| 8. පාටලිගාමියවග්ගො | 8. පාටලීගාම වර්ගය |
| 1. පඨමනිබ්බානපටිසංයුත්තසුත්තං | 1. (ප්‍රථම) නිර්වාණ සූත්‍රය |
|
71
එවං
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘අත්ථි, භික්ඛවෙ, තදායතනං, යත්ථ නෙව පථවී, න ආපො, න තෙජො, න වායො, න ආකාසානඤ්චායතනං, න විඤ්ඤාණඤ්චායතනං, න ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං, න නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං, නායං ලොකො, න පරලොකො, න උභො චන්දිමසූරියා. තත්‍රාපාහං, භික්ඛවෙ, නෙව ආගතිං වදාමි
|
71
(මෙහි 1 වර්ගයේ 5 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ භික්ෂූන්ට අසංස්කෘත ධාතුවවූ නිවන පැවසීම් වශයෙන් පැවැති ධර්ම දේශනාවෙන් දක්වනසේක. (ලවා) ගන්වනසේක. බබුළුවනසේක. (නිර්වාන) ගුණයෙන් මනාකොටම සර්වප්‍රකාරයෙන් සතුටු කරවන සේක. මනාව දක්වනසේක. සමාදන් කරවනසේක.
ඒ භික්ෂූහුද ප්‍රයෝජන ඇත්තෝව සිතේ තබා දේශනාව ආවර්ජනාකොට (සියලු සිතින්) මනාව දරා මනාව තබනලද කන් ඇත්තෝව දහම් අසති.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය (හැම අයුරෙන්) දැන මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය ඒ වේලාවෙහි පහළකළසේක.
“මහණෙනි, යම් නිවනෙක්හි පෘථිවිධාතුව නොම ඇත්තේද, ආපෝධාතුව නැත්තේද, තෙජෝ ධාතුව නැත්තේද, වායෝධාතුව නැත්තේද, ආකාසානඤ්චායතන චිත්තෝත්පාදය නැත්තේද, විඤ්ඤාණඤ්චායතන සිතෙහි ඉපදීමෙක් නැත්තේද, ආකිඤ්චඤ්ඤායතන සිතෙහි ඉපදීමෙක් නැත්තේද, නෙවසඤ්ඤා නාසඤ්ඤායතන සිතෙහි ඉපදීමෙක් නැත්තේද, මේ ආත්මභාවය සඳ හිරු දෙදෙනද නැත්තේය. මහණෙනි, ඒ නිවණෙහි ඊමක්ද නොමකියමි, යාමක්ද නොම කියමි. සිටීමක්ද නොම කියමි. ඉපදීමද නොමකියමි. චුතවීමද නොමකියමි, ඒ නිවණ නොපිහිටියේය. නොපවත්නේය ඒ නිවණ අරමුණක් නැත්තේමය, කෙළවර වූයේම මේ නිවණ යයි.”
|
| 2. දුතියනිබ්බානපටිසංයුත්තසුත්තං | 2. (ද්විතීය) නිර්වාණ සූත්‍රය |
|
72
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා භික්ඛූ නිබ්බානපටිසංයුත්තාය
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘දුද්දසං අනතං නාම, න හි සච්චං සුදස්සනං;
පටිවිද්ධා තණ්හා ජානතො, පස්සතො නත්ථි කිඤ්චන’’න්ති. දුතියං;
|
72
(මෙහි 1 වර්ගයේ 5 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිර්වාණය පිළිබඳ ධර්ම කථාවෙන් මනාව දක්වනසේක. මනාව ගන්වනසේක. සමාදන් කරවනසේක. (ඒ අර්ථය ගැනීමෙහි උත්සාහය දන්වමින්) බබුළුවනසේක. උත්සාහ කරවනසේක, (එහි සිත හෝ පිරිසිදු කරවනසේක. සතුටු කරවනසේක. සනසනසේක. ඒ භික්ෂූහුද (මේ ධර්මය අප විසින් අවබෝධ කළයුතු යයි මෙසේ සලකා ඒ දේශනාවෙන් ප්‍රයෝජන ඇතිව සිතේ තබා සියල්ල සිතින් ගෙන බණ අසත්.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දැක මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළකළසේක.
“දක්නට නොපිළිවන්වෙයි, කෙළවර රහිතය, සත්‍ය නම් වෙයි. සුවසේ නොදැක්ක හැකි වෙයි. අවබෝධ කරන්නාහු විසින් තෘෂ්ණාතොමෝ පිළිවිදින ලදුද, දන්නාහට, දක්නාහට කිසි තෘෂ්ණා පළිබොධයක් නැත්තේයයි කර්මවිපාක වෘත්තයන්ගේද නො ලැබීම වේ. ඊට හේතුවූ අමාමහ නිවනෙහි ආනුභාවය ප්‍රකාශ කළසේක.”
|
| 3. තතියනිබ්බානපටිසංයුත්තසුත්තං | 3. (තෘතීය) නිර්වාණ සූත්‍රය |
|
73
එවං
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘අත්ථි, භික්ඛවෙ, අජාතං අභූතං අකතං අසඞ්ඛතං. නො චෙතං, භික්ඛවෙ, අභවිස්ස අජාතං අභූතං අකතං අසඞ්ඛතං, නයිධ ජාතස්ස භූතස්ස කතස්ස සඞ්ඛතස්ස නිස්සරණං
|
73
(මෙහි 1 වර්ගයේ 5 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිර්වානය පිළිබඳවූ දැහැමි කථාවෙන් මනාව දක්වනසේක මනාව ගන්වනසේක. ඒ භික්ෂූහු මෙනෙහිකොට සියල්ල සිතින් ගෙන පිහිටුවන ලද කන් ඇතිව දහම් අසත්.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ අර්ථය දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළ කළසේක. “මහණෙනි, නූපන්නාවූ නොවූ නොකරණ ලද්දාවූ සකස් නොකරන ලද්දාවූ නිවන ඇත්තේය. මහණෙනි. නොඋපන්නාවූ නොවූ නොකරන ලද්දාවූ එක්ව නො සකස්කරන ලද්දාවූ නිවන ඉදින් නොවීනම් උපන්නාවූ එක්ව සකස්කරන ලද්දාවූ මේ නොපැවැත්ම නො පෙණෙන්නේය, මහණෙනි, යම්හෙයකින් වනාහි නූපන්නාවූ නොවූ නොකරන ලද්දාවූ, පිළියෙළ නොකරණ ලද්දාවූ නිවන ඇත්තේද, එහෙයින් උපන්නාවූ කරනලද්දාවූ පිළියෙළ කරන ලද්දාවූ නොපැවැත්ම පෙනෙන්නේයයි.”
|
| 4. චතුත්ථනිබ්බානපටිසංයුත්තසුත්තං | 4. (චතුර්ථ) නිර්වාණ සූත්‍රය |
|
74
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා භික්ඛූ නිබ්බානපටිසංයුත්තාය ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙති සමාදපෙති සමුත්තෙජෙති සම්පහංසෙති. තෙධ භික්ඛූ අට්ඨිං කත්වා මනසි කත්වා සබ්බං චෙතසො සමන්නාහරිත්වා ඔහිතසොතා ධම්මං සුණන්ති.
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘නිස්සිතස්ස
|
74
(මෙහි 1 වර්ගයේ 5 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිවන් පිළිබඳ දැහැමිකතාවෙන් මනාව දක්වනසේක, එම අර්ථය ඒ භික්ෂූන් ලවා මනාවගන්වනසේක. කරවනසේක, නිර්වාණාධිගමය පිණිස උත්සාහ උපදවමින් එහි සිත පිරිසිදු කරවනසේක, නිර්වාණ ගුණයෙන් මනාවම සර්වප්‍රකාරයෙන් සතුටු කරවනසේක, ඒ භික්ෂූහුද ප්‍රයෝජන ඇත්තෝව සිතේ තබා දේශනාව සියල්ල තමාගේ සිතට ගෙන පිහිටුවනලද කන් ඇතිව දහම් අසත්.
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් මේ අර්ථය දැන මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය ප්‍රකාශ කළසේක:-
“(රූපාදී සංස්කාරයන් තෘෂ්ණාදෘෂ්ටීන් විසින්) ඇසුරුකළහුගේ සැලුනේ වෙයි. සැලීම වෙයි. ඇසුරු නොකළාවූ ඔහුගේ සැලීමෙක් නැත. (යථොක්ත) සැලීම නැති කල්හි සංසිඳීම ඇතිකල්හි (භවයෙහි) ඇලීම තෘෂ්ණාව ඊමෙක්ද යාමෙක්ද නොවේ. යාමද නැති කල්හි (ඔබිනොබ) චුති උත්පත්ති දෙක නොවේ. චුති උත්පත්ති දෙක නැති කල්හි මේ ලෙව්හි නොවේ. පරලෙව්හි නොවේ. මේ නිවනම ක්ලේශ දුඃඛයේද වෘත්තදුඃඛයේද කෙළවර වන්නේය.”
|
| 5. චුන්දසුත්තං | 5. චුන්ද සූත්‍රය |
|
75
එවං
අස්සොසි ඛො චුන්දො කම්මාරපුත්තො - ‘‘භගවා කිර මල්ලෙසු චාරිකං චරමානො මහතා භික්ඛුසඞ්ඝෙන සද්ධිං පාවං අනුප්පත්තො පාවායං විහරති මය්හං අම්බවනෙ’’ති. අථ ඛො චුන්දො කම්මාරපුත්තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො චුන්දං කම්මාරපුත්තං භගවා ධම්මියා
අථ ඛො චුන්දො කම්මාරපුත්තො භගවතො අධිවාසනං විදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පක්කාමි. අථ ඛො චුන්දො කම්මාරපුත්තො තස්සා රත්තියා අච්චයෙන සකෙ නිවෙසනෙ පණීතං ඛාදනීයං භොජනීයං පටියාදාපෙත්වා පහූතඤ්ච සූකරමද්දවං භගවතො කාලං ආරොචාපෙසි - ‘‘කාලො, භන්තෙ, නිට්ඨිතං භත්ත’’න්ති.
අථ
අථ ඛො භගවා චුන්දං කම්මාරපුත්තං ආමන්තෙසි - ‘‘යං තෙ, චුන්ද, සූකරමද්දවං අවසිට්ඨං තං සොබ්භෙ නිඛණාහි. නාහං තං, චුන්ද, පස්සාමි සදෙවකෙ ලොකෙ සමාරකෙ
අථ ඛො භගවතො චුන්දස්ස කම්මාරපුත්තස්ස භත්තං භුත්තාවිස්ස ඛරො ආබාධො උප්පජ්ජි. ලොහිතපක්ඛන්දිකා පබාළ්හා
(බාළ්හා (සී. ස්‍යා. පී.)) වෙදනා වත්තන්ති මාරණන්තිකා. තත්‍ර සුදං භගවා සතො සම්පජානො අධිවාසෙසි අවිහඤ්ඤමානො. අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තෙසි - ‘‘ආයාමානන්ද, යෙන කුසිනාරා තෙනුපසඞ්කමිස්සාමා’’ති. ‘‘එවං, භන්තෙ’’ති ඛො ආයස්මා ආනන්දො භගවතො පච්චස්සොසි.
‘‘චුන්දස්ස භත්තං භුඤ්ජිත්වා, කම්මාරස්සාති මෙ සුතං;
ආබාධං සම්ඵුසී ධීරො, පබාළ්හං මාරණන්තිකං.
‘‘භුත්තස්ස ච සූකරමද්දවෙන, බ්‍යාධිප්පබාළ්හො උදපාදි සත්ථුනො;
විරිච්චමානො
(විරිඤ්චමානො (?) විරෙචමානො (දී. නි. 2.190)) භගවා අවොච, ‘ගච්ඡාමහං කුසිනාරං නගර’’’න්ති.
