ත්‍රිපිටකය
5. උපොසථවග්ගො 5. උපොසථ වර්‍ගය
1. සඞ්ඛිත්තූපොසථසුත්තං 1. පඨම අට්ඨඞ්ගුපොසථ සූත්‍රය
2. විත්ථතූපොසථසුත්තං 2. දුතිය අට්ඨඞ්ගුපොසථ සූත්‍රය
3. විසාඛාසුත්තං 3. විසාඛුපොසථ සූත්‍රය
4. වාසෙට්ඨසුත්තං 4. වාසෙඨුපොසත සූත්‍රය
5. බොජ්ඣසුත්තං 5. බොජ්ඣුපොසථ සූත්‍රය
6. අනුරුද්ධසුත්තං 6. අනුරුද්‍ධමනාප කායික සූත්‍රය
7. දුතියවිසාඛාසුත්තං 7. විශාඛාමනාපකායික සූත්‍රය
8. නකුලමාතාසුත්තං 8. නකුලමාතු මනාපකායික සූත්‍රය
48
එකං සමයං භගවා භග්ගෙසු විහරති සුංසුමාරගිරෙ (සුංසුමාරගිරෙ (සී. ස්‍යා. පී.)) භෙසකළාවනෙ මිගදායෙ. අථ ඛො නකුලමාතා ගහපතානී යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා...පෙ..... එකමන්තං නිසින්නං ඛො නකුලමාතරං ගහපතානිං භගවා එතදවොච -
‘‘අට්ඨහි ඛො, නකුලමාතෙ, ධම්මෙහි සමන්නාගතො මාතුගාමො කායස්ස භෙදා පරං මරණා මනාපකායිකානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජති. කතමෙහි අට්ඨහි? ඉධ, නකුලමාතෙ, මාතුගාමො යස්ස මාතාපිතරො භත්තුනො දෙන්ති අත්ථකාමා හිතෙසිනො අනුකම්පකා අනුකම්පං උපාදාය තස්ස හොති පුබ්බුට්ඨායිනී පච්ඡානිපාතිනී කිඞ්කාරපටිස්සාවිනී මනාපචාරිනී පියවාදිනී.
‘‘යෙ තෙ භත්තු ගරුනො හොන්ති - මාතාති වා පිතාති වා සමණබ්‍රාහ්මණාති වා - තෙ සක්කරොති ගරුං කරොති මානෙති පූජෙති, අබ්භාගතෙ ච ආසනොදකෙන පටිපූජෙති.
‘‘යෙ තෙ භත්තු අබ්භන්තරා කම්මන්තා - උණ්ණාති වා කප්පාසාති වා - තත්ථ දක්ඛා හොති අනලසා තත්‍රුපායාය වීමංසාය සමන්නාගතා අලං කාතුං අලං සංවිධාතුං.
‘‘යො සො භත්තු අබ්භන්තරො අන්තොජනො - දාසාති වා පෙස්සාති වා කම්මකරාති වා - තෙසං කතඤ්ච කතතො ජානාති අකතඤ්ච අකතතො ජානාති, ගිලානකානඤ්ච බලාබලං ජානාති ඛාදනීයං භොජනීයඤ්චස්ස පච්චංසෙන සංවිභජති.
‘‘යං භත්තා ආහරති ධනං වා ධඤ්ඤං වා රජතං වා ජාතරූපං වා තං ආරක්ඛෙන ගුත්තියා සම්පාදෙති, තත්ථ ච හොති අධුත්තී අථෙනී අසොණ්ඩී අවිනාසිකා.
‘‘උපාසිකා ඛො පන හොති බුද්ධං සරණං ගතා ධම්මං සරණං ගතා සඞ්ඝං සරණං ගතා.
‘‘සීලවතී ඛො පන හොති - පාණාතිපාතා පටිවිරතා...පෙ.... සුරාමෙරයමජ්ජපමාදට්ඨානා පටිවිරතා...පෙ.....
‘‘චාගවතී ඛො පන හොති විගතමලමච්ඡෙරෙන චෙතසා අගාරං අජ්ඣාවසති මුත්තචාගා පයතපාණිනී වොස්සග්ගරතා යාචයොගා දානසංවිභාගරතා.
‘‘ඉමෙහි ඛො, නකුලමාතෙ, අට්ඨහි ධම්මෙහි සමන්නාගතො මාතුගාමො කායස්ස භෙදා පරං මරණා මනාපකායිකානං දෙවානං සහබ්‍යතං උපපජ්ජතී’’ති.
‘‘යො නං භරති සබ්බදා, නිච්චං ආතාපි උස්සුකො;
තං සබ්බකාමදං පොසං, භත්තාරං නාතිමඤ්ඤති.
‘‘න චාපි සොත්ථි භත්තාරං, ඉස්සාවාදෙන රොසයෙ;
භත්තු ච ගරුනො සබ්බෙ, පටිපූජෙති පණ්ඩිතා.
‘‘උට්ඨාහිකා අනලසා, සඞ්ගහිතපරිජ්ජනා;
භත්තු මනාපං චරති, සම්භතං අනුරක්ඛති.
