“මහණෙනි, අශ්වපොතකයන් (අසු පැටවුන්) තිදෙනෙක්ද, පුරිස පොතකයන් තිදෙනෙක්ද, අසුන් අතුරෙහි යහපත් අසුන් තිදෙනෙක්ද, පුරුෂයන් අතුරෙහි යහපත් පුරුෂයන් තිදෙනෙක්ද, සොඳුරුවූ අස්සාජානීයියයන් තිදෙනෙක්ද, සොඳුරුවූ පුරුෂාජානීයයන් තිදෙනෙක්ද දේශනා කරන්නෙමි. එය මනා කොට අසවු. හොඳට මෙනෙහි කරවු. කියන්නෙමි” යනුයි. “ස්වාමීන් වහන්ස. එසේය” යි ඒ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිවදන් දුන්හ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය වදාළ සේක.

“මහණෙනි, ඒ අශ්වපොතකයන් තිදෙනා කවරහුද? මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් අශ්ව පොතකයෙක් ජව සම්පන්න වූයේම වේද, වර්‍ණ සම්පන්න නොවේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද, මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් අශ්ව පොතකයෙක් ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරෝහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද, මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් අශ්ව පොතකයෙක් ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න වේද, මහණෙනි, මේ අශ්ව පොතකයන් තිදෙනාය.

“මහණෙනි, පුරුෂ පොතකයන් තිදෙනා කවරහුද? මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුරුෂ පොතකයෙක් තෙම ජව සම්පන්න වූයේම වේද, වර්‍ණ සම්පන්න නොවේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද, මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුරුෂ පොතකයෙක් තෙම ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරෝහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද, මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුරුෂ පොතකයෙක් ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න වේද, මහණෙනි, මේ පුරුෂ පොතකයන් තිදෙනාය.

“මහණෙනි, කෙසේ නම් පුරුෂ පොතක තෙමේ ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න නොවේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද? මහණෙනි, ශාසනයෙහි මහණ තෙම මෙය දුකයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ සමුදයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී ප්‍රතිපදාවයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය ඔහුගේ ජවයයි කියමි. අභිධර්‍මයෙහි වනාහි, අභි විනයෙහි ප්‍රශ්න විචාරණ ලද්දේ පසු බසියි. නොවිසඳයි. මෙය ඔහුගේ වර්‍ණයෙහියයි නොකියමි. චීවරය, පිණ්ඩපාතය, සේනාසනය, ගිලාන ප්‍රත්‍යය යන බෙහෙත් සමූහය ලබන සුළු වූයේ නොවේද, මෙය ඔහුගේ ආරෝහ පරිනාහ සම්පන්නයෙහි වේයයි නොකියමි. මහණෙනි, මෙසේ වනාහි පුරුෂ පොතක තෙමේ ජව සම්පන්න වෙයි. වර්‍ණ සම්පන්න නොවෙයි. ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවෙයි.

“මහණෙනි, කෙසේ නම් පුරුෂ පොතක තෙම ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද? මහණෙනි, ශාසනයෙහි මහණ තෙම මෙය දුකයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ සමුදයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී ප්‍රතිපදාවයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය ඔහුගේ ජවයයි කියමි. අභිධර්‍මයෙහි අභි විනයෙහි වනාහි ප්‍රශ්න විචාරණ ලද්දේ විසඳයිද. සංසන්‍දනය (එකට ගැලපීම) නොවෙයිද, මෙය ඔහුගේ වර්‍ණයෙහි වේයයි කියමි. චීවරය, පිණ්ඩපාතය, සේනාසනය, ගිලාන ප්‍රත්‍යය යන බෙහෙත් සමූහය නොලබන සුළු වූයේ වේද, මෙය ඔහුගේ ආරෝහ පරිනාහයෙහි වේයයි නොකියමි. මෙසේ වනාහි මහණෙනි, පුරුෂ පොතක තෙම ජව සම්පන්න වෙයි. වර්‍ණ සම්පන්න වෙයි. ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවෙයි.

“මහණෙනි, කෙසේ නම් පුරුෂ පොතක තෙම ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න වේද? මහණෙනි, ශාසනයෙහි මහණ තෙම මෙය දුකයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ සමුදයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී ප්‍රතිපදාවයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය ඔහුගේ ජවයයි කියමි. අභිධර්‍මයෙහි අභි විනයෙහි වනාහි ප්‍රශ්න අසණ ලද්දේ විසඳයිද. සංසන්‍දනය (එකට ගැලපීම) නොවේයයිද, මෙය ඔහුගේ වර්‍ණයෙහි වේයයි කියමි. චීවරය, පිණ්ඩපාතය, සේනාසනය, ගිලාන ප්‍රත්‍යය බෙහෙත් සමූහය යන මෙය ලබන සුළු වූයේ වේද, මෙය ඔහුගේ ආරෝහ පරිනාහයෙහි වේයයි කියමි. මෙසේ වනාහි මහණෙනි, පුරුෂ පොතක තෙම ජව සම්පන්න වෙයි. වර්‍ණ සම්පන්න වෙයි. ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න වෙයි. මහණෙනි, මේ පුරුෂ පොතකයන් තිදෙනා වෙත්යයි වදාළ සේක.

“මහණෙනි, ඒ අශ්වසදශ්වයන් තිදෙනා කවරහුද? මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් අශ්වසදශ්වයෙක් ජව සම්පන්න වූයේම වේද, වර්‍ණ සම්පන්න නොවේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද, මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් අශ්වසදශ්වයෙක් ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරෝහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද, මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් අශ්වසදශ්වයෙක් ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න වේද, මහණෙනි, මේ අශ්වසදශ්වයන් තිදෙනාය.

