“වෙන්ව පෙනෙන ඉලඇට ඇත්තී, කෘශව නිර්වස්ත්‍රවූවාය. දුර්වර්ණ වූවාය. නහර වැල් ඉල්පී ගියාය. මෙහි සිටින තී කවරියක්ද?”

“ස්වාමීනි, මම නපුරු ගති ඇති යම් ලෝකයෙහිවූ ප්‍රේතියක් වෙමි. පාප කර්මයක් කොට මෙයින් ප්‍රේතලෝකයට ගියේ වෙමි.

“කිමෙක්ද කයින් වචසින් මනසින් නපුරුකමක් කරණ ලද්දේද? කවර කර්ම විපාකයකින් ප්‍රේතලෝකයට ගියේද?”

“ස්වාමීනි, පියා හෝ මවු හෝ නොහොත් නෑකෙනෙක් හෝ පැහැදුන සිතින් මහණ බමුණන්ට දන් දෙවයි කියා යම් කෙනෙක් මට නියම කරන්නාහුද එබඳු අනුකම්පා කරණ කෙනෙක් මටනුවූහ.

“යම් හෙයකින් මෙබඳුවූ විළිවැස්මක් නැතිව බඩගින්නෙන් හා පිපාසයෙනුත් පෙළනු ලබමින් මෙතැන් පටන් අවුරුදු පන්සියයක් මුළුල්ලෙහි මම හැසිරෙම්ද මාගේ පාප කර්මයාගේ මේ විපාකය වේ.

“ආර්යයන් වහන්ස, සතුටු සිත් ඇතිව නුඹ වහන්සේ වඳිමි. මහත් ආනුභාව ඇති ධීරයන් වහන්ස, මට අනුකම්පා කරණු මැනව. යම්කිසි දාන වස්තුවක්දී මට පින්දුන මැනව. ස්වාමීන් වහන්ස, දුගතියෙන් මා මුදනු මැනව.”

අනුකම්පා සිත් ඇත්තාවූ ඒ ශාරිපුත්‍ර ස්ථවිරතෙම ඇගේ කීම “මැනවයි” පිළිගෙන භික්ෂුනමකට එක් බත් පිඩක්ද, එක්රියනක් පමණ රෙදි කඩක්ද, එක පැන් තැටියක්ද දී ඒ ප්‍රේතියට දක්ෂිණාව දුන්නේය.

දීමට අනතුරුවම විපාක උපනී. නානාප්‍රකාර දිව්‍ය භොජන සමානවූ භොජනද, දිව්‍ය වස්ත්‍ර සමාන වස්ත්‍රද නොයෙක් පාන වර්ගද උපන, දානයාගේ මේ විපාකයයි.

පසුව පිරිසිදු ශරීර ඇතිව පිරිසිදු වස්ත්‍ර හැඳ කසී සලු වලටත් වඩා උතුම් වස්ත්‍ර දරන්නීව විසිතුරු වස්ත්‍රාභරණ ඇතිව සැරියුත් තෙරුන් වෙත පැමිණ සිටියාය.

“පින්වත් දෙව්දුව යම්බඳුවූ තී යහපත් ශරීර වර්ණයෙන් ඔසධී තරුව මෙන් සියලු දිශාවන් බබුළුවමින් සිටින්නෙහිය.

“කවර හෙයකින් තිගේ මෙබඳුවූ ශරීරවර්ණයක් ඇතිවේද, කවර කුශල විශේෂයකින් තිට මෙතැන්හි සුචරිත ඵල නිපදීද, තිට සිත් පිනවන යම්කිසි වස්තූපකරණ විශේෂයෝ උපදිත්ද.”

“මහත් ආනුභාව ඇති දෙවතාව තිගෙන් මම විචාරමි. මිනිස්වූවා කිනම් පිනක් කෙළෙහිද, කවර කුශල හේතුවකින් මෙසේ දිලිසෙන ආනුභාව ඇත්තීද, තීගේ ශරීර වර්ණයද සියලු දිශා බබුළුවයි.”

“ස්වාමීනි, ලෝකයෙහි කරුණා සම්පන්නවූ ස්ථවිර තෙම පඩුවන්වූ කෘශවූ බඩ සයින් පීඩිතවූ නග්නවූ සුන්බුන් සිරුරු සිවිය ඇති දුක්පත්වූ ඒ මා දුටුවේය.

“භික්ෂූන් වහන්සේට බත් පිඩක්ද රියනක් පමණ රෙදි කඩක්ද පැන් තලියක්ද දී මට දක්ෂිණාව දුනි.

“බත් පිඬේ විපාකය බලනු මැනවි. අන්‍යයන් විසින් කැමති විය යුතුවූ කාම සැපතින් යුක්තව දහසක් අවුරුදු මුළුල්ලෙහි නොයෙක් රසමසවුලෙන් යුත් දිවබොජුන් මම වළඳමි.

“රියනක් පමණ රෙදිකඬේ යම්බඳු විපාකයක් ඇද්ද බලනු මැනවි. නන්ද රජුගේ රටෙහි යම් පමණක් වස්ත්‍රයෝ වෙත්ද.

“ස්වාමීනි, මට කොසෙය්‍ය වස්ත්‍ර හා කම්බිලිද කොමුපිලි හා කපුපිලීද යන හඳනා පොරෝනා වස්ත්‍ර ඊට වඩා බොහෝ වෙති.

“මහත්වූද මාහැඟිවූද ඒ වස්ත්‍රයෝ අහසෙහිම එල්බෙත්. ඒ මම යම් යම් වස්ත්‍රයක් සිතට ප්‍රිය වේ නම් එය හැඳ පොරවා ගනිමි.

“පැන් තලියේ යම්බඳු විපාකයක් ඇද්ද එය බලනු මැනවි. ගැඹුරුවූද සතරැස්වූද පොකුණු මනාව මැවුනේය.

“සුදුවැල්ලෙන් ගැවසීගත් යහපත් තොටුපල ඇති සිහිල් ජලය ඇති, සුවඳ ඇති, පියුම්, හෙළ පියුම් ඇති, මල් රේණුවෙන් ගැවසුණු ජලයෙන් පිරුනේය.

“එහි මම ඇලෙමි. ක්‍රීඩා කරමි. සතුටු වෙමි. කිසි බියක් නැතිව ස්වාමීනි, ලෝකයෙහි කරුණාන්විතවූ නුවණැති ඔබවහන්සේ වැඳීමට පැමිණියෙමි.”

“වෙන්ව පෙනෙන ඉලඇට ඇත්තී, කෘශව නිර්වස්ත්‍රවූවාය. දුර්වර්ණ වූවාය. නහර වැල් ඉල්පී ගියාය. මෙහි සිටින තී කවරියක්ද?”

“මම පෙර අනික් ජාතියකදී නුඹගේ ස්වකීය මව වීමි. ප්‍රේත ලෝකයෙහි උපන්නී, සාපිපාසා දෙකින් මඩනා ලද්දී වෙමි.

“මම බැහැර දමනලද කෙළද සොටුද සෙමද සෑයෙහි දවනු ලබන මෘත ශරීරයාගේ වුරුණු තෙලද වැදූ ස්ත්‍රීන්ගේ ලේ හා ගර්භ මලද,

“වණඇත්තවුන්ගේ හා නාසය හා හිස කැපූවන්ගේද යම් ලෙයක් වේද ස්ත්‍රී පුරුෂ ශරීරයන් ආශ්‍රය කළ දේද සාගින්නෙන් මඩනා ලදුව අනුභව කරමි.

“ගෙරින්ගේද මිනිසුන්ගේද සැරව හා ලේ අනුභව කරන්නීවෙමි. පිහිටක් නැත්තී වසන තැනක් නැත්තී, සොහොනෙහි දැමූ මළ ඇඳේ නිදමි.

“පුතණ්ඩ මා සඳහා දානයක් දුන මැනව, දී මට පින් දෙනු මැනවි. ලේ සැරව බුදීමෙන් මිදෙන්නෙම් නම් යෙහෙක.”

දයාවත්වූ ශාරීපුත්‍ර තෙමේ මවගේ වචන අසා මුගලන් තෙරුන්ද අනුරුද්ධ තෙරුන්ද කප්පින තෙරුන්ද ඇමතූයේය

කුටි සතරක් කොට සතර දිශාවෙහිවූ සංඝයාට කුටිද ආහාරපාන වර්ගද දුන්නේය. මවට දක්ෂිණාව දිනි.

දීමට අනතුරුවම විපාක උපනී. නානාප්‍රකාර දිව්‍ය භොජන සමානවූ භොජනද, දිව්‍ය වස්ත්‍ර සමාන වස්ත්‍රද නොයෙක් පාන වර්ගද උපන, දානයාගේ මේ විපාකයයි.

පසුව පිරිසිදු ශරීර ඇතිව පිරිසිදු වස්ත්‍ර හැඳ කසී සලු වලටත් වඩා උතුම් වස්ත්‍ර දරන්නීව විසිතුරු වස්ත්‍රාභරණ ඇතිව සැරියුත් තෙරුන් වෙත පැමිණ සිටියාය.

“පින්වත් දෙව්දුව, යම්බඳුවූ තී විශිෂ්ටවූ ශරීර වර්ණයෙන් ඔෂධීතරුව මෙන් සියලු දිශාවන් බබුළුවමින් සිටින්නෙහිය.

“කවර හේතුවකින් තිගේ මෙබඳුවූ ශරීර වර්ණයක් ඇතිවීද, කවර කුශල විශේෂයෙන් තට මෙතැන්හි නිපදීද, තිට සිත් පිනවන වස්තු ලැබෙත්ද?”

“මහත් ආනුභාව ඇති දේවතාව, තිගෙන් විචාරමි. මිනිස්වූවා කිනම් පිනක් කළේද? කවර කුශල හේතුවකින් මෙසේ දිලිසෙන ආනුභාව ඇත්තීද තීගේ ශරීර වර්ණයද සියලු දිගුන් බබුළුවයි.”

“වෙන්ව පෙනෙන ඉලඇට ඇත්තී, කෘශව නිර්වස්ත්‍රවූවාය. දුර්වර්ණ වූවාය. නහර වැල් ඉල්පී ගියාය. මෙහි සිටින තී කවරියක්ද?”

“පූර්ව ජන්මයෙහි මම මත්තා නම් වීමි. තී තිස්ස නම් විය. තීට සම හිමියෙක් ඇත්තියක් වීමි. පව්කම් කොට මේ මිනිස් ලොවින් ප්‍රේත ලෝකයට පැමිණියා වෙමි.”

“කිමෙක්ද කයින් වචසින් මනසින් නපුරුකමක් කරණ ලද්දේද? කවර කර්ම විපාකයකින් ප්‍රේතලෝකයට ගියේද?”