අථ
එවං වුත්තෙ, ආයස්මා ආනන්දො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘ඉදානි, භන්තෙ, පඤ්චමත්තානි සකටසතානි අතික්කන්තානි. තං චක්කච්ඡින්නං උදකං පරිත්තං ලුළිතං ආවිලං සන්දති. අයං, භන්තෙ, කුකුට්ඨා
(කකුත්ථා (සී.), කුකුටා (ස්‍යා.), කකුධා (දී. නි. 2.191)) නදී අවිදූරෙ අච්ඡොදකා සාතොදකා සීතොදකා සෙතොදකා සුපතිත්ථා රමණීයා. එත්ථ භගවා පානීයඤ්ච පිවිස්සති ගත්තානි ච සීතීකරිස්සතී’’ති
(සීතිං කරිස්සතීති (සී.), සීතං කරිස්සතීති (ස්‍යා. පී. ක.)).
දුතියම්පි ඛො...පෙ.... තතියම්පි ඛො භගවා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තෙසි
අථ ඛො ආයස්මතො ආනන්දස්ස එතදහොසි - ‘‘අච්ඡරියං වත, භො, අබ්භුතං වත, භො, තථාගතස්ස මහිද්ධිකතා මහානුභාවතා! අයඤ්හි සා නදී චක්කච්ඡින්නා පරිත්තා ලුළිතා ආවිලා සන්දමානා මයි උපසඞ්කමන්තෙ අච්ඡා විප්පසන්නා අනාවිලා සන්දතී’’ති!! පත්තෙන පානීයං ආදාය යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං එතදවොච - ‘‘අච්ඡරියං, භන්තෙ, අබ්භුතං, භන්තෙ, තථාගතස්ස මහිද්ධිකතා මහානුභාවතා! අයඤ්හි සා, භන්තෙ, නදී චක්කච්ඡින්නා පරිත්තා ලුළිතා ආවිලා සන්දමානා මයි උපසඞ්කමන්තෙ අච්ඡා විප්පසන්නා අනාවිලා සන්දති!! පිවතු භගවා පානීයං
අථ ඛො භගවා පානීයං අපායි
(අපාසි (සී.)). අථ ඛො භගවා මහතා භික්ඛුසඞ්ඝෙන සද්ධිං යෙන කුකුට්ඨා නදී තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා කුකුට්ඨං නදිං අජ්ඣොගාහෙත්වා න්හත්වා ච පිවිත්වා ච පච්චුත්තරිත්වා යෙන අම්බවනං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං චුන්දකං ආමන්තෙසි - ‘‘ඉඞ්ඝ මෙ ත්වං, චුන්දක, චතුග්ගුණං සඞ්ඝාටිං පඤ්ඤාපෙහි; කිලන්තොස්මි, චුන්දක, නිපජ්ජිස්සාමී’’ති
‘‘ගන්ත්වාන බුද්ධො නදිකං කුකුට්ඨං,
අච්ඡොදකං සාතුදකං
(සාතොදකං (සබ්බත්ථ)) විප්පසන්නං;
ඔගාහි සත්ථා සුකිලන්තරූපො,
තථාගතො අප්පටිමොධ ලොකෙ.
‘‘න්හත්වා ච පිවිත්වා චුදතාරි
(න්හත්වා ච උත්තරි (ක.)) සත්ථා,
පුරක්ඛතො භික්ඛුගණස්ස මජ්ඣෙ;
සත්ථා
උපාගමි අම්බවනං මහෙසි;
ආමන්තයි චුන්දකං නාම භික්ඛුං,
චතුග්ගුණං සන්ථර
(පත්ථර (සී. පී.)) මෙ නිපජ්ජං.
‘‘සො චොදිතො භාවිතත්තෙන චුන්දො,
චතුග්ගුණං සන්ථරි
(පත්ථරි (සී. පී.)) ඛිප්පමෙව;
නිපජ්ජි සත්ථා සුකිලන්තරූපො,
චුන්දොපි තත්ථ පමුඛෙ නිසීදී’’ති.
අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං ආනන්දං ආමන්තෙසි - ‘‘සියා ඛො
‘‘‘තස්ස තෙ, ආවුසො චුන්ද, ලාභා, තස්ස තෙ සුලද්ධං යස්ස තෙ තථාගතො පච්ඡිමං පිණ්ඩපාතං පරිභුඤ්ජිත්වා පරිනිබ්බුතො. සම්මුඛා මෙතං, ආවුසො චුන්ද, භගවතො සුතං, සම්මුඛා පටිග්ගහිතං - ද්වෙමෙ පිණ්ඩපාතා සමසමඵලා
‘‘‘ආයුසංවත්තනිකං ආයස්මතා චුන්දෙන කම්මාරපුත්තෙන කම්මං උපචිතං, වණ්ණසංවත්තනිකං ආයස්මතා චුන්දෙන කම්මාරපුත්තෙන කම්මං උපචිතං, සුඛසංවත්තනිකං ආයස්මතා චුන්දෙන කම්මාරපුත්තෙන කම්මං උපචිතං, සග්ගසංවත්තනිකං ආයස්මතා චුන්දෙන කම්මාරපුත්තෙන කම්මං උපචිතං, යසසංවත්තනිකං ආයස්මතා චුන්දෙන කම්මාරපුත්තෙන කම්මං උපචිතං, ආධිපතෙය්‍යසංවත්තනිකං ආයස්මතා චුන්දෙන කම්මාරපුත්තෙන කම්මං උපචිත’න්ති. චුන්දස්සානන්ද, කම්මාරපුත්තස්ස එවං විප්පටිසාරො
අථ
‘‘දදතො පුඤ්ඤං පවඩ්ඪති,
සංයමතො වෙරං න චීයති;
කුසලො ච ජහාති පාපකං,
රාගදොසමොහක්ඛයා සනිබ්බුතො’’ති
(පරිනිබ්බුතොති (සී. ස්‍යා. පී.)). පඤ්චමං;
|
75
මා විසින් මෙසේ අසනලදී. එක් කලෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මල්ල ජනපදයෙහි චාරිකාව කරනසේක් මහබික්සඟන සමග පාවා නම් නුවර යම් දිශාවෙක්හිද ඒ මගට වන්සේක. එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පාවා නුවර සමීපයෙහිවූ චුන්ද නම් කර්මාර පුත්‍රයාගේ අඹවන (වෙහෙරෙහි) වැඩවසනසේක.
චුන්ද නම් ස්වර්ණකාර පුත්‍රතෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මල්ල ජනපදයෙහි චාරිකාවෙහි හැසිරෙමින් මහත් භික්ෂු සංඝයා සමග නගරයට පැමිණිසේක් පාවානුවර වෙත වූ මාගේ අම්බවනාරාමයෙහි වැඩවසනසේක්ල’යි ඇසූයේමය. ඉක්බිති ස්වර්ණකාරයාගේ පුත්‍රවූ චුන්දතෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම්තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මනාකොට වැඳ එකත්පසෙක හිඳගත. එකත්පසෙක හුන්නාවූම සුවන්කරු පුත්වූ චුන්දයාට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දැහැමි කතාවෙන් (නිවන) මනාව දැක්වූසේක. මනාව උත්සාහ කරවූසේක. මනාව සිත පිරිසිදු කරවූසේක.
ඉක්බිති චුන්ද නම් සුවන්කරුගේ පුත්‍රතෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් ධාර්මික කථාවෙන් මනාව දක්වන ලද්දේ, මනාව ගන්වන ලද්දේ (එහි) උත්සාහ දන්වනලද්දේ (නිර්වාණ ගුණයෙන්) මනාව සතුටු කරවන ලද්දේ “ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ බික්සඟන සමග සෙට දවසෙහි මාගේ බත ඉවසනසේක්වායි” භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ වචනය කීයේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිශ්ශබ්දභාවයෙන් ඉවසා වදාළසේක. එකල්හි වනාහි චුන්ද නම් ස්වර්ණකාර පුත්‍රතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ඉවසීම දැන හුනස්නෙන් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ පැදකුණුකොට ගියේය.
ඉක්බිති රන්කරුගේ පුත් චුන්දතෙමේ ඒ රාත්‍රියගේ ඇවෑමෙන් සිය නිවසෙහි ප්‍රණීතවූ කැවිලිද, බොජුන්ද බොහෝ මොළොක් සිනිඳු හතු පිළියෙළ කරවා “ස්වාමීනි බත නිමියේය. (දනට) කල් වන්නේ” යයි භාග්‍යවතුන් වහන්සේට කල් දන්වා යැවීය.
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙරවරුයෙහි හැඳ පොරවා පා සිවුරු රැගෙන භික්ෂු සංඝයා සමග චුන්ද නම් කර්මාර පුත්‍රයාගේ ගෙය යම් තැනෙකද එතැනට වැඩි සේක. වැඩ පනවනලද අස්නෙහි වැඩහුන්සේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩහිඳ චුන්ද නම් ස්වර්ණකාරයා අමතා වදාළසේක.
“චුන්දයෙනි, තොප යම් හතුමද්දවයක් පිළියෙළ කරන ලද්දේද, එයින් මා වළඳව, අන්‍යවූ ඛාද්‍යයක්, භොජ්‍යයක් පිළියෙළ කරණ ලද්දේද, එයින් භික්ෂු සංඝයා වළඳව”යි (වදාළහ) “එසේය ස්වාමීනි” කියා චුන්ද නම් ස්වර්ණකාර පුත්‍ර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට උත්තරදී පිළියෙළ කළාවූ යම් මොළොක් සිනිඳු හතුවීද, එයින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැළඳවීය. පිළියෙළකළාවූ අන් යම් කෑයුතුදැයක් බුදියයුතු දැයක්වී ද, ඒ ඛාජ්‍ය භොජ්‍යයෙන් භික්ෂු සංඝයා වැළඳවීය.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කර්මාර පුත්‍රවූ චුන්දයා අමතා වදාළසේක.
“චුන්දයෙනි, තොපගේ යම් මොළොක් සිනිඳු හතු ඉතිරිවීද, ඒ ඉතිරි ඌරු කෑම වළෙක ලවයි (වදාළසේක.) චුන්දයෙනි, යමෙකු විසින් ඒ හතු අනුභව කරනලද්දේ මනාව දිරවීමට යන්නේද, තථාගතයන් වහන්සේහැර මම දෙවියන් සහිතවූ, මරුන් සහිතවූ බඹුන් සහිතවූ ලෝකයෙහි මහණ බමුණන් සහිතවූ දෙවි මිනිසුන් සහිතවූ සත්වප්‍රජාවෙහි එබඳු පුඟුලකු නොමදකිමියි” (වදාළහ.) එසේය ස්වාමීනි, කියා චුන්ද නම් ස්වර්ණකාර පුත්‍රතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ප්‍රතිඥාව දී යම් හතු කෑමක් ඉතිරිවීද, එය වළලා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එකත්පසෙක හුන්නේය. එකත්පසෙක හුන්නාවූම චුන්ද නම් කර්මාර පුත්‍රයාට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දැහැමි කථාවෙන් (දානානිසංස) මනාව දක්වා, මනාව සිතවිගන්වා මනාව උත්සාහ උපදවා (හැම අයුරෙන්) සිත සතුටු කරවා හුනස්නෙන් නැගිට වැඩිසේක.
