4. චතුක්කනිපාතො | 4. චතුක්ක නිපාතය |
1. බ්රාහ්මණධම්මයාගසුත්තං | 1. සල්ලකත්ත බ්රාහ්මණ සූත්රය |
100
වුත්තඤ්හෙතං
‘‘අහමස්මි, භික්ඛවෙ, බ්රාහ්මණො යාචයොගො සදා පයතපාණි
(පයතපාණී (සී. ස්යා.)) අන්තිමදෙහධරො අනුත්තරො භිසක්කො සල්ලකත්තො. තස්ස මෙ තුම්හෙ පුත්තා ඔරසා මුඛතො ජාතා ධම්මජා ධම්මනිම්මිතා ධම්මදායාදා, නො ආමිසදායාදා.
‘‘ද්වෙමානි, භික්ඛවෙ, දානානි - ආමිසදානඤ්ච
‘‘ද්වෙමෙ, භික්ඛවෙ, සංවිභාගා - ආමිසසංවිභාගො ච ධම්මසංවිභාගො ච. එතදග්ගං, භික්ඛවෙ, ඉමෙසං ද්වින්නං සංවිභාගානං යදිදං - ධම්මසංවිභාගො.
‘‘ද්වෙමෙ, භික්ඛවෙ, අනුග්ගහා - ආමිසානුග්ගහො ච ධම්මානුග්ගහො ච. එතදග්ගං, භික්ඛවෙ, ඉමෙසං ද්වින්නං අනුග්ගහානං යදිදං - ධම්මානුග්ගහො.
‘‘ද්වෙමෙ, භික්ඛවෙ, යාගා - ආමිසයාගො ච ධම්මයාගො ච. එතදග්ගං, භික්ඛවෙ, ඉමෙසං ද්වින්නං යාගානං යදිදං - ධම්මයාගො’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති -
‘‘යො
තං තාදිසං දෙවමනුස්සසෙට්ඨං, සත්තා නමස්සන්ති භවස්ස පාරගු’’න්ති.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. පඨමං.
|
100
“මහණෙනි, මම බ්රාහ්මණ වෙමි. යාචකයන් හා යෙදුනේ වෙමි, ධර්ම දානයෙහි යෙදුනේ වෙමි. (නොහොත්) පරිත්යාග වැඩීමෙහි යෙදුනේ වෙමි. හැමකල්හි (සද්ධර්මදානය දීමට) පිරිසිදු කරණ ලද අත් ඇත්තේ වෙමි. (සද්ධර්මදානයෙහි) යුක්ත ප්රයුක්ත වූයේවෙමි. බ්රහ්මචර්ය වාසයෙන්ද, පශ්චිම ආත්මභාවය දන්නේ වෙමි. (පිළියම් කිරීමට දුෂ්කරවූ වෘත්ත දුඃඛ නමැති රොගයට පිළියම් කරන හෙයින් උතුම්වූ වෙදා වෙමි. ශල්යකර්ම කරන වෙදා වෙමි. තෙපි ඒ මාගේ හෘදය සම්බන්ධවූ මුඛයෙන් උපන්නාවූ ද්වාරයවූ ප්රාති මොක්ෂයෙන් උපන්නාවූ විමොක්ෂ මුඛයෙන් හෝ උපන්නාවූ ශාසන ධර්මයෙහි හෝ ආර්ය ධර්මයෙහි උපන්නාවූ ඒ ධර්මයෙන්ම මැවුණාවූ බෝධිපාක්ෂික ධර්ම දායාද කොට ඇත්තාවූ (ලාභසත්කාරාදී) ආමිෂ දායාද කොට නැත්තාවූ පුත්රයෝ වෙමු.
“මහණෙනි, ආමිෂදානයද ධර්මදානයද (යන) මේ දාන දෙකකි. මහණෙනි, මේ දාන දෙක අතුරෙන් යම් මේ ධර්මදානයක් වේද, මේ ධර්මදානය උතුමි. මහණෙනි, තමා ලද සිව් පසය අනුන්ට බෙදා දීමද ධර්ම සංවිභාග (බණ කීම කියවීම උගැන්වීම් ආදිය) යන සංවිභාග දෙකෙකි. මහණෙනි, මේ බෙදීම් දෙක අතුරින් යම් මේ ධර්ම සංවිභාගයෙක් වේද, මේ ධර්ම සංවිභාගය ශ්රේෂ්ඨය.
“මහණෙනි; මේ අනුග්රහ දෙකෙකි. ආමිෂානුග්රහය ධර්මානුග්රහය යන දෙකය. මහණෙනි, මේ අනුකම්පාවන් දෙක අතුරින් යම් මේ ධර්මානුග්රහයෙක් වේද, මෙය අග්රය.
“මහණෙනි, යාග (මහාදාන) දෙකෙකි. ආමිෂ යාගය ධර්ම යාගය (යන දෙකය) මහණෙනි, මේ මහාදාන දෙක අතුරෙන් යම් මේ ධර්ම යාගයෙක් වේද, මේ ධර්ම යාගය, උතුමියි.”
මේ කරුණ භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළ සේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“මසුරු බැව් නැත්තාවූ සියලු සත්නට අනුකම්පා කරන්නාවූ තථාගත නම්වූ යම් බුදුවරයෙක් ධර්ම දානය දුන් සේක්ද, එබඳුවූ දෙව්මිනිසුන්ට ශ්රේෂ්ඨවූ භවයන්ගේ පරතෙරවූ නිවනට පැමිණියාවූ උන්වහන්සේට සත්වයෝ වඳිතියි.”
|
2. සුලභසුත්තං | 2. අප්ප සුලභ සූත්රය |
101
වුත්තඤ්හෙතං
‘‘චත්තාරිමානි, භික්ඛවෙ, අප්පානි චෙව සුලභානි ච, තානි ච අනවජ්ජානි. කතමානි චත්තාරි? පංසුකූලං, භික්ඛවෙ, චීවරානං අප්පඤ්ච සුලභඤ්ච, තඤ්ච අනවජ්ජං. පිණ්ඩියාලොපො
‘‘අනවජ්ජෙන තුට්ඨස්ස, අප්පෙන සුලභෙන ච;
න සෙනාසනමාරබ්භ, චීවරං පානභොජනං;
විඝාතො හොති චිත්තස්ස, දිසා නප්පටිහඤ්ඤති.
‘‘යෙ චස්ස
(යෙපස්ස (ස්යා.)) ධම්මා අක්ඛාතා, සාමඤ්ඤස්සානුලොමිකා;
අධිග්ගහිතා තුට්ඨස්ස, අප්පමත්තස්ස භික්ඛුනො’’ති
(සික්ඛතොති (සී. ක.)).
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. දුතියං.
|
101
“මහණෙනි, ස්වල්පවූද සුවසේ ලැබිය හැකිවූද, මේ කරුණු සතරෙකි. ඔව්හුද නිර්දෝෂ වෙත්, කවර සතරක්ද යත්? මහණෙනි, සිවුරු අතුරෙන් පංසුකූල සිවුර ස්වල්පද වේ. සුවසේ ලැබිය හැකිද වේ. එයද නිර්දෝෂය.
මහණෙනි, බොජුන් අතුරෙන් පිණ්ඩියා ලොප භොජනය ස්වල්පද වෙයි. ලබන්නට පහසුද වෙයි. එයද නිර්දෝෂයි.
“මහණෙනි, සෙනසුන් අතුරෙන් වෘක්ෂමූලය මදද වෙයි. ලැබීම පහසුද වෙයි, එයද නිවරදය.”
“මහණෙනි, බෙහෙත් අතුරෙන් (යම්කිසි ගොමූත්රයක් ස්වල්පද වෙයි. ලැබීමට පහසුද වෙයි, හෙද නිර්දෝසය.”
“මහණෙනි. මේ සතර වනාහි ස්වල්පද වෙත්, ලැබීමට පහසුද වෙත්, ඒවාද නිරවද්ය වෙති. මහණෙනි, යම් මහණෙක් වනාහි මද දැයින්ද ලැබීමට පහසු දැයින්ද සතුටු වූයේ වේද, මේ සතුටුවීම මේ භික්ෂුවගේ එක් ශ්රමණභාවයට කරුණ කැයි කියමියි.”
මේ අර්ථය භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළ සේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“සෙනසුන්ද සිවුරුද පාන වර්ග හා බොජුන්ද අරබයා පීඩා විඳින බවෙක් නිර්දෝෂවූද ස්වල්පවූද ලැබීමට පහසුවූද සතුටුවන්නාහට නොවේ. දිශාවෝ නොනැසෙත්.
“මේ ශ්රමණ භාවයට සුදුසුවූ යම් ප්රතිපත්ති ධර්ම කෙනෙක් වදාරන ලද්දාහුද අප්රමාදයෙන් යුක්තවූ හික්මෙන්නාවූ (ලද දැයින්) සතුටුවන මහණහු විසින් ඒ සියලු පිළිවෙත් ගන්නා ලද්දාහු යයි.”
|
3. ආසවක්ඛයසුත්තං | 3. ජානතො ආසවක්ඛය සූත්රය |
102
වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං -
‘‘ජානතොහං, භික්ඛවෙ, පස්සතො ආසවානං ඛයං වදාමි
‘‘සෙඛස්ස සික්ඛමානස්ස, උජුමග්ගානුසාරිනො;
ඛයස්මිං පඨමං ඤාණං, තතො අඤ්ඤා අනන්තරා.
‘‘තතො
උප්පජ්ජති ඛයෙ ඤාණං, ඛීණා සංයොජනා ඉති.
