ත්‍රිපිටකය
(16) 1. ඉන්ද්‍රියවග්ගො (16) 1. ඉන්‍ද්‍රියය වර්‍ගය
1. ඉන්ද්‍රියසුත්තං 1. චතුරීන්‍ද්‍රිය සූත්‍රය
2. සද්ධාබලසුත්තං 2. සද්‍ධාබල සූත්‍රය
3. පඤ්ඤාබලසුත්තං 3. පඤ්ඤාබල සූත්‍රය
4. සතිබලසුත්තං 4. සතිබල සූත්‍රය
5. පටිසඞ්ඛානබලසුත්තං 5. පටිසංඛානබල සූත්‍රය
6. කප්පසුත්තං 6. අසංඛෙයකප්ප සූත්‍රය
7. රොගසුත්තං 7. පබ්බජිතරොග සූත්‍රය
8. පරිහානිසුත්තං 8. පරිහානි ධම්ම සූත්‍රය
9. භික්ඛුනීසුත්තං 9. ආනන්‍ද - භික්ඛුනී සූත්‍රය
10. සුගතවිනයසුත්තං 10. සුගත විනය සූත්‍රය
160
‘‘සුගතො වා, භික්ඛවෙ, ලොකෙ තිට්ඨමානො සුගතවිනයො වා තදස්ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්පාය අත්ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්සානං.
‘‘කතමො ච, භික්ඛවෙ, සුගතො? ඉධ, භික්ඛවෙ, තථාගතො ලොකෙ උප්පජ්ජති අරහං සම්මාසම්බුද්ධො විජ්ජාචරණසම්පන්නො සුගතො ලොකවිදූ අනුත්තරො පුරිසදම්මසාරථි සත්ථා දෙවමනුස්සානං බුද්ධො භගවා. අයං, භික්ඛවෙ, සුගතො.
‘‘කතමො ච, භික්ඛවෙ, සුගතවිනයො? සො ධම්මං දෙසෙති ආදිකල්‍යාණං මජ්ඣෙකල්‍යාණං පරියොසානකල්‍යාණං සාත්ථං සබ්‍යඤ්ජනං, කෙවලපරිපුණ්ණං පරිසුද්ධං බ්‍රහ්මචරියං පකාසෙති. අයං, භික්ඛවෙ, සුගතවිනයො. එවං සුගතො වා, භික්ඛවෙ, ලොකෙ තිට්ඨමානො සුගතවිනයො වා තදස්ස බහුජනහිතාය බහුජනසුඛාය ලොකානුකම්පාය අත්ථාය හිතාය සුඛාය දෙවමනුස්සානන්ති.
‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, ධම්මා සද්ධම්මස්ස සම්මොසාය අන්තරධානාය සංවත්තන්ති. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ දුග්ගහිතං සුත්තන්තං පරියාපුණන්ති දුන්නික්ඛිත්තෙහි පදබ්‍යඤ්ජනෙහි. දුන්නික්ඛිත්තස්ස, භික්ඛවෙ, පදබ්‍යඤ්ජනස්ස අත්ථොපි දුන්නයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, පඨමො ධම්මො සද්ධම්මස්ස සම්මොසාය අන්තරධානාය සංවත්තති.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ දුබ්බචා හොන්ති දොවචස්සකරණෙහි ධම්මෙහි සමන්නාගතා අක්ඛමා අප්පදක්ඛිණග්ගාහිනො අනුසාසනිං. අයං, භික්ඛවෙ, දුතියො ධම්මො සද්ධම්මස්ස සම්මොසාය අන්තරධානාය සංවත්තති.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, යෙ තෙ භික්ඛූ බහුස්සුතා ආගතාගමා ධම්මධරා විනයධරා මාතිකාධරා, තෙ න සක්කච්චං සුත්තන්තං පරං වාචෙන්ති. තෙසං අච්චයෙන ඡින්නමූලකො සුත්තන්තො හොති අප්පටිසරණො. අයං, භික්ඛවෙ, තතියො ධම්මො සද්ධම්මස්ස සම්මොසාය අන්තරධානාය සංවත්තති.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, ථෙරා භික්ඛූ බාහුලිකා හොන්ති සාථලිකා, ඔක්කමනෙ පුබ්බඞ්ගමා, පවිවෙකෙ නික්ඛිත්තධුරා, න වීරියං ආරභන්ති අප්පත්තස්ස පත්තියා අනධිගතස්ස අධිගමාය අසච්ඡිකතස්ස සච්ඡිකිරියාය. තෙසං පච්ඡිමා ජනතා දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජති. සාපි හොති බාහුලිකා සාථලිකා, ඔක්කමනෙ පුබ්බඞ්ගමා, පවිවෙකෙ නික්ඛිත්තධුරා, න වීරියං ආරභති අප්පත්තස්ස පත්තියා අනධිගතස්ස අධිගමාය අසච්ඡිකතස්ස සච්ඡිකිරියාය. අයං, භික්ඛවෙ, චතුත්ථො ධම්මො සද්ධම්මස්ස සම්මොසාය අන්තරධානාය සංවත්තති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො ධම්මා සද්ධම්මස්ස සම්මොසාය අන්තරධානාය සංවත්තන්තී’’ති.
