, පූරිතං සමතිත්තිකං.
 89
“රාජ්‍යය හැර දමා, ඇමතියන් සහිතව (තථාගතයන් දක්නට) නික්මුණේය. මුවවිට දක්වා (සමව) පිරුණාවූ චන්ද්‍රභාග මහා නදිය දැක,
90
‘‘අප්පතිට්ඨං අනාලම්බං, දුත්තරං සීඝවාහිනිං;
ගුණං සරිත්වා බුද්ධස්ස, සොත්ථිනා සමතික්කමිං.
 90
“එහි වැටුනු අයට කිසිදු පිහිටක් නොමැති බැවින් ප්‍රතිෂ්ඨා විරහිතවූ, එල්බ ගැනීමට කිසිවක් නැති බැවින් නිරාලම්බවූ, තරණය කිරීමට දුෂ්කරවූ, ශීඝ්‍රව (වේගයෙන්) ගලා බස්නාවූ (චන්ද්‍රභාග නදිය) බුදුරජුන්ගේ ගුණ සිහිකොට සුවසේ ඉක්මවීමි. (කේසේදයත්?)
91
‘‘‘භවසොතං සචෙ බුද්ධො, තිණ්ණො ලොකන්තගූ විදූ (විභූ (ක.));
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, ගමනං මෙ සමිජ්ඣතු.
 91
“ලෝකයෙහි කෙළවරට ගියාවූ, (දතයුතුතාක් සියල්ල) දන්නා සර්‍වඥතෙමේ ඉදින් භවය නමැති සැඩපහර තරණය කළේ නම් එම සත්‍ය වචනය කරණකොටගෙන මාගේ ගමන සමෘද්‍ධි වේවා.
92
‘‘‘යදි සන්තිගමො මග්ගො, මොක්ඛො චච්චන්තිකං (මොක්ඛදං සන්තිකං (ස්‍යා.)) සුඛං;
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, ගමනං මෙ සමිජ්ඣතු.
 92
“ඉදින් ශාන්ති ගමන මාර්‍ගයද, මොක්‍ෂයද අත්‍යන්ත සුඛ වේ නම්, එම සත්‍ය වචනය කරණකොටගෙන මාගේ ගමන සමෘද්‍ධ වේවා.
93
‘‘‘සඞ්ඝො චෙ තිණ්ණකන්තාරො, පුඤ්ඤක්ඛෙත්තො අනුත්තරො;
එතෙන සච්චවජ්ජෙන, ගමනං මෙ සමිජ්ඣතු’.
 93
“ඉදින් (ආර්‍ය්‍ය) සංඝ තෙමේ තරණය කරණ ලද (භව) කාන්තාරය ඇත්තේ වේද, නිරුත්තරවූ පුණ්‍ය ක්‍ෂෙත්‍රය වේද, එම සත්‍ය වචනය කරණකොටගෙන මාගේ ගමන සමෘද්‍ධවේවා” යි (සත්‍ය ක්‍රියා කෙළෙමි.)
94
‘‘සහ කතෙ සච්චවරෙ, මග්ගා අපගතං ජලං;
තතො සුඛෙන උත්තිණ්ණො, නදීතීරෙ මනොරමෙ.
 94
“(මෙම) උතුම්වූ සත්‍යක්‍රියාව කළ කෙණෙහි මාර්‍ගයෙන් ජලය ඉවත්විය. ඉක්බිති සුවසේ ගඟින් එතෙරවූයේ, මනරම්වූ ගඞ්ගා තීරයෙහි,
95
‘‘නිසින්නං අද්දසං බුද්ධං, උදෙන්තංව පභඞ්කරං;
ජලන්තං හෙමසෙලංව, දීපරුක්ඛංව ජොතිතං.
 95
“උදාවන හිරු මෙන්ද, දිලිසෙන හිමාලය පර්‍වතය මෙන්වූද, බබලන ප්‍රදීප වෘක්‍ෂයක් වැනිවූද, තාරකා සමූහය සහිතවූ සඳු මෙන්, ශ්‍රාවකයන් විසින් පිරිවරන ලද්දාවූද, වර්‍ෂණය කරන්නාවූ මේඝයක් මෙන් (දහම්) දෙසුම් නමැති දිය දෙන්නාවූද වැඩහුන්නාවූ බුදුරජුන් දුටිමි.
96
‘‘සසිංව තාරාසහිතං, සාවකෙහි පුරක්ඛතං;
වාසවං විය වස්සන්තං, දෙසනාජලදන්තරං (දෙවෙන ජලනන්දනං (ස්‍යා. පී.)).
96
97
‘‘වන්දිත්වාන සහාමච්චො, එකමන්තමුපාවිසිං;
තතො නො ආසයං (තතො අජ්ඣාසයං (ස්‍යා.)) ඤත්වා, බුද්ධො ධම්මමදෙසයි.
97
“(මම) ඇමතියන් සහිතව (බුදුරජුන්) වැඳ, එකත්පසෙක හුනිමි. ඉක්බිති බුදුරජතෙමේ අපගේ අදහස් දැන දහම් දෙසූහ.
98
‘‘සුත්වාන ධම්මං විමලං, අවොචුම්හ මයං ජිනං;
‘පබ්බාජෙහි මහාවීර, නිබ්බින්දාම්හ (නිබ්බින්නාම්හ (සී. පී.), ඔතිණ්ණම්හ (ස්‍යා.)) මයං භවෙ’.