“ක්‍රොධ ඇත්තියක්ද ඵරුෂ බස් කියන්නියක්ද ඊර්ෂ්‍යා කරන්නියක්ද මසුරු සිත් ඇත්තියක්ද කෛරාටික ගුණ ඇත්තියක්ද වීමි. මම ඒ දුර්භාෂිත නිරර්ථක වචන කියා මෙලොවින් ප්‍රේත ලෝකයට පැමිණියාවෙමි.”

“යම්සේ තී ක්‍රොධ කරන්නියක් වීද, සියල්ල මමත් දනිමි. තීගෙන් අනිකක්ම විචාරමි. කවර කර්මයක් හේතුකොටගෙන කසල පස් වලින් ගැවසුන සිරුර ඇතිවීද,

“තී ඉස් සෝදා නෑවේ පිරිසිදු වස්ත්‍ර ඇන්දේ සැරසුනිවිය මමද පින්වතියට වඩා ඒ ඉතා වැඩියෙන් අතිශයින් සැරසුනී වීමි.”

“ඒ මා බලා සිටියදී ස්වාමියා සමග කථා කළාය. ඒ හේතුවෙන් මාගේ ඊර්ෂ්‍යාව මහත් විය. මට ක්‍රෝධය උපන.

“එහෙයින් කුණු පස් ගෙන පසින් තීට දමා ගැසුවෙමි. ඒ අකුශල කර්ම විපාකය හේතුකොට ගෙන පස්වලින් ගැවසුන ශරීර ඇත්තියක් වීමි.

“තී මට පසින් දමා ගැසීය. ඒ සියල්ල මමත් දනිමි. තිගෙන් අනිකක්ද විචාරමි. කවර හේතුවකින් කැසීම් රොගයකින් පෙළේද?”

“බෙහෙත් ගෙනෙන්නාවූ අපි දෙදෙන වනයට ගියෙමු. තී බෙහෙත් ගෙනායෙහිය. මම වනාහි කසඹිලියා ගෙඩි ගෙනාවෙමි.

“ඒ තී නොදන්නා කල්හි තිගේ සයනයෙහි මම ඒ කසඹිලියා ගෙඩි හාත්පස විසුරුවා දැමීමි. ඒ අකුශල කර්මයාගේ විපාක හේතුවෙන් කැසීම් රොගයෙන් පෙළෙමි.”

“තී මගේ සයනයෙහි කසඹිලියා කොළ ගෙඩි දැමූ බව දනිමි. තිගෙන් අනිකක් විචාරමි. කවර කාරණයකින් නුඹ නග්න වූවාද?”

“මිත්‍රයන්ගේ සමාගමක් විය. නෑයන්ගේ රැස්වීමක් විය. සැමියා සහිතවූ තීද කැඳවන ලද්දී විය. මම වනාහි නොකැඳවන ලදිමි.

“ඒ තී නොදැනුවත්වම තිගේ වස්ත්‍රයක් සොරාගතිමි. ඒ අකුශල කර්මයාගේ විපාකයෙහි මම නග්නවීමි.”

“තී මගේ වස්ත්‍රය සොරකම් කෙළෙහිය යන මේ සියල්ල මමත් දනිමි. වෙනත් කරුණක් තිගෙන් මම අසමි. කවර කර්මයකින් ශරීරයෙන් අශුචි ගඳ හමන්නේද?”

“තීගේ සුවඳද අළුත් වටිනා මල්මාලාවක්ද විලවුන්ද අශුචි වලෙක බහාලීමි. මා විසින් ඒ පාපකර්මය කරණලදී. ඒ අකුශල කර්මයාගේ විපාකයෙන් අශුචි දුගඳ හමන ශරීර ඇතිවීමි.

“තී විසින් කරණලද ඒ පාප කර්මය සැබෑය. එය මමත් දනිමි. තිගෙන් අනිකක්ද විචාරමි. තී කවර හේතුවකින් දුක්පත් වූයෙහිද?”

“ගෙයි යම් ධනයක් විද්‍යමාන වීද, එය දෙදෙනාටම සමාන විය. දාන වස්තුව ඇති කල්හි තමහට පිනක් නොකෙළෙමි. ඒ අකුශල කර්ම විපාකයෙන් මම දුක්පත් වීමි.”

“ඒ කාලයෙහිම තී මට මෙසේ කීය. පව්කම් සේවනය කෙරෙහි පව්කම්වලින් සුගතිය සුවසේ ලැබිය හැකි නොවේමය.

“තී මා විරුද්ධ වශයෙන් සැළකුවෙහිය. නැවත මට ඊර්ෂ්‍යා කෙළෙහිය. ලාමක කර්මයන්ගේ යම්බඳු විපාකයක් වේද එය බලව,

“තිගේ ගෘහ දාසියෝද එම ආභරණයෝත් වූවාහුද මේ ආභරණද ඒ දාසියනුත් අනික් ජනයෝද පරිභොග කෙරෙත්, භෝග සම්පත් සදාකාලික නොවෙත්,

“දැන් භූත නම් පුතාගේ පියතෙමේ සල්පිළෙන් ගෙදර එන්නේය. තිට කිසිවක් දෙන්නේ නම් යෙහෙක. ඒතාක් මෙතනින් නොයව,

“නග්නවූ දුර්වර්ණ ශරීර ඇත්තාවූ කෘශවූ ඉල්ප ගිය නහර වැල් ඇත්තියක් වීමි. මෙය ස්ත්‍රීන්ට ලජ්ජාවෙක, භූත නම් පුත්‍රයාගේ පියතෙමේ මා නොදකීවා.”

“එසේ නම් යමක් හේතුකොට ගෙන සියලු කාම සැපතින් සමෘද්ධ වූවා සුවපත් වන්නේද එබඳුවූ කුමක් තිට මම දෙම්ද, තිට මම මේ කාලයෙහි කිනම් උපකාරයක් කරම්ද?”

“භික්ෂු සංඝයා කෙරෙන් සතරනමක්ද පුද්ගල වශයෙන් භික්ෂු සතර නමක්දැයි භික්ෂූන් අට නමක් වළඳවා මට පින් දුන මැනව. එසේ කළ කල්හි මම සුවපත් වූවා සියලු කාමයෙන් සමෘද්ධවූවා වන්නෙමි.”

“ඕතොමෝ මැනවැයි පිළිවදන්දී භික්ෂූන් අටනමක් වළඳවා වස්ත්‍රවලින් හඳවා ඈට පින්දුනි.

දීමට අනතුරුවම විපාක උපනී. නානාප්‍රකාර දිව්‍ය භොජන සමානවූ භොජනද, දිව්‍ය වස්ත්‍ර සමාන වස්ත්‍රද නොයෙක් පාන වර්ගද උපන, දානයාගේ මේ විපාකයයි.

පසුව පිරිසිදු ශරීර ඇතිව පිරිසිදු වස්ත්‍ර හැඳ කසී සලු වලටත් වඩා උතුම් වස්ත්‍ර දරන්නීව විසිතුරු වස්ත්‍රාභරණ ඇතිව පැමිණ සිටියාය.

“පින්වත් දෙව්දුව, යම්බඳුවූ තී විශිෂ්ටවූ ශරීර වර්ණයෙන් ඔෂධීතරුව මෙන් සියලු දිශාවන් බබුළුවමින් සිටින්නෙහිය.

“කවර හේතුවකින් තිගේ මෙබඳුවූ ශරීර වර්ණයක් ඇතිවීද, කවර කුශල විශේෂයෙන් තට මෙතැන්හි නිපදීද, තිට සිත් පිනවන වස්තු ලැබෙත්ද?”

“මහත් ආනුභාව ඇති දේවතාව, තිගෙන් විචාරමි. මිනිස්වූවා කිනම් පිනක් කළේද? කවර කුශල හේතුවකින් මෙසේ දිලිසෙන ආනුභාව ඇත්තීද තීගේ ශරීර වර්ණයද සියලු දිගුන් බබුළුවයි.”

“පූර්ව ජන්මයෙහි මම මත්තා නම් වීමි. තී තිස්ස නම් විය. තීට සම හිමියෙක් ඇත්තියක් වීමි. පව්කම් කොට මේ මිනිස් ලොවින් ප්‍රේත ලෝකයට පැමිණියා වෙමි.”

“නැගණිය තී විසින් දෙනලද දානය හේතුකොට ගෙන බිය නැතිව සතුටුවෙමි. සියලු නෑයන් සමග බොහෝ කලක් මුළුල්ලෙහි ජීවත්වෙව.

“සුන්දරිය, ලෝභ ද්වේෂ සහිතවූ මසුරුමලය දුරු කොට මෙහිදී ධර්මයෙහි හැසිර දන්දී ශොක රහිතවූ රජස් නැති දිව්‍යස්ථානයවූ කාමභොගීන්ගේ වාසස්ථානවූ දෙව් ලොවට නින්දා නැතිව පැමිණෙව.”

“කළුවූ නපුරු ශරීරවර්ණ ඇති කර්කශ ශරීරයක් ඇති. පිඟුවන් ඇස් ඇතියෙහිය. කළුදත් ඇතියෙහිය. තී මනුෂ්‍ය ස්ත්‍රියෙකැයි නොහඟිමි.”

“නන්දසෙනය, මම නන්දා නම්වූ පෙර ජාතියෙහි නුඹගේ බිරින්දවීමි. පව්කම්කොට මේ මිනිස් ලොවින් ප්‍රේත ලෝකයට පැමිණියේ වෙමි.

“කිමෙක්ද කයින් වචසින් මනසින් නපුරුකමක් කරණ ලද්දේද? කවර කර්ම විපාකයකින් ප්‍රේතලෝකයට ගියේද?”

“ක්‍රොධ ඇත්තියක් ද රළුබස් කියන්නියක් ද, නුඹ කෙරෙහි ගරු නොකරන්නියක්ද වීමි. මම ඒ නිරර්ථක වචන කියා මේ මිනිස් ලොවින් ප්‍රේත අපායට පැමිණියේ වෙමි.

“එබැවින් තීට උතුරු සළුව දෙමි. මේ වස්ත්‍රය හැඳගනුව. මේ වස්ත්‍රය හැඳගෙන එව තී ගෙදරට පමුණුවන්නෙමි.

“වස්ත්‍රයද ආහාරපාන වර්ගද ගෙටගියාවූ තී ලබන්නෙහිය. තිගේ පුතුන්ද දක්නෙහිය. යෙහෙළියන්ද දක්නෙහිය.”

“නුඹ විසින් අතින් අතට දෙනලද්ද මට නොපැමිණෙයි. පහකරණලද රාග ඇති බහුශ්‍රැතවූ සිල්වත්වූ භික්ෂූන්ම.