ඉක්බිති ස්වර්ණකාර පුත්‍රවූ චුන්දගේ දානය වැළඳූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට රළු විෂභාග රොගයෙක් උපන, දැඩි ගිලන් බැව් ඇත්තාවූ මරුවෙතැ පැමිණවීමට සමත්වූ ලේ අතීසාරය පවත්නීය, එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිහිනුවණ ඇතිසේක් නොපෙළෙනසේක් ඉවසා වදාළසේක. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් අනඳ තෙරුන්ට අඬගා වදාළසේක:- “අනඳ! (එව) යමු,” කුසිනාරා නුවර යම් අතෙකද, ඒ අතට පැමිණෙන්නෙමුයි,” - “එසේය ස්වාමීනි’ කියා ආයුෂ්මත් ආනන්ද ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිතුරුදින.
[8] ධෘතිමත්වූ සර්වඥයන් වහන්සේ චුන්දනම් ස්වර්ණකාරයාගේ බත වළඳා ඉතාදැඩිවූ මරණය කෙළවර කොට ඇත්තාවූ රොගය අතිසයින් ස්පර්ශ කෙළසේකැයි මා විසින් අසන ලද්දේය, සූකරමද්දවය වැළඳූ ශාස්තෘන් වහන්සේට ඉතාබලවත් රොගයෙක් හටගත්තේය, විරේකවන්නාවූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ “මම කුසිනාරා නුවරටයමි”යි වදාළසේක.
[9] ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මාර්ගයෙන් ඉවත්ව එක්තරා රුක්මුල යම්තැනෙකද එහි වැඩිසේක, වැඩ ආයුෂ්මත් අනඳ තෙරුන් අමතා වදාළසේක. ‘මෙහි එව අනඳ තෝ මට සඟළ සිවුර සතර පොටක් කොට පණවාලව, ක්ලාන්ත වෙමි, හිඳගන්නෙමි,”යි වදාළසේක. “එසේය ස්වාමීනි,” කියා ආයුෂ්මත් ආනන්ද ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ (වචනය) පිළිගෙන සඟළ සිවුර සතර පොටක් කොට පණවාලීය, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පණවනලද ආසනයෙහි වැඩහුන්සේක, වැඩ හිඳ වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් අනඳ තෙරුන් අමතා වදාළසේක:- “මෙහි එව, අනඳ තෝ මට පැන් ගෙන එව. අනඳ පිපාස ඇත්තේවෙමි. පානය කරන්නෙමි, මෙසේ වදාළකල්හි ආයුෂ්මත් ආනන්ද ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ කරුණ කීයේය. (ii) “දැන් ස්වාමීනි; පන්සියයක් පමණ ගැල්ඉක්ම ගියාහුය, රිය රෝදවලින් කැඩීගිය ඒ දිය කඩිත්ත මඩින ලද්දක්සේ කැලැත්ව බොරව ගලාබස්නේය.
“ස්වාමීනි, නුදුරෙහි (තිබෙන) මේ කුකුත්ථානදී තොමෝ තුනීවූ ප්‍රසන්න ජලය ඇත්තීය, මිහිරි ජලය ඇත්තීය, සිහිල්දිය ඇත්තීය, (බොරනොවූ) සුදුදිය ඇත්තීය, මනාකොට ඇත්තීය, සිත්කලුවූවාය. අර කුකුත්ථානදියෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පැන් පානය කරනසේක්වා, සිරුර අවයවයන් සිසිල් කරනසේක්වා”යි (කීය)
[10] දෙවැනිවද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් අනඳ තෙරුන් අමතා වදාළසේක “මෙහි එන්න, අනඳ, තෝ මට පැන්ගෙන එව, අනඳ පිපාසාව ඇත්තේවෙමි, පානය කරන්නෙමි”යි (වදාළසේක) දෙවැනිවද ආයුෂ්මත් ආනන්ද ස්ථවිරතෙම භගවතුන් වහන්සේට මේකරුණ සැළකෙළේය. (මෙහි 9 (ii) යෙදිය යුතුයි.) (කීය)
[11] තුන්වැනිවද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් අනඳ තෙරුන් කැඳවා වදාළසේක. “මෙහි එන්න, අනඳ, තෝ මට පැන්ගෙන එව, අනඳ, පිපාස ඇත්තේවෙමි, පැන් පානය කරන්නෙමි”යි (වදාළසේක.) “ එසේය ස්වාමීනි” කියා ආයුෂ්මත් ආනන්ද ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිවදන්දී පාත්‍රයගෙන ඕ නදීතොමෝ යම් තැනෙකද, එහි ගියේය, එකල්හි කරත්තරෝදවලින් සුන්වූ කැලැත්ව බොරව ගලාබස්නාවූ ඕ කුඩා නදීතොමෝ ආයුෂ්මත් අනඳ තෙරුන් එළඹෙත්ම නිර්මලවූවා විශේෂයෙන් ප්‍රසන්නවූවා බොරනොවූවා ගලායයි, ඉක්බිති ආයුෂ්මත් අනඳ තෙරුන්ට මෙබඳු අදහසෙක්වීය, “පින්වත්නි, එකාන්තයෙන් තථාගතයන් වහන්සේගේ මහර්ධි ඇති බව ආශ්චර්යය, පින්වත්නි එකාන්තයෙන් තථාගතයන් වහන්සේගේ මහානුභාවය ඇතිබව අද්භූතය, කරත්තරෝදවලින් කැඩුනාවූ කැලැත්ව බොරව ගලාබස්නාවූ ඕ මෝ කුඩා නදීතොමෝ මා එළඹෙත්ම නිර්මලවූවා විශේෂයෙන් ප්‍රසන්නවූවා නො කැළැත්වූවා ගලාබස්නීයයි, පාත්‍රයෙන් පැන්ගෙන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම්තැනෙකද එහි පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ කරුණ කීයේය. “ස්වාමීනි, තථාගතයන් වහන්සේගේ මහත් ඍද්ධි ඇතිබව මහත් අනුභාවය ඇතිබව ආශ්චර්යය, ස්වාමීනි! අද්භූතය, ස්වාමීනි රියසක්වලින් සුන්වූ කැලැත්ව බොරව ගලාබස්නාවූ ඕ මෝ කුඩා නදීතොමෝ මා එළඹෙනවිට නිර්මලවූවා විශේෂයෙන් ප්‍රසන්නවූවා ගලායන්නීය, ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පැන්පානය කරනසේක්වා, සුගතයන් වහන්සේ පැන් පානය කරනසේක්වායි” (කීය.) එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පැන් පානය කළසේක.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහබික් සඟන සමග කුකුත්ථානදී තොමෝ යම් තැනෙකද, එහි වැඩිසේක, වැඩ කුකුත්ථානදියට බැස ස්නානයද කොට පැන් පානයද කොට ගොඩනැගී අඹවනය යම්තැනෙකද, එහි වැඩිසේක, වැඩ ආයුෂ්මත් චුන්ද තෙරුන් කැඳවා වදාළසේක, ‘චුන්ද මෙහි එන්න, තෝ මාගේ සඟළ සිවුර සතර පොටක් කොට පණවාලව, චුන්දය, වෙහෙසුනේවෙමි, හොවින්නෙමි”යි (වදාළසේක) “එසේය ස්වාමීනි,” කියා ආයුෂ්මත් චුන්ද ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ප්‍රතිවචනදී දෙපොට සිවුර සතර පොටක් කොට පණවාලීය.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිහි නුවණ ඇතිව දකුණුපයෙහි වම්පය ඉක්මවා තබා නැඟී සිටිමි යන සංඥාව සිතෙහි කොට දකුණැලයෙන් සිංහශෙය්‍යාව කළසේක. ආයුෂ්මත් චුන්ද ස්ථවිරතෙම එතැනම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ඉදිරියෙහි හුන්නේය.
(දෙවියන්) සහිත මේ ලෝකයෙහි තමහට සම පුද්ගලයකු නැත්තාවූ දෙවිමිනිසුන්ට අනුශාසනය කරන්නාවූ චතුස්සත්‍යාවබොධය කළාවූ තථාගතයන් වහන්සේ අතිශයින් ක්ලාන්ත ස්වභාව ඇතිසේක් නිර්මල ජලය ඇත්තාවූ මිහිරි ජලය ඇත්තාවූ විශේෂයෙන් පහන්වූ කුකුත්ථානම් නදිය කරා වැඩ (ඒ නදියට) බැස්සසේක.
(භික්ෂු සංඝයා විසින්) පිරිවරන ලද්දාවූ ශාස්තෘන් වහන්සේ භික්ෂු සංඝයා මැද නෑමද කොට පැන්ද පානය කොට ගොඩනැංගසේක, මේ ශාසනයෙහි ශීලාදි ශාසනධර්මයන් හෝ සුවාසුදහසක් ධර්මස්කන්ධයන් දේශනා කළාවූ සත්වයන්ට අනුශාසනය කරන්නාවූ මහත් ශීලස්කන්ධාදිය සොයන්නාවූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අඹවනය වෙත පැමිණිසේක.
චුන්ද නම් භික්ෂුව අමතා වදාළසේක. මාගේ (සඟළ) සිවුර සතර පොටක් කොට පණවාලව, හොවින්නෙමි, වඩනලද සිත් ඇති තථාගතයන් වහන්සේ විසින් මෙහෙයන ලද්දාවූ ඒ චුන්ද ස්ථවිරතෙම වහාම (සඟළ සිවුර) සතර පොටක් කොට පණවාලීය, ශාස්තෘන් වහන්සේ අතිශයින් වෙහෙසුණු ස්වභාව ඇතිසේක් වැදහොත්සේක. චුන්ද ස්ථවිර තෙමේද එහි ඉදිරියෙහි හුන්නේයි.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් ආනන්ද තෙරුන් අමතා වදාළසේක. “ආනන්දය, චුන්දනම් ස්වර්ණකාර පුත්‍රයාට කිසිවෙක් පසුතැවීම උපදවන්නේද, ‘තථාගතයන් වහන්සේ යම්බඳු තොපගේ අවසාන පිණ්ඩපාතය වළඳා පිරිනිවිසේක්ද, ඇවත, චුන්දයෙනි, ඒ තොපට අලාභයෝ වෙති, ඇවත, චුන්දයෙනි, ඒ තොපට (මිනිසත්බැව) අයහපත් ලැබීමෙක් වී යයි’ වන්නේමය.
“ආනන්දය, චුන්දනම් කර්මාර පුත්‍රයාගේ පසුතැවිල්ල මෙසේ දුරුකළ යුත්තේය. ‘ඇවත, චුන්දයෙනි, යම්බඳු තොපගේ කෙළවරවූ පිණ්ඩපාතය වළඳා තථාගතයන් වහන්සේ පිරිනිවිසේක්ද, ඇවත, චුන්දයෙනි, ඒ තොපට ලාභයෝවූහ. ඒ තොපට මනා මිනිසත්බව ලැබීමවීයයි කියායි. ‘ඇවත, චුන්දයෙනි, මේ (මතුකියන) කරුණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ හමුවෙන් අසන ලද්දේය. සම්මුඛයෙහි පිළිගන්නා ලද්දේය. මේ පිණ්ඩපාත දෙක සමානවූවාහුවෙත්, සමඵල ඇත්තාහුවෙත්, සමවූවාහු සමාන විපාක ඇත්තාහුවෙත්, අන්‍ය පිණ්ඩපාතයනට වඩා ඉතාම අතිශයින් මහත් ඵලවූවාහුදවෙත්, අතිශයින් මහත් ආනිසංස ඇත්තාහුද වෙත්.