“මහණෙනි, පුරුෂසදශ්වයන් තිදෙනා කවරහුද? මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුරුෂසදශ්වයෙක් තෙම ජව සම්පන්න වූයේම වේද, වර්‍ණ සම්පන්න නොවේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද, මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුරුෂසදශ්වයෙක් තෙම ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරෝහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද, මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුරුෂසදශ්වයෙක් ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න වේද, මහණෙනි, මේ පුරුෂසදශ්වයන් තිදෙනාය. මහණෙනි, කෙසේ නම් පුරුෂසදශ්ව තෙමේ ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න නොවේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද? මහණෙනි, ශාසනයෙහි මහණ තෙම මෙය දුකයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ සමුදයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී ප්‍රතිපදාවයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය ඔහුගේ ජවයයි කියමි. අභිධර්‍මයෙහි වනාහි, අභි විනයෙහි ප්‍රශ්න විචාරණ ලද්දේ පසු බසියි. නොවිසඳයි. මෙය ඔහුගේ වර්‍ණයෙහියයි නොකියමි. චීවරය, පිණ්ඩපාතය, සේනාසනය, ගිලාන ප්‍රත්‍යය යන බෙහෙත් සමූහය ලබන සුළු වූයේ නොවේද, මෙය ඔහුගේ ආරෝහ පරිනාහ සම්පන්නයෙහි වේයයි නොකියමි. මහණෙනි, මෙසේ වනාහි පුරුෂසදශ්ව තෙමේ ජව සම්පන්න වෙයි. වර්‍ණ සම්පන්න නොවෙයි. ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවෙයි. මහණෙනි, කෙසේ නම් පුරුෂසදශ්ව තෙම ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවේද? මහණෙනි, ශාසනයෙහි මහණ තෙම මෙය දුකයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ සමුදයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධයයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය දුක්ඛ නිරෝධ ගාමිණී ප්‍රතිපදාවයයි තත්වූ පරිද්දෙන් දැන ගනීද, මෙය ඔහුගේ ජවයයි කියමි. අභිධර්‍මයෙහි අභි විනයෙහි වනාහි ප්‍රශ්න විචාරණ ලද්දේ විසඳයිද. සංසන්‍දනය (එකට ගැලපීම) නොවෙයිද, මෙය ඔහුගේ වර්‍ණයෙහි වේයයි කියමි. චීවරය, පිණ්ඩපාතය, සේනාසනය, ගිලාන ප්‍රත්‍යය යන බෙහෙත් සමූහය නොලබන සුළු වූයේ වේද, මෙය ඔහුගේ ආරෝහ පරිනාහයෙහි වේයයි නොකියමි. මෙසේ වනාහි මහණෙනි, පුරුෂසදශ්ව තෙම ජව සම්පන්න වෙයි. වර්‍ණ සම්පන්න වෙයි. ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න නොවෙයි. මහණෙනි, කෙසේ නම් පුරුෂසදශ්ව තෙම ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්න වේද?

“මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණ තෙමේ පඤ්චෝරම්භාගීය (කාම ලෝකය භජනය කරණ සංයෝජන ධර්ම රැහැන්විය) ක්‍ෂය කිරීමෙන් ඕපපාතික වූයේ, එහිදී පිරිනිවන් පානාසුළු වුයේ ඒ ලෝකයෙන් (උත්පත්ති වශයෙන්) මෙහි නොඑන ස්වභාව ඇත්තේ වේද, මෙය ඔහුගේ ජවයෙහි වූයේයයි කියමි. අභිධර්මයෙහි අභිවිනයෙහි ප්‍රශ්ණ විචාරණ ලද්දේ විසඳයිද, නොසැසඳේද, මෙය ඔහුගේ වර්‍ණයෙහි වූයේයයි කියමි. වීවරය, පිණ්ඩපාතය, සේනාසනය, ගිලානප්‍රත්‍යය, බෙහෙත් සමූහය යන මොවුන් ලබන සුළුවූයේ වේද, මෙය ඔහුගේ ආරෝහ පරිනාහයෙහි වූයේයයි කියමි. මහණෙනි, මෙසේ වනාහි පුරුෂසදශ්ව තෙමේ ජව සම්පන්නද වෙයි. වර්‍ණ සම්පන්නද වෙයි. ආරෝහපරිනාහ සම්පන්නද වෙයි. මහණෙනි, මොවුහු වනාහි පුරුෂදශ්වයන් තිදෙනා වෙති.

“මහණෙනි, සොඳුරු අශ්වජානීයයෝ තිදෙන කවරහුද? මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි සොඳුරුවූ අශ්වජානීයයෙක් තෙම ජව සම්පන්නද වේ, වර්‍ණ සම්පන්නද වේ, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්නද වේ. මහණෙනි, මේ වනාහි සොඳුරු අශ්වජානීයයෝ තිදෙනා වෙති.

“මහණෙනි, සොඳුරුවූ පුරුෂාජානීයයෝ තිදෙනා කවරහුද? මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් සොඳුරුවූ පුරුෂාජානීයයෙක් තෙම ජව සම්පන්නද වෙයි, වර්‍ණ සම්පන්නද වෙයි, ආරොහ පරිනාහ සම්පන්නද වෙයි. මහණෙනි, කෙසේ නම් සොඳුරුවූ පුරුෂාජානීය තෙමේ ජව සම්පන්න වේද, වර්‍ණ සම්පන්න වේද, ආරෝහ පරිනාහ සම්පන්න වේද? මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණ තෙම ආශ්‍රවයන්ගේ ක්‍ෂය කිරීමෙන් ආශ්‍රව රහිතවූ චෙතො විමුක්තියද, ප්‍රඥා විමුක්තියද, මේ ආත්මයෙහිම තෙමේ විශිෂ්ට ඥානයෙන් දැන, සාත්කොට (ප්‍රත්‍යක්‍ෂකොට) දැන ඊට පැමිණ වෙසේද, මෙය ඔහුගේ ජවයෙහි වේ යයි කියමි.

“අභිධර්‍මයෙහි, අභිවිනයෙහි වනාහි ප්‍රශ්න විචාරණ ලද්දේ විසඳයිද, නොසැසඳෙයිද, (නොගැලපෙයිද), මෙය ඔහුගේ වර්‍ණයෙහි වූයේයයි කියමි. චීවර, පිණ්ඩපාත, සයනාසන, ගිලානප්‍රත්‍යය බෙහෙත් සමූහය යන මොවුන් ලබන සුළුවූයේ වේද, මෙය ඔහුගේ ආරෝහපරිනාහයෙහි වේයයි කියමි. මහණෙනි, මෙසේ වනාහි සොඳුරු පුරුෂාජානීය තෙමේ ජව සම්පන්නද වෙයි. වර්‍ණ සම්පන්නද වෙයි. ආරෝහ පරිනාහ සම්පන්නද වෙයි. මහණෙනි, මේ තිදෙන වනාහි සොඳුරුවූ පුරුෂාජානීයයෝ වෙති” යි වදාළ සේක.

“මහණෙනි, තෘෂ්ණා මූලික ධර්ම නවය දේශනා කරන්නෙමි. එය මනා කොට අසවු. හොඳට මෙනෙහි කරවු. කියන්නෙමි” යනුයි. “ස්වාමීන් වහන්ස. එසේය” යි ඒ භික්‍ෂූහු භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිළිවදන් දුන්හ. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය වදාළ සේක.

“මහණෙනි, තෘෂ්ණාව මුල්කොට ඇති ධර්ම නවය කවරහුද? තෘෂ්ණාව නිසා තෘෂ්ණාවෙන් භොගයන් සෙවීම වෙයි. සෙවීම නිසා ලාභය වෙයි. ලාභය නිසා මගේ යයි විනිශ්චය වෙයි. විනිශ්චය නිසා දැඩි ආශාව වෙයි. ආශාව නිසා මමය, මාගේයයි සනිටුහන් කර ගැනීම වෙයි. සනිටුහන් කිරීම නිසා තෘෂ්ණා දෘෂ්ටියෙන් දැඩිව අල්ලාගැනීම වෙයි. දැඩිව අල්ලාගැනීම නිසා මසුරුකම වෙයි. මසුරු බව නිසා ආරක්‍ෂා කිරීමට හේතු වෙයි. අඬු මුගුරු ගැනීම, ආයුධ ගැනීම, කලහය, විරුද්‍ධවාදය (නුඹය, නුඹය) යන ප්‍රියශූන්‍ය මුසාවාද වූ නොයෙක් ලාමකවූ අකුශල ධර්‍මයෝ ලැබීම වෙත්. මහණෙනි, මේ නවය, තෘෂ්ණාව මුල්කොට ඇති ධර්මයෝය.”

