| 4. මෙඝියවග්ගො | 4. මෙඝිය වර්ගය |
| 1. මෙඝියසුත්තං | 1. මෙඝිය සූත්‍රය |
|
31
එවං
අථ ඛො ආයස්මා මෙඝියො පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ජන්තුගාමං පිණ්ඩාය පාවිසි. ජන්තුගාමෙ පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙන කිමිකාළාය නදියා තීරං තෙනුපසඞ්කමි.
(උපසඞ්කමිත්වා (සබ්බත්ථ) අ. නි. 9.3 පස්සිතබ්බං) අද්දසා
අථ ඛො ආයස්මා මෙඝියො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා
‘‘ඉධාහං, භන්තෙ, පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ජන්තුගාමං පිණ්ඩාය පාවිසිං. ජන්තුගාමෙ පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙන කිමිකාළාය නදියා තීරං තෙනුපසඞ්කමිං
(උපසඞ්කමිත්වා (සබ්බත්ථ)). අද්දසං ඛො අහං, භන්තෙ
(උපසඞ්කමිත්වා (සබ්බත්ථ)), කිමිකාළාය නදියා තීරෙ ජඞ්ඝාවිහාරං අනුචඞ්කමමානො අනුවිචරමානො
(අනුවිචරමානො අද්දසං (සබ්බත්ථ)) අම්බවනං පාසාදිකං මනුඤ්ඤං රමණීයං. දිස්වාන මෙ එතදහොසි - ‘පාසාදිකං වතිදං අම්බවනං මනුඤ්ඤං රමණීයං. අලං වතිදං කුලපුත්තස්ස පධානත්ථිකස්ස පධානාය. සචෙ මං භගවා අනුජානෙය්‍ය, ආගච්ඡෙය්‍යාහං ඉමං අම්බවනං පධානායා’ති. සචෙ මං, භන්තෙ, භගවා අනුජානාති
(අනුජානෙය්‍ය (අ. නි. 9.3)), ගච්ඡෙය්‍යාහං තං
එවං වුත්තෙ, භගවා ආයස්මන්තං මෙඝියං එතදවොච - ‘‘ආගමෙහි තාව, මෙඝිය, එකකම්හි
(එකකම්හා (සී. පී.), එකකොම්හි (ස්‍යා.)) තාව, යාව අඤ්ඤොපි කොචි භික්ඛු ආගච්ඡතී’’ති.
දුතියම්පි ඛො ආයස්මා මෙඝියො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘භගවතො, භන්තෙ, නත්ථි කිඤ්චි
තතියම්පි ඛො ආයස්මා මෙඝියො භගවන්තං
අථ ඛො ආයස්මා මෙඝියො උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා යෙන තං අම්බවනං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තං අම්බවනං අජ්ඣොගාහෙත්වා
(අජ්ඣොගහෙත්වා (සී. ස්‍යා. පී.)) අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ දිවාවිහාරං නිසීදි. අථ ඛො ආයස්මතො මෙඝියස්ස තස්මිං අම්බවනෙ විහරන්තස්ස යෙභුය්‍යෙන තයො පාපකා අකුසලා විතක්කා සමුදාචරන්ති, සෙය්‍යථිදං - කාමවිතක්කො, බ්‍යාපාදවිතක්කො, විහිංසාවිතක්කො
(විතක්කොති (සී. පී. ක.)).
අථ ඛො ආයස්මතො මෙඝියස්ස එතදහොසි - ‘‘අච්ඡරියං වත භො, අබ්භුතං වත භො! සද්ධාය ච වතම්හා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතා. අථ ච පනිමෙහි තීහි පාපකෙහි අකුසලෙහි විතක්කෙහි අන්වාසත්තා, සෙය්‍යථිදං - කාමවිතක්කෙන, බ්‍යාපාදවිතක්කෙන, විහිංසාවිතක්කෙන’’.
අථ ඛො ආයස්මා මෙඝියො සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා මෙඝියො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘ඉධ මය්හං, භන්තෙ, තස්මිං අම්බවනෙ විහරන්තස්ස යෙභුය්‍යෙන තයො
‘‘අපරිපක්කාය
‘‘ඉධ, මෙඝිය, භික්ඛු කල්‍යාණමිත්තො හොති කල්‍යාණසහායො කල්‍යාණසම්පවඞ්කො. අපරිපක්කාය, මෙඝිය, චෙතොවිමුත්තියා අයං පඨමො ධම්මො පරිපාකාය සංවත්තති.
‘‘පුන චපරං, මෙඝිය, භික්ඛු සීලවා හොති, පාතිමොක්ඛසංවරසංවුතො විහරති ආචාරගොචරසම්පන්නො, අණුමත්තෙසු වජ්ජෙසු භයදස්සාවී, සමාදාය සික්ඛති සික්ඛාපදෙසු. අපරිපක්කාය, මෙඝිය, චෙතොවිමුත්තියා අයං දුතියො ධම්මො පරිපාකාය සංවත්තති.
‘‘පුන චපරං, මෙඝිය, භික්ඛු යායං කථා අභිසල්ලෙඛිකා චෙතොවිවරණසප්පායා එකන්තනිබ්බිදාය විරාගාය නිරොධාය උපසමාය අභිඤ්ඤාය සම්බොධාය නිබ්බානාය සංවත්තති, සෙය්‍යථිදං - අප්පිච්ඡකථා, සන්තුට්ඨිකථා, පවිවෙකකථා, අසංසග්ගකථා, වීරියාරම්භකථා, සීලකථා, සමාධිකථා, පඤ්ඤාකථා, විමුත්තිකථා, විමුත්තිඤාණදස්සනකථා; එවරූපාය කථාය නිකාමලාභී හොති අකිච්ඡලාභී අකසිරලාභී. අපරිපාකාය, මෙඝිය, චෙතොවිමුත්තියා අයං තතියො ධම්මො පරිපාකාය සංවත්තති.
‘‘පුන චපරං
‘‘පුන චපරං, මෙඝිය, භික්ඛු පඤ්ඤවා හොති උදයත්ථගාමිනියා පඤ්ඤාය සමන්නාගතො අරියාය නිබ්බෙධිකාය සම්මා දුක්ඛක්ඛයගාමිනියා. අපරිපක්කාය, මෙඝිය, චෙතොවිමුත්තියා අයං පඤ්චමො ධම්මො පරිපාකාය සංවත්තති. අපරිපක්කාය, මෙඝිය, චෙතොවිමුත්තියා ඉමෙ පඤ්ච ධම්මා පරිපාකාය සංවත්තන්ති.
‘‘කල්‍යාණමිත්තස්සෙතං
‘‘කල්‍යාණමිත්තස්සෙතං
‘‘කල්‍යාණමිත්තස්සෙතං, මෙඝිය, භික්ඛුනො පාටිකඞ්ඛං කල්‍යාණසහායස්ස කල්‍යාණසම්පවඞ්කස්ස යං ආරද්ධවීරියො විහරිස්සති
‘‘කල්‍යාණමිත්තස්සෙතං, මෙඝිය, භික්ඛුනො පාටිකඞ්ඛං කල්‍යාණසහායස්ස කල්‍යාණසම්පවඞ්කස්ස යං පඤ්ඤවා භවිස්සති, උදයත්ථගාමිනියා පඤ්ඤාය සමන්නාගතො අරියාය නිබ්බෙධිකාය සම්මා දුක්ඛක්ඛයගාමිනියා.
‘‘තෙන ච පන, මෙඝිය, භික්ඛුනා ඉමෙසු පඤ්චසු ධම්මෙසු පතිට්ඨාය චත්තාරො ධම්මා උත්තරි භාවෙතබ්බා - අසුභා භාවෙතබ්බා රාගස්ස පහානාය, මෙත්තා භාවෙතබ්බා බ්‍යාපාදස්ස පහානාය, ආනාපානස්සති භාවෙතබ්බා විතක්කුපච්ඡෙදාය, අනිච්චසඤ්ඤා භාවෙතබ්බා අස්මිමානසමුග්ඝාතාය. අනිච්චසඤ්ඤිනො හි, මෙඝිය, අනත්තසඤ්ඤා සණ්ඨාති, අනත්තසඤ්ඤී අස්මිමානසමුග්ඝාතං පාපුණාති දිට්ඨෙව ධම්මෙ නිබ්බාන’’න්ති.
