12. ද්වාදසකනිපාතො | 12. ද්වාදසක නිපාතය |
1. සීලවත්ථෙරගාථා | 1. සීලව ථේර ගාථා |
608
‘‘සීලමෙවිධ
සීලං හි සබ්බසම්පත්තිං, උපනාමෙති සෙවිතං.
|
608
“මේ ලෝකයෙහි සීලයට අනුවම හික්මිය යුතුයි. මනාකොට හික්මුනාවූ සිල් ඇති තැනැත්තාට මේ ලෝකයෙහි සියලු සම්පත් පමුණුවයි.
|
609
‘‘සීලං රක්ඛෙය්ය මෙධාවී, පත්ථයානො තයො සුඛෙ;
පසංසං විත්තිලාභඤ්ච, පෙච්ච සග්ගෙ පමොදනං
(පෙච්ච සග්ගෙ ච මොදනං (සී. පී.)).
|
609
“ප්රශංසාවත්, වස්තු ලාභයත්, පරලොව සැපයත් යන තුන් ආකාර සැපයක් පතන්නාවූ ප්රඥාවන්තයා විසින් සීලයම රැකිය යුතුයි.
|
610
‘‘සීලවා හි බහූ මිත්තෙ, සඤ්ඤමෙනාධිගච්ඡති;
දුස්සීලො පන මිත්තෙහි, ධංසතෙ පාපමාචරං.
|
610
“සිල් ඇති තැනැත්තේ වනාහි සීලයෙන් හික්මීම නිසා බොහෝ මිත්රයන් ලබයි. දුශ්ශීල පුද්ගලයා නරක හැසිරීම නිසා යහපත් මිත්රයන්ගෙන් පිරිහෙයි.
|
611
‘‘අවණ්ණඤ්ච අකිත්තිඤ්ච, දුස්සීලො ලභතෙ නරො;
වණ්ණං කිත්තිං පසංසඤ්ච, සදා ලභති සීලවා.
|
611
“දුශ්ශීල මනුෂ්යයා නින්දා හා අපකීර්තිය ලබයි. සිල්වත් පුද්ගලයා හැමකල්හි ගුණ වර්ණනා හා ප්රශංසා ලබයි.
|
612
‘‘ආදි
පමුඛං සබ්බධම්මානං, තස්මා සීලං විසොධයෙ.
|
612
“සීලය කුශල ධර්මයන්ට ප්රමුඛ වෙයි. සියලු උත්තරී මනුෂ්ය ධර්මයන්ට පැමිණීමද වෙයි. සමථ විදර්ශනා ආදී ධර්මයන්ද උපදනේ වෙයි. ඒ නිසා සියලු ධර්මයන්ට මූලිකව පවත්නා සීලය පිරිසිදු කළ යුතුයි.
|
613
‘‘වෙලා ච සංවරං සීලං
(සංවරො සීලං (සී.), සංවරසීලං (සී. අට්ඨ.)), චිත්තස්ස අභිහාසනං;
තිත්ථඤ්ච සබ්බබුද්ධානං, තස්මා සීලං විසොධයෙ.
|
613
“කාය දුශ්චරිතාදිය වළකන නිසා සීලසංවරය සීමාවක් බඳුය. එසේම සිත සන්තොෂ කරන්නේය. සියලු බුදුවරයන්ගේ තොටක් (එතරවන ස්ථානයක්) වැනිය. ඒ නිසා සීලයම පිරිසිදු කළයුතුය.
|
614
‘‘සීලං බලං අප්පටිමං, සීලං ආවුධමුත්තමං;
සීලමාභරණං සෙට්ඨං, සීලං කවචමබ්භුතං.
|
614
“සීලය අසමාන බලයක් වැනිය. සීලය උතුම් ආයුධයක් වැනිය. සීලය උතුම් ආභරණයක් වැනිය. සීලය පුදුමවූ යුද ඇඳුමක් බඳුය.
|
615
‘‘සීලං සෙතු මහෙසක්ඛො, සීලං ගන්ධො අනුත්තරො;
සීලං විලෙපනං සෙට්ඨං, යෙන වාති දිසොදිසං.