“කවර දෙකක්දයත්, තථාගතයන් වහන්සේ යම් පිණ්ඩපාතයකුත් වළඳා නිරුත්තරවූ සම්‍යක් සම්බොධිය අවබෝධ කළසේක්ද, තථාගතයන් වහන්සේ යම් පිණ්ඩපාතයකුත් වළඳා පඤ්චස්කන්ධයන්ගේ ශෙෂය නැත්තාවූ නිර්වාන ධාතුවෙන් පිරිනිවන්පානසේක්ද, මේ දෙපිණ්ඩපාතයෝ සමානවෙත්, සමඵලය ඇත්තාහුවෙත්, සමානවූවාහු සමවිපාක ඇත්තාහුවෙත්, ඉතාම අන් පිණ්ඩපාතයනට වඩා අතිශයින් මහාවිපාක ඇත්තාහුවෙත්, අතිශයින් මහානිසංස ඇත්තාහු වෙත්.
“ස්වර්ණකාරයාගේ පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් චුන්දයා විසින් (දීර්ඝා) යුෂ ලැබීම පිණිස පවත්නාවූ (කුශල) කර්මයක් රැස් කරන ලද්දේය, ස්වර්ණකාරයාගේ පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් චුන්දයා විසින් වර්ණය ලැබීම පිණිස පවත්නාවූ (කුශල කර්මයක් රැස්කරන ලද්දේය, කර්මාර පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් චුන්දයා විසින් සැපලැබීම පිණිස පවත්නාවූ (කුශල) කර්මයක් රැස්කරන ලද්දේය, ස්වර්ණකාර පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් චුන්දයා විසින් පිරිවර ලැබීම පිණිස පවත්නාවූ (කුශල) කර්මයක් රැස්කරන ලද්දේය, රන්කරුගේ පිත් ආයුෂ්මත් චුන්දයා විසින් ස්වර්ගයෙහි ඉපදීම පිණිස පවත්නාවූ (කුශල) කර්මයක් රැස්කරන ලද්දේය, ස්වර්ණකාරයාගේ පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් චුන්දයා විසින් අධිපති (ශ්‍රේෂ්ඨ) පිණිස පවත්නාවූ (කුශල) කර්මයක් රැස්කරන ලද්දේයයි’ ආනන්දය, කර්මාර පුත්‍රවූ චුන්දගේ පසුතැවිල්ල මෙසේ දුරුකළ යුත්තේයයි” වදාළසේක.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ අර්ථය පහළ කරන මේ ප්‍රීතිවාක්‍ය ප්‍රකාශ කළසේක.
“දන්දෙන්නාහට පින වැඩෙයි. ශීලසංයමයෙන් සංවරවූවාහට වෛරය නොපවතී. දක්ෂ පුද්ගලතෙම වනාහි ලාමකවූ අකුශලය පහකෙරෙයි. ක්ලේශ පරිනිර්වානය හේතුවෙන් (ඉන්පසු) ස්කන්ධ පරිනිර්වානයෙන් පිරිනිවියේ වේයයි.”
|
| 6. පාටලිගාමියසුත්තං | 6. පාටලිගාමිය සූත්‍රය |
|
76
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා මගධෙසු චාරිකං චරමානො මහතා භික්ඛුසඞ්ඝෙන සද්ධිං යෙන පාටලිගාමො තදවසරි. අස්සොසුං ඛො පාටලිගාමියා
(පාටලිගාමිකා (දී. නි. 2.148)) උපාසකා - ‘‘භගවා කිර මගධෙසු චාරිකං චරමානො මහතා භික්ඛුසඞ්ඝෙන සද්ධිං පාටලිගාමං අනුප්පත්තො’’ති. අථ ඛො පාටලිගාමියා උපාසකා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු. එකමන්තං නිසින්නා ඛො පාටලිගාමියා උපාසකා භගවන්තං
අථ
අථ ඛො භගවා නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝෙන යෙන ආවසථාගාරං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පාදෙ පක්ඛාලෙත්වා ආවසථාගාරං පවිසිත්වා මජ්ඣිමං ථම්භං නිස්සාය පුරත්ථාභිමුඛො නිසීදි. භික්ඛුසඞ්ඝොපි ඛො පාදෙ පක්ඛාලෙත්වා ආවසථාගාරං පවිසිත්වා පච්ඡිමං භිත්තිං නිස්සාය පුරත්ථාභිමුඛො නිසීදි භගවන්තංයෙව පුරක්ඛත්වා. පාටලිගාමියාපි ඛො උපාසකා පාදෙ පක්ඛාලෙත්වා ආවසථාගාරං පවිසිත්වා පුරත්ථිමං භිත්තිං නිස්සාය පච්ඡිමාභිමුඛා
‘‘පඤ්චිමෙ, ගහපතයො, ආදීනවා දුස්සීලස්ස සීලවිපත්තියා. කතමෙ පඤ්ච? ඉධ, ගහපතයො, දුස්සීලො සීලවිපන්නො පමාදාධිකරණං මහතිං භොගජානිං නිගච්ඡති. අයං පඨමො ආදීනවො දුස්සීලස්ස සීලවිපත්තියා.
‘‘පුන චපරං, ගහපතයො, දුස්සීලස්ස සීලවිපන්නස්ස පාපකො කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගච්ඡති. අයං දුතියො ආදීනවො දුස්සීලස්ස සීලවිපත්තියා.
‘‘පුන චපරං, ගහපතයො, දුස්සීලො සීලවිපන්නො යඤ්ඤදෙව පරිසං උපසඞ්කමති - යදි ඛත්තියපරිසං, යදි බ්‍රාහ්මණපරිසං, යදි ගහපතිපරිසං, යදි සමණපරිසං - අවිසාරදො උපසඞ්කමති මඞ්කුභූතො. අයං තතියො ආදීනවො
‘‘පුන
‘‘පුන
‘‘පඤ්චිමෙ, ගහපතයො, ආනිසංසා සීලවතො සීලසම්පදාය. කතමෙ පඤ්ච? ඉධ, ගහපතයො, සීලවා සීලසම්පන්නො අප්පමාදාධිකරණං මහන්තං භොගක්ඛන්ධං අධිගච්ඡති. අයං පඨමො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්පදාය.
‘‘පුන චපරං, ගහපතයො, සීලවතො සීලසම්පන්නස්ස කල්‍යාණො කිත්තිසද්දො අබ්භුග්ගච්ඡති. අයං දුතියො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්පදාය.
‘‘පුන චපරං, ගහපතයො, සීලවා සීලසම්පන්නො යඤ්ඤදෙව පරිසං උපසඞ්කමති - යදි ඛත්තියපරිසං
‘‘පුන චපරං, ගහපතයො, සීලවා සීලසම්පන්නො අසම්මූළ්හො කාලඞ්කරොති. අයං චතුත්ථො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්පදාය.
‘‘පුන චපරං, ගහපතයො, සීලවා සීලසම්පන්නො කායස්ස භෙදා පරං මරණා සුගතිං සග්ගං ලොකං උපපජ්ජති. අයං පඤ්චමො ආනිසංසො සීලවතො සීලසම්පදාය. ඉමෙ ඛො, ගහපතයො, පඤ්ච ආනිසංසා සීලවතො සීලසම්පදායා’’ති.
අථ
තෙන
අද්දසා ඛො භගවා දිබ්බෙන චක්ඛුනා විසුද්ධෙන අතික්කන්තමානුසකෙන තා දෙවතායො සහස්සසහස්සෙව පාටලිගාමෙ වත්ථූනි පරිග්ගණ්හන්තියො. යස්මිං පදෙසෙ මහෙසක්ඛා දෙවතා වත්ථූනි පරිග්ගණ්හන්ති, මහෙසක්ඛානං තත්ථ රඤ්ඤං රාජමහාමත්තානං චිත්තානි නමන්ති
‘‘කෙ නු ඛො
(කො නු ඛො (සබ්බත්ථ)) ආනන්ද පාටලිගාමෙ නගරං මාපෙන්තී’’ති
(මාපෙතීති (සබ්බත්ථ)). ‘‘සුනිධවස්සකාරා, භන්තෙ, මගධමහාමත්තා පාටලිගාමෙ නගරං මාපෙන්ති වජ්ජීනං පටිබාහායා’’ති. ‘‘සෙය්‍යථාපි, ආනන්ද, දෙවෙහි තාවතිංසෙහි සද්ධිං මන්තෙත්වා; එවමෙව ඛො, ආනන්ද, සුනිධවස්සකාරා මගධමහාමත්තා පාටලිගාමෙ නගරං මාපෙන්ති වජ්ජීනං පටිබාහාය. ඉධාහං, ආනන්ද, අද්දසං දිබ්බෙන චක්ඛුනා විසුද්ධෙන අතික්කන්තමානුසකෙන සම්බහුලා දෙවතායො සහස්සසහස්සෙව පාටලිගාමෙ වත්ථූනි පරිග්ගණ්හන්තියො. යස්මිං පදෙසෙ මහෙසක්ඛා දෙවතා වත්ථූනි පරිග්ගණ්හන්ති මහෙසක්ඛානං තත්ථ රඤ්ඤං රාජමහාමත්තානං චිත්තානි නමන්ති නිවෙසනානි මාපෙතුං. යස්මිං පදෙසෙ මජ්ඣිමා දෙවතා වත්ථූනි පරිග්ගණ්හන්ති මජ්ඣිමානං තත්ථ රඤ්ඤං රාජමහාමත්තානං චිත්තානි නමන්ති නිවෙසනානි මාපෙතුං. යස්මිං
අථ ඛො සුනිධවස්සකාරා මගධමහාමත්තා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මොදිංසු. සම්මොදනීයං කථං සාරාණියං
(සාරාණීයං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) වීතිසාරෙත්වා එකමන්තං අට්ඨංසු. එකමන්තං ඨිතා ඛො සුනිධවස්සකාරා
අථ ඛො සුනිධවස්සකාරා මගධමහාමත්තා භගවතො අධිවාසනං විදිත්වා යෙන සකො ආවසථො තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා සකෙ ආවසථෙ පණීතං ඛාදනීයං භොජනීයං පටියාදාපෙත්වා භගවතො කාලං ආරොචෙසුං - ‘‘කාලො, භො ගොතම, නිට්ඨිතං භත්ත’’න්ති.
අථ ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝෙන යෙන සුනිධවස්සකාරානං මගධමහාමත්තානං ආවසථො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි. අථ ඛො සුනිධවස්සකාරා මගධමහාමත්තා බුද්ධප්පමුඛං භික්ඛුසඞ්ඝං පණීතෙන ඛාදනීයෙන භොජනීයෙන සහත්ථා සන්තප්පෙසුං සම්පවාරෙසුං.
අථ
‘‘යස්මිං
සීලවන්තෙත්ථ භොජෙත්වා, සඤ්ඤතෙ බ්‍රහ්මචාරයො
(බ්‍රහ්මචාරිනො (ස්‍යා.), බ්‍රහ්මචරියෙ (පී. ක.)).
‘‘යා
තා පූජිතා පූජයන්ති, මානිතා මානයන්ති නං.
‘‘තතො නං අනුකම්පන්ති, මාතා පුත්තංව ඔරසං;
දෙවතානුකම්පිතො පොසො, සදා භද්‍රානි පස්සතී’’ති.
අථ ඛො භගවා සුනිධවස්සකාරානං මගධමහාමත්තානං ඉමාහි ගාථාහි අනුමොදිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කාමි.
තෙන ඛො පන සමයෙන සුනිධවස්සකාරා මගධමහාමත්තා භගවන්තං පිට්ඨිතො පිට්ඨිතො අනුබන්ධා හොන්ති - ‘‘යෙනජ්ජ සමණො ගොතමො ද්වාරෙන නික්ඛමිස්සති තං ‘ගොතමද්වාරං’ නාම භවිස්සති. යෙන තිත්ථෙන ගඞ්ගං නදිං තරිස්සති තං ‘ගොතමතිත්ථං’ නාම භවිස්සතී’’ති.