‘‘න ත්වෙවිදං කුසීතෙන, බාලෙනමවිජානතා;
නිබ්බානං අධිගන්තබ්බං, සබ්බගන්ථප්පමොචන’’න්ති.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. තතියං.
|
102
“මහණෙනි, මම දන්නහුගේ දක්නහුගේ ආශ්රවයන්ගේ ක්ෂයය කියමි. නොදන්නහුගේ නොදක්නහුගේ (ආශ්රවක්ෂයය) නොකියමි. මහණෙනි, කුමක් දන්නහුගේ කුමක් දක්නහුගේ ආශ්රවයන්ගේ ක්ෂය කිරීම වේද?
“මහණෙනි, මේ දුක යයි දන්නහුගේ ආශ්රවයන්ගේ ක්ෂය කිරීම වෙයි. මහණෙනි, මේ දුක ඉපදීමට හේතුවයයි. දන්නහුගේ දක්නහුගේ ආශ්රවයන්ගේ ක්ෂය කිරීම වෙයි. මහණෙනි, මේ දුක නිරුද්ධ කිරීමයයි දන්නහුගේ දක්නහුගේ ආශ්රවයන්ගේ ක්ෂය කිරීම වෙයි. මහණෙනි, මේ දුක නිරුද්ධ කිරීමට පමුණුවන ප්රතිපදාවයයි දන්නහුගේ දක්නහුගේ ආශ්රවයන්ගේ ක්ෂය කිරීම වේ. මහණෙනි, මෙසේ දක්නහුගේ ආශ්රවයන්ගේ ක්ෂය කිරීමවේ යයි.”
මේ අර්ථය භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළ සේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“හික්මෙන්නාවූ ඍජුවූ ආර්යමාර්ගයන් පිළිවෙළින් උපදවන්නාවූ ශෛක්ෂ පුද්ගලයාගේ ක්ෂය යයි කියන ලද අග්රමාර්ගයෙහි නුවණ පළමුව (උපදී) ඒ මාර්ග ඥානයට අනතුරුව රහත් බව උපදී. මාර්ගය අනුව යන්නහුගේ ක්ෂය නම්වූ ශ්රොතාපත්ති මාර්ගයෙහි පළමු ඤාණයවූ අනඤ්ඤාතඤ්ඤස්සාවීන්ද්රියය (උපදී,) ඒ පළමු ඤාණයෙන් අනතුරුව පටන් අන්යවූ අඤ්ඤින්ද්රියය (උපදී,)
“ඒ අඤ්ඤින්ද්රියයෙන් ප්රඥා විමුක්තියවූ අඤ්ඤාතාවින්ද්රියයෙන් මිදුනහුගේ උතුම්වූ ඵලයෙහි හා නිර්වාණයෙහිද ඥානය (උපදී,) ක්ෂය කරන්නාවූ (අනාර්ය මාර්ගයෙහි) ඤාණය (උපදී,) සංයෝජනයෝ ක්ෂය කරන ලද්දාහුයයි (ප්රත්යවෙක්ෂාඥානය (උපදී,)
“සියලු ක්ලෙශ බැමිවල මිදීමට නිමිතිවූ මේ නිවන වූකලී අලසයා විසින්ද නොදන්නාවූ බාලයා විසින්ද නොම ලැබිය යුතුයයි.”
|
4. සමණබ්රාහ්මණසුත්තං | 4. ජාති ජරූපග (ශ්රමණ බ්රාහ්මණ) සූත්රය |
103
වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං -
‘‘යෙ හි කෙචි, භික්ඛවෙ, සමණා වා බ්රාහ්මණා
‘‘යෙ ච ඛො කෙචි, භික්ඛවෙ, සමණා වා බ්රාහ්මණා වා ‘ඉදං දුක්ඛ’න්ති යථාභූතං පජානන්ති; ‘අයං දුක්ඛසමුදයො’ති යථාභූතං පජානන්ති; ‘අයං දුක්ඛනිරොධො’ති යථාභූතං පජානන්ති; ‘අයං දුක්ඛනිරොධගාමිනී පටිපදා’ති යථාභූතං පජානන්ති - තෙ ඛො මෙ, භික්ඛවෙ, සමණා වා බ්රාහ්මණා වා සමණෙසු චෙව සමණසම්මතා බ්රාහ්මණෙසු ච බ්රාහ්මණසම්මතා, තෙ ච පනායස්මන්තො සාමඤ්ඤත්ථඤ්ච බ්රහ්මඤ්ඤත්ථඤ්ච දිට්ඨෙව ධම්මෙ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරන්තී’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති -
‘‘යෙ
යත්ථ ච සබ්බසො දුක්ඛං, අසෙසං උපරුජ්ඣති;
තඤ්ච මග්ගං න ජානන්ති, දුක්ඛූපසමගාමිනං.
‘‘චෙතොවිමුත්තිහීනා තෙ, අථො පඤ්ඤාවිමුත්තියා;
අභබ්බා තෙ අන්තකිරියාය, තෙ වෙ ජාතිජරූපගා.
‘‘යෙ
යත්ථ ච සබ්බසො දුක්ඛං, අසෙසං උපරුජ්ඣති;
තඤ්ච මග්ගං පජානන්ති, දුක්ඛූපසමගාමිනං.
‘‘චෙතොවිමුත්තිසම්පන්නා, අථො පඤ්ඤාවිමුත්තියා;
භබ්බා තෙ අන්තකිරියාය, න තෙ ජාතිජරූපගා’’ති.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. චතුත්ථං.
|
103
“මහණෙනි, යම් කිසි ශ්රමණකෙනෙක් හෝ බ්රාහ්මණ කෙනෙක් හෝ මේ මෙතෙක් දුකයයි තත්වූ පරිද්දෙන් නොදනිද්ද, මේ මෙතෙක් දුක උපදින හේතුයයි තත්වූ පරිද්දෙන් නොදනිද්ද, මේ දුක නිරුද්ධ කිරීමයයි තත්වූ පරිද්දෙන් නොදනිද්ද, මේ දුක නිරුද්ධ කිරීමට පමුණුවන ප්රතිපදාවයයි තත්වූ පරිද්දෙන් නොදනිද්ද.
“මහණෙනි, ශ්රමණවූ හෝ බ්රාහ්මණවූ හෝ ඔව්හු මා විසින් ශ්රමණයන් කෙරෙහි ශ්රමණයයි හෝ අනුනොදන්නා ලද්දාහුය. බමුණන් කෙරෙහි බමුණුයයි හෝ අනුනොදන්නා ලද්දාහුය. ඒ ආයුෂ්මත්හු ශ්රමණඵලය හෝ බ්රාහ්මණඵලය හෝ (නොහොත්) සතර ආර්ය මාර්ගය හෝ සතර ආර්යඵලය හෝ යම් ආත්මභාවයෙහිම තුමූ විශිෂ්ටඥානයෙන් දැන ප්රත්යක්ෂ කොට පැමිණ නොම වෙසෙත්.
“මහණෙනි, යම්කිසි මහණ කෙනෙක් වේවයි බමුණෝ වේවයි මේ දුකයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දනිද්ද, මේ දුක උපදින හේතුයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දනිද්ද, මේ දුක නිරුද්ධ කිරීමයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දනිද්ද, මේ දුක නිරුද්ධ කිරීමට පමුණුවන පිළිපැදීමයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දනිද්ද, මහණෙනි ශ්රමණවූ හෝ බ්රාහ්මණවූ හෝ ඔහු තුමූ මා විසින් මැඩ පවත්වන ලද පව් ඇති ශ්රමණයන් කෙරෙහිද ශ්රමණයයි දන්නා ලද්දාහුය; බ්රාහ්මණයන් කෙරෙහි බ්රාහ්මණ යයි දන්නා ලද්දාහුය. ඒ ආයුෂ්මත්හුම සතර ආර්ය මාර්ගයද සතර ආර්ය ඵලයද මේ ආත්ම භාවයෙහිම තුමූ විශිෂ්ට ඥානයෙන් දැන ප්රත්යක්ෂ කොට පැමිණ වෙසෙත් යයි.”
මේ කරුණ භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළ සේක; එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“යම් කෙනෙක් දුකද නැවත දුකෙහි ඉපදීම නොදනිද්ද, ඔහු යම් නිවනෙක්හි සියලු දුක නිරුද්ධ වේද; දුක සංසිඳුවීමට පමුණු වන්නාවූ ඒ මාර්ගයද නොදනිත්. චෙතො විමුක්තියෙන් හීනවූද යළි ප්රඥාවිමුක්තියෙන් හීනවූද ඔහු තුමූ සසර දුක කෙළවර කිරීමට යොග්යවූවෝ නොවෙත්. ඔහු තුමූ ඒකාන්තයෙන් ජාති ජරා දුක්වලට පැමිණෙන්නාහු වෙත්.
“යම් කෙනෙක් වනාහි දුකද නැවත දුක (ඉපදීමට) හේතුවද දනිද්ද, යම් නිවනෙක්හි සර්වප්රකාරයෙන් සියලු දුක නිරුද්ධවේද දුක සංසිඳුවීමට පමුණුවන්නාවූ මාර්ගය දනිද්ද, චෙතො විමුක්තියෙන් යුක්තවූද නැවත ප්රඥා විමුක්තියෙන් යුක්තවූද ඒ සත්වයෝ සසර දුක් කෙළවර කිරීම පිණිස සුදුස්සෝ වෙත්; ඔව්හු ජාති ජරා දුක්වලට පැමිණෙන්නාහු නොවෙතියි.”
|
5. සීලසම්පන්නසුත්තං | 5. සම්පන්න ශීල සූත්රය |
104
වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං -
‘‘යෙ තෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ සීලසම්පන්නා සමාධිසම්පන්නා
‘‘පාමොජ්ජකරණං
යදිදං භාවිතත්තානං, අරියානං ධම්මජීවිනං.