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘ඛුද්දා
අනුගතා
(අනුග්ගතා (සී. ක. අට්ඨකථායං පාඨන්තරං)) මනසො උප්පිලාවා
(උබ්බිලාපා (සී. ස්‍යා. පී.));
එතෙ අවිද්වා මනසො විතක්කෙ,
හුරා හුරං ධාවති භන්තචිත්තො.
‘‘එතෙ ච විද්වා මනසො විතක්කෙ,
ආතාපියො සංවරතී සතීමා;
අනුගතෙ
අසෙසමෙතෙ පජහාසි බුද්ධො’’ති. පඨමං;
|
31
(මෙහි අංගුත්තර නිකායේ (9) නවක නිපාතයේ 1 වර්ගයේ 3 වෙනි වූ මෙඝිය සූත්‍රයේ ඡේද 1-14 යෙදිය යුතුයි.) (පිට 1467)
[15] ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කරුණ දැන ඒ අවස්ථාවෙහි මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය ප්‍රකාශකළසේක. “සිතට අනුව ගිය, සිත මතුකරණ කුඩා විතර්ක කෙනෙක් ඇද්ද, සියුම් විතර්කකෙනෙක් ඇද්ද, සිතෙහි මේ විතර්කයන් නොදැනීමෙන් තැතිගත් සිත් ඇත්තේ පරලොවින් පරලොවටම දුවයි.
“සිහි ඇත්තාවූ කෙලෙස් තවන වීර්යයෙන් යුක්තවූ නුවණැත්තේ සිතෙහි මේ විතර්ක දැන විතර්කයන් සංවර කරයි. බුදුරජතෙම මේ ස්වල්පවූ සිතෙහි (කෙලෙස්) මතුවීම ඉතිරි නොකොට දුරුකළසේක.”
|
| 2. උද්ධතසුත්තං | 2. උද්ධත භික්ඛු සූත්‍රය |
|
32
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා කුසිනාරායං විහරති උපවත්තනෙ මල්ලානං සාලවනෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සම්බහුලා භික්ඛූ භගවතො අවිදූරෙ අරඤ්ඤකුටිකායං විහරන්ති උද්ධතා උන්නළා චපලා මුඛරා විකිණ්ණවාචා මුට්ඨස්සතිනො අසම්පජානා අසමාහිතා විබ්භන්තචිත්තා පාකතින්ද්‍රියා.
අද්දසා ඛො භගවා තෙ සම්බහුලෙ
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘අරක්ඛිතෙන කායෙන
(චිත්තෙන (නෙත්තියං)), මිච්ඡාදිට්ඨිහතෙන
(මිච්ඡාදිට්ඨිගතෙන (බහූසු)) ච;
ථිනමිද්ධා
(ථීනමිද්ධා (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) භිභූතෙන, වසං මාරස්ස ගච්ඡති.
‘‘තස්මා රක්ඛිතචිත්තස්ස, සම්මාසඞ්කප්පගොචරො;
සම්මාදිට්ඨිපුරෙක්ඛාරො, ඤත්වාන උදයබ්බයං;
ථීනමිද්ධාභිභූ භික්ඛු, සබ්බා දුග්ගතියො ජහෙ’’ති. දුතියං;
|
32
[1] මා විසින් මෙසේ අසනලදී. එක්කාලයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කුසිනාරා නුවර උපවර්තන නම් මල්‍ය රජවරුන්ගේ සල්වනයෙහි වාසය කරණසේක.
[2] ඒ කාලයෙහි බොහෝ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි කැලෑකුටියේ වාසය කරත්. (ii) නොසන්සුන් වූවාහු එසවූ මානනල ඇත්තාහු, චපලවූවාහු, ක්‍රෑර වචන ඇත්තාහු, විසිරුණු වචන ඇත්තාහු, මුළාසිහි ඇත්තාහු, යහපත් නුවණැත්තාහු, එකඟසිත් නැත්තාහු තැතිගත් සිත් ඇත්තාහු, ප්‍රකෘති ඉන්‍ද්‍රියයන් ඇත්තාහු වෙත්.
[3] “නුදුරු කැලෑකුටියේ වසන (මෙහි 2 (ii) යෙදිය යුතුයි.) “ඇත්තාහු” යන්නට “ඇති” කියා වෙනස්කරගත යුතුයි,) ඒ බොහෝ භික්‍ෂූන් දැක්කේය.
[4] ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණ දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය ප්‍රකාශකළසේක.
“නොරක්නාලද, මිසදිටුගත්, නිදිබර ගතියෙන් මැඩුණු කයින් මාරයාගේ වසඟයට යයි. එහෙයින් රක්නාලද සිත් ඇති යහපත් කල්පනා ඇසුරුකරණ සම්‍යක් දෘෂ්ටිය පෙරටුකරණලද නිදිබරගතිය මැඩ පවත්වන මහණතෙම ඉපදීම හා විනාශය දැන සියලු දුගතීන් අත්හරින්නේය.”
|
| 3. ගොපාලකසුත්තං | 3. ගොපාල (මරණ) සූත්‍රය:- |
|
33
එවං
අථ ඛො අඤ්ඤතරො ගොපාලකො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි
අථ ඛො සො ගොපාලකො භගවතා ධම්මියා කථාය සන්දස්සිතො සමාදපිතො
(සමාදිපිතො (?)) සමුත්තෙජිතො සම්පහංසිතො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘අධිවාසෙතු මෙ, භන්තෙ, භගවා ස්වාතනාය භත්තං සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝෙනා’’ති. අධිවාසෙසි භගවා තුණ්හීභාවෙන. අථ ඛො සො ගොපාලකො භගවතො අධිවාසනං විදිත්වා උට්ඨායාසනා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා පක්කාමි.
අථ ඛො සො ගොපාලකො තස්සා රත්තියා අච්චයෙන සකෙ නිවෙසනෙ පහූතං අප්පොදකපායසං
(අප්පොදකපායාසං (සබ්බත්ථ)) පටියාදාපෙත්වා නවඤ්ච සප්පිං භගවතො කාලං ආරොචෙසි - ‘‘කාලො, භන්තෙ, නිට්ඨිතං භත්ත’’න්ති. අථ ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය සද්ධිං භික්ඛුසඞ්ඝෙන යෙන තස්ස ගොපාලකස්ස නිවෙසනං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා පඤ්ඤත්තෙ ආසනෙ නිසීදි. අථ ඛො සො ගොපාලකො බුද්ධප්පමුඛං භික්ඛුසඞ්ඝං අප්පොදකපායසෙන
(අප්පොදකපායාසෙන ච (ස්‍යා. පී.)) නවෙන ච සප්පිනා සහත්ථා සන්තප්පෙසි සම්පවාරෙසි. අථ ඛො සො ගොපාලකො භගවන්තං භුත්තාවිං ඔනීතපත්තපාණිං අඤ්ඤතරං නීචං
අථ
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘දිසො දිසං යං තං කයිරා, වෙරී වා පන වෙරිනං;
මිච්ඡාපණිහිතං චිත්තං, පාපියො නං තතො කරෙ’’ති. තතියං;
|
33
[1] මා විසින් මෙසේ අසනලදී. එක්කාලයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මහත් භික්‍ෂු සමූහයක් සමග කොසොල් ජනපදයෙහි පයින් වඩිනසේක.