අථ ඛො භගවා යෙන ද්වාරෙන නික්ඛමි තං ‘ගොතමද්වාරං’
අද්දසා ඛො භගවා තෙ මනුස්සෙ අප්පෙකච්චෙ නාවං පරියෙසන්තෙ, අප්පෙකච්චෙ උළුම්පං පරියෙසන්තෙ, අප්පෙකච්චෙ කුල්ලං බන්ධන්තෙ අපාරා පාරං ගන්තුකාමෙ.
අථ
‘‘යෙ තරන්ති අණ්ණවං සරං,
සෙතුං කත්වාන විසජ්ජ පල්ලලානි;
කුල්ලඤ්හි ජනො පබන්ධති
(බන්ධති (ස්‍යා. පී.)),
තිණ්ණා
(නිතිණ්ණා (ක.)) මෙධාවිනො ජනා’’ති. ඡට්ඨං;
|
76
මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක්කලෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මගධරට සැරිසරන සේක් පළොල්ගම යම්තැනෙක්හිද, එගමට වැඩිසේක. පළොල්ගම්වැසි උපාසකයෝ “භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පළොල් ගමට වැඩිසේක්ය”යි ඇසුවාහුමය. ඉක්බිති පළොල් ගම්වැසි උපාසකයෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද, එතැනට පැමිණියාහුය, පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එක් පැත්තක හුන්හ. එක්පැත්තක හුන්නාවූම පළොල්ගම් වැසි උපාසකයෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ කරුණ කීහ. “ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපගේ ආවසථාගාරය (අමුත්තන්ගේ වාසය පිණිස කළ ගෙය) ඉවසා වදාරණ සේක්වායි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිශ්ශබ්දයෙන් ඉවසා වදාළසේක.
ඉක්බිති පළොල් ගම් වැසි උපාසකයෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ඉවසීම දැක හුනස්නෙන් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ පැදකුණුකොට ආවසථාගාරය යම්තැනෙකද එහි පැමිණියාහුය. පැමිණ ආවසථාගාරයෙහි ඇතිරිය යුතු සියළු තැන් අතුරා අසුන් පණවා කදාමිණියෙන් කළ මහ දිය සැල් තබ්බවා පහන් දල්වා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියාහුය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එක්පැත්තක සිටියාහුය. එක්පැත්තක සිටියාවූම පළොල්ගැමි උපාසකයෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ කාරණය කීහ.
“ස්වාමීනි, ආවසථාගාරය ඇතිරියයුතු හැමතැන (කළාල) අතුරා අසුන් පණවන ලද්දාහුය, දියසැළවල් තබන ලද්දාහ, තෙල් පහන් දල්වන ලද්දේය ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යමකට කල්දන්නාසේක්ද දැන් එයට කල්වන්නේ යයි” කීහ. එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හැඳපොරවා පාත්‍ර සිවුරු රැගෙන භික්ෂුසංඝයා සමග ආවසථාගාරය යම් තැනෙකද එහි වැඩිසේක. වැඩ පා සෝදා ආවසථාගාරයට ඇතුල්වී පෙරදිගට මුහුණලා වැඩහුන්සේක. භික්ෂු සංඝ තෙමේද පා දෝවා ආවසථාගාරයට වැද පෙරදිගට මුහුණලා භාග්‍යවතුන් වහන්සේම පිරිවරා වැඩහුන්නේය. පළොල් ගම් වැසි උපාසකයෝද පා සෝදා ආවසථාගාරයට වැද නැගෙනහිර බිත්තිය නිසා භාග්‍යවතුන් වහන්සේම පිරිවරා බස්නාහිර බලා හුන්හ.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පළොල් ගම් වැසි උපාසකයන් ඇමතූසේක.
“ගෘහපතියෙනි, දුශ්ශීලයාගේ ශීලවිපත්තියෙහි මේ පස්දෝෂයෝ වෙත්: කවර පසක්දයත්? ගෘහපතියෙනි, මේ ලෝකයෙහි බිඳුණු සංවර ඇති දුශ්ශීලතෙම ප්‍රමාද කාරණයෙන් මහත් සම්පත්හුගේ පිරිහීමට පැමිණෙයි, දුශ්ශීලයාගේ ශීලවිපත්තිය හේතුකොට (වන්නාවූ) මේ පළමුවන දෝෂයවේ. තවද ගෘහපතියෙනි, ශීලය විනාශවූ දුසිල් පුගුලාගේ ලාමක කීර්ති ශබ්දය පැනනගී, සිල් නැත්තහුගේ ශීල විනාශය හේතුකොට (වන්නාවූ) මේ දෙවන ආදීනවය වේ. තවද ගෘහපතියනි, ශීල සංවරය නැත්තාවූ දුශ්ශීලතෙම රජ පිරිසකට හෝ බමුණු පිරිසකට හෝ ගෘහපති පිරිසකට හෝ මහණ පිරිසකට හෝ යම් යම් පිරිසකට පැමිණේද, භය ඇත්තෙක්වම පැමිණෙයි. දුශ්ශීලයාගේ ශීල විපත්තිය හේතුකොට (වන්නාවූ) මේ තුන්වන දෝෂය වෙයි, තවද ගෘහපතියෙනි, ශීලය වැනසුණු දුශ්ශීලතෙම අතිශයින් මුළාවූයේ කලුරිය කෙරෙයි, බුන් සිල් ඇති දුශ්ශීලයාගේ ශීල විනාශ හේතුවෙන් මේ සතරවන දෝෂය වේ. තවද ගෘහපතියෙනි, සිල් බිඳුණු දුශ්ශීලතෙම ශරීරය බිඳීමෙන් මරණින් මත්තෙහි පිනෙන් හෝ සැපයෙන් තොරවූ දුකට පිළිසරණවූ දුෂ්ටවූ කර්මයෙන් උපදින ගතියවූ වැටෙන්නාවූ හෝ වැනසෙන්නාවූ සැනසීමෙක් නැත්තාවූ නරකයෙහි උපදනේය. ශීලය විනාශවූ දුශ්ශීලයාගේ ශීල විපත්තිය හේතුකොට මේ පස්වන දෝෂය වෙයි. ගෘහපතියෙනි, දුශ්ශීලයාගේ ශීලවිපත්තිය හේතුකොට මේ පස් ආදීනවයෝ වෙත්.
“ගෘහපතියෙනි, සිල්වත්හුගේ ශීලසම්පත්තිය හේතුකොට මේ පස් අනුසස් කෙනෙක් වෙති. ඒ කවර පසෙක්ද යත්? ගෘහපතියෙනි, මේ ලෝකයෙහි පිරිසිදුවූද, සම්පූර්ණවූද සිහියෙන් යුත් සිල් ඇති පුද්ගලතෙම අප්‍රමාදය (එළඹ සිටි සිහිය) හේතුකොට මහත් භොගරාශියට පැමිණෙයි, සිල්වත්හුගේ ශීලසම්පත්තිය හේතුකොට මේ පළමුවන අනුසස වන්නේය. තවද ගෘහපතියෙනි, පිරිසිදුවූද සම්පූර්ණවූද, ශීලයෙන් යුත් සිල්වතාගේ යහපත් කීර්ති ඝොෂය පැනනගී. සිල්වතාගේ ශීල සම්පත්තිය හේතුකොට මේ දෙවන අනුසස වන්නේය, තවද ගෘහපතියෙනි, පිරිසිදුවූද, සම්පූර්ණවූද ශීලයෙන් යුත් සිල්වත්තෙම ක්ෂත්‍රියයන්ගේ පිරිසකට වේවයි බමුණන්ගේ පිරිසකට වේවයි, ගෘහපතියන්ගේ පිරිසකට වේවයි, ශ්‍රමණයන්ගේ පිරිසකට වේවයි, යම් යම් පිරිසක් කරා පැමිණේද, නිර්භයව පැමිණේ. සිල්වතාගේ ශීලසම්පත්තිය හේතුකොට මේ තුන්වන අනුසස වන්නේය. තවද ගෘහපතියෙනි, පිරිසිදුවූද, සම්පූර්ණවූද, ශීලයෙන් යුත් සිල්වත්තෙම සිහිමුළානොවූයේ කලුරිය කෙරෙයි. සිල්වතාගේ ශීල සම්පත්තිය හේතුකොට මේ සිව්වන අනුසස වන්නේය. තවද ගෘහපතියෙනි, පිරිසිදුවූද සම්පූර්ණවූද ශීලයෙන් යුත් සිල්වත් තෙම කයබිඳී මරණින් මත්තෙහි සොඳුරු ගති ඇත්තාවූ අග්‍රවූ දිව්‍යලෝකයට පැමිණෙයි, සිල්වතාගේ ශීලසම්පත්තිය හේතුකොට මේ පස්වන අනුසස වන්නේය. ගෘහපතියෙනි, සිල් ඇත්තහුගේ ශීලසම්පත්තිය හේතුකොට (වන්නාවූ) මේ පස් අනුසස් වෙත් යයි” (වදාළසේක.)
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පාටළිග්‍රාමවාසී උපාසකයනට රෑ බොහෝ වේලාවක් දැහැමි කතාවෙන් මනාව සිතට ගන්වා උත්සාහ උපදවමින් සිත්සතන් පිරිසිදු කරවා සියලු අයුරෙන් සිත් සතුටුකරවා යැවූසේක “ගෘහපතියෙනි, රාත්‍රිතොමෝ ඉක්ම ගියාය. යම්ගමනකට තෙපි කල් දන්නහුනම් දැන් ඊට කල්වන්නේයයි” (වදාළසේක.) “එසේය ස්වාමීනි” කියා පළොල් ගම්වැසි උපාසකයෝ භාග්‍යවතුන් වන්සේගේ වචනය ගිවිස හුනස්නෙන් නැගිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ පැදකුණුකොට ගියහ. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පළොල් ගම්වැසි උපාසකයන් බැහැරගිය නොබෝ කලෙක්හි ශුන්‍යාගාරයට (ජනයන්ගෙන් හිස්වූ ගෙට) වැඩිසේක.
එකල්හි වනාහි (ඓශ්චර්ය මදයෙන්) මත්වූ මගධරට හෝ මගධ රජහුගේ මහඇමතිවූ සුනිධය වස්සකාරය යන නම් ඇත්තාවූ දෙබමුණු මහ ඇමැත්තෝ වජ්ජීන් වළක්වනු පිණිස පළොල්ගමෙහි නුවරක් මවත්.