“ආහාරපාන වර්ගයෙන් තර්පනය කරව. මට පින දුන මැනව. එකල්හි මම සියලු කාමයෙන් සමෘද්ධවූවා සුවපත් වන්නෙමි.

“හෙතෙම මැනවැයි ප්‍රතිවචනදී මහත් දානය පැවැත්විය. ආහාරද පාන වර්ගද කෑයුතුදේද වස්ත්‍ර හා සෙනසුන්ද

“කුඩුද සුවඳ ද මල්මාලාද නොයෙක් වර්ගයේ වහන්ද වීතරාගවූ බහුශ්‍රැතවූ සිල්වත් භික්ෂූන්ටදී ආහාරපානයෙන් සතප්පවා ඈට දක්ෂිණාව දුනි.

දීමට අනතුරුවම විපාක උපනී. නානාප්‍රකාර දිව්‍ය භොජන සමානවූ භොජනද, දිව්‍ය වස්ත්‍ර සමාන වස්ත්‍රද නොයෙක් පාන වර්ගද උපන, දානයාගේ මේ විපාකයයි.

පසුව පිරිසිදු ශරීර ඇතිව පිරිසිදු වස්ත්‍ර හැඳ කසී සලු වලටත් වඩා උතුම් වස්ත්‍ර දරන්නීව විසිතුරු වස්ත්‍රාභරණ ඇතිව පැමිණ සිටියාය.

“පින්වත් දෙව්දුව, යම්බඳුවූ තී විශිෂ්ටවූ ශරීර වර්ණයෙන් ඔෂධීතරුව මෙන් සියලු දිශාවන් බබුළුවමින් සිටින්නෙහිය.

“කවර හේතුවකින් තිගේ මෙබඳුවූ ශරීර වර්ණයක් ඇතිවීද, කවර කුශල විශේෂයෙන් තට මෙතැන්හි නිපදීද, තිට සිත් පිනවන වස්තු ලැබෙත්ද?”

“මහත් ආනුභාව ඇති දේවතාව, තිගෙන් විචාරමි. මිනිස්වූවා කිනම් පිනක් කළේද? කවර කුශල හේතුවකින් මෙසේ දිලිසෙන ආනුභාව ඇත්තීද තීගේ ශරීර වර්ණයද සියලු දිගුන් බබුළුවයි.”

“නන්දසෙනය, මම නන්දා නම්වූ පෙර ජාතියෙහි නුඹගේ බිරින්දවීමි. පව්කම්කොට මේ මිනිස් ලොවින් ප්‍රේත ලෝකයට පැමිණියේ වෙමි.

“ගෘහපතිය ඔබ විසින් දෙනලද දානය හේතුකොට ගෙන බිය නැතිව සතුටුවෙමි. සියලු නෑයන් සමග බොහෝ කලක් මුළුල්ලෙහි ජීවත්වෙව.

“ගෘහපතිය, ලෝභ ද්වේෂ සහිතවූ මසුරුමලය දුරු කොට මෙහිදී ධර්මයෙහි හැසිර දන්දී ශොක රහිතවූ රජස් නැති දිව්‍යස්ථානයවූ කාමභොගීන්ගේ වාසස්ථානවූ දෙව් ලොවට නින්දා නැතිව පැමිණෙව.”

“අබරණින් සැරසුනාවූ මට්ටම් කරණලද කුණ්ඩලාභරණ ඇති මාලාවක් දරන්නාවූ රත් සඳුන්වලින් තැවරුණු අවයව ඇති තෝ මේ වන මැද හිස අත් බැඳගෙන හඬන්නෙහිය. කිම තෝ දුකට පැමිණියේ වෙහිද, කවර හේතුවකින් දුඃඛිත වූයෙහිද?”

“මට රනින් කළ පැහැ විහිදෙන කරත්තයක් තිබේ. ඊට රෝද දෙකක් නැත. ඒ දුකින් ජීවිතය හරින්නෙමි.”

“මාණවකය, මට කියව. මම නුඹට රණින් හෝ රිදීයෙන් හෝ මැණිකකින් හෝ රතු කැටයෙන් හෝ කරණ ලද රෝද දෙකක් සොයා දෙමි.”

“සඳ හිරු දෙදෙනා මේ අහසෙහි පෙනෙත්. මාගේ රනින් කළ රථය ඒ රෝද දෙක කරණ කොටගෙන හොබනේ වේයයි” හෙතෙම බමුණාට කීයේය.

“මාණවකය, සඳ හිරු දෙදෙන පතන්නාවූ තෝ බාලයෙකි. නොපැතිය යුතු දෙයක් පතන්නෙහිය. තෝ සඳ හිරු දෙදෙනා නොලද්දාහු නම් මැරෙන්නේයයි, සිතමි.”

“මේ සඳ හිරු දෙදෙනා කෙරෙහි යාම් ඊම් හා පැහැ සටහන්ද වීථි ආදියද පෙනේ. කළුරිය කළ තැනැත්තේ වනාහි නොපෙනෙයි. හඬන්නාවූ අප දෙදෙනා අතුරෙන් කවරෙක් මෝඩද?”

“මාණවකය, තෝ සැබවක්ම කියන්නෙහිය. මෙහි අඬන්නාවූ අප දෙදෙනා අතුරෙන් ඉතා මෝඩවූයේ මා මය. චන්ද්‍රයා ඉල්වා අඬන බාලයකු මෙන් පරලොව ගිය කෙනෙකු පතමින් අඬන්නේ වෙමි.

“මාණවකය, ශෝකයෙන් අඬන්නාවූ මාගේ පුත්‍ර ශෝකය දුරුකළාවූ නුඹ ගිතෙලින් ඉසින ලද ගින්නක් මෙන් පුත්‍ර ශොකාග්නියෙන් ඇවිල ගත්තාවූ මා හට දිය වත්කරන්නාක් මෙන් ශොකාග්නියෙන් හටගත් මාගේ සියලු විඩාව නිවූයේය.

“මාගේ හෘදයෙහිවූ ශොක නමැති හුල උදුරන ලද්දේය. උදුරා දමනලද ශොක නමැති හුල් ඇත්තාවූ ඒ මම නුඹගේ බස් අසා සිහිල්වූයේ වෙමි. නිවියේ වෙමි, මින්පසු ශොක නොකරමි, නොහඬමි.”

“එම්බා තෝ කවරෙක්ද? දෙවියෙක් හෝ ගාන්ධර්වයෙක් වෙහිද? පුරින්දද නම් ශක්‍රයා හෝ වෙහිද, කවරෙකුගේ හෝ පුත්‍රයෙක්ද අපි කෙසේ දැනගනිමුදැයි” ඇසීය.

“බ්‍රාහ්මණය, ඔබ සිය පුතු සොහොනෙහි දවා යම් පුතෙකු නිසා කඳුළු වගුරුවමින් හඬන්නෙහි නම් ඒ නුඹගේ පුත්‍රවූ මම කුශල කර්මයක් කොට තව්තිසා වැසි දෙවියන් හා වාසයට පැමිණියේ වෙමි.”

“සිය ගෙයිදී දෙන්නාවූ ස්වල්පවූ හෝ මහත්වූ හෝ දනක්ද පෙහෙවස් කිරීමක් හෝ එබඳු අන්කිසි කුල කර්මයක් මම නුදුටුයෙමි. කවර කර්මයකින් නුඹ දෙව්ලොව ගියේදැයි” ඇසීය.

“පින්වත් බමුණ, මම ස්වකීය ගෘහයෙහි හටගත් ආබාධ ඇත්තේ එහෙයින්ම දුකට පැමිණියේ දැඩි ගිලන් බැව් ඇතිව දුඃඛ වේදනාවෙන් පීඩිතවූයේ වීමි. එසේවූ මම චතුස්සත්‍යාවබොධ කළ හෙයින් බුද්ධ නම්වූ පහවූ රාගාදී කෙලෙස් ධූලි ඇති සියලු සැක දුරු කළාවූ පිරුණු නුවණ ඇති සුගතයන් වහන්සේ දුටුයෙමි.

“ඒ මම ඉතා සන්තොෂයට හා පැහැදීමට පැමිණි සිත් ඇත්තෙමි, තථාගත බුදුන්ට ඇඳිලි බැඳ වැන්දෙමි. ඒ කුශලකර්මය කළාවූ මම එම පිණින් තව්තිසා වැසි දෙවියන් හා එක්වීමට ගියෙමි.”

“පින්වත්නි, පුදුමයෙකි. පින්වත්නි නොවූ දෙයකි. අඤ්ජලි කර්මයාගේ මෙබඳු විපාකයක් වෙයි, මමද පහන්වූ සිත් ඇත්තෙම් අදම බුදුන් සරණ යෙමි.”

“බමුණ, සතුටු සිත් ඇතිව අදම බුදුන් දහම් සඟුන් සරණයව. එසේම ශික්ෂා පද පසද කඩ නොකොට සමාදන් වෙව. ලෝකයෙහි හිමියන් විසින් නුදුන් දෙය නොගෙන දුරුකරව. මත්පැන් නොබොව, බොරු නොකියව, පර අඹුවන් කරා නොගොස් සිය අඹු සමග සතුටු වෙවයි” කියේය.

“දෙවතාව, තෝ මට වැඩ කැමැත්තෙහිය, දෙවතාව, මට හිත කැමැත්තෙහිය. එහෙයින් නුඹගේ වචනය කරමි. තෝ මට ආචාර්යවෙහිය.

“දිව්‍ය පුත්‍රය, මම බුදුන් සරණ යමි. නිරුත්තරවූ ධර්මය හා නරදේවවූ බුදුන්ගේ සංඝයාද සරණ කොට යමි. වහාම ප්‍රාණඝාතයෙන් වෙන් වෙමි. ලෝකයෙහි හිමියන් විසින් නුදුන් දෙය නොගෙන දුරුකරමි. මත්පැන් නොබොමි. බොරුද නොකියමි. සිය අඹු සමග සතුටු වෙමියි” කීයේය.

“කෘෂ්ණ ගොත්‍ර ඇති වාසුදෙව රජතුමනි, නැගිටිනු මැනවි කුමක් සඳහා නිදන්නෙහිද, නුඹට නිදීමෙන් කුමන වැඩක්වේද, නුඹේ හෘදය වැනිවූ දකුණැස බඳුවූ ස්වකීය සහෝදරවූ යම් ඝත පණ්ඩිතයෙක්වීද ඔහුගේ උමතුව බලවත්වෙයි. කෙශව නම් වාසුදෙවයා සාවා, සාවා කියමින් විලාප කියයි.