‘‘චත්තාරොමෙ , භික්ඛවෙ, ධම්මා සද්ධම්මස්ස ඨිතියා අසම්මොසාය අනන්තරධානාය සංවත්තන්ති. කතමෙ චත්තාරො? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ සුග්ගහිතං සුත්තන්තං පරියාපුණන්ති සුනික්ඛිත්තෙහි පදබ්‍යඤ්ජනෙහි. සුනික්ඛිත්තස්ස, භික්ඛවෙ, පදබ්‍යඤ්ජනස්ස අත්ථොපි සුනයො හොති. අයං, භික්ඛවෙ, පඨමො ධම්මො සද්ධම්මස්ස ඨිතියා අසම්මොසාය අනන්තරධානාය සංවත්තති.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, භික්ඛූ සුවචා හොන්ති සොවචස්සකරණෙහි ධම්මෙහි සමන්නාගතා ඛමා පදක්ඛිණග්ගාහිනො අනුසාසනිං. අයං, භික්ඛවෙ, දුතියො ධම්මො සද්ධම්මස්ස ඨිතියා අසම්මොසාය අනන්තරධානාය සංවත්තති.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, යෙ තෙ භික්ඛූ බහුස්සුතා ආගතාගමා ධම්මධරා විනයධරා මාතිකාධරා, තෙ සක්කච්චං සුත්තන්තං පරං වාචෙන්ති. තෙසං අච්චයෙන නච්ඡින්නමූලකො (අච්ඡින්නමූලකො (ස්‍යා. කං.) අ. නි. 5.156) සුත්තන්තො හොති සප්පටිසරණො. අයං, භික්ඛවෙ, තතියො ධම්මො සද්ධම්මස්ස ඨිතියා අසම්මොසාය අනන්තරධානාය සංවත්තති.
‘‘පුන චපරං, භික්ඛවෙ, ථෙරා භික්ඛූ න බාහුලිකා හොන්ති න සාථලිකා, ඔක්කමනෙ නික්ඛිත්තධුරා, පවිවෙකෙ පුබ්බඞ්ගමා, වීරියං ආරභන්ති අප්පත්තස්ස පත්තියා අනධිගතස්ස අධිගමාය අසච්ඡිකතස්ස සච්ඡිකිරියාය. තෙසං පච්ඡිමා ජනතා දිට්ඨානුගතිං ආපජ්ජති. සාපි හොති න බාහුලිකා න සාථලිකා, ඔක්කමනෙ නික්ඛිත්තධුරා, පවිවෙකෙ පුබ්බඞ්ගමා, වීරියං ආරභති අප්පත්තස්ස පත්තියා අනධිගතස්ස අධිගමාය අසච්ඡිකතස්ස සච්ඡිකිරියාය . අයං, භික්ඛවෙ, චතුත්ථො ධම්මො සද්ධම්මස්ස ඨිතියා අසම්මොසාය අනන්තරධානාය සංවත්තති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො ධම්මා සද්ධම්මස්ස ඨිතියා අසම්මොසාය අනන්තරධානාය සංවත්තන්තී’’ති. දසමං.
160
“මහණෙනි, සුගතයන් වහන්සේ හෝ, සුත විනය හෝ ලෝකයෙහි ඇත්තේ එය බොහෝ දෙනාට හිත පිණිස, බොහෝ දෙනාට සැප පිණිස, ලොවට අනුකම්පා පිණිස දෙවි මිනිසුන්ගේ අර්ත්‍ථය හිත සුව පිණිස වේ.