[2] ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මාර්ගයෙන් ඉවත්ව එක්තරා ගසක් යම්තැනෙක්හිද එහි පැමිණිසේක. පැමිණ පනවනලද අස්නෙහි වැඩහුන්සේක. ඉක්බිති එක්තරා ගොපල්ලෙක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම්තැනෙක්හිද එහි පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ එකත් පසෙක සිටියේය. (ii) එකත්පසෙක සිටි ඒ ගොපල්ලාට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ (iii) දැහැමි කථාවෙන් කරුණු ගෙනහැර පෙන්වූසේක, සමාදන් කරවූසේක, තෙදගැන්වූසේක, සතුටුකළසේක.
[3] ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් දැහැමි කථාවෙන් කරුණු ගෙනහැර දක්වනලද, සමාදන් කරවන ලද, තෙදගන්වන ලද සතුටුකරණලද ඒ ගොපලුතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හෙට දවස දානය පිණිස භික්‍ෂුසංඝයා සමග ඉවසා වදාරණසේක්වා.” භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නිශ්ශබ්දතාවයෙන් ඉවසූසේක. ඉක්බිති ඒ ගොපලුතෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ඉවසීම දැන අස්නෙන්නැගිට පැදකුණුකොට ගියේය.
ඉක්බිති ඒ ගොපලුතෙම ඒ රාත්‍රිය ඇවෑමෙන් තමාගේ ගෘහයෙහි බොහෝ දිය නුමසු කිරිබත්ද අළුත් ගිතෙල්ද සකස්කරවා, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට “ස්වාමීනි කල්සරිය, දානය නිමවීයයි” භාග්‍යවතුන් වහන්සේට දැන්වූයේය.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙරවරු කාලයෙහි හැඳ පොරවා පාත්‍ර සිවුරු රැගෙන භික්‍ෂුසංඝයා සමග ඒ ගොපල්ලාගේ නිවස යම්තැනෙක්හිද එහි වැඩිසේක. වැඩ පණවනලද ආසනයෙහි වැඩසිටිසේක. ඉක්බිති ඒ ගොපලුතෙම බුදුන් ප්‍රධාන භික්‍ෂුසංඝයා දිය නුමුසු කිරිබතින්ද, අළුත් ගිතෙලින්ද සියතින් සතප්පවූයේය, පැවරූයේය. ඉක්බිති ඒ ගොපලුතෙම වැළඳූ පාත්‍රයෙන් පසෙකට ගත් අත් ඇති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ලඟ එක්තරා පහත් අස්නක් ගෙන එකත්පසෙක හිඳගත්තේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ එකත්පසෙක හුන් ඒ ගොපල්ලා දැහැමි කථාවෙන් කරුණු සහිතව පෙන්වා, සමාදන් කරවා, තෙදගන්වා, සතුටුකරවා අස්නෙන් නැගිට වැඩිසේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩි නොබෝ වේලාවකින් ඒ ගොපල්ලා එක්තරා පුරුෂයෙක් සීමාව තුළදී දිවි තොරකළේය.
ඉක්බිති බොහෝ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද එහි පැමිණියාහුය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ එකත්පසෙක සිටියාහුය. එකත්පසෙක හුන් ඒ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට “ස්වාමීනි යම් ගොපල්ලෙකු විසින් අද බුදුන් ප්‍රධාන භික්‍ෂුසංඝයා දිය නුමුසු කිරිබතින්ද අළුත් ගිතෙලින්ද, සියතින් සතප්පවන ලද්දේද, පවරණ ලද්දේද, ස්වාමීනි, ඒ ගොපලුතෙම එක්තරා පුරුෂයෙකු විසින් සීමාව අතරේදී ජීවිතයෙන් තොරකරණ ලද්දේයයි” කීවාහුය.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය ප්‍රකාශකළසේක.
“සොරෙක් හෝ සතුරෙක් හෝ යමෙකුට නපුරක් කරන්නේද දශ අකුශල්හි යෙදූ සිත ඒ පුද්ගලයාට සොර සතුරන් විසින් කරණු ලබන අනර්ථයට වැඩිවූ අනර්ථයක් කරන්නේය. ඔහු අතිශයින් ලාමක කරන්නේය.”
|
| 4. යක්ඛපහාරසුත්තං | 4. ජුණ්හරත්ති සූත්‍රය |
|
34
එවං
තෙන ඛො පන සමයෙන ද්වෙ යක්ඛා සහායකා උත්තරාය දිසාය දක්ඛිණං දිසං ගච්ඡන්ති කෙනචිදෙව කරණීයෙන. අද්දසංසු ඛො තෙ යක්ඛා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ජුණ්හාය රත්තියා නවොරොපිතෙහි කෙසෙහි අබ්භොකාසෙ නිසින්නං. දිස්වාන එකො යක්ඛො දුතියං යක්ඛං එතදවොච
දුතියම්පි ඛො සො යක්ඛො තං යක්ඛං එතදවොච - ‘‘පටිභාති මං, සම්ම, ඉමස්ස සමණස්ස
අථ ඛො සො යක්ඛො තං යක්ඛං අනාදියිත්වා ආයස්මතො සාරිපුත්තත්ථෙරස්ස සීසෙ පහාරං අදාසි. තාව මහා පහාරො අහොසි, අපි තෙන පහාරෙන සත්තරතනං වා අඩ්ඪට්ඨමරතනං වා නාගං ඔසාදෙය්‍ය, මහන්තං වා පබ්බතකූටං පදාලෙය්‍ය. අථ ච පන සො යක්ඛො ‘ඩය්හාමි ඩය්හාමී’ති වත්වා තත්ථෙව මහානිරයං අපතාසි
(අවත්ථාසි (ක. සී.)).
අද්දසා ඛො ආයස්මා මහාමොග්ගල්ලානො දිබ්බෙන චක්ඛුනා විසුද්ධෙන අතික්කන්තමානුසකෙන තෙන යක්ඛෙන ආයස්මතො සාරිපුත්තත්ථෙරස්ස සීසෙ පහාරං දීයමානං. දිස්වා යෙන ආයස්මා සාරිපුත්තො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං එතදවොච - ‘‘කච්චි
‘‘අච්ඡරියං, ආවුසො සාරිපුත්ත, අබ්භුතං, ආවුසො සාරිපුත්ත! යාව
(යං ත්වං (සී. ක.), යං (ස්‍යා.)) මහිද්ධිකො ආයස්මා සාරිපුත්තො මහානුභාවො! ඉධ තෙ, ආවුසො සාරිපුත්ත, අඤ්ඤතරො යක්ඛො සීසෙ පහාරං අදාසි. තාව මහා පහාරො අහොසි, අපි තෙන පහාරෙන සත්තරතනං වා අඩ්ඪට්ඨමරතනං වා නාගං ඔසාදෙය්‍ය, මහන්තං වා පබ්බතකූටං පදාලෙය්‍ය, අථ ච පනායස්මා සාරිපුත්තො එවමාහ - ‘ඛමනීයං මෙ, ආවුසො මොග්ගල්ලාන, යාපනීයං මෙ, ආවුසො මොග්ගල්ලාන; අපි ච මෙ සීසං ථොකං දුක්ඛ’’’න්ති.
‘‘අච්ඡරියං, ආවුසො මොග්ගල්ලාන, අබ්භුතං, ආවුසො මොග්ගල්ලාන! යාව
(යං (ස්‍යා.)) මහිද්ධිකො ආයස්මා මහාමොග්ගල්ලානො මහානුභාවො යත්‍ර හි නාම යක්ඛම්පි පස්සිස්සති! මයං පනෙතරහි පංසුපිසාචකම්පි න පස්සාමා’’ති.
අස්සොසි ඛො භගවා දිබ්බාය සොතධාතුයා විසුද්ධාය අතික්කන්තමානුසිකාය තෙසං උභින්නං මහානාගානං ඉමං එවරූපං කථාසල්ලාපං.
