| 5. රොහිතස්සවග්ගො | 5. රොහිතස්ස වර්‍ගය |
| 1. සමාධිභාවනාසුත්තං | 1. සමාධිභාවනා සූත්‍රය |
|
41
‘‘චතස්සො
‘‘කතමා
‘‘කතමා
‘‘කතමා ච, භික්ඛවෙ, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා සතිසම්පජඤ්ඤාය සංවත්තති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛුනො විදිතා වෙදනා උප්පජ්ජන්ති, විදිතා උපට්ඨහන්ති, විදිතා අබ්භත්ථං
‘‘කතමා ච, භික්ඛවෙ, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා ආසවානං ඛයාය සංවත්තති? ඉධ, භික්ඛවෙ, භික්ඛු පඤ්චසු උපාදානක්ඛන්ධෙසු උදයබ්බයානුපස්සී විහරති - ‘ඉති රූපං, ඉති රූපස්ස සමුදයො, ඉති රූපස්ස අත්ථඞ්ගමො
(අත්ථගමො (සී. පී.)); ඉති වෙදනා, ඉති වෙදනාය සමුදයො, ඉති වෙදනාය අත්ථඞ්ගමො; ඉති සඤ්ඤා, ඉති සඤ්ඤාය සමුදයො, ඉති සඤ්ඤාය අත්ථඞ්ගමො; ඉති සඞ්ඛාරා, ඉති සඞ්ඛාරානං සමුදයො, ඉති සඞ්ඛාරානං අත්ථඞ්ගමො; ඉති විඤ්ඤාණං, ඉති විඤ්ඤාණස්ස සමුදයො, ඉති විඤ්ඤාණස්ස අත්ථඞ්ගමො’ති. අයං, භික්ඛවෙ, සමාධිභාවනා භාවිතා බහුලීකතා ආසවානං ඛයාය සංවත්තති. ඉමා ඛො, භික්ඛවෙ, චතස්සො සමාධිභාවනා. ඉදඤ්ච පන මෙතං, භික්ඛවෙ, සන්ධාය භාසිතං පාරායනෙ පුණ්ණකපඤ්හෙ -
‘‘සඞ්ඛාය ලොකස්මිං පරොපරානි,
යස්සිඤ්ජිතං නත්ථි කුහිඤ්චි ලොකෙ;
සන්තො
අතාරි
|
41
“මේ සමාධි භවනා සතර දෙනෙකි. කවර සතර දෙනෙක්ද යත්, මහණෙනි, වඩන ලද, බහුල කරණ ලද, සමාධි භාවනාවක් මේ ආත්මයෙහි සැප විහරණ පිණිස වන්නීද, එබඳු සමාධි භාවනාවක් ඇත්තේය. මහණෙනි, වඩන ලද, බහුල කරණ ලද සමාධි භාවනාවක්, දිව්‍යචක්‍ෂුරභිඥානය පිණිස වන්නේද, එබඳු සමාධි භාවනාවක් ඇත්තේය. වඩන ලද්දාවූ, බහුල කරණ ලද්දාවූ සමාධි භාවනාවක්, සිහිය හා නුවණින් දැනීම පිණිස පවතීද, මහණෙනි, එබඳු සමාධි භාවනාවක් ඇත. වඩන ලද, බහුල කරණ ලද, සමාධි භාවනාවක්, ආශ්‍රවයන් ක්‍ෂය කිරීම පිණිස පවතියිද, එබඳු සමාධි භාවනාවක් ඇත.
“මහණෙනි, වඩනලද, බහුල කරණ ලද, කවර සමාධි භාවනාවක් මේ ආත්මයෙහි සැප විහරණය පිණිස පවතීද?
“මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණ තෙම, කාමයන්ගෙන් වෙන්ව, අකුශලයන්ගෙන් වෙන්වම, විතර්ක සහිත, විචාර සහිත, විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැපය ඇති, සතරවෙනි ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, මහණෙනි, වඩන ලද, බහුල කරණ ලද මේ සමාධි භාවනාව මේ ආත්මයෙහි සැප විහරණය පිණිස පවතීයයි කියනු ලැබේ.
“මහණෙනි, වඩන ලද, බහුල කරණ ලද කවර සමාධි භාවනාවක් දිව්‍ය චක්‍ෂුස ලැබීම පිණිස පවතීද? මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණ තෙම ආලෝක සංඥාව මෙනෙහි කරයිද, දහවල්ය යන සංඥාව මෙනෙහි කරයිද, දහවල් යම් සේද, එසේම රාත්‍රියද, රාත්‍රිය යම් සේද, එසේද දවාලද, මෙසේ විවෘතවූ, නොවැසුණාවූ සිතින් ආලෝක සහිත සිත වඩයිද, මහණෙනි, වඩන ලද්දාවූ, බහුල කරණ ලද්දාවූ, මේ සමාධි භාවනාව දිව්‍ය චක්‍ෂුව ලැබීම පිණිස පවතී.