‘‘තෙ ජොතයන්ති සද්ධම්මං, භාසයන්ති පභඞ්කරා;
ආලොකකරණා
‘‘යෙසං වෙ සාසනං සුත්වා, සම්මදඤ්ඤාය පණ්ඩිතා;
ජාතික්ඛයමභිඤ්ඤාය
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. පඤ්චමං.
|
104
“මහණෙනි, යම් ඒ භික්ෂූහු ශීලයෙන් යුක්තවූවාහු වෙද්ද, සමාධියෙන් යුක්ත වූවාහු වෙද්ද, ප්රඥාවෙන් යුක්තවූවාහු වෙද්ද, ඵලයෙන් යුක්තවූවාහු වෙද්ද, අවවාද කරන්නාහු වෙද්ද, කර්මඵලයන් හඟවන්නාහු වෙද්ද, සද්ධර්මය අවබෝධ කරවන්නාහු වෙද්ද දක්වන්නාහු වෙද්ද සමාදන් කරවන්නාහු වෙද්ද මනාකොට තියුණු උත්සාහවත් කරන්නාහු වෙද්ද මනාකොට සතුටු කරවන්නාහු වෙද්ද කියන්නාහු වෙද්ද, මනාකොට දක්වන්නාහු වෙද්ද ගන්වන්නාහු වෙද්ද මනාකොට උත්සාහවත් කරන්නාහු වෙද්ද මොනවට සතුටු කරවන්නාහු වෙද්ද මනාකොට කියන්නාහු වෙද්ද, මහණෙනි, මම ඒ භික්ෂූන්ගේ (ඇසින්) දැකීම පවා බොහෝ උපකාරයයි කියමි. මහණෙනි, මම ඒ භික්ෂූන්ගේ ඇසීමද බොහෝ උපකාරයයි කියමි. මහණෙනි, මම ඒ භික්ෂූන්ගේ සමීපයට එළඹීමද බොහෝ උපකාරයයි කියමි. මහණෙනි, මම ඒ භික්ෂූන්ගේ වතාවත් ආදිය කිරීමද බොහෝ උපකාරයයි කියමි. මහණෙනි, මම ඒ භික්ෂූන්ගේ (සමීපයෙහි) පැවිදිවීමද බොහෝ උපකාරයයි කියමි. ඊට හේතු කවරේද?
“මහණෙනි, එබඳු ශීලාදී ගුණයෙන් සම්පූර්ණ ආර්යයන් සේවනය කරන්නාහට භජනය කරන්නාහට නිතර ආශ්රය කරන්නාහට සම්පූර්ණ නොවූද ශීලස්කන්ධය වැඩීමෙන් සම්පූර්ණවීමට යෙයි. සම්පූර්ණ නොවූද සමාධිස්කන්ධය වැඩීමෙන් සම්පූර්ණවීමට යෙයි සම්පූර්ණ නොවූද ප්රඥාස්කන්ධය වැඩීමෙන් සම්පූර්ණවීමට යෙයි. සම්පූර්ණ නොවූද විමුක්ති ස්කන්ධය වැඩීමෙන් සම්පූර්ණවීමට යෙයි. සම්පූර්ණ නොවූද විමුක්ති ඥානදර්ශන ස්කන්ධය වැඩීමෙන් සම්පූර්ණවීමට යෙයි.
“මහණෙනි, එබඳු ගුණයෙන් යුත් ඒ භික්ෂූහු ශාස්තෲහු අනුශාසනය කරන්නාහු යයිද කියනු ලැබෙත්. ගැල්නායකයෝ එතෙර කරන්නාහු යයිද කියනු ලැබෙත්. අවිද්යා නමැති අන්ධකාරය දුරුකරන හෙයිනුදු දුරුකරවන හෙයිනුදු අඳුරු දුරු කරන්නෝ යයිද කියනු ලැබෙත්. ආලෝකය කරන්නාහුයයිද කියනු ලැබෙත්. එළිය කරන්නෝ යයිද කියනු ලැබෙත්. බැබලීම කරන්නාහුයයිද කියනු ලැබෙත්. උල්කාව දරන්නාහුයයිද කියනු ලැබෙත්. ප්රභාව කරන්නාහුයයිද කියනු ලැබෙත්. ආර්යයෝයයිද කියනු ලැබෙත්. ඇස් ඇත්තෝයිද කියනු ලැබෙත්.”
මේ කරුණ භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළසේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“යම් මේ වැඩුණු ස්වභාව ඇති වැඩුණු සිත් ඇත්තාවූ දැහැමින් ජීවත්වන්නාවූ දැහැමින් ආත්මභාව පවත්වන්නාවූ හෝ ආර්යයන්ගේ පිරිසිදු බව විශේෂයෙන් තත්වූ පරිද්දෙන් දන්නවුන්ට එළිය කරන්නාවූ (ප්රඥා නමැති) ආලෝකය කරන්නාවූ උත්සාහ සම්පන්නවූ නුවණැස් ඇත්තාවූ කෙලෙස් දුරුකළාවූ ඒ ආර්යයෝ සද්ධර්මය බබුළුවත්. එළි කරත්.
“ඉදින් පණ්ඩිතයෝ යම් ආර්යයන්ගේ අවවාද අසා මනාකොටම දැන ජාති ක්ෂයයයි කියන ලද අර්හත්ඵලය විශිෂ්ටඥානයෙන් දැන අවබෝධකොට නැවත ඉපදීමට නොපැමිණෙත්යයි.”
|
6. තණ්හුප්පාදසුත්තං | 6. තණ්හුප්පාද සූත්රය |
105
වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං -
‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, තණ්හුප්පාදා, යත්ථ භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති. කතමෙ චත්තාරො? චීවරහෙතු වා, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති; පිණ්ඩපාතහෙතු වා, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති; සෙනාසනහෙතු වා, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති; ඉතිභවාභවහෙතු වා, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො තණ්හුප්පාදා යත්ථ භික්ඛුනො තණ්හා උප්පජ්ජමානා උප්පජ්ජතී’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති -
‘‘තණ්හාදුතියො පුරිසො, දීඝමද්ධාන සංසරං;
ඉත්ථභාවඤ්ඤථාභාවං, සංසාරං නාතිවත්තති.
‘‘එතමාදීනවං
වීතතණ්හො අනාදානො, සතො භික්ඛු පරිබ්බජෙ’’ති.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. ඡට්ඨං.
|
105
“මහණෙනි, යම් නිමිතිවල භික්ෂුවගේ උපදින සුලුවූ තෘෂ්ණා තොමෝ උපදීද, ඒ තෘෂ්ණාව උපදින හේතු සතරෙකි. කවර සතරක්ද යත්? මහණෙනි, සිවුරු හේතුකොට හෝ මහණහුගේ උපදින සුලු තෘෂ්ණා තොමෝ උපදී. මහණෙනි, පිණ්ඩපාතය කරුණු කොට හෝ භික්ෂුවගේ උපදින සුලුවූ තෘෂ්ණා තොමෝ උපදී. මහණෙනි, සෙනසුන කරුණු කොට හෝ භික්ෂුවගේ උපදින සුලුවූ තෘෂ්ණා තොමෝ උපදී. ප්රණීත ගිතෙල් වෙඬරු ආදීන් හේතුකොට හෝ භික්ෂුවගේ උපදින සුලුවූ තෘෂ්ණා තොමෝ උපදී. මහණෙනි, යම් නිමිතිවල භික්ෂුවගේ උපදින සුලුවූ තෘෂ්ණා තොමෝ උපදීද, මේ වනාහි ඒ තෘෂ්ණාවගේ උපදින කරුණු සතරෙකැයි”
මේ කරුණ භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළසේක. එහි අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“තෘෂ්ණාව දෙවන්නාකොට ඇති පුරුෂතෙමේ බොහෝ කලක් මුළුල්ලෙහි සසර ඇවිදින්නේ මේ පවත්නා ආත්ම භාවයද අනාගතාත්ම භාවයද මෙවැනි නොවූ අනෙක් ආත්මභාව ඇති සසර නොඉක්මවයි.
“තෘෂ්ණාව දුකේ හටගැන්මයයි. මෙසේ දෝෂය දැන පහවූ තෘෂ්ණාව ඇත්තාවූ (තෘෂ්ණාදීන්) ගැණීමක් නැත්තාවූ සිහිය ඇත්තාවූ රහත් මහණතෙමේ වසන්නේයයි.”
|
7. සබ්රහ්මකසුත්තං | 7. සබ්රහ්මක කුල සූත්රය |
106
වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං -
‘‘සබ්රහ්මකානි, භික්ඛවෙ, තානි කුලානි යෙසං පුත්තානං මාතාපිතරො අජ්ඣාගාරෙ පූජිතා හොන්ති. සපුබ්බදෙවතානි
‘‘‘බ්රහ්මා’ති, භික්ඛවෙ, මාතාපිතූනං එතං අධිවචනං. ‘පුබ්බදෙවතා’ති, භික්ඛවෙ, මාතාපිතූනං එතං අධිවචනං. ‘පුබ්බාචරියා’ති, භික්ඛවෙ, මාතාපිතූනං එතං අධිවචනං. ‘ආහුනෙය්යා’ති, භික්ඛවෙ, මාතාපිතූනං එතං අධිවචනං. තං කිස්ස හෙතු? බහුකාරා, භික්ඛවෙ, මාතාපිතරො පුත්තානං ආපාදකා පොසකා ඉමස්ස ලොකස්ස දස්සෙතාරො’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති -
‘‘බ්රහ්මාති මාතාපිතරො, පුබ්බාචරියාති වුච්චරෙ;
ආහුනෙය්යා ච පුත්තානං, පජාය අනුකම්පකා.
‘‘තස්මා හි නෙ නමස්සෙය්ය, සක්කරෙය්ය ච පණ්ඩිතො;
අන්නෙන
උච්ඡාදනෙන න්හාපනෙන
(නහාපනෙන (සී.)), පාදානං ධොවනෙන ච.
‘‘තාය නං පාරිචරියාය, මාතාපිතූසු පණ්ඩිතා;
ඉධෙව නං පසංසන්ති, පෙච්ච සග්ගෙ පමොදතී’’ති.