එකල්හි වනාහි බොහෝ දෙවතාවෝ පාටළිග්‍රාමයෙහි (එක එක ගෙය වශයෙන්) දහසක් දහසක්කොට ගෘහ වස්තූන් පිරිවරා ගනිති. යම් පෙදෙසෙක්හි මහෙශාක්‍ය දෙවතාවෝ ගෘහවස්තූන් පිරිවරා ගණිත්ද, ඒ ප්‍රදෙශයෙහි රජුන්ටද, රජමහ ඇමැත්තන්ටද ගෙවල් තනන්නට (වාස්තු විද්‍යා පාඨකයන්ගේ) සිත් නැමෙති, යම් ප්‍රදෙශයෙක්හි මධ්‍යම දෙවතාවෝ ගෘහවස්තූන් (ගෙබිම්) පිරිවරා ගණිද්ද, ඒ පෙදෙසෙහි මධ්‍යම රජුටද, රජමහ ඇමතියන්ටද ගෙවල් තනන්නට (වස්තුවිද්‍යාඥයන්ගේ) සිත් නැමෙත්, යම් ප්‍රදෙශයෙක්හි නීච දෙවතාවෝ ගෙබිම් පරීක්ෂාකොට ගණිද්ද, ඒ පෙදෙසෙහි හීනවූ රජුන්ටද රජමහ ඇමතියන්ටද ගෙවල් තනන්නට (භූමිශාස්ත්‍රඥයන්ගේ) සිත් නැමෙත්.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ “යම් ප්‍රදේශයෙක මහානුභාව සම්පන්න දෙවතාවෝ ගෙබිම් පිරිවරා ගණිත්ද, ඒ පෙදෙසෙහි මහෙශාක්‍ය රජුන්ටද, රජමහ ඇමතියන්ටද ගෘහයන් නිර්මාණය කරන්නට සිත් නැමෙත්ය. යම් ප්‍රදෙශයෙක්හි මධ්‍යම දෙවතාවෝ ගෙබිම් පිරිවරා ගණිත්ද, ඒ ප්‍රදෙශයෙහි මධ්‍යම රජුන්ටද රජ මහ ඇමැත්තන්ටද ගෙවල් තනන්නට (වාස්තුවිද්‍යා පාඨකයන් ගේ) සිත් නැමෙත්ය. යම් පෙදෙසෙක හීනදේවතාවෝ ගෙබිම් පිරිවරා ගණිද්ද, ඒ පෙදෙසෙහි හීනවූ රජුන්ටද, රජමහ ඇමැත්තන්ටද ගෙවල් තනන්නට (වාස්තුවිද්‍යාඥයන්ගේ) සිත් නැමෙත්යයි පළොල්ගමෙහි දහස දහස ගෘහවස්තූන් පිරිවරා ගන්නාවූ දෙවතාවන් මිනිස් ඇස ඉක්ම පැවැත්තාවූ පිරිසිදු දිවැසින් දුටුසේක්මය.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ රැයේ අලුයම් වේලෙහි නැගීසිට ආයුෂ්මත් ආනන්ද තෙරුන්ට ආමන්ත්‍රණය කළසේක.
“ආනන්දය, කවර කෙනෙක් පළොල්ගමෙහි නුවරක් ඉදිකෙරෙද්ද?” - “ස්වාමීනි, මගධ මහාමාත්‍යවූ සුනීධය වස්සකාරය යන නම් ඇත්තාවූ දෙබමුණෝ ලිච්ඡවි රජුන් මැඩලීම පිණිස පළොල්ගමෙහි නුවරක් ඉදිකෙරෙති”යි (කීයේය.)
“ආනන්දය, යම්සේ වනාහි තව්තිසා වැසි දෙවියන් සමග මන්ත්‍රණයකොට (ඉදිකෙරෙද්ද) එපරිද්දෙන්ම ආනන්දය, සුනීධය, වස්සකාරයයි ප්‍රසිද්ධවූ මගධ මහාමාත්‍යයෝ පළොල්ගමෙහි ලිච්ඡවි රජුන්ගේ නුවර ඉදිකෙරෙති.
“ආනන්දය, මෙහි මම මිනිස් ඇස ඉක්ම පැවැති පිරිසිදු දිවැසින් යම් ප්‍රදෙශයෙක්හි මහෙශාක්‍ය දෙවතාවෝ ගෙබිම් පිරිවරාගණිත්ද ඒ පෙදෙසෙහි මහෙශාක්‍ය රජුන්ටද, රජමහ ඇමැත්තන්ටද ගෙවල් ඉදිකරන්නට සිත් නැමෙත්ය. යම් පෙදෙසෙක මධයම දෙවතාවෝ ගෘහවස්තූන් පිරිවරා ගණිත්ද, ඒ පෙදෙසෙහි මධයම රජුන්ටද රජමහ ඇමැත්තන්ටද ගෙවල් ඉදිකරන්නට සිත් නැමෙත්ය. යම් පෙදෙසෙක්හි හීන දෙවතාවෝ ගෙබිම් පිරිවරාගණිත්ද, ඒ පෙදෙසෙහි හීනවූ රජුන්ටද රජමහ ඇමැත්තන්ටද ගෙවල් ඉදිකරන්නට සිත් නැමෙත්යයි පළොල් ගමෙහි (එක එක වර්ගයෙහි) දහස දහස ගෘහවස්තූන් පිරිවරා ගත්තාවූ බොහෝ දේවතාවන් දිටිමි.
“ආනන්දය, යම් පමණ ආර්ය මනුෂ්‍යයන්ගේ රැස්වන තැනෙක් නම් ඇද්ද, යම් පමණ වෙළෙඳුන් ගෙන එන ලද බඩු රාසි වශයෙන් මිළයට ගන්නාවූද මිළදී ගන්නා වූද, තැනෙක් නම් වේද, (නොහොත්) වෙළඳුන්ගේ වාසස්ථානයෙක් වේද, මෙය බඩු පොදි ලිහන ස්ථානය වූ පාටලීපුත්‍ර නම් අගනුවර වන්නේය. ආනන්ද මේ පැළලුප් නුවරට වනාහි ගින්නෙන්ද, වතුරෙන්ද ඔවුනොවුන් බිඳීමෙන්දැයි ත්‍රිවිධ අන්තරායෝ වන්නාහුයයි” (වදාළසේක.)
ඉක්බිති සුනීධය, වස්සකාරය යන නම් ඇත්තාවූ මගධ මහ ඇමැත්තෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එහි පැමිණියාහුය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමග සතුටු වූහ. සතුටු වියයුතුවූ සිහිකටයුතුවූ කථාවකොට නිමවා එක් පැත්තක සිටියාහුය. එක්පැත්තක සිටියාවූම මගධ මහා අමාත්‍ය වූ සුනීධය, වස්සකාරය යන දෙබමුණෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කීහ.
“භවත් ගෞතමයන් වහන්සේ අද දවස පිණිස අපගේ බත භික්ෂු සංඝයා සමග ඉවසන සේක්වායි’ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ තුෂ්ණිම්භාවයෙන් ඉවසා වදාළසේක.
ඉක්බිති සුනීධය වස්සකාරයයි ප්‍රසිද්ධවූ මගධ මහ ඇමැත්තෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ඉවසීම දැන ස්වකීය වාසස්ථානය යම් තැනෙකද, එහි පැමිණියාහුය. පැමිණ ස්වකීය වාසස්ථානයෙහි ප්‍රණීතවූ කෑ යුතු දේද, අනුභව කටයුතු දේද, පිළියෙළකරවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේට “භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, බත නිමියේය, (දැන්) කල් වන්නේ” යයි කල් දන්වා යැවීය.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙරවරු වේලෙහි අඳනය හැඳ කාබාණ බැඳ පාත්‍ර සිවුරු රැගෙන භික්ෂුසංඝයා සමග මගධ මහාමාත්‍යවූ සුනීධ වස්සකාරයන්ගේ ගෘහය යම් තැනෙකද එහි වැඩිසේක. වැඩ පණවනලද බුද්ධාසනයෙහි වැඩහුන්සේක. එකල්හි වනාහි මගධ මහ ඇමතිවූ සුනීධ වස්සකාර දෙබමුණෝ බුදුපාමොක් බික්සඟන ප්‍රණීතවූ කැවිල්ලෙන්ද, බොජුනෙන්ද සිය අතින් සතප්වා මනාව පැවරවූහ. එකල්හි වනාහි මගධ මහ ඇමතිවූ සුනීධ වස්සකාර යන දෙබමුණෝ දන්වැළඳූ පාත්‍රයෙන් ඉවත්කරන ලද අත් ඇති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත එක් මිටි ආසනයක් ගෙන එකත් පසෙක හුන්හ. එකත්පසෙක හුන්නාවූ මගධ මහ ඇමතිවූ සුනීධ වස්සකාර නම් දෙ බමුණන්ට මේ ගාථාවලින් අනුමෙවෙනි දහම් වදාළසේක.
“යම් ප්‍රදෙශයෙක්හි පණ්ඩිත ජාති ඇත්තෝ වාසය කෙරේද, ඒ තමාගේ වාසස්ථානයෙහි සංවරවූ බඹසර හැසිරෙන්නාවූ සිල්වතුන් වළඳවා
“එහි යම් දෙවතාකෙනෙක් වූවාහුද, ඒ ගෘහාධිගෘහිත දෙවතාවන්හට පින් දෙන්නේය. පුදන ලද්දාවූ ඒ දෙවතාවෝ පුදත් බුහුමන් කරන ලද්දාවූ ඒ දෙවතාවෝ ඔහු (උපන් උවදුරු දුරලීමෙන්) පාලනය කෙරෙත්.
“එහෙයින් ඒ (පණ්ඩිත ස්වභාව ඇති) පුරුෂයාට ලෙහි වඩා පොෂණය කරන ලද පුත්‍රයාට මවක සේ අනුකම්පා කරත්. දෙවියන් විසින් අනුකම්පා කරණ ලද, පුරුෂතෙමේ සදහටම හොඳ කරුණු දකීයයි” (වදාළසේක.)
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මගධ මහ ඇමතිවූ සුනීධ වස්සකාර නම් වූ දෙබමුණන්ට මේ ගාථාවලින් අනුමෙවෙනි බණ වදාරා හුනස්නෙන් නැගිට වැඩිසේක.
එසමයෙහි වනාහි සුනීධය වස්සකාරය යන නම් ඇත්තාවූ මගධ මහ ඇමතියෝ පිටිපසින් පිටිපසින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ලුහුබැන්දාහු වෙත්. “අද මහණ ගෞතමයන් වහන්සේ යම් දොරකින් නික්මෙනසේක්ද, ඒ ගෞතමද්වාර නම් වන්නේය. යම් තොටකින් ගංගා නදිය තරණය කරණ සේක්ද, ඒ ගොයුම්තොට නම් වන්නේය” යන (අදහසින්ය.)
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් දොරකින් නික්මුණුසේක්ද, ඒ ගෞතමද්වාර නම් වීය. ඉක්බිත්තෙන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගංගා නදීතොමෝ යම් දිශාවෙක්හිද, එහි පැමිණිසේක. එකල්හි වනාහි ගංගානදී තොමෝ පිරුණිවෙයි. (ඉවුර) සමව දියෙන් ගැවසීගත්තීවෙයි. ඉවුරෙහි සිටි කවුඩන් විසින් පිවහැකි ජලය ඇත්තීවෙයි. සමහර මිනිස්සු නැව් සොයති. සමහරු පසුරු සොයති සමහරු ඔබමොබ යනු කැමැත්තාහු කරනලදී.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ශක්තිමත් පුරුෂයෙක් වකුටුකළ අතක් දිගුකරන්නේ යම්සේද, දික්කළ අතක් හෝ හකුලන්නේ යම්සේද, එපරිද්දෙන්ම ගංගා නදියගේ මෙතෙරදී නොපෙණී වැඩිසේක් එතෙර භික්ෂුසංඝයා සමග නැගීසිටිසේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඔබමොබ යනු කැමති ඒ මිනිසුන් සමහරුන් නැව් සොයන්නවුන්ද සමහරුන් පසුරු සොයන්නවුන්ද දුටු සේක්මය.
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කරුණ දැන ඒ වේලාවෙහි ඒ අරුත් පැවසෙන මේ ප්‍රීති වාක්‍යය ප්‍රකාශ කළසේක.