98
“අපි නිර්‍මලවූ ධර්‍මය අසා බුදුරජුන්හට (මෙසේ) කීමු. “මහා වීරයන් වහන්ස, අපි භවයෙහි කළකිරුණෝ වෙමු. පැවිදි කරණු මැනව” (කියායි.)
99
‘‘‘ස්වක්ඛාතො භික්ඛවෙ ධම්මො, දුක්ඛන්තකරණාය වො;
චරථ බ්‍රහ්මචරියං’, ඉච්චාහ මුනිසත්තමො.
 99
“මහණෙනි, ධර්‍මය (මැනවින් දෙසන ලද බැවින්) ස්වාක්ඛාතය. තොපගේ දුක් කෙළවර කිරීම පිණිස බඹසර හැසිරෙව්” යයි විපස්සී බුදුරජුන් පටන් මෙම බුදුරජුන් දක්වා සත්වැනිවූ (ගෞතම) මුනිතෙම වදාළ සේක.
100
‘‘සහ වාචාය සබ්බෙපි, භික්ඛුවෙසධරා මයං;
අහුම්හ උපසම්පන්නා, සොතාපන්නා ච සාසනෙ.
 100
“එම වචනය අසා අපි සියල්ලෝ භික්‍ෂු වේශ දරන්නාහු, සසුනෙහි උපසපන්වූ, සෝවාන්වූ පැවිද්දෝ වීමු.
101
‘‘තතො ජෙතවනං ගන්ත්වා, අනුසාසි විනායකො;
අනුසිට්ඨො ජිනෙනාහං, අරහත්තමපාපුණිං.
 101
“ඉක්බිති බුදුරජතෙම දෙව්රම් වෙහෙරට ගොස් අනුශාසනා කළ සේක. බුදුරජුන් විසින් අනුශාසනා කරන ලද මම රහත් බවට පැමිණියෙමි.
102
‘‘තතො භික්ඛුසහස්සානි (භික්ඛුසහස්සං තං (සී. පී.)), අනුසාසිමහං තදා;
මමානුසාසනකරා, තෙපි ආසුං අනාසවා.
 102
“ඉක්බිති (මාගේ පිරිවරවූ) ඒ භික්‍ෂූන් දහසකටද මම අනුශාසනා කෙළෙමි. එකල්හි මාගේ අනුශාසනය කරන්නාවූ ඔවුහුදු ආශ්‍රව රහිතයෝ (රහත්හු) වූහ.
103
‘‘ජිනො තස්මිං ගුණෙ තුට්ඨො, එතදග්ගෙ ඨපෙසි මං;
භික්ඛුඔවාදකානග්ගො, කප්පිනොති මහාජනෙ.
 103
“එම ගුණයෙහි සතුටුවූ බුදුරජතෙම මහජනයා ඉදිරියෙහි, “කප්පින තෙමේ භික්‍ෂූනට ඔවා දෙන්නවුන් අතුරෙන් අග්‍රය” යි එතදග්‍රස්ථානයෙහි තැබූහ.
104
‘‘සතසහස්සෙ කතං කම්මං, ඵලං දස්සෙසි මෙ ඉධ;
පමුත්තො සරවෙගොව, කිලෙසෙ ඣාපයිං (ඣාපයී (සී.)) මම.
104
“මින් (යම්) සියක් දහස්වන කපෙහි මා විසින් කරන ලද (ඒ පුණ්‍ය) කර්‍මය මෙහිදී විපාක දැක්විය. (දුන්නෙන්) මැනවින් මුදා හරින ලද වේගවත් හීයක් මෙන් (එම කර්‍ම ඵලය) මාගේ කෙළෙසුන් දැවීය.
105
‘‘කිලෙසා ඣාපිතා මය්හං...පෙ.... විහරාමි අනාසවො.
105
“මාගේ ක්ලේශයෝ දවන ලදහ. සියළු භවයෝ නසන ලදහ. ඇතෙකු මෙන් බැඳුම් සිඳ, ආශ්‍රව රහිතව වෙසෙමි.
106
‘‘ස්වාගතං වත මෙ ආසි...පෙ.... කතං බුද්ධස්ස සාසනං.
 106
“ඒකාන්තයෙන් බුද්ධශ්‍රේෂ්ඨයන් වහන්සේගේ සමීපයට මාගේ පැමිණීමක් විය. පමුණුවන ලද ත්‍රිවිද්‍යා ඇත්තෝය. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ සසුන කරන ලදී.
107
‘‘පටිසම්භිදා චතස්සො...පෙ.... කතං බුද්ධස්ස සාසනං’’.
 107
4. දබ්බමල්ලපුත්තත්ථෙරඅපදානං 4. දබ්බ ථේරාපදානය
5. කුමාරකස්සපත්ථෙරඅපදානං 5. කුමාර කස්සප ථේරාපදානය
6. බාහියත්ථෙරඅපදානං 6. බාහිය ථේරාපදානය
7. මහාකොට්ඨිකත්ථෙරඅපදානං 7. කොඨිත ථේරාපදානය
8. උරුවෙළකස්සපත්ථෙරඅපදානං 8. ඌරුවෙල කස්සප ථේරාපදානය
9. රාධත්ථෙරඅපදානං 9. රාධ ථේරාපදානය
10. මොඝරාජත්ථෙරඅපදානං 10. මොඝරාජ ථේරාපදානය