“කෙශව නම් වාසුදෙවතෙම ඒ රොහිණෙය්‍ය නම් ඇමතියාගේ වචනය අසා සහෝදර ශෝකයෙන් පෙළෙන ලදුව වෙව්ලමින් නැගී සිටියේය.

“කිමෙක්ද උමතුවූවෙකු මෙන් සියලු මේ ද්වාරවතී නුවර ‘සාවා සාවා’ යයි විලාප කියයිද, කෙබඳු සාවෙකු කැමැත්තෙහිද?”

“රනින් කළාවූද මැණික්වලින් කළාවූද ලෝභයෙන් කළාවූද නැවත රිදීයෙන් කළාවූද සක්පබලුවෙන් කළාවූද සාවෙකු නුඹට කරවන්නෙමි.

“වනය ගොදුරුකොට ඇති අනිකුදු සාවෝද අරණ්‍යයෙහි ඇත්තාහ. ඔවුනුත් නුඹට ගෙනෙන්නෙමි. කෙබඳු සාවෙකු කැමැත්තෙහිද?”

“කෙශව නම් වාසුදෙවය, පොළොව ඇසුරුකොට ඇති යම් සාවෝ වෙත්ද, ඒ සාවුන් මම නොකැමැතිවෙමි. සඳමඬලෙන් සාවෙකු කැමැත්තෙමි. ඒ සාවා මට ගෙන දෙව.

“ඤාති සහෝදරය, සඳමඬලෙන් සාවා කැමැත්තෙහිය, නොපැතිය යුත්තක් පතයි. ඉතා මිහිරි ජීවිතය හරින්නෙහියයි ඒ මම සිතමි.”

කෘෂ්ණ ගොත්‍රවත් මහරජ යම්සේ අන්හට අනුශාසනා කෙළෙහිද, මෙසේ දන්නෙහි නම් කවරහෙයකින් පෙර මළ පුතෙකු සඳහා අදත් ශොකකෙරෙහිද,

“උපන්නාවූ මාගේ පුත්‍රතෙම නොමැරේවා යන යමක් මිනිසෙකු විසින් හෝ අමනුෂ්‍යයෙකු විසින් හෝ නොලැබිය හැකිවේද, ඒ නොලැබිය හැකිදේ කවර හේතුවකින් ලැබිය හැකිද?”

“කෘෂ්ණය, පරලොවගිය යම් පුතෙකු සඳහා ශොක කරයිද. ඔහු පමුණුවාගන්ට මන්ත්‍ර ප්‍රයොගයකින් හෝ මුල් බෙහෙතකින් හෝ නානාවිධ ඖෂධ වර්ගවලින් හෝ ධනයකින් හෝ නොහැකිය.

“මහත්ධන ඇත්තාවූද මහත් භොග සම්පත් ඇත්තාවූද සියලු රට ඇත්තාවූද බොහෝ ධනධාන්‍ය ඇත්තාවූද යම් ක්ෂත්‍රිය කෙනෙක් ඇද්ද ඔහු තුමූත් ජරාමරණ රහිතයෝ නුවූහ.

“ක්ෂත්‍රියයෝය, බ්‍රාහ්මණයෝය, වෛශ්‍යයෝය, ශුද්‍රයෝය, සැඩොල් හා කසල සොධකයෝය. මෙකී ක්ෂත්‍රියාදීහුද අන්‍යයෝද ඔවුහුත් ජාතිය නිමිත්තකොට ජරාමරණ රහිතයෝ නුවූහ.

“යමෙක් තුමූ බ්‍රහ්මයා විසින් සිතනලද හෝ කියන ලද අංග සයෙන් යුක්තවූ වෙදය හදාරත්ද විද්‍යාඥානයෙන් යුක්තවූ මොව්හුද සෙස්සෝද යන ඔවුහුත් අජරාමර නොවූහ.

“සන්සුන් ස්වභාව ඇති තැන්පත් සිත් ඇති තපොගුණ ඇති හික්මුනාවූ යම් ඍෂීහුවෙත්ද ඔව්හුද සුදුසු කාලයෙහි ශරීරය හැර දමත්.

“වඩනාලද සිත් ඇතිව වාසය කරන්නාවූ අර්හත් ඵලය පිණිස කටයුතුකොට නිමකළාවූ ආශ්‍රව රහිතයෝද කුශලාකුශලයන් ක්ෂයකිරීමෙන් මේ ශරීරය හැර දමත්.

“ගිතෙල් ඉසින ලද ගින්නක් මෙන් ශොකාග්නියෙන් ගිනි ගත්තාවූම මා ජලය වත්කරන්නෙකු මෙන් සියලු චිත්ත දාහය, නිවන්නේය.

“මාගේ හෘදය ආශ්‍රය කළ ශොක නමැති හුල උගුලන ලද්දේය. යමෙක් ශෝකයෙන් පීඩිතවූ මාගේ පුතා නිසාවූ ශෝකය දුරු කළේද,

“ඒ මම ඉදිරුණු ශොක නමැති හුල් ඇත්තේ වෙමි. සිහිල් වූයේ වෙමි. නිවුනේ වෙමි. පින්වත් මාණවකය නුඹේ වචන අසා ශොක නොකරමි, නොහඬමි.

“ඝත පණ්ඩිතතෙම වැඩිමල් සොහොයුරා පුත්‍ර ශෝකයෙන් මුදාලුවාසේ සප්‍රාඥවූ අනුකම්පාකාරීවූ යම් කෙනෙක්වෙත්ද ඔව්හු මෙසේ කරත්.

“ඝත පණ්ඩිතතෙම වැඩි මහළු සහෝදරවූ වාසු දෙව රජු යහපත් වචනයෙන් නිශ්ශෝකයට පැමිණ වූවාක් මෙන් යමෙකුට මෙබඳුවූ ඇමතියෝ සේවකයෝ වෙත්ද ඔහුට ශොක කොයින්ද”

“වෙන්ව පෙනෙන ඉලඇට ඇත්තේ, කෘශව නිර්වස්ත්‍රවූවාය. දුර්වර්ණ වූවාය. නහර වැල් ඉල්පී ගියාය. මෙහි සිටින තොප කවරෙක්ද?”

“ස්වාමීනි, මම නපුරු ගති ඇති යම් ලෝකයෙහිවූ ප්‍රේතයක් වෙමි. පාප කර්මයක් කොට මෙයින් ප්‍රේතලෝකයට ගියේ වෙමි.

“කිමෙක්ද කයින් වචසින් මනසින් නපුරුකමක් කරණ ලද්දේද? කවර කර්ම විපාකයකින් ප්‍රේතලෝකයට ගියේද?”

“දසන්ත නම් රජුන්ගේ එරකච්ඡයයි ප්‍රසිද්ධවූ නුවරක් ඇත ඒ නගරයෙහි පෙර සිටුකෙනෙක් වීමි. ධනපාල සිටුයයි මහජනයෝ දනිත්.

“මට අමුරන් පිරූ ගැල්වාහ අසූවක් විය. මට බොහෝ වූ රත්රන්ද, මුතුද වෛඩූර්යය මැණික්ද බොහෝවූහ.

“එපමණ මහා ධනවතෙක්වූද, මට දන්දීමට ප්‍රියයක් නොවීය. යාචක ජනයෝ මා නොදකිත්වායි ගෙදොර වසාගෙන අනුභව කරමි.

“ශ්‍රද්ධානැත්තෙක්ද, මසුරෙක්ද, තදමසුරෙක්ද බියෙන් තර්ජනය කරන්නෙක්ද වීමි. දන් දෙන්නාවූද, පින්කරන්නාවූද, බොහෝ සත්වයන් වැළැක්වීමි.

“දන්දිමේ ඵලයක් නම් නැත. සීලයක හික්මීමේ කෙසේනම් විපාකයක් ලැබේද, පැන් පොකුණු හා ලිංද රෝපනය කරණ ලද්දාවූ උයන් වතුද, පැන්ශාලාද යා නොහැකි තන්හි ඒදඬුද වනසාලීමි.

“ඒ මේ නොකළ කුසල් ඇතිව කරණලද අකුසල් ඇතිව එයින් චුතව, ප්‍රෙතයොනියෙහි උපන්නේ සා පිපාසායෙන් මඩනා ලද්දේ වෙමි.

“යම් දිනක මම කළුරිය කෙළෙම්ද එතැන් පටන් පස් පනස් අවුරුද්දක් මුළුල්ලෙහි ආහාර අනුභවයක් හෝ පැන් පීමක් හෝ නොම දනිමි.

“යම් ශීලාදී හික්මීමක් වේද, එය මහත් වැනසීමක් වේයයිද, යම් වැනසීමක් වේද, එය ශීලාදී හික්මීමයයිද සිතීමි.

“යම් දානවස්තු පරිත්‍යාග නොකිරීමක්වේද, එය මහත් වැනසීමකැයි ප්‍රෙතයෝම දනිත්. මම පෙර බොහෝ ධනය ඇති කාලයෙහි පින් කිරීමෙන් වැළකුණෙමි. දානවස්තු විද්‍යමානකල්හි තමහට පිහිට නොකෙළෙමි. ස්වකීය කර්මවිපාකයට පැමිණියාවූ ඒ මම දැන් පසුතැවිලි වෙමි.

“සිව් මසකින් මතු මාගේ කාලක්‍රියාව වන්නේය. මම ඒකාන්තයෙන් කටුකවූ දරුණුවූ අවීචි මහ නිරයෙහි වැටෙන්නෙමි.

“කොන් සතරක් ඇත්තේය. දොරටු සතරක් ඇත්තේය. ප්‍රමාණ කරණ ලදුව කොටස් වශයෙන් බෙදන ලද්දේය. යකඩ ප්‍රාකාරයකින් වට කරණ ලද්දේය. යකඩ පියනකින් වසන ලද්දේය.

“ඒ අවීචි මහ නරකයෙහි යකඩින් වූ භූමිය දිලිසෙන්නේය. මහත් ගිනි දැලින් යුක්තය. හැමතන්හි හාත්පස යොදුන් සියයක් තැන පැතිර සිටී.

“මම ඒ මහා නරකයෙහි බොහෝ කලක් මුළුල්ලෙහි දුක් වේදනාව විඳින්නෙමි. මාවිසින් කළ පාප කර්මයාගේ ඵලයක් ඇත්තේය. ඒ හේතුවෙන් මම බොහෝ කොට ශොක කරමි.”

“එහෙයින් තොපට කියමි. යුෂ්මතුන්ලාට යහපතක් වේවා. මෙතන්හි යම් පමණ ජනයෝ රැස්වූවෝ වෙත්ද, ප්‍රකට වශයෙන් හෝ ඉදින් රහසිගතව හෝ ලාමකවූ අකුශල කර්මය නොකරව්.