අථ
‘‘යස්ස
විරත්තං රජනීයෙසු, කොපනෙය්‍යෙ න කුප්පති;
යස්සෙවං භාවිතං චිත්තං, කුතො තං දුක්ඛමෙස්සතී’’ති. චතුත්ථං;
|
34
(මෙහි 1 වර්ගයේ 6 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
ඒ කාලයෙහි ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේද ආයුෂ්මත් මහමොග්ගලාන ස්ථවිරයන් වහන්සේද, පරෙවි කඳුරෙහි වාසය කරත්. ඒ කාලයෙහි ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍ර තෙමේ ආලෝකවත් රාත්‍රියෙහි අළුත මුඩුකළ හිසින් යුක්තව අවකාශ ස්ථානයෙහි එක්තරා සමාධියකට සමවැදහුන්නේ වේ. ඒ අවස්ථාවෙහි යහළු යක්‍ෂයන් දෙදෙනෙක් කිසියම් කරුණක් කරණ කොටගෙන උතුරු දිගින් දකුණු දිගට යන්නාහු ඒ යක්‍ෂයෝ ආලෝකවත් රාත්‍රියෙහි අළුත මුඩුකළ හිසද ඇතිව අවකාශස්ථානයෙහි හුන් ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් දැක එක් යක්‍ෂයෙක් දෙවෙනි යක්‍ෂයාට “යහළුව, මේ ශ්‍රමණයාගේ හිසෙහි පහරක් දෙන්නට මට සිතේයයි” කීයේය.
මෙසේ කී කල්හි ඒ යක්‍ෂතෙම ඒ යක්‍ෂයාට, “යහළුව එපා ශ්‍රමණයාට හිරිහැර නොකරව, යහළු, ඒ ශ්‍රමණයා උදාර කෙනෙකි. මහත් සෘද්ධි ඇත්තේය, මහත් ආනුභාව ඇත්තේයයි” කීයේය. දෙවනුවත් ඒ යක්‍ෂතෙම ඒ යක්‍ෂයාට, “යහළුව, මේ ශ්‍රමණයාගේ හිසෙහි පහරක් දෙන්නට මට සිතේයයි” කීයේයත දෙවනුවත් ඒ යක්‍ෂතෙම ඒ යක්‍ෂයාට “යහළුව කම් නැත ශ්‍රමණයාට හිරිහැර නොකරව, යහළුව ඒ ශ්‍රමණයා උදාර කෙනෙක, මහත් සෘද්ධි ඇත්තෙකි. මහත් ආනුභාව ඇත්තෙකි.” තුන්වෙනුවත් ඒ යක්‍ෂ තෙම ඒ යක්‍ෂයාට “යහළුව, මේ ශ්‍රමණයාගේ හිසෙහි පහරක් දෙන්නට මට සිතේ යයි” කීයේය. තුන්වෙනුවත් ඒ යක්‍ෂ තෙම ඒ යක්‍ෂයාට “යහළුව, කම්නැත, ශ්‍රමණයාට හිරිහැර නොකරව, යහළුව ඒ ශ්‍රමණයා උදාර කෙනෙකි, මහත් සෘද්ධි ඇත්තෙකි. මහත් ආනුභාව ඇත්තෙකි. “ඉක්බිති ඒ යක්‍ෂ තෙම ඒ යක්‍ෂයාගේ වචන නොපිළිගෙන ආයුෂ්මත් ශාරිපුත්‍ර ස්ථවිරයන්ගේ හිසෙහි පහරක් දුන්නේය. කොපමණ මහත් පහරක් වූයේද, ඒ පහරින් සත්රියන් ඇති අටරියන් ඇති ඇතෙකු වැටෙන්නේය. මහත් පර්වතකූටයක් පැලෙන්නේය. ඉක්බිති ඒ යක්‍ෂතෙම දැවෙමි දැවෙමියි කියා එහිම මහා නරකයෙහි වැටුනේය.
ආයුෂ්මත් මහමුගලන් තෙමේ ඒ යක්‍ෂයා විසින් ආයුෂ්මත් ශාරිපුත්‍රයන්ගේ හිසෙහි දෙන ලද පහර මිනිස් ඇස ඉක්ම සිටියාවූ දිවැසින් දැක්කේය. දැක ආයුෂ්මත් ශාරිපුත්‍ර ස්ථවිරයන් යම් තැනෙක්හිද එහි පැමිණියේය. පැමිණ ආයුෂ්මත් ශාරිපුත්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේට, “ඇවැත්නි, තොපට කිමෙක්ද ඉවසිය හැකිද, කිමෙක්ද යැපිය හැකිද, කිමෙක්ද කිසි දුකක් නැද්ද?”
“ඇවැත්නි මොග්ගල්ලාන, මට ඉවසිය හැක, ඇවැත්නි, මොග්ගල්ලාන මට යැපිය හැක, එතකුදු වුවත් මාගේ හිසෙහි මදක් වේදනා ඇත.”
ඇවැත් ශාරිපුත්‍රය පුදුමයි, ඇවැත්නි ශාරිපුත්‍රය අද්භූතයි. යම් බඳුවූ ඔබ මහත් සෘද්ධි ඇත්තේය. ආයුෂ්මත් ශාරිපුත්‍රතෙමේ මහත් ආනුභාව ඇත්තේය. ඇවැත් ශාරිපුත්‍රය එක්තරා යක්‍ෂයෙක් තොපගේ හිසෙහි පහරක් දුන්නේද, එය මහත් එකක්ය. ඒ නැවතද ඒ පහරින් සත්රියන් අටරියන් හෝ ඇතෙක් හෙලන්නේද, මහත් පර්වතයක් පලන්නේද, පොහොසත්ය. නමුත් ඇවැත් ශාරිපුත්‍ර තෙමේ “ඇවැත්නි, මොග්ගල්ලාන මට ඉවසිය හැක. ඇවැත්නි, මොග්ගල්ලාන මට යැපෙනු හැක. නමුත් මගේ හිස මදක් රිදේයයි” කීයේය.
“මෙතරම් මහත් සෘද්ධි ඇති මහත් ආනුභාව ඇති ආයුෂ්මත් මොග්ගල්ලාන තෙමේ යම් තැනකදී යක්‍ෂයෙකුදු දක්නේද, ඇවැත්නි, මොග්ගල්ලාන ආශ්චර්යයයි. ඇවැත්නි, මොග්ගල්ලාන පුදුමයි. අපි තවම පාංශු පිශාචයෙකුදු නොදකිමු”යි කීයේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ රහත් දෙනමගේ මෙබඳු කථා ස්වරූපය පිරිසිදු මිනිස් ඇස ඉක්ම පැවති දිවකණින් ඇසූ සේක.”
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍ය ප්‍රකාශ කළ සේක.
“යමෙකුගේ පර්වතයක් මෙන් ස්ථිරවූ සිත නොසැලේද ඇලුම් කටයුතු දෙයෙක්හි නොඇලුනේද කිපිය යුතු දෙයෙහි නොකිපේද, යමෙකුගේ මෙසේ වඩන ලද ඒ සිතට දුකක් කොයින් පැමිණේද?”
|
| 5. නාගසුත්තං | 5. පාරිලෙය්‍යක සූත්‍රය |
|
35
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා කොසම්බියං විහරති ඝොසිතාරාමෙ
අථ ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය කොසම්බිං පිණ්ඩාය පාවිසි. කොසම්බියං පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො සාමං සෙනාසනං සංසාමෙත්වා පත්තචීවරමාදාය අනාමන්තෙත්වා උපට්ඨාකං අනපලොකෙත්වා භික්ඛුසඞ්ඝං එකො අදුතියො යෙන පාලිලෙය්‍යකං තෙන චාරිකං පක්කාමි. අනුපුබ්බෙන චාරිකං චරමානො යෙන පාලිලෙය්‍යකං තදවසරි. තත්‍ර සුදං භගවා පාලිලෙය්‍යකෙ විහරති රක්ඛිතවනසණ්ඩෙ භද්දසාලමූලෙ.