“මහණෙනි, මොවුහු සත්ත්‍වයන් වසන තැන් නවයය.

“කවර නවයක්ද? මිනිසුන් මෙන්ද, ඇතැම් දෙවියන් මෙන්ද, ඇතැම් දුගතියෙහි උපන්නවුන් මෙන්ද, නානාත්ම කාය ඇති, නානාත්ම හා සංඥා ඇති, සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහ. මේ පළමුවෙනි සත්ත්‍වාවාසයයි. මහණෙනි, කල්පයේ පළමුව පහළවූ බ්‍රහ්මකායික දෙවියන් මෙන් නානාත්ම කාය ඇති, එක සමාන සංඥා ඇති, සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහුය. මෙය දෙවෙනි සත්ත්‍වාවාසයයි. මහණෙනි, ආභස්සර දෙවියන් මෙන් එක සමාන කාය ඇති, නානාත්ම සංඥා ඇති සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහ. මේ තුන්වෙනි සත්ත්‍වාවාසයයි. මහණෙනි, සුභකින්නක දෙවියන් මෙන් එක සමාන කායවූ, එක සමාන සඤ්ඤාවූ, සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහ. මේ සතරවෙනි සත්ත්‍වාවාසයයි. මහණෙනි, අසඤ්ඤසත්ත දෙවියන් මෙන් සංඥාවක් නැත්තාවූ, විඳීමක් නැත්තාවූ, සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහ. මේ පස්වෙනි සත්තාවාසයයි. මහණෙනි, සර්‍වප්‍රකාරයෙන් රූප හැඟීම ඉක්මවීමෙන්ද, ක්‍රොධ සිතිවිලි (දුරු කිරීමෙන්) නානාත්ම සංඥාවන් මෙනෙහි නොකිරීමෙන් “ආකාශය අනන්තයයි” ගන්නා සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහ. මේ සයවෙනි සත්තාවාසයයි.

“මහණෙනි, සර්‍වප්‍රකාරයෙන් ආකාසානඤ්චායතනය ඉක්ම විඤ්ඤාණය අනන්තයයි ගන්නා සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහ. මේ සත්වෙනි සත්තාවාසයයි.

“මහණෙනි, සර්‍වප්‍රකාරයෙන් විඤ්ඤාණඤ්චායතනය ඉක්ම කිසිවක් නැත්තේයයි ගන්නා සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහ. මේ අටවෙනි සත්ත්‍වාවසයයි.

“මහණෙනි, සර්‍වප්‍රකාරයෙන් ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය ඉක්ම සංඥාවක් නැත, සංඥාවක් නැත්තේ නොවේය, යන හැඟීම් ඇති සත්ත්‍වයෝ ඇත්තාහ. මේ නවවෙනි සත්තාවාසයයි.”

“මහණෙනි, යම් හෙයකින් වනාහි භික්‍ෂුවකගේ සිත ප්‍රඥාවෙන් මොනවට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, මහණෙනි, ඒ භික්‍ෂුවට ජාතිය ක්‍ෂය වූවාය, බඹසර වැස නිමවන ලදී. සතර මාර්‍ගයෙන් කරණ ලද කටයුතු කරණ ලදී. මේ ආත්ම භාවය හැර අනිකක් නොදනිමියි කීම පිණිස මෙය සුදුසුය.

“මහණෙනි, කෙසේ නම් භික්‍ෂුවකගේ සිත ප්‍රඥාවෙන් පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද? ‘මාගේ සිත පහවූ රාග ඇත්තේය’ යි ප්‍රඥාවෙන් පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත පහවූ ද්වේෂ ඇත්තේය’ යි ප්‍රඥාවෙන් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත පහවූ මෝහ ඇත්තේය’ යි ප්‍රඥාවෙන් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත නොසැලෙන ස්වභාවය ඇත්තේය’ යි ප්‍රඥාවෙන් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත නොකිපෙන ස්වභාව ඇත්තේය’ යි ප්‍රඥාවෙන් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත නුමුළා ස්වභාව ඇත්තේය’ යි ප්‍රඥාවෙන් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත කාම භවය පිණිස නැවත නොපෙරළෙන ස්වභාවය ඇත්තේය’ යි ප්‍රඥාවෙන් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත රූප භවය පිණිස නැවත නොපෙරළෙන ස්වභාවය ඇත්තේය’ යි ප්‍රඥාවෙන් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත අරූප භවය පිණිස නැවත නොපෙරළෙන ස්වභාවය ඇත්තේය’ යි ප්‍රඥාවෙන් සිත මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද,

“මහණෙනි, යම් හෙයකින් වනාහි භික්‍ෂුවකගේ සිත ප්‍රඥාවෙන් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, මහණෙනි, ඒ භික්‍ෂුවට ජාතිය ක්‍ෂය වූවාය. බඹසර වාසය කොට නිමවන ලද්දේය. සතර මාර්‍ගයෙන්වූ කටයුතු කරණ ලදී. මේ ආත්මභාවය හැර අනිකක් කොදනිමියයි මෙය කීමට සුදුසුය.

“මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කාලයක ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේද, ආයුෂ්මත් චන්දිකාපුත්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේද, රජගහනුවර කලන්දකනිවාප නම්වූ වෙළුවනයෙහි වැඩ වාසය කෙරෙත්. එකල්හි වනාහි ආයුෂ්මත් චන්දිකාපුත්‍ර ස්ථවිරයන් ස්ථවිර තෙමේ, “ඇවැත්නි, මහණෙනි”, කියා භික්‍ෂූන්ට ඇමතූ සේක. “ඇවැත්නි”, කියා ඒ භික්‍ෂූහු ආයුෂ්මත් චන්දිකාපුත්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේට, පිළිවදන් දුන්හ. ආයුෂ්මත් චන්දිකාපුත්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේ මේ කාරණය කීසේක.

“ඇවැත්නි, දෙවදත්ත තෙමේ භික්‍ෂූන්ට මෙසේ ධර්‍ම දේශනා කෙරෙයි. (කෙසේද?) ‘ඇවැත්නි, යම් හෙයකින් වනාහි භික්‍ෂුවකගේ සිතින් සිත මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ජාතිය ක්‍ෂය වූවාය, බඹසර වැස නිමවන ලදී, සතර මාර්ගික කටයුතු කරණ ලදී. ‘මේ ආත්මභාවය හැර අනිකක් නොදනිමි’ යි මෙය ප්‍රකාශ කිරීම පිණිස සුදුසුය”, කියායි. ඉක්බිති ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේ, ආයුෂ්මත් චන්දිකාපුත්‍ර ස්ථවිරයන්ට මේ කාරණය කී සේක.