|
615
“සීලය මහත් බල ඇති සේතුවක් (ඒදණ්ඩක්) වැනිය. සීලය ඉතා උතුම් සුවඳක් වැනිය. දිශානු දිශාවන්ට පැතිරී යන සුවඳ විලේපනයක් වැනිය.
|
616
‘‘සීලං සම්බලමෙවග්ගං, සීලං පාථෙය්යමුත්තමං;
සීලං සෙට්ඨො අතිවාහො, යෙන යාති දිසොදිසං.
|
616
“සීලය අග්රවූ බත් මුලක් වැනිය. සීලය උතුම්වූ මාර්ගෝපකරණයක් වැනිය. යම් තැනකට යනු කැමැත්තහුට ශ්රේෂ්ඨ වාහනයක් වැනිය.
|
617
‘‘ඉධෙව නින්දං ලභති, පෙච්චාපායෙ ච දුම්මනො;
සබ්බත්ථ දුම්මනො බාලො, සීලෙසු අසමාහිතො.
|
617
“සීලයෙන් නොහික්මුණු අඥාන පුද්ගලයා මෙලොවද නින්දා ලබයි. පරලොවද නොසතුටු සිත් ඇත්තෙක්ව වෙසෙයි. හැම තැනම නොසතුටෙන් වෙසෙයි.
|
618
‘‘ඉධෙව කිත්තිං ලභති, පෙච්ච සග්ගෙ ච සුම්මනො;
සබ්බත්ථ සුමනො ධීරො, සීලෙසු සුසමාහිතො.
|
618
“සීලයට අනුව හික්මුණු පුද්ගලයා මේ ලෝකයෙහි දීම කීර්තිය ලබයි. පරලොව ස්වර්ගසැපයෙන් සතුටුවෙයි. හැම තැනදීම ඒ ධෛර්ය්යසම්පන්න පුද්ගලයා සතුටින් වෙසෙයි.
|
619
‘‘සීලමෙව
මනුස්සෙසු ච දෙවෙසු, සීලපඤ්ඤාණතො ජය’’න්ති.
|
619
“මෙහි සීලයම අග්රයි. ප්රඥාවද උතුම් වෙයි. මනුෂ්ය හා දිව්යලෝකයෙහිත් සීල ප්රඥා දෙකට ජය ලැබෙයි.
|
2. සුනීතත්ථෙරගාථා | 2. සුනීත ථේර ගාථා |
620
‘‘නීචෙ
හීනකම්මං
(හීනං කම්මං (ස්යා.)) මමං ආසි, අහොසිං පුප්ඵඡඩ්ඩකො.
|
620
“මම නීච කුලයෙහි උපන්නේ ස්වල්ප ආහාර ඇති දිළින්දෙක් වීමි. පරමල් අස්කරන පහත් කර්මාන්තයකද යෙදී සිටියෙමි.
|
621
‘‘ජිගුච්ඡිතො
නීචං මනං කරිත්වාන, වන්දිස්සං බහුකං ජනං.
|
621
“මිනිසුන් විසින් පිළිකුල් කරන ලද්දෙක්වද, අවමන් කරන ලද්දෙක්වද ඝටනා ලද්දෙක්වද විසුවෙමි. එකල්හිද හිස පහත්කොට බොහෝ ජනයා විසින් වඳිනු ලබන්නාවූ
|
622
‘‘අථද්දසාසිං
පවිසන්තං මහාවීරං, මගධානං පුරුත්තමං.
|
622
“උතුම්වූ මගධපුරයට පිවිසෙන්නාවූ භික්ෂු සංඝයා විසින් පිරිවරණ ලද්දාවූ බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ අවස්ථාවෙහි දුටුවෙමි.
|
623
‘‘නික්ඛිපිත්වාන බ්යාභඞ්ගිං, වන්දිතුං උපසඞ්කමිං;
මමෙව අනුකම්පාය, අට්ඨාසි පුරිසුත්තමො.
|
623
“කද බහා තබා උන්වහන්සේට වැඳීමට පැමිණියෙමි. මට අනුකම්පාකොට පුරුෂොත්තමවූ බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩි සිටිසේක.
|
624
‘‘වන්දිත්වා සත්ථුනො පාදෙ, එකමන්තං ඨිතො තදා;
පබ්බජ්ජං අහමායාචිං, සබ්බසත්තානමුත්තමං.