අඤ්ඤතරොපි ඛො හත්ථිනාගො ආකිණ්ණො විහරති හත්ථීහි හත්ථිනීහි හත්ථිකලභෙහි හත්ථිච්ඡාපෙහි. ඡින්නග්ගානි චෙව තිණානි ඛාදති, ඔභග්ගොභග්ගඤ්චස්ස සාඛාභඞ්ගං ඛාදන්ති, ආවිලානි ච පානීයානි පිවති, ඔගාහා චස්ස උත්තිණ්ණස්ස හත්ථිනියො කායං උපනිඝංසන්තියො ගච්ඡන්ති. ආකිණ්ණො දුක්ඛං න ඵාසු විහරති. අථ ඛො තස්ස හත්ථිනාගස්ස එතදහොසි - ‘‘අහං ඛො එතරහි ආකිණ්ණො විහරාමි
අථ ඛො සො හත්ථිනාගො යූථා අපක්කම්ම යෙන පාලිලෙය්‍යකං රක්ඛිතවනසණ්ඩො
අථ ඛො භගවතො රහොගතස්ස පටිසල්ලීනස්ස එවං චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි - ‘‘අහං ඛො පුබ්බෙ ආකිණ්ණො විහාසිං භික්ඛූහි භික්ඛූනීහි උපාසකෙහි උපාසිකාහි රාජූහි රාජමහාමත්තෙහි තිත්ථියෙහි තිත්ථියසාවකෙහි, ආකිණ්ණො දුක්ඛං න ඵාසු විහාසිං. සොම්හි එතරහි අනාකිණ්ණො විහරාමි භික්ඛූහි භික්ඛුනීහි උපාසකෙහි උපාසිකාහි රාජූහි රාජමහාමත්තෙහි තිත්ථියෙහි තිත්ථියසාවකෙහි, අනාකිණ්ණො සුඛං ඵාසු විහරාමී’’ති.
තස්සපි
අථ ඛො භගවා අත්තනො ච පවිවෙකං විදිත්වා තස්ස ච හත්ථිනාගස්ස චෙතසා චෙතොපරිවිතක්කමඤ්ඤාය තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘එතං
සමෙති චිත්තං චිත්තෙන, යදෙකො රමතී මනො’’ති. පඤ්චමං;
|
35
[1] මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කොසඹෑ නුවර ඝොෂිතාරාමයේ වැඩවසන සේක.
[2] එසමයෙහි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ (ii) භික්‍ෂූන් භික්‍ෂුණීන්, උපාසකයන්, උපාසිකාවන්, රජුන්, මහ ඇමතියන්, තීර්ථකයන්, තීර්ථක ශ්‍රාවකයන් සමග ගැවසුණේ දුක සේ (iii) වසන සේක. පහසුසේ නොවසන සේක.
[3] ඉක්බිත්තෙන් වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේට “දැන් මම වනාහි (මෙහි 2 (ii) යෙදිය යුතුයි) වසමි පහසු සේ නොවසමි. ඒකාන්තයෙන් මම ගණයා කෙරෙන් වෙන්ව වසන්නෙම් නම් ඉතා යෙහෙකැයි” මෙය විය.
[4] ඉක්බිත්තෙන් වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙරවරුවේ හැඳ පොරවා පාත්‍ර සිවුරු ගෙන කොසඹෑ නුවර පිඬු පිණිස පිවිසුණ සේක. කොසඹෑ නුවර පිඬු පිණිස හැසිර බතින් පසුව පිණ්ඩපාතයෙන් වැළකුණේ තමාම සේනාසනය තැන්පත් කොට තබා පා සිවුරු ගෙන කථානොකර උපස්ථායකයාද භික්‍ෂු සංඝයාද නොබලා තනිව, දෙවැන්නකු නැතිව පාරිලෙය්‍යක වනය යම් තැනෙකද එහි චාරිකාවේ වැඩිසේක. පිළිවෙළින් චාරිකාවෙහි හැසිරෙන්නේ පාරිලෙය්‍යක වනය යම් තැනෙකද එහි හැසුරුණේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ පාරිලෙය්‍යක වනයෙහිද රක්ඛිත වන ලැහැබේ භද්දශාලා (එනම් ගස) මුල වසනසේක.
[5] එක්තරා ඇත් රජෙක් (ii) ඇතුන්, ඇතින්නන්, තරුණ ඇතුන්, ඇත් පැටවුන් හා ගැවසුණේ වසයි. අග් හිස් සිඳුණු තණ කොළද කයි. ඔහුට නමා ගත්- නමා ගත් අතු කැබලිද කත්. කැලැත්වූ පැන්ද බොයි. දියට බස්නා ඇතින්නෝද එගොඩවූ මගේ ඇගේ හැපෙමින් යත්. ගැවසුණේ දුකසේ වසමි. පහසුසේ නොවසමි. ඒකාන්තයෙන් මම තනිව පිරිසෙන් වෙන්ව වසන්නෙම් ඉතා යෙහෙකැයි’ (කියාය)
(iii) ඉක්බිති ඒ ඇත් රජ පිරිසෙන් වෙන්ව පාරිලෙය්‍යක වනයේ රක්ඛිත වනලැහැබේ භද්‍රශාල මූලය යම්තැනෙකද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එහි පැමිණියේය. එහි වනාහි ඒ ඇත් රජ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම්තැනක වසනසේක්ද ඒ ප්‍රදේශයේ තණ ඉගිලීමද කරයි. සොඬින් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පියයුතු, පාවිච්චි කළයුතු පැන්ද ගෙනෙයි. ඉක්බිත්තෙන් වනාහි රහසිගතවූ ඵල සමවතට පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට සිතේ මෙබඳු කල්පනාවක් උපන්නේය. පෙර මම වනාහි (මෙහි2 (ii) යෙදිය යුතුයි.) විසිමි. පහසුසේ නොවිසීමි. දැන් වනාහි (මෙහි 2 (ii) යෙදිය යුතුයි) නොගැවසුණේ සුවසේ වසමි පහසුයේ වසමි.’
[6] ඒ ඇත් රජුටද සිතේ මෙබඳු කල්පනාවක් උපන්නේය. ‘මම වනාහි පෙර (මෙහි 5 (ii) යෙදිය යුතුයි.) ගැවසුණේ දුකසේ විසීමි. පහසුසේ නොවිසීමි. ඒ මම දැන් ඇතුන් ඇතින්නන්, තරුණ ඇතුන් ඇත් පැටවුන් හා නොගැවසුණේ වසමි. නොසිඳුණු අක් ඇතිම තණකොළද කමි. මා විසින් නමාගත් නමාගත් අතු කැබලිද ඔවුහු නොකත්. නොකැලැත් පැන්ද බොමි. දියට බස්නා ඇතින්නෝද දියෙන් එගොඩවූ මාගේ ඇඟෙහි හැපෙමින් නොයත්. නොගැවසුණේ සුවසේ වසමි. පහසුසේ වසමි.’
[7] ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ තමාගේද දැඩි විවේකය දැක ඒ ඇත්රජුගේ සිතේ කල්පනාව සිතින් දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළ කළ සේක.
“යම් විටක තනිව වනයේ සිත් අලවාද, නගුලිස වැනි දත් ඇති, ඇත් නාගයාගේ මේ සිත (බුදුන්ගේ) නාග (උතුම්) වූ සිත හා සමවේ.”
|
| 6. පිණ්ඩොලසුත්තං | 6. පිණ්ඩොලභාරද්වාජ සූත්‍රය |
|
36
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා පිණ්ඩොලභාරද්වාජො භගවතො අවිදූරෙ නිසින්නො හොති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය ආරඤ්ඤිකො පිණ්ඩපාතිකො පංසුකූලිකො තෙචීවරිකො අප්පිච්ඡො සන්තුට්ඨො පවිවිත්තො අසංසට්ඨො ආරද්ධවීරියො
(ආරද්ධවිරියො (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) ධුතවාදො අධිචිත්තමනුයුත්තො.