“ඇවැත්නි, චන්‍දිකාප්‍රත්‍රයිනි, දෙවදත්ත තෙමේ භික්‍ෂූන්ට මෙසේ ධර්‍ම දේශනා නොකෙරේය. කෙසේද? ‘ඇවැත්නි, යම් හෙයකින් භික්‍ෂුවකගේ සිතින් සිත මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ඒ භික්‍ෂුවට ජාතිය ක්‍ෂය වූවාය, බඹසර වැස නිමවන ලදී, සතර මාර්ගික කටයුතු කරණ ලදී. ‘මේ ආත්මභාවය හැර අනිකක් නොදනිමි’ යි ප්‍රකාශ කිරීම පිණිස සුදුසුය”, කියායි.

“ඇවැත්නි, චන්‍දිකාප්‍රත්‍රයිනි, මෙසේ වනාහි දෙවදත්ත තෙමේ භික්‍ෂූන්ට ධර්‍මය දේශනා කෙරෙයි. කෙසේද? යම් හෙයකින් වනාහි ඇවැත්නියි භික්‍ෂුවකගේ සිත (තමන්ගේ) සිතින් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ඒ භික්‍ෂුවට ජාතිය (ඉපදීම) ක්‍ෂය වූවාය, බඹසර වැස නිමවන ලද්දේය, සතර මාර්ගික කටයුතු කරණ ලද්දේය. ‘මේ ආත්මභාවය හැර අනිකක් නොදනිමි’ යි ප්‍රකාශ කිරීම පිණිස මෙය සුදුසුය”, යනුයි. දෙවෙනි වරත් යම් හෙයකින් වනාහි ඇවැත්නියි භික්‍ෂුවකගේ සිත (තමන්ගේ) සිතින් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ඒ භික්‍ෂුවට ජාතිය (ඉපදීම) ක්‍ෂය වූවාය, බඹසර වැස නිමවන ලද්දේය, සතර මාර්ගික කටයුතු කරණ ලද්දේය. ‘මේ ආත්මභාවය හැර අනිකක් නොදනිමි’ යි ප්‍රකාශ කිරීම පිණිස මෙය සුදුසුය”, යම් හෙයකින් වනාහි ඇවැත්නියි භික්‍ෂුවකගේ සිත (තමන්ගේ) සිතින් මනාකොට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ඒ භික්‍ෂුවට ජාතිය (ඉපදීම) ක්‍ෂය වූවාය, බඹසර වැස නිමවන ලද්දේය, සතර මාර්ගික කටයුතු කරණ ලද්දේය. ‘මේ ආත්මභාවය හැර අනිකක් නොදනිමි’ යි ප්‍රකාශ කිරීම පිණිස මෙය සුදුසුය”.

“තෙවෙනි වරද ආයුෂ්මත් චන්‍ද්‍රිකාපුත්‍ර ස්ථවිර තෙමේ භික්‍ෂූන් ඇමතීය. ‘ඇවැත්නි, දෙවදත්ත තෙමේ භික්‍ෂූන්ට මෙසේ ධර්‍මය දේශනා කෙරෙයි.’ කෙසේද? ‘ඇවැත්නි, යම් හෙයකින් භික්‍ෂුවගේ සිත (තමන්ගේ) සිතින් යහපත් ලෙස පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ඒ භික්‍ෂුවට ජාතිය (ඉපදීම) ක්‍ෂය වූවාය, බ්‍රහ්මචරිය වාසය වැස නිමවන ලදී. (සිවු මගින් කරණ ලද) කටයුතු කරණ ලදී. ‘මේ ආත්මභාවය හැර අනික් ආත්ම භාවයක් නොදනිමි’ යි ප්‍රකාශ කිරීම පිණිස මෙය සුදුසුය”, කියායි.

“තෙවෙනි වරද ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් චන්‍ද්‍රිකාපුත්‍ර ස්ථවිරයන් වහන්සේට මේ කාරණය කීසේක. කුමක්ද? ඇවැත්නි, වන්‍ද්‍රිකාපුත්‍රයෙනි, ‘ඇවැත්නි, යම් හෙයකින් භික්‍ෂුවගේ සිත (තමන්ගේ) සිතින් යහපත් ලෙස පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ඒ භික්‍ෂුවට ජාතිය (ඉපදීම) ක්‍ෂය වූවාය, බ්‍රහ්මචරිය වාසය වැස නිමවන ලදී. (සිවු මගින් කරණ ලද) කටයුතු කරණ ලදී. ‘මේ ආත්මභාවය හැර අනික් ආත්ම භාවයක් නොදනිමි’ යි ප්‍රකාශ කිරීම පිණිස මෙය සුදුසුය”, කියායි.

“දෙවුදත් තෙමේ භික්‍ෂූන්ට මෙසේ ධර්මය නොම දේශනා කරයි කියායි. ඇවැත්නි, වන්‍ද්‍රිකාපුත්‍රයෙනි, ‘ඇවැත්නි, යම් හෙයකින් භික්‍ෂුවගේ සිත (තමන්ගේ) සිතින් යහපත් ලෙස පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ඒ භික්‍ෂුවට ජාතිය (ඉපදීම) ක්‍ෂය වූවාය, බ්‍රහ්මචරිය වාසය වැස නිමවන ලදී. (සිවු මගින් කරණ ලද) කටයුතු කරණ ලදී. ‘මේ ආත්මභාවය හැර අනික් ආත්ම භාවයක් නොදනිමි’ යි ප්‍රකාශ කිරීම පිණිස මෙය සුදුසුය”, කියායි. මෙසේ දේවදත්ත තෙමේ භික්‍ෂූන්ට ධර්මය දේශනා කෙරෙයි යනුයි.

“ඇවැත්නි, කෙසේ නම් භික්‍ෂුවකගේ සිතින් (තමන්ගේ) සිත යහපත් ලෙස පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද? ‘මාගේ සිත පහවූ රාග ඇත්තේය’ යි සිතින් (තමන්ගේ) සිත පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත පහවූ දෝෂ ඇත්තේය’ යි සිතින් තමන්ගේ සිත පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත පහවූ මෝහ ඇත්තේය’ යි සිතින් (තමන්ගේ) සිත පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත නොඇලෙන්නේය’ යි සිතින් (තමන්ගේ) සිත පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත ද්වේෂ නැත්තේය’ යි සිතින් (තමන්ගේ) සිත යහපත් ලෙස පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත නොමුළාවන ස්වභාව ඇත්තේය’ යි සිතින් (තමන්ගේ) සිත යහපත් ලෙස පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත කාම භවය පිණිස නැවත නොපෙරළෙන ස්වභාව ඇත්තේය’ යි සිතින් තමන්ගේ සිත මොනවට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත රූප භවය පිණිස නැවත නොපෙරළෙන ස්වභාව ඇත්තේය’ යි සිතින් සිත මොනවට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද, ‘මාගේ සිත අරූප භවය පිණිස නැවත නොපෙරළෙන ස්වභාව ඇත්තේය’ යි සිතින් සිත මොනවට පුරුදු කරණ ලද්දේ වේද,

“ඇවැත්නි, මෙසේ මනාකොට කෙලෙසුන්ගෙන් මිදුන සිත් ඇති භික්‍ෂුවකගේ ඇසින් දැක්ක යුතුවූ රූපයෝ අතිශයින් ඇසට හමුවිමට පැමිණෙත්ද, ඔහුගේ සිත අල්ලා ගැනීම නොකෙරෙත්. ඔහුගේ සිත මුසු නොකරණ ලද්දේ සිටියේ වෙයි. කම්පා රහිත භාවයට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද බලයි.