අයම්පි
|
106
“මහණෙනි, යම් කුලයන්ගේ දරුවන් විසින් මවුපිය දෙදෙන ස්වකීය ගෘහයෙහි පුදන ලද්දාහු වෙද්ද, ඒ කුලයෝ බ්රහ්මයා ඇති කුලයෝ වෙත්. මහණෙනි, යම් කුලයන්ගේ දරුවන් විසින් මවුපියෝ ස්වකීය ගෘහයෙහි පුදනලද්දාහු වෙද්ද, ඒ පූර්ව දෙවියන් සහිතවූ කුලයෝ වෙත්. මහණෙනි, යම් කුලවල දරුවන් විසින් මවුපියෝ ස්වකීය ගෘහයෙහි පුදන ලද්දාහු වෙද්ද, ඒ පූර්වාචාර්යයන් ඇති කුලයෝ වෙත්. මහණෙනි, යම් කුලවල දරුවන් තමාගේ ගෘහයෙහි මවුපියෝ පුදන ලද්දාහු වෙද්ද, ඒ කුලයෝ සත්කාරයට සුදුස්සන් ඇත්තාහු වෙත්.
“මහණෙනි, බ්රහ්මයයි මවුපියනට නමෙකි. මහණෙනි, පූර්ව දෙවතාවෝ යයි මවුපියනට නමෙකි. මහණෙනි, පූර්වාචාර්යයෝ යයි මවුපියනට නමෙකි. මහණෙනි. (උපකාරයට කෙත් බැවින්) ආහුණෙය්යයෝයයි මවුපියනට (නියම) නමෙකි. ඊට හේතු කවරේද? මහණෙනි, මවුපියෝ දරුවන්ට බොහෝ උපකාර ඇත්තෝ වෙත්. දිවි රක්නාහුය පොෂ්ය රක්නාහුය, මේ ලෝකයෙහි දක්නාහුයයි.”
මේ කරුණ භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළසේක. එහි අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“පුත්රයන්ට මවුපියෝ බ්රහ්මයෝ යයිද පළමු ගුරුවරයෝයයිද සත්කාරයට සුදුස්සෝයයිද සත්වයාට උපකාර කරන්නාහුයයිද කියනු ලැබෙත්. එහෙයින්ම නුවණැති පුත්රතෙමේ මව්පියන්ට නමස්කාරකරන්නේය නැවත සත්කාරද කරන්නේය.
“අහරයෙන්ද නැවත පානයෙන්ද වතින්ද යහනින්ද ඇඟ ඇලීමෙන්ද නැහැවීමෙන්ද පය සේදවීමෙන්ද මව්පියන් කෙරෙහි ඒ මෙහෙකිරීමෙන්ද පණ්ඩිතයෝ තුමූ ඔහුට මේ ලෙව්හිම පසසත්. පරලෙව්හි ස්වර්ගයෙහිද සතුටුවේයයි”
|
8. බහුකාරසුත්තං | 8. බහූපකාර සූත්රය |
107
වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං -
‘‘බහුකාරා
(බහූපකාරා (සී. පී.)), භික්ඛවෙ, බ්රාහ්මණගහපතිකා තුම්හාකං යෙ වො
(යෙ තෙ (සබ්බත්ථ)) පච්චුපට්ඨිතා චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරෙහි. තුම්හෙපි, භික්ඛවෙ, බහුකාරා බ්රාහ්මණගහපතිකානං යං
(යෙ (?)) නෙසං ධම්මං දෙසෙථ ආදිකල්යාණං මජ්ඣෙකල්යාණං පරියොසානකල්යාණං සාත්ථං සබ්යඤ්ජනං, කෙවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්රහ්මචරියං පකාසෙථ. එවමිදං, භික්ඛවෙ, අඤ්ඤමඤ්ඤං නිස්සාය බ්රහ්මචරියං වුස්සති ඔඝස්ස නිත්ථරණත්ථාය සම්මා දුක්ඛස්ස අන්තකිරියායා’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති -
‘‘සාගාරා
ආරාධයන්ති සද්ධම්මං, යොගක්ඛෙමං අනුත්තරං.
‘‘සාගාරෙසු
අනගාරා පටිච්ඡන්ති, පරිස්සයවිනොදනං.
‘‘සුගතං
(පුග්ගලං (සී. ක.)) පන නිස්සාය, ගහට්ඨා ඝරමෙසිනො;
සද්දහානා අරහතං, අරියපඤ්ඤාය ඣායිනො.
‘‘ඉධ ධම්මං චරිත්වාන, මග්ගං සුගතිගාමිනං;
නන්දිනො දෙවලොකස්මිං, මොදන්ති කාමකාමිනො’’ති.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. අට්ඨමං.
|
107
“මහණෙනි, යම් බමුණු ගැහැවියෝ තොපට සිවුරුය, පිණ්ඩපාතය, සෙනසුන්ය ගිලන්පස බෙහෙත් පිරිකරය යන මෙයින් උපස්ථාන කරන්නාහු වෙද්ද, ඒ බමුණු ගැහැවියෝ බොහෝ උපකාර ඇත්තාහු වෙති. මහණෙනි, තෙපිදු ඒ බ්රාහ්මණ ගෘහපතියන්ට මුල යහපත්වූද, මැද යහපත්වූද, කෙළවර යහපත්වූද අර්ථ සහිතවූද, ව්යඤ්ජන සහිතවූද, සියල්ලෙන් සම්පූර්ණවූද, දහම් දෙසවුද, පිරිසිදු බඹසර ප්රකාශකරවූද ඕඝය තරණය කරන පිණිසද සියලු සංසාර දුඃඛය කෙළවර කිරීම පිණිස මාර්ගබ්රහ්මචර්යය වසන්නේ යයි.”
මේ අර්ථය භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළසේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“ගිහියෝද පැවිද්දෝද (යන) දෙපාක්ෂිකයෝ ඔවුනොවුන් මනාව ඇසුරුකරන්නාහු උතුම් (සතර) යොගයෙන් නිර්භයවූ රහත් ඵලයටද, නිවනටද (පැමිණීම පිණිස) ප්රතිපත්ති සද්ධර්මයද, ප්රතිවෙධ සද්ධර්මයද සපයත්.
“පැවිද්දෝ ගිහියන් කෙරෙන් හෝ ගිහියන්ගේ සමීපයෙන් සිවුරුද, පිණ්ඩපාතය හා ගිලන්පසද සයන හා අසුන්ද ආරාමාදිය ද පිළිගනිත්.
“ගෘහයෙහි, භොගය හා ශීලය සොයනසුලුවූ ගෘහස්තයෝ මනාව පිළිපන් නිසා රහතුන්ගේ වචන අදහන්නාහු විශේෂයෙන් පිරිසිදු ප්රඥාවෙන් ධ්යාන කරන්නාහු වෙත්.
“මේ ආත්මයෙහි හෝ මේ සස්නෙහි මාර්ගයවූ ධර්මයෙහි හැසිර සුගතියට යන්නාහු සතුටුවන්නාහු දෙව්ලොව කැමැති පරිද්දෙන් කාමසම්පත් ඇත්තෝව සතුටු වෙති’යි”
|
9. කුහසුත්තං | 9. කුහථද්ධ සූත්රය |
108
වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං -
‘‘යෙ කෙචි, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ කුහා ථද්ධා ලපා සිඞ්ගී උන්නළා අසමාහිතා, න මෙ තෙ
‘‘කුහා ථද්ධා ලපා සිඞ්ගී, උන්නළා අසමාහිතා;
න තෙ ධම්මෙ විරූහන්ති, සම්මාසම්බුද්ධදෙසිතෙ.
‘‘නික්කුහා නිල්ලපා ධීරා, අත්ථද්ධා සුසමාහිතා;
තෙ වෙ ධම්මෙ විරූහන්ති, සම්මාසම්බුද්ධදෙසිතෙ’’ති.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. නවමං.
|
108
“මහණෙනි, යම්කිසි මහණකෙනෙක් විෂ්මය පත්කරන්නාහු වෙද්ද, තද සිත් ඇත්තාහු වෙද්ද, කියන්නාහු වෙද්ද, ඉදිරියෙහි යන ක්ලේශයෙන් යුක්ත වූවාහු වෙද්ද, උස්ව නැංඟාවූ මාන නමැති නළ ඇත්තාහුවෙද්ද, සිතේ එකඟබව පමණකුදු නැත්තාහු වෙද්ද,
“මහණෙනි, මාගේ ඒ භික්ෂූහු මා සතුවූවෝ නොවෙති. මහණෙනි, ඒ භික්ෂූහු මේ සස්නෙන් පහවූවාහු වෙත්. මහණෙනි, ඒ භික්ෂූහු මේ ශාසනයෙහි වැඩීමට විශේෂයෙන් වැඩීමට විපුලබවට නොම පැමිණෙත්.
“මහණෙනි, යම් භික්ෂූහු වනාහි කුහක නොවූවාහු වෙද්ද, සිවුපසය ඉල්ලීමේ වචන ඇත්තාහු නොවෙද්ද, ධෛර්ය්ය සම්පන්නයෝ වෙද්ද, තද සිත් ඇත්තාහු නොවෙද්ද, මනාව එකඟසිත් ඇත්තාහු වෙද්ද, මහණෙනි, මාගේ ඒ භික්ෂූහු වනාහි (මනාව පිළිපන් බැවින්) මමත්වය ඇත්තාහු (මා සතු වූවාහු) වෙත්. මේ ධර්ම විනයෙන් (ශාසනයෙන්) පහනොවූවාහුද වෙත්. මහණෙනි, ඒ භික්ෂූහු මේ ශාසනයෙහි (අර්හත් මාර්ගය තෙක් ශීලාදි ගුණයෙන්) වැඩීමටද (නිසල බැවින්) විශේෂයෙන් වැඩීමටද ශීලාදීන් සම්පූර්ණ වීමෙන් හැම තන්හි පතළවීමෙන්) මහත් බවටද පැමිණෙත් යයි.”