“මහණෙනි, සුගතයන් වහන්සේ කවරේද? මහණෙනි, මේ ලෝකයෙහි අර්‍හත්වූ, සම්‍යක් සම්බුද්‍ධවූ, විද්‍යාචරණ සම්පන්නවූ, සුගතවූ, ලෝකවිදූ වූ, නිරුත්තර පුරුෂයන් හික්මවන සාරථියෙක්වූ, දෙවි මිනිසුන්ගේ ශාස්තෘවූ, දෙවි මිනිසුන්ගේ ශාස්තෘවූ, භාග්‍යවත්වූ බුද්‍රරජානන් වහන්සේ ලෝකයෙහි උපදීද, මහණෙනි, මේ සුගතය.
“මහණෙනි, සුගත විනය කවරේද? උන් වහන්සේ මුල යහපත්, මැද යහපත්, අග යහපත්. අර්ත්‍ථ සහිත, ව්‍යඤ්ජන සහිත, සම්පූර්‍ණයෙන් පිරුණාවූ, පිරිසිදු මාර්‍ග බ්‍රහ්මචර්‍ය්‍යය ප්‍රකාශ කරයි. මහණෙනි, මේ සුගත විනයයි. මහණෙනි, මෙසේ සුගතයන් වහන්සේ ගේ හෝ සුගත විනය හෝ ලෝකයෙහි ඇත්තේ බොහෝ දෙනාට හිත පිණිස, බොහෝ දෙනාට සැප පිණිස, ලොවට අනුකම්පා පිණිස, දෙවි මිනිසුන්ගේ අර්ත්‍ථය හිත පිණිස පවතී.
“මහණෙනි, මේ ධර්‍ම සතරත්, සද්‍ධර්‍මයාගේ සිහි නොවීම පිණිස අන්තර්ධානය පිණිස පවතී. කවර සතරක්ද යත්, මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණ තෙම පිළිවෙළ වරදවා ගත් පද ව්‍යඤ්ජනයන්ගෙන්, පිළිවෙළ වරදවා ගත් සූත්‍ර ව්‍යඤ්ජන පරිහරණය කරත්. මහණෙනි, පිළිවෙළ වරදවා ගත් පද ව්‍යඤ්ජනයාගේ අර්ත්‍ථයද නපුරුකොට පමුණුවාගන්නා ලද්දේ වේ. මහණෙනි, මේ පළමුවෙනි ධර්‍මය සද්‍ධර්‍මයාගේ අමතකවීම පිණිස අතුරුදහන්වීම පිණිස පවතී.
“මහණෙනි, නැවතද මහණ තෙම දුර්‍වච වේද, දුර්‍වච බව කරණ ධර්‍මයන්ගෙන් යුක්තද, අවවාදය නොපිළිගන්නේද, නොඉවසන්නේද, මහණෙනි, මේ දෙවෙනි කාරණය සද්‍ධර්මය අමතකවීම පිණිස, අතුරුදහන්වීම පිණිස පවතී.
“මහණෙනි, නැවතද යම් ඒ භික්‍ෂුවක් බහුශ්‍රුතද, උගත් ආගම ඇත්තේද, ධර්මධරද, විනයධරද, මාතෘකාධරද, ඔවුහු නොසකස්ව සූත්‍රාන්ත අනුන්ට කියවත්ද, ඔවුන්ගේ ඇවෑමෙන් සූත්‍රාන්තය සිඳුනු මුල් ඇත්තේ වේ. පිහිටක් නැත්තේ වේ. මහණෙනි, මේ තුන්වෙනි කාරණය සද්‍ධර්‍මයාගේ සිහි නොවීම පිණිස, අතුරුදහන්වීම පිණිස පවතී.
“මහණෙනි, නැවතද ස්ථවිර භික්‍ෂූහු ප්‍රත්‍යය බහුලකොට ඇත්තාහු වෙත්ද, සස්න ලිහිල්කොට ගත්තාහු වෙත්ද, පඤ්ච නීවරණ ධර්‍ම පිරීමෙහි පෙරටු වූයේද, ප්‍රකර්‍ෂවිවේකයෙහි බහා තැබූ බර ඇත්තේද, නොපැමිණි ශ්‍රේෂ්ඨත්වයකට පැමිණීමට, නොලැබූ ගුණ ධර්‍මයක් ලබාගැනීමට, ප්‍රත්‍යක්‍ෂ නොකළ මාර්‍ගඵලයක් ලබාගැනීමට වීර්‍ය්‍ය නොකරයිද, මේ සතරවෙනි ධර්මය සද්‍ධර්‍මයාගේ සිහි නොවීම පිණිස, අතුරුදහන්වීම පිණිස පවතී. මහණෙනි, මේ ධර්ම සතර සද්‍ධර්මයාගේ සිහි නොවීම පිණිස අතුරුදහන්වීම පිණිස පවතිත්යයි වදාළ සේක.