අද්දසා ඛො භගවා ආයස්මන්තං පිණ්ඩොලභාරද්වාජං
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘අනූපවාදො
මත්තඤ්ඤුතා ච භත්තස්මිං, පන්තඤ්ච සයනාසනං;
අධිචිත්තෙ ච ආයොගො, එතං බුද්ධාන සාසන’’න්ති. ඡට්ඨං;
|
36
[1] (මෙහි 1 වර්ගයේ 5 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
[2] එසමයෙහි වනාහි (ii) අරණ්‍යයෙහිම වසන, පිණ්ඩපාතයෙන්ම යැපෙන පංසුකූලයම හඳිනා, තුන් සිවුරම පොරවන, ඉච්ඡාරහිත, ලදදෙයින් සතුටුවන ඉතාම විවේකවූ, අනුන් හා නොගැවසෙන වීර්යය පටන්ගත්, ධුතවාද ඇති, සමාධියෙහි නිතර යෙදෙන ආයුෂ්මත් පිණ්ඩොලභාරද්වාජයන් වහන්සේ (iii) භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි අරමිණිය ගොතා බැඳ, කය කෙළින් තබා, සිටියේවෙයි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ (මෙහි 2 (ii) යෙදිය යුතුයි.) සිටිනු දුටුයේවෙයි.
[3] ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ අර්ථය දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය පහළ කළසේක.
“හිංසා නොකිරීමද දොස් නොකීමද, විනය ශික්‍ෂා පදයන්හි, සංවරවීම (හික්මීම) ද ආහාරයෙහි පමණ දැනීමද, විවේක සෙනසුනද, සමාධියෙහි නිතර යෙදීමද (යන) මෙය බුදුවරයන්ගේ අනුශාසනය වේ.”
|
| 7. සාරිපුත්තසුත්තං | 7. (අසොක) සාරිපුත්ත සූත්‍රය |
|
37
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා සාරිපුත්තො භගවතො අවිදූරෙ නිසින්නො හොති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය අප්පිච්ඡො සන්තුට්ඨො පවිවිත්තො අසංසට්ඨො ආරද්ධවීරියො අධිචිත්තමනුයුත්තො.
අද්දසා
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘අධිචෙතසො අප්පමජ්ජතො,
මුනිනො මොනපථෙසු සික්ඛතො;
සොකා න භවන්ති තාදිනො,
උපසන්තස්ස සදා සතීමතො’’ති. සත්තමං;
|
37
[1] (මේ ඡේදය 1 වර්ගයේ 5 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය මෙනි.)
[2] එසමයෙහි වනාහි (ii) ඉච්ඡා රහිත, ලද දෙයින් සතුටුවන, දැඩි විවේක ඇති, අනුන් හා නොගැවසෙන, පටන්ගත් වීර්ය ඇති, සමාධියෙහි නිතර යෙදුණු ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ලඟ අරමිණිය ගොතාබැඳ, කය කෙළින් තබා, (iii) හුන්නේ වෙයි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ (මෙහි 2 (ii) යෙදිය යුතුයි.) හුන්නා දුටුයේ වෙයි.
[3] ඉක්බිත්තෙන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය පහළකළසේක.
“සමාධියෙහි සිටි සිත් ඇති පමාවක් නැති, නිශ්ශබ්ද මාර්ගයේ හික්මෙන, කම්පාවක් නැති, ඇතුළ සන්සුන්, හැමදාම සිහිමත්, මුනිවරයාට ශෝකයෝ නොවෙති.”
|
| 8. සුන්දරීසුත්තං | 8. සුන්දරී සූත්‍රය |
|
38
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන භගවා සක්කතො හොති ගරුකතො මානිතො පූජිතො අපචිතො ලාභී චීවරපිණ්ඩපාතසෙනාසනගිලානපච්චයභෙසජ්ජපරික්ඛාරානං
අථ ඛො තෙ අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා භගවතො සක්කාරං අසහමානා භික්ඛුසඞ්ඝස්ස ච
‘‘තෙන හි, භගිනි, අභික්ඛණං ජෙතවනං ගච්ඡාහී’’ති. ‘‘එවං, අය්‍යා’’ති ඛො සුන්දරී පරිබ්බාජිකා තෙසං අඤ්ඤතිත්ථියානං පරිබ්බාජකානං පටිස්සුත්වා අභික්ඛණං ජෙතවනං අගමාසි.
යදා
අථ ඛො තෙ අඤ්ඤතිත්ථියා පරිබ්බාජකා ජෙතවනං විචිනිත්වා යථානික්ඛිත්තං පරිඛාකූපා උද්ධරිත්වා මඤ්චකං ආරොපෙත්වා සාවත්ථිං පවෙසෙත්වා රථියාය රථියං සිඞ්ඝාටකෙන සිඞ්ඝාටකං උපසඞ්කමිත්වා මනුස්සෙ උජ්ඣාපෙසුං -
‘‘පස්සථාය්‍යා සමණානං සක්‍යපුත්තියානං කම්මං! අලජ්ජිනො ඉමෙ සමණා සක්‍යපුත්තියා දුස්සීලා පාපධම්මා මුසාවාදිනො අබ්‍රහ්මචාරිනො. ඉමෙ හි නාම ධම්මචාරිනො සමචාරිනො බ්‍රහ්මචාරිනො සච්චවාදිනො සීලවන්තො කල්‍යාණධම්මා පටිජානිස්සන්ති! නත්ථි ඉමෙසං සාමඤ්ඤං, නත්ථි ඉමෙසං බ්‍රහ්මඤ්ඤං. නට්ඨං ඉමෙසං සාමඤ්ඤං, නට්ඨං ඉමෙසං බ්‍රහ්මඤ්ඤං. කුතො ඉමෙසං සාමඤ්ඤං, කුතො ඉමෙසං බ්‍රහ්මඤ්ඤං? අපගතා ඉමෙ සාමඤ්ඤා, අපගතා ඉමෙ බ්‍රහ්මඤ්ඤා. කථඤ්හි නාම පුරිසො පුරිසකිච්චං කරිත්වා ඉත්ථිං ජීවිතා වොරොපෙස්සතී’’ති!
තෙන ඛො පන සමයෙන සාවත්ථියං මනුස්සා භික්ඛූ දිස්වා අසබ්භාහි ඵරුසාහි වාචාහි අක්කොසන්ති පරිභාසන්ති රොසන්ති විහෙසන්ති -
‘‘අලජ්ජිනො ඉමෙ සමණා සක්‍යපුත්තියා දුස්සීලා පාපධම්මා මුසාවාදිනො අබ්‍රහ්මචාරිනො
අථ ඛො සම්බහුලා භික්ඛූ පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය සාවත්ථිං පිණ්ඩාය පාවිසිංසු. සාවත්ථියං
‘‘එතරහි, භන්තෙ, සාවත්ථියං මනුස්සා භික්ඛූ දිස්වා අසබ්භාහි ඵරුසාහි වාචාහි අක්කොසන්ති පරිභාසන්ති රොසන්ති විහෙසන්ති - ‘අලජ්ජිනො ඉමෙ සමණා සක්‍යපුත්තියා දුස්සීලා පාපධම්මා මුසාවාදිනො අබ්‍රහ්මචාරිනො. ඉමෙ හි නාම ධම්මචාරිනො සමචාරිනො බ්‍රහ්මචාරිනො සච්චවාදිනො සීලවන්තො කල්‍යාණධම්මා පටිජානිස්සන්ති. නත්ථි ඉමෙසං සාමඤ්ඤං, නත්ථි ඉමෙසං බ්‍රහ්මඤ්ඤං. නට්ඨං ඉමෙසං සාමඤ්ඤං, නට්ඨං ඉමෙසං බ්‍රහ්මඤ්ඤං. කුතො ඉමෙසං සාමඤ්ඤං, කුතො ඉමෙසං බ්‍රහ්මඤ්ඤං? අපගතා ඉමෙ සාමඤ්ඤා, අපගතා ඉමෙ බ්‍රහ්මඤ්ඤා. කථඤ්හි නාම පුරිසො පුරිසකිච්චං කරිත්වා ඉත්ථිං ජීවිතා වොරොපෙස්සතී’’’ති!