භාග්යවතුන් වහන්සේ මේ අර්ථය වදාළසේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“කුහකයෝද (ක්රෝධයෙන් හා මානයෙන් දැඩි සිත් ඇත්තාහුද පොළඹ වන්නාහුද ප්රකට කෙලෙස් ඇත්තාහුද උස්වූ මාන නමැති නළ ඇත්තාහුද, සිතේ එකඟබව පමණකුදු නැත්තාහුද ඒ භික්ෂූහු සම්යක් සම්බුදුන් විසින් දෙනලද ධර්මයෙහි නොවැඩෙත්.
“කුහක නොවූවෝද (ජනයන් ප්රත්යය සඳහා නොපොළඹවන්නෝද ධෛර්ය්ය ඇත්තෝද තදනුවූ සිත් ඇත්තෝද සිතෙහි මනා එකඟබව ඇත්තෝද (යන) ඒ භික්ෂූහු ඒකාන්තයෙන් සම්යක් සම්බුදුන් විසින් දෙසන ලද ධර්මයෙහි වැඩෙතියි.”
|
10. නදීසොතසුත්තං | 10. නදීසොතොපම සූත්රය |
109
වුත්තඤ්හෙතං
‘‘සෙය්යථාපි
‘‘උපමා ඛො මෙ අයං, භික්ඛවෙ, කතා අත්ථස්ස විඤ්ඤාපනාය. අයං චෙත්ථ
(අයං චෙවෙත්ථ (ස්යා.)) අත්ථො - ‘නදියා සොතො’ති ඛො, භික්ඛවෙ, තණ්හායෙතං අධිවචනං.
‘‘‘පියරූපං සාතරූප’න්ති ඛො, භික්ඛවෙ, ඡන්නෙතං අජ්ඣත්තිකානං ආයතනානං අධිවචනං.
‘‘‘හෙට්ඨා
‘‘‘ඌමිභය’න්ති ඛො
(සඤීමීති ඛො (බහූසු)), භික්ඛවෙ, කොධුපායාසස්සෙතං අධිවචනං;
‘‘‘ආවට්ට’න්ති ඛො
(සාවට්ටොති ඛො (බහූසු)), භික්ඛවෙ, පඤ්චන්නෙතං කාමගුණානං අධිවචනං;
‘‘‘ගහරක්ඛසො’ති ඛො
(සගහො සරක්ඛසොති ඛො (බහූසු)), භික්ඛවෙ, මාතුගාමස්සෙතං අධිවචනං;
‘‘‘පටිසොතො’ති
‘‘‘හත්ථෙහි ච පාදෙහි ච වායාමො’ති ඛො, භික්ඛවෙ, වීරියාරම්භස්සෙතං අධිවචනං;
‘‘‘චක්ඛුමා පුරිසො තීරෙ ඨිතොති ඛො, භික්ඛවෙ, තථාගතස්සෙතං අධිවචනං අරහතො සම්මාසම්බුද්ධස්සා’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති -
‘‘සහාපි
සම්මප්පජානො
ස වෙදගූ වූසිතබ්රහ්මචරියො, ලොකන්තගූ පාරගතොති වුච්චතී’’ති.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. දසමං.
|
109
“මහණෙනි, යම් සේ වනාහි පුරුෂයෙක් තෙමේ ගංගාවෙක්හි ප්රිය ස්වභාවය හා සැප ස්වභාවය කරණකොටගෙන වහා ගලාබස්නා සැඩ පහරින් යටි ගං බලාගෙන යනු ලැබේද, ඇස් ඇති පුරුෂයෙක් තෙමේ ඉවුරෙහි සිටියේ ඔහු දැක මෙසේ කියන්නේය. ‘එම්බා පුරුෂය, කිසිසේත් තෝප්රිය ස්වභාවය හා සැප ස්වභාවය හේතුකොටගෙන නදියෙහි සැඩපහරින් ගෙනයනු ලබන්නෙහිය. එම්බල පුරුෂය තෝ යම් විලකට පැමිණ මරණයට හෝ මරණ සමාන දුකට හෝ පැමිණෙන්නෙහිද, මේ නදියගේ යට මහ රළ ඇත්තාවූ දියසුළි ඇත්තාවූ සැඩමසුන් ඇත්තාවූ දියරකුසන් සහිතවූ විලෙක් ඇත.”
“මහණෙනි, ඉක්බිති ඒ පුරුෂතෙමේ ඒ පුරුෂයාගේ හඬ අසා අතින් හා පයින්ද උඩුගං බලා පීණන්නේය. මහණෙනි, අර්ථය හඟවනු පිණිස මා විසින් මේ උපමාතොමෝ කරනලද මේ උපමාවෙහි මේ අර්ථයි.
“මහණෙනි, නදියෙහි මහවතුර යයි තෘෂ්ණාවට මේ නමෙකි. මහණෙනි, ප්රිය ස්වභාවය මිහිරි යයි අධ්යාත්මිකවූ සද්ධායතනයන්ට මේ නමෙකි. මහණෙනි, යට (මහ) විලයයි ඔරම්භාගිය සංයෝජනයන්ට මේ නමෙකි. මහණෙනි, භයජනක රළ යයි බලවත් ක්රෝධයට මේ නමෙකි. මහණෙනි, දියසුළි යයි පස්කම් බැඳුමට මේ නමෙකි. මහණෙනි, චණ්ඩ මත්ස්යය ජලරාක්ෂසයයි ස්ත්රියට මේ නමෙකි. මහණෙනි, ප්රතිස්රොතය (උඩුගඟ) යයි නෛෂ්ක්රම්යයට මේ නමෙකි. මහණෙනි, අතින් හා පයින් වෑයම් කිරීම යයි සතර සම්යක් ප්රධාන වීර්යයට මේ නමෙකි. මහණෙනි, ඉවුරෙහි සිටි ඇස් ඇති පුරුෂයා යයි අර්හත්වූ සියලු දතයුතු ධර්මයන් මනාව දැනගත්තාවූ තථාගතයන් වහන්සේට මේ නමෙකි.”
මේ අර්ථය භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළසේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“මත්තෙහි කාමයොගයෙන් නිර්භයවූ රහත්බව කැමැති වන්නාවූ මහණතෙම ක්ලේශකාමයන් දුකසේ පහකරන්නේය, විදර්ශනා සහිත මාර්ගප්රඥාවෙන් මනාකොට දන්නාවූ ආර්ය මාර්ගාධිගමයට අනතුරුව ඵල විමුක්තියෙන් මනාව මිදුනු සිත් ඇති (මහණතෙම) ඒ ඒ මාර්ගඵලයන්ට පැමිණෙන කාලයෙහි නිවනට ඇතුළත් ඵලසමවතින් වසන්නේය. මාර්ගඥානයෙන් චතුස්සත්යයන් දැනගත්තාවූ වැස නිමවනලද මගබඹසර ඇත්තාවූ ස්කන්ධලෝකයාගේ කෙළවරට ගියාවූ ඒ ක්ෂීණාශ්රව තෙමේ (සසර සයුරේ) පරතෙරවූ නිවණට ගියේයයි කියනු ලැබේ.”
|
11. චරසුත්තං | 11. චරතොඋප්පජ්ජති සූත්රය |
110
වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං -
‘‘චරතො චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො උප්පජ්ජති කාමවිතක්කො වා බ්යාපාදවිතක්කො වා විහිංසාවිතක්කො වා. තඤ්චෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අධිවාසෙති නප්පජහති න විනොදෙති න බ්යන්තීකරොති
(බ්යන්තිකරොති (සී. පී.), බ්යන්තං කරොති (ක.)) අනභාවං ගමෙති. චරම්පි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු එවංභූතො අනාතාපී අනොත්තාපී
‘‘ඨිතස්ස චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො උප්පජ්ජති කාමවිතක්කො වා බ්යාපාදවිතක්කො වා විහිංසාවිතක්කො වා. තඤ්චෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අධිවාසෙති නප්පජහති න විනොදෙති න බ්යන්තීකරොති න අනභාවං ගමෙති. ඨිතොපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු එවංභූතො අනාතාපී අනොත්තාපී සතතං සමිතං කුසීතො හීනවීරියොති වුච්චති.
‘‘නිසින්නස්ස
‘‘සයානස්ස චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො ජාගරස්ස උප්පජ්ජති කාමවිතක්කො වා බ්යාපාදවිතක්කො වා විහිංසාවිතක්කො වා. තඤ්චෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු අධිවාසෙති
‘‘චරතො චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො උප්පජ්ජති කාමවිතක්කො වා බ්යාපාදවිතක්කො වා විහිංසාවිතක්කො වා. තඤ්චෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්යන්තීකරොති අනභාවං ගමෙති. චරම්පි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු එවංභූතො ආතාපී ඔත්තාපී
(ඔත්තප්පී (සබ්බත්ථ)) සතතං සමිතං ආරද්ධවීරියො පහිතත්තොති වුච්චති.
‘‘ඨිතස්ස චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො උප්පජ්ජති කාමවිතක්කො වා බ්යාපාදවිතක්කො වා විහිංසාවිතක්කො වා. තඤ්චෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්යන්තීකරොති අනභාවං ගමෙති. ඨිතොපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු එවංභූතො ආතාපී
‘‘නිසින්නස්ස චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො උප්පජ්ජති කාමවිතක්කො වා බ්යාපාදවිතක්කො වා විහිංසාවිතක්කො වා. තඤ්චෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්යන්තීකරොති අනභාවං ගමෙති. නිසින්නොපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු එවංභූතො ආතාපී ඔත්තාපී සතතං සමිතං ආරද්ධවීරියො පහිතත්තොති වුච්චති.