“ඉදින් ඒ ලාමක කර්මයක් කරන්නහු නම් දැන් කරව් නම් අහස නැගීවත් යන්නාවූ තොපට දුකින් මිදීමක් නැත්තේය.

“මවුට ආදර ඇත්තෝ වව්. මවු පියන්ට ගරු කරන්නෝ වව්. කුලදෙටුවන් පුදන්නෝ වව්. මහණුන් පුදන්නෝ වව් බමුණන් පුදන්නෝ වව්. මෙසේ කොට ස්වර්ග ලෝකයට පැමිණෙන්නටය.”

“ස්වාමීනි වස්ත්‍ර සහිතවූ කෘශවූ පැවිද්දෙක් වූයෙහිද කවර හේතුවකින් රාත්‍රියෙහි කොහියේද, ඒ කරුණ මට කියනුමැනව. හැකි වන්නෙමු නම් නුඹට සියලු භොගයෙන් වස්තුව සම්පාදනය කරන්නෙමි.

“සියලු තන්හි ප්‍රකටවූ බරණැස් නුවරක් ඇත. ඒ නගරයෙහි මම මහත් සම්පත් ඇති නිහීන සිත් ඇති දන් නොදෙන්නාවූ කාය සැපතෙහි ගිජු සිත් ඇති ගෘහපතියෙක් වීමි. දුශ්ශීල කර්මයෙන් ප්‍රෙතලෝකයට පැමිණියේ වෙමි.

“ඒ මම ඒ යථොක්ත පාපකර්ම හේතුකොට ගෙණ ඉදිකටුවලින් විදින්නාසේ සාගින්නෙන් පීඩිත වූයේ වෙමි. එහෙයින්ම කිසි ආහාරයක් ප්‍රාර්ථනාකොට නෑයන් සමීපයට යමි. දන් නොදෙන සුල්ලෝ පරලොවදී දානයාගේ විපාකයට යයි නොම අදහත්.

“මාගේ දියණිතොමෝද මවුපියන් උදෙසාද මුතුන් මී මුතුන් උදෙසාද දන් දෙන්නෙමැයි නිතර කියයි. දානවස්තු සදා බමුණන් වළඳවන්නී වෙයි. මම අන්ධකවින්ද නම් නුවරට කෑමට යමි.”

අජාසත් රජතෙම ඒ ප්‍රෙතයාට මෙසේ කීය. “ඒ දානයද අනුභවකොට වහා එන්නෙහිය. මමත් පූජාවක් කරන්නෙමි ඉදින් කිසි කරුණක් ඇත්නම් ඇදහිය යුතුවූ ඒ හේතුයුක්ත වචනය මට කියව එය මම අසමි.”

“එසේයයි” කියා ඒ වළඳවන තැනට ගියේය. බත බමුණෝ වැළඳුවාහුය. දක්ෂිණාර්හයෝ නොම වැළඳුවාහුය. නැවත අනික්වර රජගහනුවරට ආපසු ආයේය. රජහුගේ ඉදිරියෙහි පහළවිය.

රජතෙම නැවතද පැමිණියාවූ ප්‍රෙතයා දැක “මමත් කෙබඳු දානයක් දෙන්නෙම්දැයි” කීය. යම් කරුණකින් නුඹ බොහෝ කලක් මුළුල්ලෙහි සම්පතින් සෑහෙන්නේ වෙහිද ඉදින් එබඳු කිසිකාරණයක් ඇත්නම් එය මට කියව.”

“පින්වත් රජතුමනි බුදුන්ද සංඝයාද ආහාරයෙන් හා පානවර්ගයෙන්ද වළඳවා සිවුරෙන්ද පූජාකොට ඒ පින මා පිණිස දුන මැනව. එසේ කළකල්හි මම බොහෝ කල් මුළුල්ලෙහි සෑහීමට පත්වන්නෙමි.”

“ඒ වචනයෙන් රජතෙම එකෙණෙහිම නික්ම උදාරවූ දානය සියතින් සංඝයාට දී තථාගතයන් වහන්සේට ප්‍රවෘත්තිය සැළකෙළේය. ඒ ප්‍රෙතයාටද පින් දුනි.

පුදන ලද්දාවූ ඒ ප්‍රෙතතෙම ඉතාමත් බබළමින් රජුගේ ඉදිරියෙහි පහළවිය. “මම උතුම් ඍද්ධියට පැමිණියාවූ දෙවියෙක් වෙමි. මහා ආනුභාව සම්පත්තියෙන් සමවූ මනුෂ්‍යයෝ නොවෙත්.

“මගේ අප්‍රමාණවූ මේ දිව්‍යානුභාවය බලනු මැනවි. නුඹ විසින් ආර්ය සංඝයාට මහ දන් දී මට පින් පමුණුවන ලදී. මිනිස්දෙවිවූ මහරජ සැමකල්හි නිරන්තරයෙන් බොහෝ දාන වස්තුවෙන් පිනවන ලද්දාවූ මම සුවපත්වූයේවෙමි.”

“වෙළඳාමෙන් ධනය හැර ගෙන යන්නාවූ අපි යම් කරුණක් පිණිස කාම්බෝජ රටට යමුද, මේ දෙව් පුත්තෙම කැමති සම්පත් දෙන්නේ වෙයි. මේ දිව්‍යපුත්‍රයා ගෙනයන්නෙමු.

“මේ දෙවියා යාඥා කිරීමෙන් හෝ මැඩ බලාත්කාරයෙන් හෝ අල්වාගෙන සැප යහනකට නංවාගෙන ද්වාරවතී නුවරට වහායමු.

“යම් ගසක්හුගේ සෙවනෙහි හිඳිනේ හෝ නිදන්නේ හෝ වේද, ඒ රුකගේ අත්ත නොබිඳින්නේය. යම්හෙයකින් මිත්‍රද්‍රෝහය ලාමකවේද එහෙයිනි.

“පින්වත් අංකුරය යම් ගසක්හුගේ සෙවනෙහි හිඳිනේ හෝ නිදන්නේ හෝ වේද එබඳු දැව සම්භාරයකින් ප්‍රයෝජනයක් වේනම් ඒ රුකේ කඳ පවා කපාගන්නේය අතු ආදිය ගැන කියනුම කවරේද,

“යම් ගසක සෙවනයට හිඳිනේ හෝ නිදන්නේ හෝ වේද, ඒ ගසේ කොළ පතක් පමණවත් නොකඩන්නේය. ශාඛාදිය කැඩීම් ගැන කියනුම කවරේද, එසේ සින්දේනම් ලාමක මිත්‍රද්‍රොහියෙක් වන්නේය.

“යම් ගසක සෙවන යට හිඳින්නේ හෝ නිදන්නේ හෝ වේද, එබඳු ප්‍රයෝජනයක් ඇත්තේ නම් මුලුත් සමගම රුක උදුරන්නේය.

“පුරුෂයෙක්තෙම යමෙකුගේ ගෙයි එක රැයක් පමණවත් වසන්නේද, යමෙකු සමීපයහි ආහාරපාන වර්ග ලබන්නේද, ඒ පුරුෂයාට සිතින්වත් නපුරක් නොසිතන්නේය. බුද්ධාදී උතුමන් විසින් කෙළෙහිගුණ සැළකීම වර්ණනා කරණලදී.

“යමෙක්හුගේ ගෘහයෙහි එක රැයක් පමණවත් යමෙක් වාසය කරන්නේද, ආහාරයෙන් හා පානවර්ගයෙන් උපස්ථාන කළේද, ඕහට සිතින්වත් අයහපතක් නොසිතන්නේය. අහිංසක හස්තය තෙමේ ඒ මිත්‍රද්‍රෝහි පුද්ගලයා විනාශ කරයි.

“යම් පුද්ගලයෙක්තෙම පෙරකාලයෙහි කරණලද උපකාර ඇත්තේ පසුකලෙක නපුරකින් පෙළාද උපකාර කිරීමට යෙදූ අත නසන පුරුෂයෙක්වේද, ඒ පුරුෂතෙම යහපත නොදකී.

“මම දෙවියෙකු විසින් හෝ මනුෂ්‍යයෙකු විසින් හෝ අතිශයින් මැඩ පැවැත්විය නොහැකි වෙමි. දිව්‍ය මනුෂ්‍ය ඓශ්චර්යයකින් හෝ මැඩලිය නොහැක්කේ වෙමි. මම උත්තම ඍද්ධියට පැමිණි යක්ෂයෙක් වෙමි. සැනෙකින්ම දුරටද යන්නේ වෙමි. රූප සම්පත්තියෙන් හෝ ශරීර ශක්තියෙන් යුක්තවූයේ වෙමි.

“යුෂ්මත්හුගේ දකුණත හැමලෙසින් රන්වන් වෙයි. මිහිරි රස වැහෙන්නාවූ ධාරා ඇඟිලි පසක් ඇත්තේය. නන්වැදෑරුම් රසයෝ වැගිරෙත්. නුඹ ශක්‍රයායයි මම සිතමි.”

“ප්‍රකට දෙවියෙක් නොවෙමි. ගන්ධර්ව කායික දෙවියෙක්ද නොවෙමි. පුරින්දද නම්වූ ශක්‍රදෙවෙන්ද්‍රයාද නොවෙමි. පින්වත් අංකුරය, භෙරුව නුවරින් චුතව මෙහි උත්පත්ති වශයෙන් පැමිණියාවූ ප්‍රේතයෙකැයි දනුව”

“නුඹ පෙර ආත්මභාවයෙහි භෙරුව නගරයෙහි කෙබඳු ශීල ඇත්තෙක්වීද, කෙබඳු සමාචාර ඇත්තෙක් වීද, කෙබඳු බ්‍රහ්මචර්යාවක් හේතුකොටගෙන යුෂ්මතුන්ගේ අත්හි ප්‍රත්‍ය ඵලය දැන් නිපදීද?”

“පෙර එක්කලෙක්හි මම භෙරුව නුවර සන්නාලියෙක් වීමි. ඉතා දුකසේ දිවි පැවැත්ම ඇති බැගෑපත් කෙනෙක් වීමි. දන්දීමට මට කිසිවක් නැත.

“කර්මඵල විශ්වාශයෙන් යුක්තවූ දන්දීමෙහි ස්වාමීවූ පෙර කරණ ලද පින් ඇති පාපයට පිළිකුල් කරණ සුළුවූ අසය්හ සිටුහුගේ ගෙය සමීපයෙහි මාගේ ගෙය හෝ කර්මාන්තශාලාව විය.

“එතැනට නොයෙක් ගොත්‍ර ඇති යාචක ජනයෝද ගුණ කියා ඉල්වන්නෝද පැමිණෙත්. ඔව්හු අසය්හ සිටුහුගේ ගෘහය මා විචාරති”

“නුඹට යහපතක් වේවා. දානය කොතැන්හි දෙනු ලැබේද, කොතැන්හි යමුද ඔවුන් විසින් විචාරණ ලද්දාවූ මම අසය්හ සිටුවරයාගේ ගෘහය කියමි.