“මහණෙනි, මේ ධර්ම සතරක් සද්‍ධර්මයාගේ පැවැත්ම පිණිස, සිහිවීම පිණිස, අතුරුදහන් නොවීම පිණිස, පවතිත්. කවර සතරක්ද යත්, මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණ තෙම යහපත්කොට ගත් සූත්‍රාන්තයන්, මනාකොට ගත් පද ව්‍යඤ්ජනයන් ගෙන් ඉගෙණගනිත්ද, මහණෙනි, මනාකොට තබන ලද පදයාගේ ව්‍යඤ්ජනයාගේ අර්ත්‍ථයද මනාකොට පැමිණෙන්නේ වේද, මහණෙනි, මේ පළමුවෙනි ධර්මය සද්‍ධර්මයාගේ පැවැත්ම පිණිස, සිහිවීම පිණිස, අතුරුදහන් නොවීම පිණිස පවතී.
“මහණෙනි, නැවතද මහණහු, කීකරු වෙත්ද, කීකරුබව ඇතිකරණ ධර්මයන්ගෙන් යුක්තවූවාහු වෙත්ද, අනුශාසනාව ඉවසන්නෝ වෙත්ද, ගරුකරන්නෝ වෙත්ද, මහණෙනි, මේ දෙවෙනි කරුණ සද්‍ධර්මයාගේ පැවැත්ම පිණිස, අතුරුදහන් නොවීම පිණිස පවතී.
“මහණෙනි, නැවතද යම් ඒ භික්‍ෂු කෙනෙක් බොහෝ ඇසූ පිරූ තැන් ඇත්තාහු වෙත්ද, උගත් ධර්මය ඇත්තේ වෙත්ද, ධර්මය දරන්නාහුද, විනය දරන්නාහුද, මාතෘකා දරන්නාහුද, ඔවුහු යහපත්කොට සූත්‍රාන්තය අන්‍යයන්ට කියවත්ද, ඔවුන්ගේ ඇවෑමෙන් සූත්‍රාන්තය නොසිඳුන මුල් ඇත්තේ වේ. පිහිට ඇත්තේ වේ. මහණෙනි, මේ තුන්වෙනි කරුණ සද්‍ධර්මයාගේ පැවැත්ම පිණිස, අතුරුදහන් නොවීම පිණිස පවතී.
“මහණෙනි, නැවතද ස්ථවිර භික්‍ෂූහු ප්‍රත්‍යය බහුල කොට ඇත්තාහු නොවෙත්ද, සස්න ලිහිල්කොට ගන්නාහු නොවෙත්ද, පඤ්චනීවරණයන්ට බැසගැනීමෙහි බහා තැබූ වැඩ ඇත්තාහු වෙත්ද, විවේකයෙහි පෙරටුව යන්නාහු වෙත්ද, නොපැමිණි විශේෂයකට පැමිණීමට, නොලත් ගුණ ධර්මයක් ලැබීමට, ප්‍රත්‍යක්‍ෂ නොකළ මාර්‍ග ඵලයක් ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීමට, වීර්‍ය්‍ය කරත්ද, ඊට පසුව ඇතිවන ජනයා ඔවුන්ගේ දෘෂ්ටියට අනුව යාමට පැමිණේද, ඒ ජනයාද ප්‍රත්‍යය බහුල කොට නැත්තාහු, සස්න ලිහිල්කොට නොගන්නාහු, පඤ්චනීවරණයන්ට බැසගැන්මෙහි බහා තැබූ වැඩ ඇත්තාහු, විවේකයෙහි පෙරටුව යන්නාහු, නොපැමිණි ගුණයකට පැමිණීමට, නොලත් ගුණ ධර්මයක් ලැබීමට, ප්‍රත්‍යක්‍ෂ නොකළ මාර්‍ග ඵලයක් ප්‍රත්‍යක්‍ෂ කිරීමට, වීර්‍ය්‍ය කරත්ද, මහණෙනි, මේ සතරවෙනි ධර්මය සද්‍ධර්මයාගේ පැවැත්ම පිණිස, සිහිවීම පිණිස, අතුරුදහන් නොවීම පිණිස පවතිත්. මහණෙනි, මේ ධර්ම සතර සද්‍ධර්මයාගේ පැවැත්ම පිණිස, සිහිවීම පිණිස, අතුරුදහන් නොවීම පිණිස පවතිත්” යයි වදාළ සේක.