‘‘සයානස්ස චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො ජාගරස්ස උප්පජ්ජති කාමවිතක්කො වා බ්යාපාදවිතක්කො වා විහිංසාවිතක්කො වා. තඤ්චෙ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු නාධිවාසෙති පජහති විනොදෙති බ්යන්තීකරොති අනභාවං ගමෙති. සයානොපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු ජාගරො එවංභූතො ආතාපී ඔත්තාපී සතතං සමිතං
‘‘චරං
යො විතක්කං විතක්කෙති, පාපකං ගෙහනිස්සිතං.
‘‘කුම්මග්ගං පටිපන්නො
(කුම්මග්ගප්පටිපන්නො (අ. නි. 4.11)) සො, මොහනෙය්යෙසු මුච්ඡිතො;
අභබ්බො තාදිසො භික්ඛු, ඵුට්ඨුං සම්බොධිමුත්තමං.
‘‘යො
විතක්කං සමයිත්වාන, විතක්කූපසමෙ
භබ්බො සො තාදිසො භික්ඛු, ඵුට්ඨුං සම්බොධිමුත්තම’’න්ති.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. එකාදසමං.
|
110
“මහණෙනි, ඉදින් හැසිරෙන්නාවූද මහණහට කාමය පිළිබඳ කල්පනාවක් හෝ ද්වේෂය පිළිබඳ කල්පනාවක් හෝ වෙහෙස කිරීම පිළිබඳ කල්පනාවක් හෝ උපදීද, මහණෙනි, ඉදින් මහණතෙම ඒ විතර්කය ඉවසාද, පහනොකෙරේද, දුරුනොකෙරේද, පහනොවූ කෙළවර ඇත්තක් නොකෙරේද, නැවත නැවත අභාවයට නොපමුණුවාද,
“මහණෙනි, කෙළෙස් තවන වීර්යය නැත්තාවූ පාපයට භයනොවූ මෙබඳු මහණතෙම හැසිරෙන්නේද සියලු කල්හි අලසවූ ලාමක වීර්ය ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, සිටියාවූද මහණහට ඉදින් කාමවිතර්කයක් හෝ ව්යාපාද විතර්කයක් හෝ විහිංසා විතර්කයක් හෝ උපදීද, මහණෙනි, ඉදින් මහණතෙම ඒ විතර්කය ඉවසාද පහ නොකෙරේද, දුරු නොකෙරේද, කෙළවර නොකෙරේද, නොවීමට නොපමුණුවාද, මහණෙනි, එබඳුවූ කෙළෙස් තවන වීර්යය නැත්තාවූ පවට බිය නැත්තාවූ භික්ෂුතෙමේ සිටියේද නිරන්තරයෙන් කුසීතවූ හීන වීර්ය ඇත්තේ යයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, හුන්නාවූද මහණහට කාම විතර්කයක් වේවායි ව්යාපාද විතර්කයක් වේවයි විහිංසා විතර්කයෙක් වේවයි ඉදින් උපදීද, මහණෙනි, මහණතෙම ඒ කල්පනාව ඉදින් ඉවසාද, පහනොකෙරේද, දුරු නොකෙරේද, කෙළවර නොකෙරේද, නොවීමට නොපමුණුවාද, මහණෙනි, කෙලෙස් තවන වීර්යය නැත්තාවූ පවට බියනොවූ එබඳු මහණතෙමේ හුන්නේද නිතර අලසවූ ලාමක වීර්යය ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, හොවින්නාවූද, නිදි දුරුකරන්නාවූ මහණහට කාමය පිළිබඳ කල්පනාවෙක් වේවයි ක්රෝධය පිළිබඳ කල්පනාවෙක් වේවයි වෙහෙස කිරීම පිළිබඳ කල්පනාවෙක් වේවයි ඉදින් උපදීද, මහණෙනි, මහණතෙම ඒ විතර්කය ඉදින් ඉවසාද, පහනොකෙරේද, (සිතින්) දුරු නොකෙරේද, කෙළවර නොකෙරේද, අභාවයට නොපමුණුවාද, කෙලෙස් තවන වීර්යය නැත්තාවූ පවට බියනොවූ නිදි දුරුකරන්නාවූ එබඳු මහණතෙම සයනය කරන්නේද, හැමකල්හි අලසවූ හීන වීර්යය ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, හැසිරෙන්නාවූද, මහණහට කාම විතර්කයෙක් හෝ ව්යාපාද විතර්කයෙක් හෝ විහිංසා විතර්කයෙක් හෝ ඉදින් උපදීද, මහණෙනි, මහණතෙම ඒ කල්පනාව ඉදින් නොඉවසාද, පහකෙරේද, දුරුකෙරේද, අවසන් කෙරේද, නොවීමට පමුණුවාද, මහණෙනි, කෙලෙස් තවන වීර්යය ඇත්තාවූ පවට බියවූ එබඳු මහණතෙම හැසිරෙන්නේද, හැමදා පටන්ගන්නාලද වීර්යය ඇත්තාවූ නිවන් පිණිස යවනලද සිත් ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, සිටියාවූද මහණහට කාමය පිළිබඳ අදහසෙක් හෝ ක්රෝධය පිළිබඳ අදහසෙක් හෝ (අනුන්ට) වෙහෙස කිරීම පිළිබඳ අදහසෙක් හෝ ඉදින් උපදීද, මහණෙනි, මහණතෙම ඒ කල්පනාව ඉදින් (සිතේ) වාසය නොකරවාද, පහනොකෙරේද, (සිතින්) දුරුකෙරේද, පහවූ කෙළවර ඇත්තෙක් කෙරේද, නොඉපදවීමට පමුණුවාද, මහණෙනි, කෙලෙස් තවන වීර්යය ඇත්තාවූ පවට බියවූ එබඳු මහණතෙම සිටියේද සදහටම පටන්ගන්නාලද වීර්යය ඇත්තේ නිවන් පිණිස මෙහෙයවනලද සිත් ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, හුන්නාවූද මහණහට කාමය හා යෙදුන කල්පනාවෙක් වේවයි. ක්රෝධය හා යෙදුන විතර්කයෙක් වේවයි, (අනුන්ට) වෙහෙස කිරීම පිළිබඳ කල්පනාවෙක් වේවයි ඉදින් උපදීද, මහණෙනි, මහණතෙම ඉදින් ඒ කල්පනාව නොඉවසාද, පහකෙරේද, (සිතින්) දුරුකෙරේද, කෙළවර කෙරේද, නොවීමට පමුණුවාද, මහණෙනි, නිතර කෙළෙස් තවන වීර්යය ඇත්තාවූ පවට බියවූ එබඳු මහණ තෙම හුන්නේද පටන්ගන්නාලද වීර්යය ඇත්තේය. නිවන් පිණිස යවනලද සිත් ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, සැතපෙන්නාවූද, නිදි දුරුකරන්නාවූ මහණහට කාමයෙන් යුත් අදහසෙක් හෝ ක්රෝධයෙන් යුත් අදහසෙක් හෝ (පරහට) වෙහෙස කිරීම පිළිබඳ අදහසෙක් හෝ ඉදින් උපදීද, මහණෙනි, මහණතෙම ඒ අදහස ඉදින් නො ඉවසාද, පහකෙරේද, (සිතින්) දුරුකෙරේද, අවසන්වූවක් කෙරේද, (නැවත) නොඉපදවීමට පමුණුවාද, මහණෙනි, නිතර කෙලෙස් තවන වීර්යය ඇත්තාවූ පවට බියවූ නිදි දුරුකරන්නාවූ එබඳු මහණතෙම සයනය කෙළේද, පටන්ගන්නාලද වීර්යය ඇත්තේය, නිවන් පිණිස මෙහෙයනලද සිතැත්තේයයි කියනු ලැබේ යයි.”
භාග්යවතුන් වහන්සේ මේ කරුණ වදාළසේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“යමෙක් හැසිරෙන්නේ හෝ ඉදින් සිටින්නේ හෝ හුන්නේ හෝ නැවත හෝනේ හෝ වස්තුකාමය ඇසුරු කළාවූ (නොහොත්) ක්ලේශකාමයන්ට වාසස්ථාන බැවින්ද ගෘහය ඇසුරුකළාවූ ලාමක විතර්කයක් කල්පනා කෙරේද, එබඳු මිථ්යා සංකල්පනාවන් ගොචරකොට ඇත්තාවූ ඒ මහණතෙම උතුම්වූ ආර්ය මාර්ග ඥානයට පැමිණෙන්නට නුසුදුස්සෙකි.
“යමෙක් හැසිරෙන්නේ හෝ නැවත සිටින්නේ හෝ හුන්නේ හෝ නැවත හෝනේ හෝ (යථොක්ත) මිථ්යා විතර්කය සන්සිඳුවා (නවමහා විතර්කයන්ගේ අතිශයින් සන්සිඳීම වූ අර්හත් ඵලයෙහි වේවයි, නිර්වාණයෙහි වේවයි ඇලුනේවේද, එබඳු ඒ පුද්ගලතෙමේ උතුම්වූ ආර්ය මාර්ගඥානය බලන්නට සමර්ථ වේයයි.”
|
12. සම්පන්නසීලසුත්තං | 12. යතංචර සූත්රය |
111
වුත්තඤ්හෙතං භගවතා, වුත්තමරහතාති මෙ සුතං -
‘‘සම්පන්නසීලා, භික්ඛවෙ, විහරථ
(හොථ (ස්යා.)) සම්පන්නපාතිමොක්ඛා; පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතා විහරථ ආචාරගොචරසම්පන්නා අණුමත්තෙසු වජ්ජෙසු භයදස්සාවිනො; සමාදාය සික්ඛථ සික්ඛාපදෙසු.