“අසය්හ සිටුවරයාගේ මේ නිවාසයෙහි දන් දෙනු ලැබේ මෙතනට යව. යුෂ්මතුන්ට සෙතක් වේයයි” දකුණත දිගුකොට කීවෙමි.

“ඒ හේතුවෙන් අත දැන් කැමති කැමති සම්පත් දෙන්නේ වෙයි ඒ හේතුකොට අතින් මිහිරි රස වෑහෙන්නේ වෙයි. ඒ උතුම් හැසිරීම් හේතුවෙන් මාගේ අතෙහි පුණ්‍ය විපාකය පහළ වෙයි.”

“නුඹ කිසිවෙකුට සිය අතින් නුදුන්නෙහිය. අනිකෙකුගේ දානය අනුමෝදන් වෙමින් අතදිගු කොට නොකීයෙහිය.

“ඒ හේතුවෙන් අත දැන් කැමති කැමති සම්පත් දෙන්නේ වෙයි ඒ හේතුකොට අතින් මිහිරි රස වෑහෙන්නේ වෙයි. ඒ උතුම් හැසිරීම් හේතුවෙන් මාගේ අතෙහි පුණ්‍ය විපාකය පහළ වෙයි.”

“යම් ඒ අසය්හ සිටුකෙනෙක් පහන් සිත් ඇතිව සිය අතින් මහදන් දුන්නේද හෙතෙම මිනිසත් බව හැරපියා කෙබඳු තැනකට ගියේද

“බුදුරජාණන් වහන්සේ දන්නා යාම හෝ ඊම මම නොදනිමි. අසය්හ තෙම ශක්‍රයාගේ සහවාසයට ගියේයයි වෛශ්‍රවනයා සමීපයෙහිදී ඇසුවෙමි.

“යහපත කිරීමට සුදුසුමය සම්පත් බල පරිද්දෙන් දානය දීමට සුදුසුමය. කැමති සම්පත් දෙන අත දැක කවරෙක් පින් නොකරන්නේද,

“ඒ එසේමැයි ඒ මම මේ වාලුකා කාන්තාරයෙන් පහව ගොස් ද්වාරවතී නුවරට නැවත පැමිණ යම් පිනක් මට සැප දෙන්නේද, ඒ දානය දෙන්නෙමි.

“ආහාරයද පානවර්ගද වස්තු හා සෙනසුන්ද දෙන්නෙමි, පැන් හල්ද ළිංද දුර්ගමස්ථානයන්හි හේදඬුද පිහිටුවන්නෙමි.

“කවර හේතුවකින් තොපගේ ඇඟිලි කුණුව වකුටුවීද මුහුණද විරූප කෙළේද ඇස්වලින් අශූචි වගුරුවන්නේද තා විසින් කෙබඳු පවක් කරණ ලද්දේද?”

“සිරුරෙන් රැස්විහිදුනාවූ ගෘහපතියෙක්වූ ගෘහවාසීවූ ඒ අසය්ය සිටුහුගේ දන්දෙන තැන දන්දීමෙහි මම අධිකාරියෙක් කරණ ලද්දේ වෙමි.

“එහි ආහාරයෙන් ප්‍රයෝජන ඇතිව පැමිණියාවූ යාචකයන් දැක එකත් පසෙක ඉවත්වී මුව හකුළුවා ගැනීම කෙළෙමි.

“එහෙයින් මාගේ ඇඟිලි වකුටු වූහ. මුහුණද විකාරයෙන් හැකුළුනේ විය. ඇස්ද අශූචි වගුරත්. මා විසින් මෙබඳු පවක් කරණ ලද්දෙමි.”

“නින්දිත පුරුෂය, තෝ යම් හෙයකින් අනුන්ගේ දානයෙහි මුව හකුළුවා ගැනීම කළෙහිද යුතුවූම කරුණෙන් තාගේ මුහුණද හැකිළී ගියාක් මෙන් කරණලදී. ඇස්ද අශුචි වගුරත්.

“ආහාරපානද කෑ යුතු දේද වස්ත්‍ර හා සෙනසුන්ද යන දානය දෙන්නාවූ පුරුෂතෙමේ අනුන් විසින් සිදු කළ යුත්තක් කොට කෙසේ නම් කරන්නේද?”

“ඒ එසේමැයි ඒ මම මේ වාලුකා කාන්තාරයෙන් පහව ගොස් ද්වාරවතී නුවරට නැවත පැමිණ යම් පිනක් මට සැප දෙන්නේද, ඒ දානය දෙන්නෙමි.

“ආහාරයද පානවර්ගද වස්තු හා සෙනසුන්ද දෙන්නෙමි, පැන් හල්ද ළිංද දුර්ගමස්ථානයන්හි හේදඬුද පිහිටුවන්නෙමි.

ඒ අංකුරතෙම ඒ මරු කතරින් නික්මී ද්වාරවති නුවරට පැමිණ යම් දානයක් තමහට සැප එළවන්නේද ඒ දානය පිහිට විය.

පහන් සිතින් ආහාරද පාන වර්ගද වස්ත්‍ර හා සෙනසුන්ද දුන්නේය. පැන්හල්ද ළිංද පිහිටවී.

“කවරෙක් සාගිනි ඇත්තේද, කවරෙක් පිපාසා ඇත්තේද කවරෙක් වස්ත්‍ර වැළඳ ගන්නේද, රථයුග වාහනයෝ විඩාවට පැමිණියෝ වෙත්ද, මේ වාහන සමූහයෙන් රුචි වාහනයක් යොදත්වා.

“කවරෙක් තෙම කුඩ කැමති වේද, කවරෙක් තෙම සුවඳ ද මල් මාලාද කැමතිද, කවරෙක් වහන් කැමතිද, මෙසේ වනාහි ඒ අංකුරයාගේ නිවසෙහි කපුවෝද අරක්කැමියෝද සුවඳ දෙන්නෝද හැමකල්හිම සවසද උදයද ඝොෂා කරත්.

“අංකුරතෙම සුවසේ සයනය කෙරේයයි ජනතෙමේ මා දනියි. සින්ධකය යම් හෙයකින් යාචකයන් නොදක්නෙම්ද දුකසේ නිදමි.

“අංකුරතෙම සුවසේ සයනය කෙරේයයි ජනතෙම මා දනියි සින්ධකය ස්වල්පවූ ගුණ කියා ඉල්වන ජනයා ඇතිකල්හි වනාහි දුකසේ සයනය කරමියි.

“තවුතිසා වැසි දෙවියන්ටද සියලු ලෝකයාටද ඊශ්වරවූ සක්දෙව් රජතෙම නුඹට වරයක් ඉදින් දෙන්නේ නම් ප්‍රාර්ථනා කරන්නාවූ නුඹ කෙබඳු වරයක් පතන්නේද.

“තව්තිසා වාසී දෙවියන්ට ස්වාමීවූ සක්දෙව් රජ මට වරයක් ඉදින් දෙන්නේ නම් උදය කාලයෙහි නැගීසිටියාවූම මට සූර්යොදය කාලයෙහි දෙව්ලොවට ඇතුළත්වූ ආහාරයෝ උපදින්නාවූ නම් යාචකයෝ සිල්වත්වන්නාහු නම් දන්දෙන්නාවූ මාගේ දාන වස්තුව ක්ෂය නොවේ නම් මම දන්දී පසු තැවිලි නොවෙන්නෙම් නම් දන් දෙමින් සිත පහදවන්නෙම් නම් මෙබඳුවූ වරය ශක්‍රයාගෙන් ප්‍රාර්ථනා කරමි.

“සියලු ධනයත් අන්හට නොදෙන්නේය. දානයද දෙන්නේය. ධනයද දකින්නේය එහෙයින්ම දීමට වඩා ධනයම ශ්‍රේෂ්ඨවෙයි. අධික කොට දීමෙන් කුලයෝ නොපවතිත්.

“පණ්ඩිතයෝ නොදීමද පමණ ඉක්මවා දීමද නොපසසත්. එහෙයින් දීමට වඩා වස්තුව රැකීමම උතුම් වේ සමවිදියෙන් දීම නොදීම දෙක්හි පවත්නේය. එය බුද්ධිමතුන්ගේ ධර්මය වේ.

“එම්බල මාණවකය, මම දෙන්නෙම්මය සන්හුන් කාය වාක් මනො සමාචාර ඇති සත්පුරුෂයෝ මා ආශ්‍රය කරන්නාහුය. පහත් ස්ථානයන් මනාව පුරවමින් වර්ෂා කරණ මහාමේඝය මෙන් සියලු යාචක ජනයන්ගේ අදහස සම්පූර්ණ කරන්නේ නම් යෙහෙක.

“සිඟන්නන් දැක යමෙකුගේ මුඛවර්ණය පහදීද දන්දී සතුටු සිත් ඇතිවේද, ඒ ගෙයි වසන්නාහට සැපවේ.

“යාචකයන් දැක යමෙකුගේ මුඛවර්ණය පහදීද දන්දී සතුටු සිත් ඇතිවේද, මෝතොමෝ කුශලයාගේ පිරීම වේ.

“දන්දීමෙන් පෙරම සතුටු සිත් ඇතිවේද, දන්දෙමින් සිත පහදවන්නේද දන්දී සතුටු වේද, මෝතොමෝ පුණ්‍යයාගේ සම්පත්ති යයි.

“දානාධ්‍යාශය ඇති අංකුර රජුගේ ගෘහයෙහි ගැල් හැටදාහක ආහාර සත්ව සමූහයාට නිතර දෙනු ලැබේ.

“මහායාගයයි සංඥා කරණ ලද දානයෙහි යෙදුනාවූ නොයෙක් වර්ණ කොඩොල් දැරූ තුන් දහසක් පමණ භත්තකාරකයෝ අංකුර රජු නිසා ජීවත් වෙත්.

“පැළඳගත් මාණික්‍ය කුණ්ඩලාභරණ ඇති සැටදහසක් තරුණ පුරුෂයෝ අංකුරයාගේ මහා දානයෙහි දර පලත්.

“අංකුරයාගේ දානයෙහි සර්වාලංකාරයෙන් සැරසුනාවූ සොළොස් දහසක් ස්ත්‍රීහු කුලුබඩු පිටි කරත්.

“අංකුරයාගේ මහාදානයෙහි සියලු අලංකාරයෙන් සැරසුනාවූ සොළොස් දහසක් ස්ත්‍රීහු හැඳිගෙන පැමිණ සිටියාහ.