ස්වල්පමාත්‍ර ජලය තරණය කරනු කැමති ඒ ජනයා පසුරු බඳී. යම් කෙනෙක් (ගැඹුරු පළලවූ සසර නමැති) මහ නදිය හා (තෘෂ්ණා නමැති) මහ නදියද තරණය කරද්ද, ඔහු (ආර්යමාර්ග) නමැති හෙයකොට දිය පිරුණු වළ තැන් (මඩ) නොතැවරී දුරුකොට තරණය කරත්. ආර්යමාර්ගඥානයෙන් යුත් පණ්ඩිත බුදුවරයෝද බුද්ධශ්‍රාවකයෝද තරණය කළාහුය.”
|
| 7. ද්විධාපථසුත්තං | 7. විධාපථ (නාගසමාල) සූත්‍රය |
|
77
එවං
දුතියම්පි...පෙ.... තතියම්පි ඛො ආයස්මා නාගසමාලො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘අයං, භන්තෙ, භගවා පන්ථො; ඉමිනා ගච්ඡාමා’’ති
අථ ඛො ආයස්මතො නාගසමාලස්ස තෙන පන්ථෙන ගච්ඡන්තස්ස අන්තරාමග්ගෙ චොරා නික්ඛමිත්වා හත්ථෙහි ච පාදෙහි ච ආකොටෙසුං පත්තඤ්ච භින්දිංසු සඞ්ඝාටිඤ්ච විප්ඵාලෙසුං. අථ ඛො
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘සද්ධිං
මිස්සො අඤ්ඤජනෙන වෙදගූ;
විද්වා පජහාති පාපකං,
කොඤ්චො ඛීරපකොව නින්නග’’න්ති. සත්තමං;
|
77
“මා විසින් මෙසේ අසනලදී. එක්සමයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කොසොල් රට දීර්ඝ මාර්ගයට පසුව යන මහණකු වූ ආයුෂ්මත් නාගසමාල තෙරුන් සමග පිළිපන්සේක. ආයුෂ්මත් නාගසමාල ස්ථවිරතෙම අතරමග දෙමං සන්ධියක් දුටුයේමය. දැක භාග්‍යවතුන් වහන්සේට “ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ මගය, මේමගින් යම්හ”යි මේ වචනය කීයේය. මෙසේ කීකල්හි ආයුෂ්මත් නාගසමාල තෙරුන්ට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ “නාගසමාලයෙනි, මේ (යායුතු මාර්ගය වෙයි. මේ මාර්ගයෙන් යමු”යි මේ වචනය වදාළසේක.
දෙවනුවද ආයුෂ්මත් නාගසමාල ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතන් වහන්සේට “ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ යායුතු මාර්ගය වෙයි. මේ මාර්ගයෙන් යමු”යි මේ වචනය කීයේය. දෙවනුවද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් නාගසමාල තෙරුන්ට “නාගසමාලයෙනි, මේ (යායුතු) මාර්ගය වෙයි. මේ මගින් යම්හ”යි මේ වචනය වදාළසේක.
තුන්වැනිවත් ආයුෂ්මත් නාගසමාල ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට “ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ (යායුතු) මාර්ගය වෙයි. මේ මාර්ගයෙන් යමු”යි මේ වචනය වදාළසේක.
ඉක්බිති ආයුෂ්මත් නාගසමාල ස්ථවිරතෙම “ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, (නුඹවහන්සේගේ) පාත්‍ර සිවුරු මෙහි යයි” භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ පාත්‍ර සිව්රු බිම තබා ගියේය.
එකල්හි වනාහි ඒ මගින් යන්නාවූ ආයුෂ්මත් නාගසමාල ස්ථවිරයන් වහන්සේට අතරමග සොරු නික්ම අවුත් (බිම හෙලා) අතින්ද, පයින්ද ගැසූ පාත්‍රයද බින්දාහුය. සඟල සිවුරද ඉරූහ. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් නාගසමාල ස්ථවිරතෙම බිඳුනු පාත්‍රයෙන්ද, කැබලිකොට ඉරනලද සඟළ සිවුරෙන්ද, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් (දිශාවෙක්හි වැඩිසේක්ද,) එහි පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එකත්පසෙක හුන්නේය. එකත්පසෙක හුන්නාවුම ආයුෂ්මත් නාගසමාල ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ කරුණ කීයේය.
“ස්වාමීනි, ඒ මාර්ගයෙන් යන්නාවූ මට අතරමගදී සොරු නික්ම අවුත් අතින්ද, පයින්ද ගැසූහ. පාත්‍රයද බින්දාහුය. සඟළ සිවුරද (කැබලිකොට) ඉරාදැම්මාහුය.”
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය දැන ඒ වේලාවෙහි ඒ කරුණ පහළවන මේ උදන් පහළකෙළේය. “වෙදයයි කියනලද චතුස්සත්‍ය ධර්මය ආර්ය මාර්ග ඥානයෙන් අවබෝධ කළාවූ පරතෙරට ගියාවූ පණ්ඩිත වූ සර්වඥයන් වහන්සේ (තමහට වැඩ) නොදත් මූඪජනයා සමග හැසිරෙනසේක්, එකතැන වසනසේක් මිශ්‍රවූසේක් කිරි පමණක්ම බොන්නවූ කොස්ලිහිණිතෙම පාත් බිම කරා ගලා යන්නාවූ දිය සේ (දුක් එළවන) ලාමක දෙය දුරුකරණසේකැ”යි
|
| 8. විසාඛාසුත්තං | 8. විශාඛා සූත්‍රය |
|
78
එවං
‘‘හන්ද කුතො නු ත්වං, විසාඛෙ, ආගච්ඡසි අල්ලවත්ථා අල්ලකෙසා ඉධූපසඞ්කන්තා දිවා දිවස්සා’’ති? ‘‘නත්තා මෙ, භන්තෙ, පියා මනාපා කාලඞ්කතා. තෙනාහං අල්ලවත්ථා අල්ලකෙසා ඉධූපසඞ්කන්තා දිවා දිවස්සා’’ති. ‘‘ඉච්ඡෙය්‍යාසි ත්වං, විසාඛෙ, යාවතිකා
(යාවතකා (?)) සාවත්ථියා මනුස්සා තාවතිකෙ
(තාවතකෙ (?)) පුත්තෙ ච නත්තාරො චා’’ති? ‘‘ඉච්ඡෙය්‍යාහං, භගවා
(ඉච්ඡෙය්‍යාහං භන්තෙ භගවා (ස්‍යා.)) යාවතිකා සාවත්ථියා මනුස්සා තාවතිකෙ පුත්තෙ ච නත්තාරො චා’’ති.
‘‘කීවබහුකා පන, විසාඛෙ, සාවත්ථියා මනුස්සා දෙවසිකං කාලං කරොන්තී’’ති? ‘‘දසපි, භන්තෙ, සාවත්ථියා මනුස්සා දෙවසිකං කාලං කරොන්ති; නවපි, භන්තෙ... අට්ඨපි, භන්තෙ... සත්තපි, භන්තෙ... ඡපි, භන්තෙ... පඤ්චපි, භන්තෙ... චත්තාරොපි, භන්තෙ... තීණිපි, භන්තෙ... ද්වෙපි, භන්තෙ, සාවත්ථියා මනුස්සා දෙවසිකං කාලං කරොන්ති. එකොපි, භන්තෙ, සාවත්ථියා මනුස්සො දෙවසිකං කාලං කරොති. අවිවිත්තා, භන්තෙ, සාවත්ථි මනුස්සෙහි කාලං කරොන්තෙහී’’ති.
‘‘තං කිං මඤ්ඤසි, විසාඛෙ, අපි නු ත්වං කදාචි කරහචි අනල්ලවත්ථා වා භවෙය්‍යාසි අනල්ලකෙසා වා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ
‘‘යෙසං
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘යෙ කෙචි සොකා පරිදෙවිතා වා,
දුක්ඛා ච
(දුක්ඛා ව (අට්ඨ.)) ලොකස්මිමනෙකරූපා;
පියං පටිච්චප්පභවන්ති එතෙ,
පියෙ අසන්තෙ න භවන්ති එතෙ.
‘‘තස්මා හි තෙ සුඛිනො වීතසොකා,
යෙසං
තස්මා අසොකං විරජං පත්ථයානො,
පියං න කයිරාථ කුහිඤ්චි ලොකෙ’’ති. අට්ඨමං;
|
78
මා විසින් මෙසේ අසනලදී එක් කලෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහි පූර්වාරාම නම්වූ විශාඛා උපාසිකාව විසින් කරවන ලද ප්‍රාසාදයෙහි වැඩ වසන සේක.
එකල්හි වනාහි මිගාර මාතෘවූ විශාඛා උපාසිකාවගේ ප්‍රියවූ මනවඩන්නාවූ මිනිපිරී තොමෝ කලුරිය කළා වෙයි. එකල්හි වනාහි මිගාර මාතෘවූ විශාඛා උපාසිකා තොමෝ (ආදාහනය කරවා ස්නානය කොට) තෙත සළු ඇත්තී තෙත්වූ ඉස කෙස් ඇත්තී දවල් ඉරමුදුන් වේලෙහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එහි පැමිණියාය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එකත් පසෙක හුන්නාය. එකත්පසෙක හුන්නාවූම මිගාර සිටුහුගේ මව් නම්වූ විසාකා උපාසිකාවට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළසේක.
“එම්බා විශාඛාවෙනි, දවල් ඉරමුදුන් වේලෙහි මෙහි පැමිණෙන්නාවූ තී තෙත් වස්ත්‍ර ඇතිව තෙත් කෙස් ඇතිව කොහි සිට එන්නෙහිද?” “ස්වාමීනි, මාගේ ප්‍රියවූ මනාපවූ මිනිපිරී තොමෝ කලුරිය කළාය. එහෙයින් දවල් ඉරමුදුන් වේලෙහි තෙත් වස්ත්‍ර ඇත්තාවූ තෙත් කෙස් ඇත්තාවූ මම මෙහි පැමුණුනී වෙමි”යි (කීව) “විශාඛාවෙනි, සැවැත් නුවර යම් පමණ මනුෂ්‍යයෝ වෙද්ද, එපමණ දරුවන්ද මුනුබුරන්ද තෝ කමැති වන්නෙහි දැ”යි (ඇසූහ) “භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මම සැවැත් නුවර යම් පමණ මනුෂ්‍යයෝ වෙද්ද, එපමණ පුතුන්ද මුණුපුරන්ද කැමැති වන්නෙමි”යි (කිව) “විශාඛාවෙනි, කොපමණ බොහෝ මිනිස්සු දවස් පතා සැවැත් නුවර කලුරිය කෙරෙත් දැ”යි (ඇසූහ) “ස්වාමීනි, සැවැත් නුවර දිනපතා මනුෂ්‍යයෝ දසදෙනෙක්ද කලුරිය කෙරෙති ස්වාමීනි, සැවැත් නුවර දවස් පතා මනුෂ්‍යයෝ නවදෙනෙක්ද කලුරිය කෙරෙති, “ස්වාමීනි, සැවැත් නුවර දිනපතා මිනිස්සු අට දෙනෙක්ද කලුරිය කෙරෙති, ස්වාමීනි සැවැත් නුවර දවස් පතා මිනිස්සු සත් දෙනෙක්ද කලුරිය කෙරෙති. ස්වාමීනි, සැවැත් නුවර දිනපතා මනුෂ්‍යයෝ සදෙනෙක්ද කලුරිය කෙරෙති, ස්වාමීනි, දිනපතා සැවැත් නුවර මනුෂ්‍යයෝ පස්දෙනෙක්ද කලුරිය කෙරෙති. ස්වාමීනි, සැවැත්නුවර දිනපතා මනුෂ්‍යයෝ සතර දෙනෙක්ද කලුරිය කෙරෙති. ස්වාමීනි සැවැත්නුවර දිනපතා මනුෂ්‍යයෝ තුන්දෙනෙක්ද කලුරිය කෙරෙති. ස්වාමීනි, සැවැත්නුවර දිනපතා මනුෂ්‍යයෝ දෙදෙනෙක්ද කලුරිය කෙරෙති. ස්වාමීනි සැවැත්නුවර දිනපතා එක් මිනිසෙක්ද කලුරිය කෙරෙයි. ස්වාමීනි, කලුරිය කරන මිනිසුන්ගෙන් සැවැත් නුවර හිස් නොවීයයි” (කිව.)