‘‘නෙසො, භික්ඛවෙ, සද්දො චිරං භවිස්සති සත්තාහමෙව භවිස්සති. සත්තාහස්ස අච්චයෙන අන්තරධායිස්සති. තෙන හි, භික්ඛවෙ, යෙ මනුස්සා භික්ඛූ දිස්වා අසබ්භාහි ඵරුසාහි වාචාහි අක්කොසන්ති පරිභාසන්ති රොසන්ති විහෙසන්ති, තෙ තුම්හෙ ඉමාය ගාථාය පටිචොදෙථ -
‘‘‘අභූතවාදී
යො වාපි
(යො චාපි (සී. පී. ක.)) කත්වා න කරොමි චාහ;
උභොපි තෙ පෙච්ච සමා භවන්ති,
නිහීනකම්මා මනුජා පරත්ථා’’’ති.
අථ ඛො තෙ භික්ඛූ භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං පරියාපුණිත්වා යෙ මනුස්සා භික්ඛූ දිස්වා
‘‘අභූතවාදී නිරයං උපෙති,
යො වාපි කත්වා න කරොමිචාහ;
උභොපි තෙ පෙච්ච සමා භවන්ති,
නිහීනකම්මා මනුජා පරත්ථා’’ති.
මනුස්සානං
අථ ඛො සම්බහුලා භික්ඛූ යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදිංසු. එකමන්තං නිසින්නා ඛො තෙ භික්ඛූ භගවතො එතදවොචුං -
‘‘අච්ඡරියං, භන්තෙ, අබ්භුතං, භන්තෙ! යාව සුභාසිතං චිදං භන්තෙ භගවතා - ‘නෙසො, භික්ඛවෙ, සද්දො චිරං භවිස්සති. සත්තාහමෙව භවිස්සති. සත්තාහස්ස අච්චයෙන
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘තුදන්ති වාචාය ජනා අසඤ්ඤතා,
සරෙහි සඞ්ගාමගතංව කුඤ්ජරං;
සුත්වාන වාක්‍යං ඵරුසං උදීරිතං,
අධිවාසයෙ භික්ඛු අදුට්ඨචිත්තො’’ති. අට්ඨමං;
|
38
(මෙහි 1 වර්ගයේ 5 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
එසමයෙහි වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිවුරු, පිණ්ඩපාත, සෙනසුන් ගිලන්පස බෙහෙත් පිරිකර ලබන්නේ, සත්කාර ඇත්තේ, ගරු කිරීම් ඇත්තේ, බුහුමන් ඇත්තේ, පූජා ඇත්තේ, සංග්‍රහ ඇත්තේය. අන්‍යතීර්ථක පැවිද්දෝ සිවුරු, පිණ්ඩපාත, සෙනසුන්, ගිලන්පස, බෙහෙත් පිරිකර නොලබන්නෝ, සත්කාර නැත්තෝ, ගරු කිරීම් නැත්තෝ, බුහුමන් නැත්තෝ, පූජා නැත්තෝ, සංග්‍රහ නැත්තෝ වෙත්. ඉක්බිත්තෙන් වනාහි ඒ අන්‍යතීර්ථක පැවිද්දෝ භාග්‍යවතුන්වහන්සේට හා භික්‍ෂුසංඝයාට වන සත්කාර නොඉවසන්නේ සුන්දරී නම් පැවිද්දිය යම් තැනෙක්හිද එහි පැමිණියෝය. පැමිණ, සුන්දරී නම් පැවිද්දියට මෙය කීහ.
“නංගියේ, නෑයන්ට වැඩක් කරන්නට මහන්සිවෙහිද?”
“මහාත්මයෙනි, මම කුමක් කරම්ද? මට කරන්නට පුළුවන් කුමක්ද? මගේ ජීවිතයත් නෑයනට වැඩ පිණිස පරිත්‍යාග කරණ ලදී.” - “එහෙමනම් නංගියේ නිතර නිතර ජේතවනයට යන්න.” “මහාත්මයෙනි, එසේයයි” සුන්දරී පැවිද්ද අන්‍යතීර්ථක පැවිද්දන්ට පිළිතුරුදී නිතර නිතර ජේතවනාරාමයට ගියාය. ඒ අන්‍යතීර්ථක පැවිද්දෝ ඒ සුන්දරී පැවිද්ද බොහෝ දෙනා හා නිතර ජේතවනයට ඒ යයි යම්විටක දත්තාහුද ඉක්බිති ඇය මරා ජේතවනයේ එම දිය අගළේ වළදමා පසේනදි කොසොල් රජු යම්තැනෙක්හිද, එහි ගියහ. ගොස් පසේනදි කොසොල් රජුට මෙය කීහ.
[3] “මහරජ, යම් ඒ සුන්දරි පැවිද්ද අපට නොපෙනේ”(කියාය) “තෙපි කොතැන සැක කරව්ද?” “මහරජ, ජේතවනයෙහිය.”
“එසේ නම් ජේතවනය පරීක්‍ෂා කරව්.” ඉක්බිති වනාහි ඒ අන්‍යතීර්ථක පැවිද්දෝ ජේතවනය පරීක්‍ෂාකොට වැළලුසේම අගළේ වළින් ගොඩ ගෙන ඇඳකට නගා සැවැත්නුවරට ඇතුළුකොට වීදියෙන් වීදියට සතර මංසන්ධියෙන් සතරමංසන්ධියට ගොස් කෑ ගසා කියත්.
[4] “මහාත්මවරුනි, ශාක්‍යපුත්‍රයන්ගේ වැඩක් බලන්න. (ii) මේ ශාක්‍යපුත්‍රතෙම මහණහු ලජ්ජානැත්තෝය, දුශ්ශීලය, පාපධර්ම ඇත්තෝය, බොරු කියත්, බ්‍රහ්මචර්‍ය්‍යා නැත්තෝය. මොවුන් විසින් නම්, ධර්මයේ හැසිරෙන්නෝය, මහණදම් පුරන්නෝය, බඹසර හැසිරෙන්නෝය, ඇත්ත කියන්නෝය, සිල්වත්තුය, පිරිසිදු ගතිගුණ ඇත්තෝය”යි ප්‍රතිඥා කරත්, මුන්ට මහණකමක් නැත. මුන්ට බ්‍රහ්ම දැකීමක් නැත. මුන්ගේ මහණකම නැහුණේය. මුන්ගේ නිවන් දැක්ම නැහුණේය. මුන්ට මහණකමක් කොයින්ද? මුන්ට නිවන් දැකීමක් කොයින්ද මොහු මහණ කමින් පහවූවෝය. මොහු නිවන් දැකීමෙන් පහවූවෝය. කොහොම නම් පුරුෂයෙක් පුරුෂ ක්‍රියාව කොට ස්ත්‍රියක මරවන්නේද?”
[5] ඉක්බිති වනාහි බොහෝ භික්‍ෂූහු පෙරවරුවෙහි හැඳ පොරවා, පාත්‍ර සිවුරුගෙන සැවැත් නුවර පිඬු පිණිස හැසුරුණාහ. සැවැත්නුවර පිඬු පිණිස හැසිර බතින් පසු පිණ්ඩපාතයෙන් වැළකුණාහු භාග්‍යවතුන්වහන්සේ යම් තැනකද එහි ගියහ. ගොස් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ එකත්පසෙක හුන්හ. එකත්පසෙක හුන් ඒ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය කීහ.