“අංකුර රජතෙමේ බොහෝ දාන වස්තු නොයෙක් ජනයන්ට බොහෝ කලක් මුළුල්ලෙහි ඉතා උසස්ව දුන්නේය. සකස් කොටද සිතින්ද ගරුබුහුමන් සිත් ඇති කොට නැවත නැවත බොහෝසෙයින් ප්‍රදාන කෙළේය.

“අංකුර තෙමේ බොහෝ මාසයන් මුල්ලෙහිද නොයෙක් පක්ෂයන් මුළුල්ලෙහිද නොයෙක් ඍතු මුළුල්ලෙහිද බොහෝ අවුරුදු මුළුල්ලෙහිද දීර්ඝ කාලයක් මහත් දානය පැවැත්වීය.

“මෙසේ ඒ අංකුර රජ තෙමේ දීර්ඝ කාලයක් මුළුල්ලෙහි දන්දී මහත් යාග කොට මනුෂ්‍ය දෙහය හැරපියා තව්තිසා දෙව්ලොවට පැමිණියේ විය.

“ඒ ඉන්දකතෙමේ අනුරුද්ධ තෙරුන්ට හැන්දක් පමණ බත්දී මිනිස් බව හැරපියා තව්තිසා දෙව්ලොවට ගියේය.

“ඉන්ද්‍රක දිව්‍යපුත්‍රතෙම අංකුර දිව්‍යපුත්‍රයාට වඩා සම්පත් කරුණු දහයකින් අධිකව බබලයි. සිත්කළුවූ රූපසම්පත්තියෙන්ද, ශබ්දයෙන්ද, ගන්ධයෙන්ද, රසයෙන්ද ස්පර්ශයෙන්ද, ආයුසම්පත්තියෙන්ද, පිරිවර සම්පත්තියෙන්ද, ලක්ෂණ සම්පත්තියෙන්ද, සැප සම්පත්තියෙන්ද ඓශ්චර්ය සම්පත්තියෙන්ද, ඉන්දකතෙමේ අංකුරයා මැඩ බබළයි.”

පුරුෂොත්තමවූ සර්වඥතෙම තව්තිසාභවනෙහි පරසතු රුක්මුල පාණ්ඩුකම්බලශෛලාසනයෙහි යම් කලෙක වාසය කෙළේද

දසදහසක් චක්‍රවාටයන්හි දෙවියෝ රැස්ව මෙර මුදුනෙහි වසන්නාවූ සම්බුදුන් සේවනය කරත්.

කිසි දෙවියෙක් ශරීර වර්ණයෙන් සම්බුදුන්ට වඩා නොබබළයි. සියලු දෙවියන් අභිභවනයකොට බුදුහුම බබළයි.

“මේ අංකුරතෙම් එකල්හි දොළොස් යොදුන් අතර විය. ඉන්දකතෙම බුදුන්ට නුදුරු තැනම අධිකව බබළයි.

“සම්‍යක් සම්බුද්ධතෙමේ අංකුරයාද, ඉන්දකයාද බලා වදාරා දක්ෂිණාර්හයා ප්‍රකාශ කරමින් මේ වචනය වදාළේය.

“අංකුරය, තොප විසින් බොහෝ කලක් මුළුල්ලෙහි මහදන් දෙනලදී. ඉතා දුර තන්හි සිටියෙහිය. මාගේ සමීපයට එවයි” භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළසේක.

දියුණු කරණලද සිත් ඇති බුදුන් විසින් මෙහෙයන ලද්දාවූ අංකුර තෙම “මගේ දානය දක්ෂිණාර්හයාගෙන් හිස් විය. ඒ දානයෙන් කවර ප්‍රයෝජනදැයි” කීයේය.

“ඒ මේ ඉන්දක දෙවිතෙම සුලු දනක්දී තරු සමූහයන් මැද, චන්ද්‍රයාමෙන් අප ඉක්මවා බබළයි.

“යම්සේ ඉතා තද භූමිභාගය ඇති කෙතෙහි වපුරණ ලද බීජ බොහෝවුවත් මහත්ඵල නොවේද, ගොවියා නොමසතුටු කෙරේද,

“එසේම දුශ්ශීලයන් විෂයෙහි පිහිටුවන ලද මහත් දානය උදාර විපාක ඇත්තේ නොවේ, දායකයා සතුටු නොකරයි.

“යම්සේ යහපත් කෙතක වපුරණ ලද බීජය සුලු වුවත් වැස්ස මනාකොට පවත්නා කල්හි ශස්‍යඵලය ගොවියා සතුටු කෙරේද,

“එසේම ධ්‍යානාදී ගුණවත්වූ අටලෝදහමින් කම්පා නොවන ලක්ෂණ ඇති සිල්වතුන් විෂයෙහි කරණ ලද පුණ්‍යොපකාරය ස්වල්ප වුවත් මහත් ඵල වෙයි.

“යම් පුද්ගලයෙකු කෙරෙහි දෙනලද දානය මහත් ඵල වේද පින් කෙත නුවණින් සොයා දානය දියයුතුය. දායකයෝ නුවණින් සොයා දන් දී ස්වර්ගයට යත්.

“දුර්වර්ණවූ බියකරු දැකුම් ඇති ඒ ප්‍රේති තොමෝ දිවා විහාරයට පැමිණ ගංතෙර හුන්නාවූ ඒ භික්ෂූහු වෙත පැමිණියා ඇගේ කෙශයෝද ඉතා දිගය. බිම දක්වා එල්බෙත්. ඕ තොමෝ ඒ කෙශයෙන් වැසුනී, ඒ ශ්‍රමණයන් වහන්සේට මේ වචනය කීවාය.

“ස්වාමීනි, මම යම් දවසක කළුරියකළේ වෙම්ද, පස් පනස් අව්රුද්දක් මුළුල්ලෙහි ආහාර ලැබීමක් හෝ පැන් බීමක් හෝ නොම දනිමි. පිපාසයෙන් මිරිකෙමි. පැන් පිණිස ඇවිදිනාවූ මට නුඹවහන්සේ පැන් දුන මැනව.

“සිහිල් ජලය ඇති මේ ගංගානදී තොමෝ හිමවත් පව්වෙන් ගලා බසියි. මේ ගංගා නදියෙන් ගෙන බොව. කුමක් හෙයින් පැන් මගෙන් ඉල්වන්නීද?”

“ස්වාමීනි, ඉදින් ඔබ ගංගානදියෙහි පැන් තෙමේ ගන්නේනම් මට ඒවා ලේවී ලැබෙයි. එහෙයින් පැන් යාච්ඤා කරමි”

“කිමෙක්ද? සිතින් කයින් වචනයෙන් නපුරක් කරණ ලද්දේද? කවර කර්ම විපාකයකින් ගංගා තොමෝ තිට ලේ වීද?”

“මාගේ පුත්‍රවූ උත්තර නම් මානවක තෙම ශ්‍රද්ධාවත්වූ උපාසකයෙක් විය. හෙතෙම මා නොකමැති කල්හි මහණුන්ට සිව්රුද, පිණ්ඩපාතයද, සෙනසුන්ද, ගිලන්පස ද දෙයි. මසුරු මලයෙන් පීඩිතවූ මම ඔහුට පරිභව කරමි.

“මා නොකමැති කල්හි නුඹ ශ්‍රමණයන්ට යම් බඳු සිවුරුද, පිණ්ඩපාතයද, සෙනසුන්ද, ගිලන්පසද දෙයි,

“උත්තරය, මේ ප්‍රත්‍යය සමූහය නුඹට පරලොවදී ලේ වේවායි කීවෙමි. ඒ අකුශල කර්මයාගේ විපාකයෙන් මට ගංගානදීතොමෝ ලේ වෙයි.”

“මා වෙත පැමිණ ඉල්ලන ලද්දාවූ මම ප්‍රව්‍රජිත නම් වූ භික්ෂුවූ පසේ බුදුන්ට පෙර නූල් දුනිමි. ඒ දානයාගේ මහත් ඵල ඇති විපාකය දැන් ලැබෙයි. බොහෝවූම කෙළ ගණන් වස්ත්‍රයෝ මට උපදිත්.”

“නොයෙක් මල්වලින් ගැවසුනාවූ සිත් අලවනලද නානාවිධ චිත්‍රකර්ම ඇති නොයෙක් රුවනින් විසිතුරු රූ ඇති ස්ත්‍රී පුරුෂයන් විසින් සෙවුනා ලද විමන ඒ මම පරිභොග කරමි. කැමති වස්ත්‍රයක් පොරවා ගනිමි. බොහෝ වස්තූපකරණ ඇත්තාහ. එය ක්ෂය නොවෙයි.

“ඒ නූල් දානමය කුශලකර්මයාගේ හේතුවෙන් සැප විපාකවූ සැපය මේ විමනෙහිදී ලැබේ. ඒ මම නැවතද මිනිස් ලොවට ගොස් කුසල් කරන්නෙමි. ස්වාමිපුත්‍රය මා පමුණුවනු මැනවි.”

“තී අවුරුදු සත් සියයකට උඩදී මේ විමනට පැමිණියාය. ඒ මිනිස්ලොවදී ජාරාජීර්ණවූවාත් වයොවෘද්ධ වූවාත් වන්නෙහිය තිගේ සියලුම නෑයෝද කළුරිය කළෝය. මෙතැනින් එහි ගොස් කුමක් කරන්නෙහිද?”

“ස්වාමිපුත්‍රය, මෙතනට පැමිණියාවූ දිවසැපත් වැළඳුවාවූ මට අවුරුදු සතක්ම වූහ. ඒ මම නැවත මිනිස් ලොවට ගොස් පින් කරන්නෙමි. එහෙයින් මා මිනිස්ලොවට පමුණුවනු මැනවයි” කීය.

“ඒ විමාන ප්‍රෙතතෙම වයොවෘද්ධවූ අතිශයින් දුර්වලවූ ඒ ස්ත්‍රිය බලාත්කාරයෙන් අතින් අල්වාගෙන නැවත ගමට පමුණුවා මෙතැනට පැමිණියාවූ අනික් ජනයාටත් ‘පින් කරව් සැප ලැබේයයි’ කියවයි කියා ආපසු ගියේය.

“නොකළාවූ කුශල කර්මයෙන් ප්‍රෙතයෝද එසේම මිනිස්සුද වැනසෙත්. සැප විපාකවූ කුශල කර්මකොට සැපයෙන් දියුණුවූ දෙවිවූද, මිනිස්වූද ප්‍රජාව මා විසින් දක්නාලදී.”

“ඒ පොකුණෙහි රනින් කළ හිනිපෙති හා පුවරුද ඇත්තාහ. රුවන්මය වැලි පිහිටියේය. රුචිරවූ පවිත්‍ර සුවඳැති, සිත්කළුවූ සුදුපියුම් වෙත්.