“අතිශයින් කණින් දතයුතුවූ ශබ්දයෝ කණට හමුවීමට පැමිණෙත්ද, ඔහුගේ සිත අල්ලා ගැනීම නොකෙරෙත්. ඔහුගේ සිත මුසු නොකරණ ලද්දේ සිටියේ වෙයි. කම්පා රහිත භාවයට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද බලයි. නැහැයෙන් දතයුතුවූ ගඳ සුවඳ අතිශයින් නාසයට හමුවීමට පැමිණෙත්ද, ඔහුගේ සිත අල්ලා ගැනීම නොකෙරෙත්. ඔහුගේ සිත මුසු නොකරණ ලද්දේ සිටියේ වෙයි. කම්පා රහිත භාවයට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද බලයි. දිවෙන් දතයුතුවූ රසයෝ අතිශයින් දිවට හමුවිමට පැමිණෙත්ද, ඔහුගේ සිත අල්ලා ගැනීම නොකෙරෙත්. ඔහුගේ සිත මුසු නොකරණ ලද්දේ සිටියේ වෙයි. කම්පා රහිත භාවයට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද බලයි. (ශරීරයෙන්) දතයුතුවූ ස්පර්‍ශයෝ අතිශයින් ශරීරයට හමුවීමට පැමිණෙත්ද, ඔහුගේ සිත අල්ලා ගැනීම නොකෙරෙත්. ඔහුගේ සිත මුසු නොකරණ ලද්දේ සිටියේ වෙයි. කම්පා රහිත භාවයට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද බලයි. (සිතින් දතයුතුවූ) ධර්මයෝ සිතට හමුවීමට පැමි්ෙනත්ද, ඔහුගේ සිත හාත්පසින් අල්ලාගෙන නොසිටිත්. ඔහුගේ සිත මිශ්‍ර නොකොට සිටියේ වෙයි. කම්පා නොවන බවට පැමිණියේ විනාශය දකියි.

“ඇවැත්නි, යම්සේ සොලොස් රියන් දික්වූ ගල් කණුවක් වේද, එහි අට රියනක් (වළ) යටට ගියාහු වෙත්ද, අට රියනක් (වළෙන්) උඩට ගියාහු වෙත්ද, අනතුරුව පෙරදිගින් දැඩි වාත තද වැසි සුලඟක් එන්නේද, ඒ ගල්කණු කම්පා නොකරන්නේය. හොඳින් කම්පා නොකරන්නේය. කම්පා නොකරන්නේය. නොවෙවුලවන්නේය. අනතුරුව බටහිර දිගින්ද දැඩි වාත තද වැසි සුලඟක් එන්නේද, ඒ ගල්කණු කම්පා නොකරන්නේය. හොඳින් කම්පා නොකරන්නේය. කම්පා නොකරන්නේය. නොවෙවුලවන්නේය. උතුරු දිගින්ද දැඩි වාත තද වැසි සුලඟක් එන්නේද, ඒ ගල්කණු කම්පා නොකරන්නේය. හොඳින් කම්පා නොකරන්නේය. කම්පා නොකරන්නේය. නොවෙවුලවන්නේය. දකුණු දිගින්ද දැඩි වාත තද වැසි සුලඟක් එන්නේද, ඒ ගල්කණු කම්පා නොකරන්නේය. හොඳින් කම්පා නොකරන්නේය. කම්පා නොකරන්නේය. නොවෙවුලවන්නේය. ඊට හේතු කවරේද? ඇවැත්නි, වළ ගැඹුරු හෙයිනි. ගල් කණුව මනාකොට සිටුවන ලද බැවිනි.

“ඇවැත්නි, එපරිද්දෙන්ම මෙසේ මනාකොට මිදුනු සිත් ඇති භික්‍ෂුවට අතිශයින්ම ඇසින් දැක්ක යුතුවූ රූපයෝ (ඇසේ) හමුවට එත්ද, ඔහුගේ සිත හාත්පසින් අල්ලාගෙන නොසිටිත්ද, ඔහුගේ සිත මුසු නොවී සිටියේ වේද, කම්පා නොවීමට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද දකියි. අතිශයින් කණින් දතයුතුවූ ශබ්දයෝ කනේ හමුවීමට එත්ද ඔහුගේ සිත හාත්පසින් අල්ලාගෙන නොසිටිත්ද, ඔහුගේ සිත මුසු නොවී සිටියේ වේද, කම්පා නොවීමට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද දකියි. නැහැයෙන් දතයුතුවූ ගන්ධයෝ හමුවීමට එත්ද ඔහුගේ සිත හාත්පසින් අල්ලාගෙන නොසිටිත්ද, ඔහුගේ සිත මුසු නොවී සිටියේ වේද, කම්පා නොවීමට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද දකියි. දිවෙන් දතයුතුවූ රසයෝ දිවේ හමුවීමට එත්ද, ඔහුගේ සිත හාත්පසින් අල්ලාගෙන නොසිටිත්ද, ඔහුගේ සිත මුසු නොවී සිටියේ වේද, කම්පා නොවීමට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද දකියි. ශරීරයෙන් දතයුතුවූ ස්පර්‍ශයෝ ශරීරයේ හමුවීමට එත්ද ඔහුගේ සිත හාත්පසින් අල්ලාගෙන නොසිටිත්ද, ඔහුගේ සිත මුසු නොවී සිටියේ වේද, කම්පා නොවීමට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද දකියි. සිතින් දතයුතුවූ ධර්මයෝ සිතට හමුවීමට පැමිණෙත්ද, ඔහුගේ සිත හාත්පසින් අල්ලාගෙන නොසිටිත්ද, ඔහුගේ සිත මුසු නොවී සිටියේ වේද, කම්පා නොවීමට පැමිණියේ ඔහුගේ විනාශයද දකියි.

ඉක්බිති අනේපිඬු ගෘහපති තෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද, එහි පැමිණියේය. පැමිණ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ, එකත්පසෙක උන්නේය. එකත්පසෙක උන්නාවූ අනේපිඬු ගෘහපතියාට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ කාරණය වදාළ සේක.