‘‘යා එවං වත්තති නාරී, භත්තු ඡන්දවසානුගා;
මනාපා නාම තෙ (මනාපකායිකා (සී.)) දෙවා, යත්ථ සා උපපජ්ජතී’’ති. අට්ඨමං;
48
එක් සමයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ භගුරට සුංසුමාර පර්‍වතය සමීපයෙහි, මෘගයන්ට අභය දුන් භෙසකලා වනයෙහි වැඩ වසන සේක. එකල්හි නකුලමාතා ගෘහපතිනිය, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද, එතැන්හි පැමිණියාය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේට වැඳ, එකත්පසෙක හුන්නාය. එකත්පකෙ හුන්නාවූ නකුලමාතා ගෘහපතිනියට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙය වදාළහ.
“නකුලමාතාවෙනි, අංග අටකින් යුත් පෙහෙවස් සමාදන්වූයේ මහත්ඵල වේ. මහත් ආනිශංස වේ. මහත් ආලෝක ඇත්තේ වේ. මහත් පැතිරීම් ඇත්තේ වේ.
“නකුලමාතාවෙනි, මෙහි ආර්‍ය්‍යශ්‍රාවක තෙමේ මෙසේ සලකයි. ජීවිතාන්තය තෙක් රහතුන් වහන්සේ සතුන් නැසීම හැර දමා, සතුන් මැරීමෙන් වෙන්වී, බහා තැබූ දඬු ඇතිව, බහා තැබූ ආයුධ ඇතිව, ලජ්ජා ඇතිව, දයාවට පැමිණ, සියලු ප්‍රාණභූතයන්ට හිත අනුකම්පා ඇතිව වසත්. “මමත් අද මේ රැය, මේ දවස, සතුන් මැරීම හැර දමා, සතුන් මැරීමෙන් වෙන්ව, බහා තැබූ දඬු ඇතිව, බහා තැබූ ආයුධ ඇතිව, ලජ්ජා ඇත්තේ, දයාවට පැමිණියේ, සියලු ප්‍රාණභූතයන්ට හිත අනුකම්පා ඇත්තේ වසමි.
“මේ අංගයෙනුත් රහතුන් වහන්සේ අනුකරණය කරමි. මා විසින් පෙහෙවස් සමාදන්ව විසුයේද වන්නේය” යි මේ 8පළමුවන අංගයෙන් යුක්තවූයේ වෙයි.
“ජීවිතාන්තය තෙක් රහතුන් වහන්සේ අනුන් දුන් දෙය ගැනීමෙන් තොරව, දුන් දෙය ගන්නේ, දුන් දෙය බලාපොරොත්තු වන්නේ, ඉක්බිති මේ පිරිසිදුවූ ආත්මයෙන් වෙසෙත්ද,
“මමත් අද මේ රැය, මේ දවස, නුදුන් දෙය ගැන්ම හැර දමා නුදුන් දෙය ගැන්මෙන් වෙන්වූයේ, දුන් දෙය ගන්නේ දුන් දෙය බලාපොරොත්තුවන්නේ, ඉක්බිති මේ පිරිසිදුවූ ආත්මයෙන් වසමි. මේ අංගයෙනුත් රහතුන් වහන්සේ අනුකරණය කරමි. මා විසින් පෙහෙවස් සමාදන්ව විසුයේද වන්නේය” යි මේ දෙවන අංගයෙන් යුක්තවූයේ වෙයි.
“ජීවිතාන්තය තෙක් රහතුන් වහන්සේ කාම සේවනය (බ්‍රහ්මයා මෙන් නොහැසිරීම) හැර දමා බඹසර රකින්නේ (කාම සේවනය නොකරන්නේ) දුරුව හැසිරෙන්නේ, දෙදෙනෙකුගේ හැසිරීමවූ ගමුන්ගේ ක්‍රියාවෙහි නොඇලුණේද, ‘මමත් අද මේ රැය, මේ දවාල, කාම සේවනය හැර, කාම සේවනයෙන් තොර බඹසර රකින්නේ, දුරුව හැසිරෙන්නේ, දෙදෙනෙකුගේ හැසිරීමවූ ගමුන්ගේ ක්‍රියාවෙහි නොඇලුණේ වෙමි. මේ අංගයෙනුත් රහතුන් වහන්සේ අනුකරණය කරමි. මා විසින් පෙහෙවස් සමාදන්ව විසුයේද වන්නේය” යි මේ තුන්වන අංගයෙන්ද යුක්තවූයේ වෙයි.