‘‘සම්පන්නසීලානං වො, භික්ඛවෙ, විහරතං
(භවතං (ස්යා.)) සම්පන්නපාතිමොක්ඛානං පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතානං විහරතං ආචාරගොචරසම්පන්නානං අණුමත්තෙසු වජ්ජෙසු භයදස්සාවීනං සමාදාය සික්ඛතං සික්ඛාපදෙසු කිමස්ස උත්තරි කරණීයං
(කිමස්ස භික්ඛවෙ උත්තරි කරණීයං (සබ්බත්ථ))?
‘‘චරතො චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො
(අභිජ්ඣා බ්යාපාදො විගතො (අ. නි. 4.12) අට්ඨකථාය සමෙති) භිජ්ඣා විගතා
(අභිජ්ඣා බ්යාපාදො විගතො (අ. නි. 4.12) අටකථාය සමෙති) හොති, බ්යාපාදො විගතො හොති
(ථිනමිද්ධං උද්ධච්චකුක්කුච්චං විචිකිච්ඡා (අ. නි. 4.12)), ථිනමිද්ධං විගතං හොති, උද්ධච්චකුක්කුච්චං
‘‘ඨිතස්ස චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො අභිජ්ඣා විගතා හොති බ්යාපාදො...පෙ.... ථිනමිද්ධං... උද්ධච්චකුක්කුච්චං... විචිකිච්ඡා පහීනා හොති, ආරද්ධං හොති
‘‘නිසින්නස්ස චෙපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො අභිජ්ඣා විගතා හොති, බ්යාපාදො...පෙ.... ථිනමිද්ධං... උද්ධච්චකුක්කුච්චං... විචිකිච්ඡා පහීනා හොති, ආරද්ධං හොති වීරියං අසල්ලීනං, උපට්ඨිතා සති අසම්මුට්ඨා, පස්සද්ධො කායො අසාරද්ධො, සමාහිතං චිත්තං එකග්ගං. නිසින්නොපි, භික්ඛවෙ, භික්ඛු එවංභූතො ආතාපී ඔත්තාපී සතතං සමිතං ආරද්ධවීරියො පහිතත්තොති වුච්චති.
‘‘සයානස්ස චෙපි
‘‘යතං
යතං සමිඤ්ජයෙ
(සමිඤ්ජයෙ (සී. ස්යා.)) භික්ඛු, යතමෙනං පසාරයෙ.
‘‘උද්ධං තිරියං අපාචීනං, යාවතා ජගතො ගති;
සමවෙක්ඛිතා ච ධම්මානං, ඛන්ධානං උදයබ්බයං.
‘‘එවං
චෙතොසමථසාමීචිං, සික්ඛමානං සදා සතං;
සතතං පහිතත්තොති, ආහු භික්ඛුං තථාවිධ’’න්ති.
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. ද්වාදසමං.
|
111
“මහණෙනි, ශීලයෙන් යුක්තව වසවු, සම්පූර්ණ ප්රාතිමොක්ෂසංවරයෙන් වැසුනෝව වසවු, ගොචර සම්පත්තියෙන් යුක්තව ශික්ෂාපදයන්හි මනාවගෙන ස්වල්පත්රමාණවූ වරදෙහි පවා භයදක්නා ස්වභාවය ඇත්තෝව හික්මෙවු, මහණෙනි, සම්පූර්ණශීලය ඇතිව වසන්නවුන් විසින් සම්පූර්ණ ප්රාතිමොක්ෂ සංවරයෙන් වැසිවසන්නවුන් විසින් ආචාර ගොචර දෙකින් යුක්තව ශික්ෂාපදයන්හි මනාවගෙන ස්වල්පමාත්ර දෝෂයෙහි පවා භයදක්නා සුලුව හික්මෙන්නවුන් විසින් මත්තෙහි කටයුතු කුමක් වන්නේද?
“මහණෙනි, ඉදින් හැසිරෙන්නාවූද (එබඳු) මහණහුගේ විෂම ලෝභය පහවගියාවෙයි, ක්රෝධය පහව ගියේවෙයි, චිත්ත චෛතසිකයන්ගේ ප්රබොධ නොවීම පහව ගියේවෙයි, සිතේ නොසන්සුන් බව හා විපිළිසරවීම පහව ගියේවෙයි, සැකය ප්රහීනවෙයි. වීර්යය පටන් ගන්නාලද්දේ වෙයි. නොහැකුළුණේවෙයි, සිහිය එළඹ සිටියාවෙයි. මුළා නොවූවාවෙයි, කය සන්සිඳුණේවෙයි, පහවගිය විඩා ඇත්තේ වෙයි, සිතමනාව පිහිටුවන ලද්දේවෙයි, එකඟ වූයේ වෙයි, මහණෙනි, හැසිරෙන්නාවූද එබඳු මහණතෙම කෙළෙස් තවන වීර්යය ඇත්තේය, පවට බිය ඇත්තේය, නිරන්තරයෙන් පටන් ගන්නාලද වීර්යය ඇත්තේය, නිවන් පිණිස යවන ලද සිත් ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, ඉදින් සිටියාවූද (එබඳු) මහණහුගේ විෂම ලෝභය පහවූවාවෙයි, ව්යපාදය පහවූයේවෙයි. ථීනමිද්ධ නීවරණය පහවූයේවෙයි, උද්ධච්චකුක්කුච්ච නීවරණය පහවූයේවෙයි, විචිකිච්ඡා නීවරණය පහවූවාවෙයි. වීර්යය පටන්ගන්නා ලද්දේවෙයි. නොසැඟවුනේවෙයි. සිහිය එළඹ සිටියාවෙයි. නොමුළාවූවාවෙයි, කය සන්සිඳුණේවෙයි, බර ඇරුණේ වෙයි, සිතමනාව සිටියේවෙයි, එකඟවූයේවෙයි, මහණෙනි, සිටියාවූද එබඳු මහණතෙමේ කෙළෙස් තවන වීර්යය ඇත්තේය, පවට බිය ඇත්තේය නිතරම පටන්ගන්නාලද වීර්යය ඇත්තේයයි නිවන් පිණිස මෙහෙයනලද සිත් ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, ඉදින් හුන්නාවූද (එබඳු) මහණහුගේ විෂම ලෝභය පහවූයේවෙයි, ව්යාපාදය පහවූයේවෙයි, ථිනමිද්ධ දෙක පහවූයේවෙයි, උද්ධච්චකුක්කුච්චය පහවූයේ වෙයි, සැකය පහවූවාවෙයි, වීර්යය පටන්ගන්නා ලද්දේවෙයි, (එහෙයින්ම) නොහැකුළුණේවෙයි, සිහිය එළඹ සිටියාවෙයි, නොමුළාවෙයි, කය සන්සිඳුනේවෙයි, බර ඇරුණේවෙයි, සිතමනාව සිටියේවෙයි. එකඟවූයේ වෙයි, මහණෙනි, හුන්නාවූද එබඳු මහණතෙමේ කෙළෙස් තවන වීර්යය ඇත්තේය, පවට බිය ඇත්තේය, හැමකල්හි පටන් ගන්නා ලද වීර්යය ඇත්තේය, නිවන් පිණිස මෙහෙයනලද සිත් ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, ඉදින් සයනය කරන්නාවූද නිදි දුරු කරන්නාවූද එබඳු මහණහුගේ විෂම ලෝභය පහවූයේ වෙයි. ක්රෝධය පහවූයේ වෙයි ථිනමිද්ධ දෙක පහවූයේ වෙයි. උදහස හා කුකුසද පහවූයේ වෙයි. සැකය ප්රහීනවූවා වෙයි. වීර්යය පටන්ගන්නා ලද්දේ වෙයි. නොසැඟවුණේ වෙයි. සිහිය එළඹ සිටියා වෙයි. නොමුළා වෙයි. කය සන්සිඳුනේ වෙයි. බර ඇරුණේ වෙයි. සිත මනාව පිහිටියේ වෙයි. එකඟවූයේ වෙයි මහණෙනි, හොවින්නාවූද නිදි දුරුකරන්නාවූ එබඳු මහණ තෙම කෙලෙස් තවන වීර්යය ඇත්තේය. පවට බිය ඇත්තේය. සදහටම පටන්ගන්නා ලද වීර්ය ඇත්තේය. නිවන් පිණිස මෙහෙයනලද සිත් ඇත්තේයයි කියනු ලැබේ.”
මේ අර්ථය භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළසේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“මහණෙතෙම ගටමින් හැසිරෙන්නේය. වීර්යය කරමින් සිටින්නේය. වෑයම් කරමින් හිඳින්නේය. වෑයම් කරමින් හොවින්නේය. වෑයම් කරමින් (අත්පා) හකුළුවන්නේය. වෑයම් කරමින් (අත්පා) දිගුකරන්නේය.
“උඩද සරසද යටද සත්ව ශුන්යවූ පඤ්චස්කන්ධයන්ගේ හටගැන්ම හා විනාශයද බලන්නේ වන්නේය. “මෙසේ වසන සුලුවූ කෙලෙස් තවන වීර්යය ඇත්තාවූ සන්සුන් පැවතුම් ඇත්තාවූ සන්සිඳුණු සිත් ඇත්තාවූ චෙතො සමථයයි කියන ලද ආර්ය මාර්ගයට සුදුසු ප්රතිඥාවට හික්මෙන්නාවූ, හැමකල්හි සිහි ඇත්තාවූ එබඳු මහණ නිතර නිවන් පිණිස මෙහෙයන ලද සිත් ඇත්තේයයි (ආර්යයෝ) කියතියි.”
|
13. ලොකසුත්තං | 13. ලොකාභිඤ්ඤා සූත්රය |
112
වුත්තඤ්හෙතං
‘‘ලොකො, භික්ඛවෙ, තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධොः ලොකස්මා තථාගතො විසංයුත්තො. ලොකසමුදයො, භික්ඛවෙ, තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධො
‘‘යං, භික්ඛවෙ, සදෙවකස්ස ලොකස්ස සමාරකස්ස සබ්රහ්මකස්ස සස්සමණබ්රාහ්මණියා පජාය සදෙවමනුස්සාය දිට්ඨං සුතං මුතං විඤ්ඤාතං පත්තං පරියෙසිතං අනුවිචරිතං මනසා යස්මා තං තථාගතෙන අභිසම්බුද්ධං, තස්මා තථාගතොති වුච්චති.