“ස්වාමිනි, දැන් සැවැත්නුවර මිනිස්සු භික්‍ෂූන් දැක අසභ්‍ය පරුෂවචනවලින් බණිත්, නින්දා කරත්, කෝපකරත්, වෙහෙසත්. (මෙහි 4 (ii) යෙදිය යුතුයි.)
[6] “මහණෙනි, මේ ශබ්දය බොහෝ කල් නොපවතී. සත්දිනක්ම වෙයි. සත්දිනක් ගියවිට අතුරුදහන් වෙයි. මහණෙනි, එසේ වීනම්, යම් මනුෂ්‍යයෙක් භික්‍ෂූන් දැක අසභ්‍ය ඵරුෂවචනවලින් බණිත්ද, නින්දාකරත්ද, කොප කරත්ද, වෙහෙසත්ද, තෙපි ඔවුන්ට මේ ගාථාවෙන් ප්‍රති චොදනා කරව්.
(ii) “නොවූ දෙය කියන්නා නිරයට යයි. යමෙක් කොට නො කෙරෙමියි කියාද පහත්කටයුතු ඇති ඒ මිනිස්සු දෙදෙනාම පරලොවදී සමවෙත්.
[7] ඉක්බිති ඒ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ළඟින් මේගාථාව ඉගෙන යම් මනුෂ්‍යයෙක් භික්‍ෂූන් දැක අසභ්‍ය ඵරුෂ වචනවලින් බණිත්ද, නින්දාකරත්ද, කෝපකරද්ද, වෙහෙසද්ද ඔවුහු මේ ගාථාවෙන් චොදනා කරත්. (මෙහි 6 (ii) යෙදිය යුතුයි.) මිනිසුන්ට මේ (අදහස) විය. මේ ශ්‍රමණ ශාක්‍ය පුත්‍රයෝ නොකරන්නෝය. මොවුන් විසින් කරනලද නම් මේ ශ්‍රමණ ශාක්‍යපුත්‍රයෝ නොදිවුරත්.
[8] ඒ ශබ්ද බොහෝකල් නොවීය. ශබ්දය දිනසතක්ම විය. සත්දින ඉකුත්වීමෙන් අතුරුදන් විය. ඉක්බිත්තෙන් වනාහි බොහෝ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා ගියහ. ගොස් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ එකත්පසෙක හුන්හ. එකත්පසෙක හුන් ඒ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙය කීහ. “ස්වාමීනි, ආශ්චර්යයි, ස්වාමීනි, පුදුමයි. ස්වාමීනි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් යම්තාක් මේ කරුණ ස්ථිර නොවන්නේය. සත්දිනක්ම වන්නේය. සත්දින යාමෙන් අතුරුදහන් වන්නේයයි’ මනාව වදාරනලදද, ස්වාමීනි, ඒ ශබ්දය අතුරුදන්විය.
[9] ඉක්බිත්තෙන් වනාහි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීතිවාක්‍යය පහළ කෙළේය.
“සංයමයක් (හික්මීමක්) නැති ජනයෝ යුද බිමට ගිය ඇතකු සතුරන් විසින් මෙන් වචනයෙන් පෙළත්. කියනලද ඵරුෂ වාක්‍යය අසා දුෂ්ට (කොප) සිත් නැති භික්‍ෂුතෙමේ ඉවසන්නේය.”
|
| 9. උපසෙනසුත්තං | 9. උපසෙන පසංසා සූත්‍රය |
|
39
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. අථ ඛො ආයස්මතො උපසෙනස්ස
අථ ඛො භගවා ආයස්මතො උපසෙනස්ස වඞ්ගන්තපුත්තස්ස චෙතසා චෙතොපරිවිතක්කමඤ්ඤාය තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘යං
ස වෙ දිට්ඨපදො ධීරො, සොකමජ්ඣෙ න සොචති.
‘‘උච්ඡින්නභවතණ්හස්ස
වික්ඛීණො ජාතිසංසාරො, නත්ථි තස්ස පුනබ්භවො’’ති. නවමං;
|
39
(මෙහි 1 වර්ගයේ 6 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
ඉක්බිති හුදකලාවූ විවේකයට ගිය ආයුෂ්මත් වංගන්ත පුත්‍රවූ උපසෙන තෙරුන්ට ‘ඒකාන්තයෙන් මට ලාභයක, ඒකාන්තයෙන් යහපත් ලැබීමකි. මාගේ ශාස්තෲන් වහන්සේ ද භාග්‍යවත්ය, අර්හත්ය සම්‍යක් සම්බුද්ධය. යහපත් කොට වදාරණ ලද ධර්ම විනයෙහි ගිහිගෙන් නික්ම අනගාරිය යයි කියන ලද ශාසනයෙහි පැවිදිවීමි. මා සමග ආශ්‍රය කරන්නන්ද සිල්වත්ය යහපත්ය. මම සිල් පුරන්නෙක්ද වෙමි. සමාධිගත එකඟ සිත් ඇත්තෙක්ද වෙමි. කෙලෙස් නැසූ රහත් කෙනෙක්ද වෙමි. මහත් සෘද්ධි ඇත්තේ වෙමි. මහත් ආනුභාව ඇත්තේ වෙමි. මාගේ ජීවිතය යහපත්ද? මාගේ මරණය යහපත්දැයි’ මෙසේ සිතට විතර්කයක් පහළ විය.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වංගන්ත පුත්‍රවූ උපසේන තෙරුන්ගේ සිතේ විතර්කය තම සිතින් දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය ප්‍රකාශ කළ සේක.
“යම් ජීවිතයක් කෙළෙසුන්ගෙන් නොතැවෙයිද, ඔව්හු මරණයට ශෝක නොකෙරෙති. ඒකාන්තයෙන් දක්නාලද, සත්‍ය පද ඇති පණ්ඩිත තෙමේ ශෝක කරණ අය මැද ශෝක නොකරයි. භවතෘෂ්ණාව සිඳින ලද සන්සුන් සිත් ඇති මහණහට ඉපදීම් නැමැති සංසාරය ක්‍ෂයවිය. ඔහුට නැවත උත්පත්තියක් නැත.”
|
| 10. සාරිපුත්තඋපසමසුත්තං | 10. (උපසන්ත) සාරිපුත්ත සූත්‍රය |
|
40
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා සාරිපුත්තො භගවතො අවිදූරෙ නිසින්නො හොති පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය අත්තනො උපසමං පච්චවෙක්ඛමානො.
අද්දසා ඛො භගවා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං අවිදූරෙ නිසින්නං පල්ලඞ්කං ආභුජිත්වා උජුං කායං පණිධාය අත්තනො උපසමං පච්චවෙක්ඛමානං.
අථ ඛො භගවා එතමත්ථං විදිත්වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි -
‘‘උපසන්තසන්තචිත්තස්ස, නෙත්තිච්ඡින්නස්ස භික්ඛුනො;
වික්ඛීණො ජාතිසංසාරො, මුත්තො සො මාරබන්ධනා’’ති. දසමං;
|
40
(මෙහි 1 වර්ගයේ 5 සූත්‍රයේ 1 ඡේදය යෙදිය යුතුයි.)
ඒ කාලයෙහි ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රතෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි බද්ධපර්යංකයෙන් ශරීරය ඇද නැතිව තබා තමාගේ කෙලෙස් සන්සිඳීම බලමින් සිටියේවේ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නුදුරු තැන්හි බද්ධපර්යංකයෙන් ශරීරය ඇද නැතිව තබා තමන්ගේ කෙලෙස් සන්සිඳීම බලමින් හුන් ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් දුටු සේක.
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය දැන ඒ වේලාවෙහි මේ ප්‍රීති වාක්‍යය ප්‍රකාශ කළ සේක.
“ශාන්තවූ සන්සුන් සිත් ඇති තණ්හාව සිඳින ලද මහණහට ඉපදීම් නැමැති සසර ක්‍ෂය විය. හෙතෙම මාර බැම්මෙන් මිදුනේය.”
|