“ජීවිතාන්තය තෙක් රහතුන් වහන්සේ බොරුකීම හැරදමා, බොරු කීමෙන් වෙන්වූයේ, ඇත්ත කියන්නේ, ඇත්තට බැඳී ඇත්තේ, ඇදහිය යුතුවූයේ, විශ්වාස කළ හැකි වූයේ, ලෝකයාට නොගැලපෙන කියුම් නැත්තේ වෙත්. මමද බොරුකීම හැර දමා, බොරු කීමෙන් වෙන්ව, සත්‍යය කියන්නේ, සත්‍යය බලාපොරොත්තු වන්නේ, ඉක්බිති මේ ආත්මයෙන් වසමි. “මේ අංගයෙනුත් රහතුන් වහන්සේ අනුකරණය කරමි. මා විසින් පෙහෙවස්ද සමාදන් වූයේ වන්නේය” යි මේ සතරවන අංගයෙන් යුක්තවූයේ වෙයි.
“ජීවිතාන්තය තෙක් රහතුන් වහන්සේ රා මෙර මත් ද්‍රව්‍යයන්හි පමාව සිටීම හැර, රා මෙර මත් ද්‍රව්‍යවල ප්‍රමාදව සිටීමෙන් වෙන්වේද, මමත් අද මේ රැය, මේ දාවල, රා මෙර පානය හැර දමා, රා මෙර පානයෙන් වෙන්ව, ඉක්බිති මේ ආත්මයෙන් වසමි. මේ අංගයෙනුත් රහතුන් වහන්සේ අනුකරණය කරමි. මා විසින් පෙහෙවස් සමාදන්ව විසුයේද වන්නේයයි මේ පස්වන අංගයෙන්ද යුක්තවූයේ වෙයි.
“ජීවිතාන්තය තෙක් රහතුන් වහන්සේ එකම බතක් වළඳන්නේ, විකාල (නොකල) කෑමෙන්රෑ වෙන්වූයේ, නොඇලුණේ වෙත්. මමද මේ රැය, මේ දාවල, විකාල භෝජනයෙන් වැලකෙන්නේ, විකාල භෝජනයෙන් වෙන්ව, ඉක්බිති මේ ආත්මයෙන් වසමි. මේ අංගයෙනුත් රහතුන් වහන්සේ අනුකරණය කරමි. මා විසින් පෙහෙවස් සමාදන්ව විසුයේද වන්නේයයි මේ හයවන අංගයෙන්ද යුක්තවූයේ වෙයි.
“ජීවිතාන්තය තෙක් රහතුන් වහන්සේ නැටීම්, ගී කීම්, බෙර ගැසීම්, උසුළු විසුළු බැලීම්, මල්දම් සුවඳ විලවුන් දැරීම, පැළඳීම, සැරසීම යන කරුණු වලින් වැළකුණේ වෙයි. මමද අද මේ රැය, මේ දවස, නැටීම්, ගී කීම්, බෙර ගැසීම්, උසුළු විසුළු බැලීම්, මල්දම් සුවඳ විලවුන් දැරීම, පැළඳීම, සැරසීම යන කරුණු වලින් වැළකුණේ, නැටීම්, ගී කීම්, බෙර ගැසීම්, උසුළු විසුළු බැලීම්, මල්දම් සුවඳ විලවුන් දැරීම, පැළඳීම, සැරසීම යන කරුණු වලින් වෙන්ව ඉක්බිති මේ ආත්මයෙන් වසමි. මේ අංගයෙනුත් රහතුන් වහන්සේ අනුකරණය කරමි. මා විසින් පෙහෙවස් සමාදන්ව විසුයේද වන්නේයයි මේ සත්වන අංගයෙන් යුක්තවූයේ වෙයි.
“ජීවිතාන්තය තෙක් රහතුන් වහන්සේ උස් අසුන්, මහ අසුන් හැර, උස් අසුන් මහ අසුන්වලින් වෙන්ව, මැස්සක හෝ, තණ ඇතිරියක හෝ, පැදුරෙහි නිදීම කරන්නේ වේද, ‘මමද මේ රැය, මේ දවාල, උස් අසුන් මහ අසුන් හැර, උස් අසුන් මහ අසුන්වලින් වෙන්ව, වැලකෙන්නේ, උස් අසුන් මහ අසුන් හැර, උස් අසුන් මහ අසුන්වලින් වෙන්ව, ඉක්බිති මේ ආත්මයෙන් වසමි. මේ අංගයෙනුත් රහතුන් වහන්සේ අනුකරණය කරමි. මා විසින් පෙහෙවස් සමාදන්ව විසුයේද වන්නේයයි මේ අටවැනි අංගයෙන්ද යුක්තවූයේ වෙයි. මහණෙනි, අංග අටකින් යුත් පෙහෙවස් සමාදන්වූයේ මහත් ඵලය. මහානිශංසය. මහත් ආලෝක ඇත්තේය. මහත් පැතිරීම් ඇත්තේය.
“නකුලමාතාවෙනි, අංග අටකින් යුත් පෙහෙවස් සමාදන්වූයේ මහත්ඵල වේ. මහත් ආනිශංස වේ. මහත් ආලෝක ඇත්තේ වේ. මහත් පැතිරීම් ඇත්තේ වේ.
9. පඨමඉධලොකිකසුත්තං 9. ඉධලොක විජය සූත්‍රය
10. දුතියඉධලොකිකසුත්තං 10. පරලොක විජය සූත්‍රය