“නොයෙක් රුක්මලින් ගැවසීගත්තීය. හාත්පස නන්වැදෑරුම් සුවඳ වෑහෙන සුළං හමන්නීය. නානාවිධ රතු උපුල්වලින් වැසුනු දියතලා ඇත්තීය. හෙළපියුමෙන්ද ගැවසී ගත්තීය.

“මනොඥව වාතයෙන් කම්පාකරණලද සුවඳ මනාව හමත්. හංසයන් හා කොස්වා ලිහිණියන් විසිනුත් මනාව නාදකරණ ලද්දේය.

“නානාවිධ පක්ෂි සමූහයාගෙන් ගැවසීගත්තීය. නන්වැදෑරුම් පක්ෂීන්ගේ ශබ්ද සමූහයෙන් යුක්තය. නොයෙක් ඵල දරන්නාවූ වෘක්ෂ ඇත්තාහ. නානාවිධ සුවඳ මල් දරණ වනයෝ ඇත්තාහ.

“මේ නුවර යම්බඳුවීද මෙබඳු නුවරක් මිනිසුන් අතරෙහි හෙවත් මිනිස් ලොව නැත. තිගේ රන් රිදීමය බොහෝවූ ප්‍රාසාදයෝ හාත්පස සිවු දිසාවන්හි ඉතාමත් බබලමින් හොබවත්.

“තිට යම් මේ වතාවත් කරන්නාවූ පන්සියයක් දාස ස්ත්‍රීහු වෙත්ද, ඒ ස්ත්‍රීහු සක්වළලු ඇඟපළඳනාවෙන් සැරසුන රුවන් මුදුන් මල් කඩින් මනාව සරසනලද කේශකලාපය ඇත්තාහුය. සියලු කාමයෙන් සමෘද්ධවූ තී යම් පර්යංකයක විසීමට යන්නීද කෙහෙල් මුවසම් පසතුරුණු අතුරනලද්දාවූ දික් ලොම් කොඳුපිළියෙන් අතුරන ලද්දාවූ සාදනලද රන් රිදීයෙන් කළ ආසන තිට බොහෝ වෙත්.

“අඩ රැය පැමිණි කල්හි ඒ ආසනයෙන් නැගිට උයන් වත්තට යන්නෙහිය. ගොස් හාත්පස නිල්වූ ලා තණ සමූහ ඇති ශුද්ධවූ ඒ පොකුණු තෙර තී සිටිනෙහිය.

“ඉන්පසු සිඳුණු කන් ඇති බල්ලෙක් තීගේ ශරීරාවයවයන් කයි. යම්කලෙක සුනඛයා විසින් කනලද්දී ඇටසැකිල්ල පමණක් කරණ ලද්දීවේද, එකල පොකුණට බසින්නෙහිය. පෙරමෙන් ශරීරය ඇතිවෙයි.

“ඉන්පසු පරිපූර්ණ අංගප්‍රත්‍යංග ඇතිව ඉතාම මනරම්වූ ප්‍රිය දැකුම් ඇත්තාවූ තී වස්ත්‍රයකින් පොරවාගෙන මා හමුවට එන්නෙහිය.

“කන්සිඳුනාවූම සුනඛතෙම කිනම් කර්මවිපාකයකින් ශරීරාවයවයන් කයිද, සිතින් කයින් වචනයෙන් කවර නපුරක් කරණලදද,

“කිම්බිලා නුවර ගෘහපතියෙක්තෙම ශ්‍රද්ධාවත්වූ උපාසකයෙක් විය. ඕහට මම බිරින්ද වීමි. ස්වාමියා ඉක්මවන සිල් නැත්තියක් වීමි.

“මෙසේ හිමියා ඉක්මවා හැසිරෙන්නාවූ මාහට හිමි තෙම මෙය කීයේය. යම්හෙයකින් තී මා ඉක්මවා හැසිරෙහිද, මෙය යුතුනොවේ. සුදුසු නොවේ.

“ඒ මම දරුණුවූම දිවුරුම්කොට බොරු කීවෙමි. මම කයින් හෝ නොහොත් සිතින් ඔබ ඉක්මවා නො හැසිරෙමි.

“ඉදින් මම කයින් හෝ සිතින් නුඹ ඉක්මවා හැසිරෙම් නම් කන්සිඳුනාවූ මේ බලුතෙම ශරීරාවයවයන් අනුභව කෙරේවා.

“ඒ අනාචාර අකුශලයාගේද බොරු කී අකුශලයාගේද යන කර්ම දෙක පිළිබඳ විපාකය අවුරුදු සත්සීයක් මුළුල්ලෙහිම විඳින ලද්දේ විය. මේ කර්ම හේතුවෙන්ම මාගේ ශරීරාවයවයන් සුන් කන් ඇතිවුම සුනඛතෙම අනුභවකරයි.”

“දෙවයන් වහන්ස, නුඹ බොහෝ උපකාරවූයෙහිය. මට වැඩ පිණිස මෙතැනට ආයෙහිය. මම කන් සිඳුනු බලුගෙන් මිදුනෙමි. ශොකනැත්තියක්ද බියනැත්තියක්දවීමි.

“දේවයන් වහන්ස, මම ඔබ වඳිමි. ඇඳිළිබැඳ යාඥා කරමි. දෙවයන් වහන්ස, අමනුෂ්‍යවූ කාම සම්පත් වළඳව මා හා සමග ඇලෙව.”

“තී හා සමග අමනුෂ්‍ය සම්පත් අනුභවකොට ඇලුනේ වෙමි. සුපින්වතිය, වහා මා දැන් මගේ නුවරට පමුණුවාලවයි තීගෙන් ඉල්ලමි.”

පඤ්චාල රට වැස්සන්ට අධිපතිවූ ශ්‍රේෂ්ඨවූ බඹදත් නම් රජෙක්විය. රජ තෙම කලකට පසු කළුරිය කෙළේය.

එකල්හි ඒ රජුගේ උබ්බරී නම් වූ දේවිතොමෝ ආදාහනස්ථානයට ගොස් හඬයි. බඹදත් රජු නොදක්නී බ්‍රහ්මදත්තයයි කියා අඬයි.

ඒ සොහොනට යහපත් පැවැත්මෙන් යුක්ත නුවණැති තාපසයෙක්තෙම පැමිණියේය. එතන්හි යම් මිනිස්සු රැස්වූවාහුද එහිදී හෙතෙමේද ඔවුන් විචාළේය.

“හාත්පස නන්වැදෑරුම් සුවඳ හමන්නාවූ මේ සොහොන කවරෙකුගේද, මේ භාර්යාතොමෝ කවරෙකු සඳහා අඬාද? මේ මිනිස්ලොවින් දුරගියාවූ ස්වාමීවූ බ්‍රහ්මදත්තයෙකු නොදක්නි බ්‍රහ්මදත්තයයි කියා අඬාද?” එහි යමෙක් රැස්වසිටියෝද ඔව්හු එහිදී ප්‍රකාශකළාහුය.

“නිදුකාණෙනි, ඒ බඹදත් රජහට යහපතක්වේවා. ඒ බඹදත් රජුගේ නොයෙක් සුවඳ හමන මේ සොහොන වෙයි. මේ බිරින්ද මිනිස් ලොවින් දුරගියාවූ ස්වාමිවූ බ්‍රහ්මදත්ත රජු සඳහා බ්‍රහ්මදත්තයයි කියමින් අඬයි.”

“බඹදත් යන නම් ඇති අසූසාරදහසක් රජවරු මේ සොහොනෙහි දමනලදහ. ඔවුන්ගෙන් කවරෙකු සඳහා ශෝක කරයිද?”

“ස්වාමීනි, චූලනී නම් රජුගේ පුත්වූ මහාරථ නම් යොධයෙක්වූ පඤ්චාලයන්ගේ යම් රජෙක්වීද, සියලු කැමති දේ දෙන්නාවූ ඒ ස්වාමියා සඳහා ශොකකරමි.”

“සියළු රජවරු බඹදත් නමැත්තෝවූහ සියල්ලෝම පඤ්චාලයන්ට අධිපති චූලනී පුත්‍රයෝවූහ.

“සියලු රජවරුන්ට පිළිවෙළින් අගමෙහෙසුන් බව තී කීවෙහිය කවර හේතුවකින් පළමු රජුන් හැර පසු වූ රජු සඳහා ශොක කෙරෙහිද?

“නිදුකාණෙනි, යම්බඳුවූ ස්ත්‍රීභාවයට පැමිණියාවූ මට සසර බොහෝ ජාති කියනසේක්ද, ස්ත්‍රීභාවයට පැමිණි බොහෝ කල්ද?”

“තී ස්ත්‍රියක් වූවෙහිය. පුරුෂද වූවෙහිය. තිරිසන් යොනියටද පැමිණියෙහිය. මෙසේ මේ අතීත ආත්මභාවයන්ගේ කෙළවරක් නොදන්නා ලැබේ.

“ගිතෙල් ඉසින ලද ගින්නක් මෙන් ශොකාග්නියෙන් ගිනි ගත්තාවූම මා ජලය වත්කරන්නෙකු මෙන් සියලු චිත්ත දාහය, නිවන්නේය.

“මාගේ හෘදය ආශ්‍රය කළ ශොක නමැති හුල උගුලන ලද්දේය. යමෙක් ශෝකයෙන් පීඩිතවූ මාගේ ස්වාමියා නිසාවූ ශෝකය දුරු කළේද,

“ඒ මම ඉදිරුණු ශොක නමැති හුල් ඇත්තේ වෙමි. සිහිල් වූයේ වෙමි. නිවුනේ වෙමි. පින්වත් මුනිවරය නුඹේ වචන අසා ශොක නොකරමි, නොහඬමි.

“ඒ ශ්‍රමණ තාපසයාගේ සුභාෂිතවූ ධර්ම කථාව අසා පාත්‍ර සිවුරු ආදිය රැගෙන අනගාරිය ස්ථානයෙහි පැවිදිවිය.

“ඕතොමෝ ගිහිගෙන් නික්ම තපසට සුදුසු තන්හි පැවිදිවූයේම බඹලොව ඉපදීම පිණිස මෛත්‍රී ධ්‍යානය වැඩුවාය.

“ගමින්ගම නියම්ගමක් පාසා රාජධානියක් පාසා හැසිරෙමින් උරුවෙල් නම් ඒ ගම යම් තැනෙක්හිද එහිදී කළුරිය කෙළේය.

“බඹලොව ඉපදීම පිණිස මෛත්‍රී සහගත සිත වඩා ස්ත්‍රීභාවයෙහි සිත දුරුකොට බඹලොවට පැමිණියේවිය.”