“මහණෙනි, වඩන ලද්දාවූ, බහුල කරණ ලද්දාවූ කවර සමාධි භාවනාවක් සිහිය හා නුවණින් දැනීම පිණිස පවතීද, මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණහට ප්‍රකටව වේදනාවෝ උපදිත්ද, ප්‍රකටව වේදනා හටගනිත්ද, ප්‍රකටව වේදනා අභාවයට යත්ද, ප්‍රකටව හටගනිත්ද, ප්‍රකටව අභාවයට යෙත්ද, ප්‍රකටවූ සංඥා, ප්‍රකටවූ විතර්ක උපදිත්ද, මහණෙනි, වඩන ලද, බහුල වශයෙන් කරණ ලද, මේ සමාධි භාවනා තොමෝ සිහිය හා නුවණින් දැනීම පිණිස පවතී.
“මහණෙනි, වඩන ලද්දාවූ, බහුල කරණ ලද්දාවූ, කවර සමාධි භාවනාව ආශ්‍රවයන් ක්‍ෂයවීම පිණිස පවතීද? මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණ තෙම උපාදාන ස්කන්‍ධ පසෙහි ඉපදීමද, විනාශයද, දකිමින් වාසය කරයිද, මේ රූපයයි, මේ රූපයාගේ ඉපදීමයි, මේ රූපයාගේ නැතිවීමයි, මේ වේදනාවයි, මේ වේදනාවගේ ඉපදීමයි, මේ වේදනාවගේ නැතිවීමයි, මේ සංඥාවයි, මේ සංඥාවගේ ඉපදීමයි, මේ සංඥාවගේ නැතිවීමයි, මේ සංස්කාරයෝයි. මේ සංස්කාරයන්ගේ ඉපදීමයි, මේ සංස්කාරයන්ගේ නැතිවීමයි, මේ විඤ්ඤාණයයි, මේ විඤ්ඤාණයාගේ ඉපදීමයි, මේ විඤ්ඤාණයාගේ නැතිවීමයි,
“මහණෙනි, මේ වඩන ලද්දාවූ, බහුල කරණ ලද්දාවූ, මේ සමාධි භාවනාව ආශ්‍රවයන් ක්‍ෂයවීම පිණිස පවතී. මහණෙනි, මේ සතර සමාධි භාවනාවෝයි. මහණෙනි, පරායන සූත්‍රයෙහි, පුණ්ණක ප්‍රශ්නයෙහි මෙය වනාහි මේ සඳහා වදාරණ ලදී.
“ලෝකයෙහි කිසි තැනක යමෙකුට ස්කන්‍ධ, ධාතු, ආයතන, ආරම්මණ යන මොවුන් කෙරෙහි සැළීමක් නැද්ද, සත්ත්‍ව ලෝකයෙහි උසස් පහත් භෙදය දැන ශාන්තවූයේද, පහවූ ක්‍රොධ නමැති දුම් ඇත්තේද, දුක් නැත්තේද, ආශා නැත්තේද, හෙතෙම ජාති, ජරා, මරණය පහ කෙළේයයි කියමි.”
|
| 2. පඤ්හබ්‍යාකරණසුත්තං | 2. පඤ්හව්‍යාකරණ සූත්‍රය |
|
42
‘‘චත්තාරිමානි
‘‘එකංසවචනං එකං, විභජ්ජවචනාපරං;
තතියං පටිපුච්ඡෙය්‍ය, චතුත්ථං පන ඨාපයෙ.
‘‘යො
චතුපඤ්හස්ස කුසලො, ආහු භික්ඛුං තථාවිධං.
‘‘දුරාසදො දුප්පසහො, ගම්භීරො දුප්පධංසියො;
අථො අත්ථෙ අනත්ථෙ ච, උභයස්ස හොති කොවිදො
(උභයත්ථස්ස කොවිදො (ස්‍යා. කං.)).
‘‘අනත්ථං පරිවජ්ජෙති, අත්ථං ගණ්හාති පණ්ඩිතො;
අත්ථාභිසමයා ධීරො, පණ්ඩිතොති පවුච්චතී’’ති. දුතියං;
|
42
“මහණෙනි, මේ ප්‍රශ්න විසඳීම් සතරක් වෙත්. කවර සතර දෙනෙක්ද යත්, මහණෙනි, ඒකාන්තයෙන් විසඳිය යුතු ප්‍රශ්නයක් ඇත්තේය. මහණෙනි, බෙදා විසඳියයුතු ප්‍රශ්නයක්ද ඇත්තේය. මහණෙනි, ප්‍රශ්නකොට විසඳියයුතු ප්‍රශ්නයක් ඇත්තේය. මහණෙනි, නොවිසඳා තැබියයුතු ප්‍රශ්නයක් ඇත්තේය. මහණෙනි, මේ ප්‍රශ්න ප්‍රකාශකිරීම් සතරය.