“ගෘහපතිය, යම් හෙයකින් වනාහි ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකයාගේ වෛරී භය පස සංසිඳුනාහු වෙත්ද, සතර සෝවාන් අඞ්ගයන්ගෙන් සමන්විත වේද, හෙතෙම කැමතිවනු ලබන්නේ ක්‍ෂයවූ නිරය ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ තිරිසන් යෝනි ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ ප්‍රේත විෂය ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ අපාය දුගතියේ වැටිම ඇත්තෙම් යයිද, නිරයේ වැටෙන ස්වභාව නැති, නියතවූ සම්බෝධිය පිහිටකොට ඇති, සෝවාන්වූයේ වෙම්යයිද, තෙමේම තමා ප්‍රකාශ කරන්නේය.

“කවර නම්වූ වෛරී භය පසක් සංදිඳුනාහු වෙත්ද? ගෘහපතිය, පරපණ නසන සුළුවූ යමෙක් තෙම ප්‍රාණඝාත කිරීම හේතුකොට මේ ආත්මභාවයෙහි වූ යම් ඒ භය වෛරයක් ඉපදීම කෙරේද, පරලෙව්හිදිවූ වෛරීභය ඉපදීම කෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් විඳියිද, ප්‍රාණඝාතයෙන් වැළකුණේ මේ ආත්මභාවයෙහිවූ වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, සම්පරායික වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් නොවිඳියිද, පාණාතිපාතයෙන් වැළකුණහට මෙසේ ඒෙ වෛරීභය සංසිඳුනේ වෙයි.

“ගෘහපතිය, නොදෙනලද වස්තුව ගන්නා සුළුවූ යමෙක් තෙම අදින්නාදානය හේතුකොටගෙන මේ ආත්මභාවයෙහි වූ යම් ඒ භය වෛරයක් ඉපදීම කෙරේද, පරලෙව්හිදිවූ වෛරීභය ඉපදීම කෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් විඳියිද, අදින්නාදානයෙන් වැළකුණේ මේ ආත්මභාවයෙහිවූ වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, සම්පරායික වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් නොවිඳියිද, අදින්නාදානයෙන් වැළකුණහට මෙසේ ඒ වෛරීභය සංසිඳුනේ වෙයි. කාමයන්හි වරදවා හැසිරෙන සුළුවූයේ යමෙක් තෙම කාමයන්හි වරදවා හැසිරීම හේතුකොට ගෙන මේ ආත්මභාවයෙහි වූ යම් ඒ භය වෛරයක් ඉපදීම කෙරේද, පරලෙව්හිදිවූ වෛරීභය ඉපදීම කෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් විඳියිද, කාමයන්හි වරදවා හැසිරීමෙන් වැළකුණේ මේ ආත්මභාවයෙහිවූ වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, සම්පරායික වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් නොවිඳියිද, කාමයන්හි වරදවා හැසිරීමෙන් වැළකුණහට මෙසේ ඒෙ වෛරීභය සංසිඳුනේ වෙයි. පමාවීමට කරුණුවූ රහමෙර මත් ද්‍රව්‍ය පානය කිරීමේ හේතුවෙන් මේ ආත්මභාවයෙහි වූ යම් ඒ භය වෛරයක් ඉපදීම කෙරේද, පරලෙව්හිදිවූ වෛරීභය ඉපදීම කෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් විඳියිද, පමාවීමට කරුණුවූ රහමෙර මත් ද්‍රව්‍ය පානය කිරීමෙන් වැළකුණේ මේ ආත්මභාවයෙහිවූ වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, සම්පරායික වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් නොවිඳියිද, පමාවීමට කරුණුවූ රහමෙර මත් ද්‍රව්‍ය පානය කිරීමෙවැළකුණහට මෙසේ ඒෙ වෛරීභය සංසිඳුනේ වෙයි. මේ වෛරී භය පස සංසිඳුනාහු වෙති.

“කවර නම් සතර සෝවාන් අඞ්ගයෙන් යුක්ත වේද, ගෘහපතිය, මේ ශාසනයෙහි ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකයෙක් තෙම බුදුන් කෙරෙහි නොසෙල්වෙන පැහැදීමෙන් යුක්තවූයේ වේද, ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අර්හත්ය, සම්‍යක් සම්බුද්ධය, අෂ්ටවිද්‍යා, පසළොස් චරණ ධර්‍මයන්ගෙන් යුක්තය. සුගතය, ලෝකවිදූය, පුරුෂයන් හිත්මවන උතුම් රියැදුරෙක, දෙවි මිනිසුන්ගේ ශාස්තෘය, චතුරාර්‍ය්‍ය සත්‍යය අවබෝධ කළ සේකැයි

“එනම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් ධර්‍මය මනාකොට වදාරණ ලදී. ඇස් ඉදිරිපිට දැක්ක හැකි ගුණ ඇත්තේය. කල් නොයවා දෙන විපාක ඇත්තේය. එව බලවයි කීමට සුදුසුය. තමා වෙත පමුණුවා ගතයුතු ගුණ ඇත්තේය. නුවණැත්තන් තමා විසින්ම දත යුත්තේයයි ධර්‍මය සිහි කරයි.

“නැවතද ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවක තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා යහපත්ව පිළිපන්නේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා ඇද නැතිව පිළිපන්නේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා ආර්‍ය්‍ය අෂ්ඨාංගික මාර්‍ගයට පිළිපන්නේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා සතුටු සාමීචි කථාවට පිළිපන්නේය.යම් මේ පුරුෂ යුග සතරක් වෙත්ද, පුද්ගලයින් අට දෙනෙක් වෙත්ද, මේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා දුරසිට ගෙනා දෙය පිළිගැනීමට සුදුසුය. ඈතට ගෙන යා යුතු දේ පිළිගැනීමට සුදුසුය. දන්දීමට සුදුසුය. දොහොත් මුදුන් දී වැඳීමට සුදුසුය. ලෝකයාගේ ශ්‍රේෂ්ඨ පින් කෙතයයි සංඝයා සිහි කරයි. මහානාමය, යම් කාලයක ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකතෙම සංඝයා සිහි කරයිද, ඒ කාලයෙහි ඔහුගේ සිත රාගයෙන් මැඩ පැවැත්වූයේ නොවේ. ද්වේෂයෙන් මැඩ පැවැත්වූයේ නොවේ. මෝහයෙන් මැඩ පැවැත්වූයේ නොවේ. ඒ කාලයේ ඔහුගේ සිත ඇද නැති බවට ගියේ වේ. මහානාමය, සංඝයා අරභයා ඇද නැති බවට ගිය සිත් ඇති ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකතෙම ප්‍රතිපදාවන්ගෙන් සතුට ලබයි. නව ලොකෝත්තර ධර්‍මයෙන් සතුට ලබයි. ධර්‍මය හා මිශ්‍රවූ ප්‍රමෝදය ලබයි. ප්‍රමෝද වූවහුට ප්‍රීතිය උපදියි. ප්‍රීති සිත් ඇත්තහුගේ ශරීරය බර ඇරෙයි. බර ඇරුනු ශරීරය ඇත්තා සැපක් විඳී. සැප ඇත්තාගේ සිත එකඟ වෙයි. මහානාමය, ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවක තෙම විෂමවූ සත්ත්‍වයන් අතර සමව පවතිමින් වාසය කරයි. ක්‍රොධ සහිත සත්ත්‍වයන් අතර ක්‍රොධ නැතිව වාසය කරයි. ධර්‍ම නැමැති සැඩපහරට බැස්සේ සංඝයා අරමුණුකොට ඇති සිහිය වඩයි.