|
624
“ශාස්තෲන් වහන්සේගේ පාද වන්දනාකොට එකත් පසෙක සිටියේ සියලුම සත්වයන්ට උතුම්වූ පැවිද්ද මම ඉල්ලුවෙමි.
|
625
‘‘තතො කාරුණිකො සත්ථා, සබ්බලොකානුකම්පකො;
‘එහි භික්ඛූ’ති මං ආහ, සා මෙ ආසූපසම්පදා.
|
625
“ඉක්බිති කාරුණිකවූ සියලු ලෝවැස්සන්ට අනුකම්පාකරන්නාවූ ශාස්තෲන් වහන්සේ මට “භික්ෂුව, මෙහි එවයි’ වදාළ සේක. එයින්ම මට උපසම්පදාවද විය.
|
626
‘‘සොහං එකො අරඤ්ඤස්මිං, විහරන්තො අතන්දිතො;
අකාසිං සත්ථුවචනං, යථා මං ඔවදී ජිනො.
|
626
“ඒ මම තනිවම වනයෙහි තෘෂ්ණාවෙන් තොරව වාසය කරන්නේ මට යම් අවවාදයක් දුන්නේද, ඒ ශාස්තෲන් වහන්සේගේ වචනයට අනුව කටයුතු කෙළෙමි.
|
627
‘‘රත්තියා පඨමං යාමං, පුබ්බජාතිමනුස්සරිං;
රත්තියා මජ්ඣිමං යාමං, දිබ්බචක්ඛුං විසොධයිං
(දිබ්බචක්ඛු විසොධිතං (ක.));
රත්තියා පච්ඡිමෙ යාමෙ, තමොඛන්ධං පදාලයිං.
|
627
“රාත්රිය පිළිබඳ ප්රථම යාමයෙහි පෙරවිසූ කඳ පිළිවෙල සිහිකරන ඤාණය ලදිමි. රාත්රිය පිළිබඳ මධ්යම යාමයෙහි දිව ඇසද පිරිසිදු කෙළෙමි.
|
628
‘‘තතො රත්යා විවසානෙ, සූරියස්සුග්ගමනං පති;
ඉන්දො බ්රහ්මා ච ආගන්ත්වා, මං නමස්සිංසු පඤ්ජලී.
|
628
“රාත්රිය පිළිබඳ අළුයම් කාලයෙහි අවිද්යාන්ධකාරයද දුරු කෙළෙමි. රාත්රිය ගෙවී හිරු උදාවීම ඇතිවූ කල්හි,
|
629
‘‘‘නමො තෙ පුරිසාජඤ්ඤ, නමො තෙ පුරිසුත්තම;
යස්ස තෙ ආසවා ඛීණා, දක්ඛිණෙය්යොසි මාරිස’.
|
629
“උත්තම පුරුෂය ඔබට නමස්කර වේවා” කියා සක්දෙව් රජද මහා බ්රහ්මයාද පැමිණ මට නමස්කාර කළාහුය.
|
630
‘‘තතො
සිතං පාතුකරිත්වාන, ඉමමත්ථං අභාසථ.
|
630
“නිදුකාණන් වහන්ස, ඔබවහන්සේගේ යම්බඳු ආශ්රවයෝ වෙත් නම්, ඒ කෙළෙස් ක්ෂයවී ගියාහ. ඔබ වහන්සේ දක්ෂිණාර්හයෙක් වූයෙහිය. ඉක්බිති දෙවියන් විසින් පිරිවරණ ලද ශාස්තෲන් වහන්සේ මා දැක සිනා පහළකොට මේ කාරණය වදාළහ.
|
631
(සු. නි. 660 සුත්තනිපාතෙපි) ‘‘‘තපෙන
එතෙන බ්රාහ්මණො හොති, එතං බ්රාහ්මණමුත්තම’’’න්ති.
|
631
“ඉන්ද්රිය සංවරයෙන්ද, සීලයෙන්ද, ප්රඥාවෙන්ද, ශ්රේෂ්ඨ හැසිරීමෙන්ද යන මෙකී ගුණයන්ගෙන් බ්රාහ්මණයෙක් වෙයි. ඒ නිසා මොහු උත්තම බ්රාහ්මණයෙකි.”
|