‘‘යඤ්ච, භික්ඛවෙ, රත්තිං තථාගතො අනුත්තරං සම්මාසම්බොධිං අභිසම්බුජ්ඣති, යඤ්ච රත්තිං අනුපාදිසෙසාය නිබ්බානධාතුයා පරිනිබ්බායති, යං එතස්මිං අන්තරෙ භාසති ලපති
‘‘යථාවාදී, භික්ඛවෙ, තථාගතො තථාකාරී, යථාකාරී තථාවාදී, ඉති යථාවාදී තථාකාරී යථාකාරී තථාවාදී, තස්මා තථාගතොති වුච්චති.
‘‘සදෙවකෙ, භික්ඛවෙ, ලොකෙ සමාරකෙ සබ්රහ්මකෙ සස්සමණබ්රාහ්මණියා පජාය සදෙවමනුස්සාය තථාගතො අභිභූ අනභිභූතො අඤ්ඤදත්ථුදසො වසවත්තී, තස්මා තථාගතොති වුච්චතී’’ති. එතමත්ථං භගවා අවොච. තත්ථෙතං ඉති වුච්චති -
‘‘සබ්බලොකං
(සබ්බං ලොකං (අ. නි. 4.23)) අභිඤ්ඤාය, සබ්බලොකෙ යථාතථං;
සබ්බලොකවිසංයුත්තො, සබ්බලොකෙ අනූපයො
(අනුසයො (සී.), අනුපයො (ස්යා.)).
‘‘ස වෙ
(සබ්බෙ (සබ්බත්ථ) අ. නි. 4.23 පස්සිතබ්බං) සබ්බාභිභූ ධීරො, සබ්බගන්ථප්පමොචනො;
ඵුට්ඨාස්ස පරමා සන්ති, නිබ්බානං අකුතොභයං.
‘‘එස
සබ්බකම්මක්ඛයං පත්තො, විමුත්තො උපධිසඞ්ඛයෙ.
‘‘එස
සදෙවකස්ස ලොකස්ස, බ්රහ්මචක්කං පවත්තයි.
‘‘ඉති දෙවා මනුස්සා ච, යෙ බුද්ධං සරණං ගතා;
සඞ්ගම්ම තං නමස්සන්ති, මහන්තං වීතසාරදං.
‘‘දන්තො දමයතං සෙට්ඨො, සන්තො සමයතං ඉසි;
මුත්තො මොචයතං අග්ගො, තිණ්ණො තාරයතං වරො.
‘‘ඉති හෙතං නමස්සන්ති, මහන්තං වීතසාරදං;
සදෙවකස්මිං
අයම්පි අත්ථො වුත්තො භගවතා, ඉති මෙ සුතන්ති. තෙරසමං.
|
112
“මහණෙනි, තථාගතයන් වහන්සේ විසින් ලෝකය මනාකොට අවබෝධ කරන ලද්දේය. තථාගතයන් වහන්සේ ලෝකයෙන් වෙන්වූසේක. මහණෙනි, ලෝකය (දුක) ඉපදීමට හේතුවූ තෘෂ්ණාව තථාගතයන් වහන්සේ විසින් මනාව දැනගන්නා ලද්දේය. තථාගතයන් විසින් ලෝකය (දුක) හට ගැණීමට හේතුව පහකරන ලද්දේය. මහණෙනි, ලෝකයගේ නොපැවැත්ම (නිවන) තථාගතයන් විසින් මනාකොට දැනගන්නා ලද්දේය. ලෝකයගේ නොපැවැත්ම (නිවන) තථාගතයන් විසින් ප්රත්යක්ෂ කරන ලද්දේය. මහණෙනි, ලෝකය (දුක) නිරුද්ධ කිරීමට පමුණුවන පිළිපැදීම තථාගතයන් විසින් මනාව දැනගන්නා ලද්දීය. තථාගතයන් විසින් ලෝකය නිරුද්ධ කිරීමට පමුණුවන ප්රතිඥාතොමෝ වඩන ලද්දීය.
“මහණෙනි, දෙවියන් සහිතවූ මරුන් සහිතවූ බඹුන් සහිතවූ සත්ව ලෝකයා විසින් මහණ බමුණන් සහිතවූ දෙවි මිනිසුන් සහිතවූ සත්ව ප්රජාව විසින් යම් දක්නා ලද දෙයක් වේද අසන ලද්දක් වේද ආඝ්රාණය කරන ලද රසවිඳින ලද ස්පර්ශ කරනලද දෙයක් වේද, දන්නා ලදද පැමිණෙන ලද්දේද සොයන ලද්දේද සිතින් නැවත නැවත සලකන ලද්දේද තථාගතයන් විසින් ඒ යම්හෙයකින් මනාව දැනගන්නා ලද්දේ එහෙයින් තථාගතයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, යම් දිනක රෑ තථාගතයන් වහන්සේ නිරුත්තවූ සම්යක් සම්බොධිය අවබෝධකරන සේක්ද, යම් පඤ්චස්කන්ධයන්ගේ ශෙෂයක් නැති නිර්වාණ ධාතුවෙන් පිරිනිවන් පානාසේක්ද, මේ (මැද) යම් ධර්මයක් වදාරණසේක්ද, කියනසේක්ද, දක්වනසේක්ද ඒ හැම එසේම වෙයි. අන් අයුරකින් නොවේ. එහෙයින් තථාගතයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, තථාගතයන් වහන්සේ යම්සේ කියනු සුලුද එසේම කරන සුලුය. තථාගතයන් වහන්සේ යම්සේ කරන සුලුද, එසේම කියන සුලුය. මෙසේ යම් අයුරකින් කියනු සුලුද ඒ අයුරෙන් කරන සුලුය. යම් අයුරකින් කරන සුලුද ඒ අයුරෙන් කියන සුලුය. එහෙයින් තථාගතයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, දෙවියන් සහිතවූ මරුන් සහිතවූ බඹුන් සහිතවූ සත්ව ලෝකයෙහි මහණ බමුණන් සහිතවූ දෙවි මිනිසුන් සහිතවූ සත්ව ප්රජාවෙහි තථාගතයන් වහන්සේ මඩින සේක. කිසිවෙකු විසින් නොමඩනා ලද්දේය. ඒකාන්තයෙන් දක්නාසේක. සමවත්ද සිතද තමාගේ වසයෙහි පවත්වන සේක. එහෙයින් තථාගතයයි කියනු ලැබේ යයි.”
මේ අර්ථය භාග්යවතුන් වහන්සේ වදාළසේක. එහි මේ අර්ථය මෙසේ කියනු ලැබේ.
“සියලු තුන්ලොව දැන ඒ ත්රෛධාතුක සත්ව සන්නිවාසයෙහි යම් කිසිවක් ඇද්ද, ඒ මුලුල්ල නොවෙනස් සේ දැන සියලු ලෝකයෙන් මිදුණුසේක. සියලු ලෝකයෙහි (බන්ධනයෙන්) තොරවූසේක.
“සියලු මැඩපැවැත්වූ ධෛර්ය්යසම්පන්න වූ ඒ තථාගතයන් වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් සියලු ක්ලෙශ ග්රන්ථයන් මුදා සිටිසේක. උන්වහන්සේ විසින් උතුම්වූ නිවන ස්පර්ශ කරන ලද්දේය. ඒ නිවන කොයිනුත් බිය නැත්තේය.
“නිදුක්වූ සිඳින ලද සැක ඇත්තාවූ ක්ෂය කරනලද ආශ්රවයන් ඇත්තාවූ මේ සර්වඥයන් වහන්සේ සියලු කර්මයන්ගේ ක්ෂය කිරීමට පැමිණිසේක. උපධීන්ගේ ක්ෂය කිරීමයයි කියන ලද නිර්වාණයෙහි ඵලවිමුක්තියෙන් මිදුණුසේක.
“ඒ මේ භාග්යවතුන් වහන්සේ චතුස්සත්යාවබොධය කළසේක. මේ බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙලෙස් නැසූ හෙයින්ම නිරුත්තර සිංහවූ සර්වඥයන් වහන්සේ දෙවියන් සහිත සත්ව ලෝකයාට ශ්රේෂ්ඨවූ ධර්මචක්රය පැවැත්වූසේක.
“මෙසේ යම් කෙනෙක් බුදුන් සරණ ගියාහු වෙද්ද, ඒ දෙවියෝ ද මිනිස්සුද උන්වහන්සේ කරා පැමිණ පහවූ බිය ඇති ගුණයෙන් මහත් බුදුන්වහන්සේට නමස්කාර කෙරෙති.
“බුද්ධ ඍෂීන් වහන්සේ දැමුණුසේක. අන්යයන් දමනය කරන හෙයින් දැමුණවුන් අතුරෙන් ශ්රේෂ්ඨවූ සේක. ශාන්ත වූසේක. සන්සුන් වුවන් අතුරෙන් ශ්රේෂ්ඨවූ සේක. (කෙලෙසුන්ගෙන්) මිදුණුසේක. මිදුනවුන් අතුරෙන් අග්ර වූසේක. (සසර සයුරෙන්) එතෙර වූසේක. එතෙරවූවන් අතුරෙන් උතුම් වූසේක.
“මෙසේ දෙවියන් සහිත ලෝකයෙහි නුඹවහන්සේ හා සමාන පුද්ගලයෙක් නැත්තේයයි මහත්වූ හෝ පූජ්යවූ පහවගිය බිය ඇති මේ බුදුන්වහන්සේට දෙවි මිනිස්සු වඳිත් යයි”
|