“(හේ වනාහි) කඩ නොවූ, නොසිදුරුවූ, සබල නොවූ, කැලැල් නොවූ, නිදහස්වූ නුවණැතියන් විසින් පසස්නා ලද්දාවූ, පරාමර්‍ශණය නොකරන ලද්දාවූ, සමාධිය සංවත්තනිකවූ, (සමාධිය සමග පවත්නාවූ) ආර්‍ය්‍යකාන්ත සීලයෙන් යුක්තවුයේ වෙයි. මේ සතර සෝවාන් අඞ්ගයෙන් යුක්තවුයේ වේ.

“ගෘහපතිය, යම් හෙයකින් වනාහි ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකයාගේ වෛරී භය පස සංසිඳුනාහු වෙත්ද, සතර සෝවාන් අඞ්ගයන්ගෙන් සමන්විත වේද, හෙතෙම කැමතිවනු ලබන්නේ ක්‍ෂයවූ නිරය ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ තිරිසන් යෝනි ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ ප්‍රේත විෂය ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ අපාය දුගතියේ වැටිම ඇත්තෙම් යයිද, නිරයේ වැටෙන ස්වභාව නැති, නියතවූ සම්බෝධිය පිහිටකොට ඇති, සෝවාන්වූයේ වෙම්යයිද, තෙමේම තමා ප්‍රකාශ කරන්නේය.

“මහණෙනි, යම් හෙයකින් වනාහි ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකයාගේ වෛරී භය පස සංසිඳුනාහු වෙත්ද, සතර සෝවාන් අඞ්ගයන්ගෙන් සමන්විත වේද, හෙතෙම කැමතිවනු ලබන්නේ ක්‍ෂයවූ නිරය ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ තිරිසන් යෝනි ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ ප්‍රේත විෂය ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ අපාය දුගතියේ වැටිම ඇත්තෙම් යයිද, නිරයේ වැටෙන ස්වභාව නැති, නියතවූ සම්බෝධිය පිහිටකොට ඇති, සෝවාන්වූයේ වෙම්යයිද, තෙමේම තමා ප්‍රකාශ කරන්නේය.

“කවර නම්වූ වෛරී භය පසක් සංදිඳුනාහු වෙත්ද? මහණෙනි, පරපණ නසන සුළුවූ යමෙක් තෙම ප්‍රාණඝාත කිරීම හේතුකොට මේ ආත්මභාවයෙහි වූ යම් ඒ භය වෛරයක් ඉපදීම කෙරේද, පරලෙව්හිදිවූ වෛරීභය ඉපදීම කෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් විඳියිද, ප්‍රාණඝාතයෙන් වැළකුණේ මේ ආත්මභාවයෙහිවූ වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, සම්පරායික වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් නොවිඳියිද, පාණාතිපාතයෙන් වැළකුණහට මෙසේ ඒෙ වෛරීභය සංසිඳුනේ වෙයි.

“මහණෙනි, නොදෙනලද වස්තුව ගන්නා සුළුවූ යමෙක් තෙම අදින්නාදානය හේතුකොටගෙන මේ ආත්මභාවයෙහි වූ යම් ඒ භය වෛරයක් ඉපදීම කෙරේද, පරලෙව්හිදිවූ වෛරීභය ඉපදීම කෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් විඳියිද, අදින්නාදානයෙන් වැළකුණේ මේ ආත්මභාවයෙහිවූ වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, සම්පරායික වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් නොවිඳියිද, අදින්නාදානයෙන් වැළකුණහට මෙසේ ඒ වෛරීභය සංසිඳුනේ වෙයි. කාමයන්හි වරදවා හැසිරෙන සුළුවූයේ යමෙක් තෙම කාමයන්හි වරදවා හැසිරීම හේතුකොට ගෙන මේ ආත්මභාවයෙහි වූ යම් ඒ භය වෛරයක් ඉපදීම කෙරේද, පරලෙව්හිදිවූ වෛරීභය ඉපදීම කෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් විඳියිද, කාමයන්හි වරදවා හැසිරීමෙන් වැළකුණේ මේ ආත්මභාවයෙහිවූ වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, සම්පරායික වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් නොවිඳියිද, කාමයන්හි වරදවා හැසිරීමෙන් වැළකුණහට මෙසේ ඒෙ වෛරීභය සංසිඳුනේ වෙයි. පමාවීමට කරුණුවූ රහමෙර මත් ද්‍රව්‍ය පානය කිරීමේ හේතුවෙන් මේ ආත්මභාවයෙහි වූ යම් ඒ භය වෛරයක් ඉපදීම කෙරේද, පරලෙව්හිදිවූ වෛරීභය ඉපදීම කෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් විඳියිද, පමාවීමට කරුණුවූ රහමෙර මත් ද්‍රව්‍ය පානය කිරීමෙන් වැළකුණේ මේ ආත්මභාවයෙහිවූ වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, සම්පරායික වෛරීභය ඉපදීම නොකෙරේද, චෛතසික දුක් දොම්නස් නොවිඳියිද, පමාවීමට කරුණුවූ රහමෙර මත් ද්‍රව්‍ය පානය කිරීමෙවැළකුණහට මෙසේ ඒෙ වෛරීභය සංසිඳුනේ වෙයි. මේ වෛරී භය පස සංසිඳුනාහු වෙති.

“කවර නම් සතර සෝවාන් අඞ්ගයෙන් යුක්ත වේද, මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකයෙක් තෙම බුදුන් කෙරෙහි නොසෙල්වෙන පැහැදීමෙන් යුක්තවූයේ වේද, ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අර්හත්ය, සම්‍යක් සම්බුද්ධය, අෂ්ටවිද්‍යා, පසළොස් චරණ ධර්‍මයන්ගෙන් යුක්තය. සුගතය, ලෝකවිදූය, පුරුෂයන් හිත්මවන උතුම් රියැදුරෙක, දෙවි මිනිසුන්ගේ ශාස්තෘය, චතුරාර්‍ය්‍ය සත්‍යය අවබෝධ කළ සේකැයි

“එනම් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් ධර්‍මය මනාකොට වදාරණ ලදී. ඇස් ඉදිරිපිට දැක්ක හැකි ගුණ ඇත්තේය. කල් නොයවා දෙන විපාක ඇත්තේය. එව බලවයි කීමට සුදුසුය. තමා වෙත පමුණුවා ගතයුතු ගුණ ඇත්තේය. නුවණැත්තන් තමා විසින්ම දත යුත්තේයයි ධර්‍මය සිහි කරයි.