“විශාඛාවෙනි, ඒ කුමැයි සිතන්නෙහිද? කිම? තෝ කිසි කලෙකත් තෙත් නොවූ වස්ත්‍ර ඇත්තී හෝ තෙත් නොවූ කෙස් ඇත්තී හෝ වෙහිදැයි’ (වදාළ සේක.) “විශාඛාවෙනි, යම් කෙනෙකුන්ට වනාහි සියයක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුන්ට සියයක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට අනූවක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුන්ට අනූවක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට අසූවක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට අසූවක් දුක්වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට සැත්තෑවක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට සැත්තෑවක් දුක් වෙත්. යම් කෙනෙකුන්ට සැටක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට සැටක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට පණහක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට පණහක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට සතළිහක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට සතළිසක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට තිහක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට තිහක් දුක් වෙත්. යම් කෙනෙකුන්ට විස්සක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට විස්සක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට දසයක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට දහයක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට නවයක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට නවයක් දුක්වෙත්. යම් කෙනෙකුන්ට අටක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට අටක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට සතක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට හතක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට සයක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට සයක් දුක් වෙත්. යම් කෙනෙකුන්ට පහක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට පහක් දුක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට සතරක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට දුක් සතරක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට තුණක් ප්‍රිය වස්තූහු වෙද්ද, ඔවුනට දුක් තුණෙක් වෙත්. යම් කෙනෙකුන්ට ප්‍රිය වස්තූහු දෙකක් වෙද්ද, ඔවුන්ට දුක් දෙකෙක් වෙත්, යම් කෙනෙකුන්ට ප්‍රිය වස්තූ එකෙක් වේද, ඔවුනට එක් දුකෙක් වේ, යම් කෙනෙකුන්ට ප්‍රිය වස්තුවෙක් නැත්තේද, ඔවුනට දුකෙක් නැත, ඔහු ශෝක නැත්තාහුය, ඇලුම් නැත්තාහුය, දැඩි ආයාස නැත්තාහුයයි කියමියි” (වදාළ සේක)
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කරුණ (හැම අයුරෙන්) දැන ඒ වේලාවෙහි ඒ අර්ථය පහළ කරන මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය පහළ කළ සේක.
“සත්ව ලෝකයෙහි යම් කිසි ශෝකයෝ හෝ කිසි වැලපීම් හෝ කායික දුක්ඛයෝ හෝ නානාවිධවූ දුක් හෝ වෙද්ද, ඒ සියලු දුක් ප්‍රිය ස්වභාවය කරන්නාවූ ඡන්දරාගය ඇති කල්හි ප්‍රිය ස්වභාවය ඇති දෙය නිසා උපදිත්, ප්‍රිය ස්වභාවය කරන ඡන්ද රාගය නැති කල්හි ප්‍රහීනවූ කල්හි මේ දුක් නො උපදිත්.”
“යම් ආර්ය කෙනෙකුන්ගේ ප්‍රියයෙක් නැද්ද, එහෙයින්ම ආර්යයෝ සුවපත් වූවාහු වෙත්, පහව ගිය ශොක ඇත්තාහු වෙත්, එහෙයින් ශොක නැති බවවූ නොඇලෙන බවවූ ශෝකයගේ නොවීමට හේතුවන බැවින් අශොක නම් වූ කෙලෙස් ධූලි නැති නිවන පතන්නේ ලෝකයෙහි කිසි ප්‍රියවීමක් නොකරන්නේයි.”
|
| 9. පඨමදබ්බසුත්තං | 9. (ප්‍රථම) දබ්බ සූත්‍රය |
|
79
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. අථ ඛො ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා දබ්බො මල්ලපුත්තො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘පරිනිබ්බානකාලො මෙ දානි, සුගතා’’ති. ‘‘යස්සදානි ත්වං, දබ්බ, කාලං මඤ්ඤසී’’ති.
අථ
අථ
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘අභෙදි කායො නිරොධි සඤ්ඤා,
වෙදනා සීතිභවිංසු
(පීතිදහංසු (සී. පී.), සීතිදහිංසු (ක.)) සබ්බා;
වූපසමිංසු සඞ්ඛාරා,
විඤ්ඤාණං අත්ථමාගමා’’ති. නවමං;
|
79
(මෙහි 1 වර්ගයේ 6 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යුතුයි.)
ඉක්බිති ආයුෂ්මත් මල්ලරාජ පුත්‍රවූ දබ්බ ස්ථවිර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද, එහි පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ එකත් පසෙක හුන්නේය. එකත් පසෙක හුන්නාවූම මල්ල රජුගේ පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් දබ්බ ස්ථවිරතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට “සුගතයන් වහන්ස, දැන් මාගේ පිරිනිවන්පාන කාලයයි” යන මේ වචනය කීයේය. “දබ්බයෙනි, තෝ යම් ගමනකට කල් සිතන්නෙහිද, දැන් එයට කලැයි” (වදාළ සේක.)
ඉක්බිති මල්ල රාජ පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් දබ්බ ස්ථවිර තෙම හුනස්නෙන් නැගීසිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ පැදකුණු කොට අහසට පැනනැගී ඉහළ අහසෙහි බද්ධපර්යංකයෙන් වැඩහිඳ තෙජොධාතු කසිණ චතුර්ථධ්‍යාන සමාපත්තියට සමවැද පිරිනිවියේය.
ඉක්බිති අහසට නැගී ඉහළ අහසෙහි බද්ධපර්යංකයෙන් වැඩහිඳ තෙජොධාතු කසිණ සමාපත්තියට සමවැද ඉන් නැගිට පිරිනිවියාවූ මල්ල රජුගේ පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් දබ්බ ස්ථවිරයන්ගේ සිරුරට ගිනි ඇවුලුණු කල්හිද ගිනි නිවීගිය කල්හිද හලු නොපැමිණි නම් දැලි නොපැමිණිනම් යම්සේ වනාහි ගිනි ඇවිල ගත්තාවූද, ගිනි නිවුනාවූද, ගිතෙල් හෝ තල තෙල් හෝ හලු නොපෙණේද, අඳුන් නොපෙණේද, එපරිද්දෙන්ම අහසට පැන නැගී ඉහළ අහසෙහි පලගින් වැඩහිඳ තෙජොධාතු කසිණ චතුර්ථධ්‍යාන සමාපත්තියට සමවැද (ඉන්) නැගිට පිරිනිවියාවූ මල්ල රාජ පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් දබ්බ තෙරුන්ගේ ගිනි ඇවිලෙන්නාවූද ගිනිදැල් පහව ගියාවූද සිරුර පිළිබඳ හලු නොපෙණුනේය. දැලි නොපෙණුනේය.”
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දබ්බ තෙරුන් අනුපාදා පරිනිර්වානය සියලු අයුරෙන් දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළ කළ සේක.
“රූපකයෙක් වීද, නිරුද්ධ වීය, සංඥාවෝ නිරුද්ධ වීය, වේදනාවෝ සිහිල් වූහ. සියලුම සංස්කාරයෝ විශේෂයෙන්ම සංසිඳුනාහුය, සියලු විඤ්ඤාණය විනාසයට ගියේයයි.”
|
| 10. දුතියදබ්බසුත්තං | 10. (ද්විතීය) දබ්බ සූත්‍රය |
|
80
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි - ‘‘භික්ඛවො’’ති. ‘‘භදන්තෙ’’ති තෙ භික්ඛූ භගවතො පච්චස්සොසුං. භගවා එතදවොච -
‘‘දබ්බස්ස, භික්ඛවෙ, මල්ලපුත්තස්ස වෙහාසං අබ්භුග්ගන්ත්වා ආකාසෙ අන්තලික්ඛෙ පල්ලඞ්කෙන නිසීදිත්වා තෙජොධාතුං සමාපජ්ජිත්වා වුට්ඨහිත්වා පරිනිබ්බුතස්ස සරීරස්ස ඣායමානස්ස ඩය්හමානස්ස නෙව ඡාරිකා පඤ්ඤායිත්ථ න මසි. සෙය්‍යථාපි නාම සප්පිස්ස වා තෙලස්ස වා ඣායමානස්ස ඩය්හමානස්ස නෙව ඡාරිකා පඤ්ඤායති න මසි; එවමෙව ඛො, භික්ඛවෙ, දබ්බස්ස මල්ලපුත්තස්ස වෙහාසං අබ්භුග්ගන්ත්වා ආකාසෙ අන්තලික්ඛෙ පල්ලඞ්කෙන නිසීදිත්වා තෙජොධාතුං
අථ
‘‘අයොඝනහතස්සෙව, ජලතො ජාතවෙදසො
(ජාතවෙදස්ස (ස්‍යා.));
අනුපුබ්බූපසන්තස්ස, යථා න ඤායතෙ ගති.
එවං
පඤ්ඤාපෙතුං ගති නත්ථි, පත්තානං අචලං සුඛ’’න්ති. දසමං;
|
80
(මෙහි 1 වර්ගයේ 5 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
එකල්හි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ “මහණෙනි” කියා භික්ෂූන් අමතා වදාළ සේක. ඒ භික්ෂූහු “පින්වතුන් වහන්සැයි” භාග්‍යවතුන් වහන්සේට උත්තර දුන්හ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළසේක.
“මහණෙනි, අහසට පැන නැගී අහසේ ඉහළ පළක් බැඳවැඩහිඳ තෙජොධාතු කසිණ චතුර්ථධ්‍යාන සමාපත්තියට සමවැද ඉන් නැගිට පිරිනිවියාවූ මල්ල රජහුගේ පුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් දබ්බයන්ගේ සිරුර ගිනි ඇවිලෙද්දීද ගිනි නිවෙද්දීද හලු නොමපෙණින, අඳුන් නොමපෙණින, යම්සේ වනාහි ගිතෙල් වේවයි තලතෙල් වේවයි ගිනි ඇවිලෙද්දීද ගිනි නිවෙද්දීද හලු නොමපෙණේද, අඳුන් නොමපෙණේද, මහණෙනි, එපරිද්දෙන්ම අහසට පැනනැග උස් අහසෙහි එරමිණිය ගොතා වැඩහිඳ තෙජොධාතු කසිණ චතුර්ථධ්‍යානයට සමවැද (ඉන්) නැගිට පිරිනිවියාවූ මල්ල රජුත් ආයුෂ්මත් දබ්බයන්ගේ සිරුරට ගිනි ඇවිලෙද්දීද ගිනි නිවෙද්දීද හලු නොපෙණුනේය. දැලි නොපෙණුනේයයි” (වදාළසේක)
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ වේලාවෙහි මේ කාරණය දැන ඒ කරුණ (පහළ කරණ) මේ උදන් පහළ කළ සේක.
“යම්සේ යකුළු ගසන ලද්දාවූ ලොහෝ භාජනාදීගතවූ ශබ්දයන් හෝ දැල්වෙන ගින්න ක්‍රමයෙන් සන්සිඳුණු ගිය තැන නොදන්නා ලැබේද, එපරිද්දෙන්ම මනාව මිදුණාවූ කාමප්‍රබන්ධයයි කියනලද කාමොඝ භවොඝාදී භෙදවූ ඉතිරි ඕඝයද තරණයකොට සිටි බැවින් කාමබන්ධ ඕඝයන් තරණය කළාවූ නිශ්චලවූ සුවයට පැමිණියාවූ ක්ෂීණාශ්‍රවයන්ගේ ගතියක් පණවන්නට නැත.”
|