“නැවතද ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවක තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා යහපත්ව පිළිපන්නේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා ඇද නැතිව පිළිපන්නේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා ආර්‍ය්‍ය අෂ්ඨාංගික මාර්‍ගයට පිළිපන්නේය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා සතුටු සාමීචි කථාවට පිළිපන්නේය.යම් මේ පුරුෂ යුග සතරක් වෙත්ද, පුද්ගලයින් අට දෙනෙක් වෙත්ද, මේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝයා දුරසිට ගෙනා දෙය පිළිගැනීමට සුදුසුය. ඈතට ගෙන යා යුතු දේ පිළිගැනීමට සුදුසුය. දන්දීමට සුදුසුය. දොහොත් මුදුන් දී වැඳීමට සුදුසුය. ලෝකයාගේ ශ්‍රේෂ්ඨ පින් කෙතයයි සංඝයා සිහි කරයි. මහානාමය, යම් කාලයක ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකතෙම සංඝයා සිහි කරයිද, ඒ කාලයෙහි ඔහුගේ සිත රාගයෙන් මැඩ පැවැත්වූයේ නොවේ. ද්වේෂයෙන් මැඩ පැවැත්වූයේ නොවේ. මෝහයෙන් මැඩ පැවැත්වූයේ නොවේ. ඒ කාලයේ ඔහුගේ සිත ඇද නැති බවට ගියේ වේ. මහානාමය, සංඝයා අරභයා ඇද නැති බවට ගිය සිත් ඇති ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකතෙම ප්‍රතිපදාවන්ගෙන් සතුට ලබයි. නව ලොකෝත්තර ධර්‍මයෙන් සතුට ලබයි. ධර්‍මය හා මිශ්‍රවූ ප්‍රමෝදය ලබයි. ප්‍රමෝද වූවහුට ප්‍රීතිය උපදියි. ප්‍රීති සිත් ඇත්තහුගේ ශරීරය බර ඇරෙයි. බර ඇරුනු ශරීරය ඇත්තා සැපක් විඳී. සැප ඇත්තාගේ සිත එකඟ වෙයි. මහානාමය, ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවක තෙම විෂමවූ සත්ත්‍වයන් අතර සමව පවතිමින් වාසය කරයි. ක්‍රොධ සහිත සත්ත්‍වයන් අතර ක්‍රොධ නැතිව වාසය කරයි. ධර්‍ම නැමැති සැඩපහරට බැස්සේ සංඝයා අරමුණුකොට ඇති සිහිය වඩයි.

“(හේ වනාහි) කඩ නොවූ, නොසිදුරුවූ, සබල නොවූ, කැලැල් නොවූ, නිදහස්වූ නුවණැතියන් විසින් පසස්නා ලද්දාවූ, පරාමර්‍ශණය නොකරන ලද්දාවූ, සමාධිය සංවත්තනිකවූ, (සමාධිය සමග පවත්නාවූ) ආර්‍ය්‍යකාන්ත සීලයෙන් යුක්තවුයේ වෙයි. මේ සතර සෝවාන් අඞ්ගයෙන් යුක්තවුයේ වේ.

“මහණෙනි, යම් හෙයකින් වනාහි ආර්‍ය්‍ය ශ්‍රාවකයාගේ වෛරී භය පස සංසිඳුනාහු වෙත්ද, සතර සෝවාන් අඞ්ගයන්ගෙන් සමන්විත වේද, හෙතෙම කැමතිවනු ලබන්නේ ක්‍ෂයවූ නිරය ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ තිරිසන් යෝනි ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ ප්‍රේත විෂය ඇත්තෙම්යයිද, ක්‍ෂයවූ අපාය දුගතියේ වැටිම ඇත්තෙම් යයිද, නිරයේ වැටෙන ස්වභාව නැති, නියතවූ සම්බෝධිය පිහිටකොට ඇති, සෝවාන්වූයේ වෙම්යයිද, තෙමේම තමා ප්‍රකාශ කරන්නේය.

“මහණෙනි, මේ ආඝාත වස්තු නවයක් වෙති.

“කවර නවයක්ද? මට අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසුරුනේයයි වෛරය බඳීද, මට අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරේයයි වෛහය බඳීද, මට අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරෙන්නේයයි වෛරය බඳීද, මට පියවූ මනාපවූවහුට අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසුරුනේයයිද, අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරේයයිද, අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරෙන්නේයයිද, වෛරය බඳීද, මට අප්‍රියවූ අමනාපවූවහුට අර්ත්‍ථය පිණිස හැසුරුනේයයිද, අර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරේයයිද, අර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරෙන්නේයයිද, වෛරය බඳීද, මහණෙනි, මේ නව ආඝාත වස්තූහු වෙති.”

“මහණෙනි, මේ නවය වෛර නැතිකිරීම් වෙති.”

“කවර නවයක්ද? ‘මට අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසුරුනේය. එය මට කොතනකින් ලැබිය යුතුදැ’ යි ආඝාතය දුරු කරයි. ‘මට අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරේයයි. එය මට කොතැනකින් ලැබිය යුතුදැ’ යි වෛරය දුරු කරයි. ‘මට අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරෙන්නේයයි. එය මෙහි කොතැනකින් ලැබිය යුතුදැ’ යි වෛරය දුරු කරයි. ‘මට ප්‍රියවූ මනාප වූවහුට අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසුරුනේයයි, අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරේයයි. අනර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරෙන්නේයයි එය මෙහි කොතැනකින් ලැබිය යුතුදැ’ යි වෛරය දුරු කරයි. ‘මට අප්‍රියවූ අමනාප වූවහුට අර්ත්‍ථය පිණිස හැසුරුනේය, අර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරේය. අර්ත්‍ථය පිණිස හැසිරෙන්නේයයි එය මෙහි කොතැනකින් ලැබිය යුතුදැ’ යි වෛරය දුරු කරයි. මහණෙනි, මේ වෛරය දුරු කිරීම් නවයය.”

“මහණෙනි, මේ අනු පිළිවෙලින් වන නැතිවීම් නවයෙකි.

“කවර නවයක්ද? ප්‍රථම ධ්‍යානයට පැමිණියහුගේ කාම සංඥාව නැති වෙයි. වීතීයධ්‍යානයට පැමිණියහුගේ විතර්‍ක විචාරයෝ නැති වෙත්. තෘතීය ධ්‍යානයට පැමිණියහුගේ ප්‍රීතිය නැතිවේ. චතුර්ත්‍ථධ්‍යානයට පැමිණියහුගේ ආශ්වාස ප්‍රස්වාසයෝ නැතිවෙත්. ආකාසානඤ්චායතනයට පැමිණියහුගේ රූප හැඟීම නැතිවේ. විඤ්ඤාණඤ්චායතනයට පැමිණියහුගේ ආකාසානඤ්චායතන හැඟීම නැතිවේ. ආකිඤ්චායතනයට පැමිණියහුගේ විඤ්ඤාණඤ්චායතන හැඟීම නිරුද්‍ධවේ. නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනයට පැමිණියහුගේ ආකිඤ්චාඤ්ඤායතන හැඟීම නැතිවේ. නිරෝධ සමාපත්තියට පැමිණියහුගේ සංඥාවද වේදනාවද නැති වෙති. මහණෙනි, මේ අනු පිළිවෙලින් වන නැතිවීම් නවයෙකි.