“ඒකාන්තයෙන් කිවයුතු එකෙක. බෙදා කිවයුතු අනිකෙක. විචාරියයුතු තුන්වැන්නය. සතරවැන්න වනාහි තැබිය යුතුය. යමෙක් ඒ ඒ තන්හි ධර්‍මයට අනුව ඒ ප්‍රශ්නයන් දනීද, එබඳු භික්‍ෂුව ප්‍රශ්න සතරෙහි දක්‍ෂයයි කීහු. හෙතෙම නොගැටිය හැකි, මැඩපැවැත්විය නොහැකි, ගැඹුරු ගත් දේ වෙනස් නොකළ හැකි, අර්ත්‍ථයෙහිද, අනර්ත්‍ථයෙහිදැයි යන දෙක්හිම දක්‍ෂවෙයි. ඒ පණ්ඩිත තෙම අනර්‍ථය දුරුකරයි. අර්‍ථය ගනියි. අර්‍ථය අවබෝධ කළ හෙතෙම නැණවත්, පණ්ඩිත පුද්ගලයායයි කියනු ලැබේ.”
|
| 3. පඨමකොධගරුසුත්තං | 3. කොධගරුතා සූත්‍රය |
|
43
‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? කොධගරු න සද්ධම්මගරු, මක්ඛගරු න සද්ධම්මගරු, ලාභගරු න සද්ධම්මගරු, සක්කාරගරු න සද්ධම්මගරු. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං.
‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? සද්ධම්මගරු න කොධගරු, සද්ධම්මගරු න මක්ඛගරු, සද්ධම්මගරු න ලාභගරු
‘‘කොධමක්ඛගරූ භික්ඛූ, ලාභසක්කාරගාරවා;
න තෙ ධම්මෙ විරූහන්ති, සම්මාසම්බුද්ධදෙසිතෙ.
‘‘යෙ
තෙ වෙ ධම්මෙ විරූහන්ති, සම්මාසම්බුද්ධදෙසිතෙ’’ති. තතියං;
|
43
“මහණෙනි, ලෝකයෙහි මේ පුද්ගලයන් සතර දෙනෙක් ඇත්තාහ. කවර සතර දෙනෙක්ද යත්, ක්‍රෝධය ගරු කරන, ධර්මය ගරු නොකරන නොගන්නා පුද්ගලයාය, ගුණමකුබව ගරු කරන, ධර්මය ගරු නොකරන පුද්ගලයාය, ලාභය ගරු කරන, සද්ධර්මය ගරු නොකරන පුද්ගලයාය, සත්කාරය ගරු කරන, ධර්මය ගරු නොකරන පුද්ගලයාය යන මොහුය. මහණෙනි, මේ පුද්ගලයන් සතර දෙන ලෝකයෙහි ඇත්තාහ.
“මහණෙනි, මේ පුද්ගලයන් සතර දෙනෙක් ලෝකයෙහි විද්‍යමාන වෙත්. කවර සතර දෙනෙක්ද යත්, ධර්මය ගරු කරණ, ක්‍රෝධය ගරු නොකරන පුද්ගලයාය, ධර්මය ගරු කරණ, ගුනමකු බව ගරු නොකරණ පුද්ගලයාය, ධර්මය ගරු කරණ, ලාභය ගරු නොකරණ පුද්ගලයාය, ධර්මය ගරු කරණ. සත්කාරය ගරු නොකරණ පුද්ගලයාය, යන සතර දෙනයි. මහණෙනි, මේ පුද්ගලයන් සතර දෙන ලෝකයෙහි ඇත්තාහ.
“ක්‍රෝධය, ගුණමකු බව ගරු කරණ, ලාභ සත්කාර ගරු කරණ, ඒ භික්‍ෂූහු සම්‍යක් සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් වදාරණ ලද ධර්මයෙහි නොවැඩෙත්. යම් කෙනෙක් සද්ධර්මය ගරු කොට වාසය කළාහුද, වාසය කෙරෙත්ද, ඔවුහු ඒකාන්තයෙන් සම්‍යක් සම්බුද්‍ධයන් වහන්සේ වදාළ ධර්මයෙහි වැඩෙත්. “
|
| 4. දුතියකොධගරුසුත්තං | 4. අසද්‍ධම්ම චතුක්ක සූත්‍රය |
|
44
‘‘චත්තාරොමෙ
‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, සද්ධම්මා. කතමෙ චත්තාරො? සද්ධම්මගරුතා න කොධගරුතා, සද්ධම්මගරුතා න මක්ඛගරුතා, සද්ධම්මගරුතා න ලාභගරුතා, සද්ධම්මගරුතා න සක්කාරගරුතා. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො සද්ධම්මා’’ති.
‘‘කොධමක්ඛගරු භික්ඛු, ලාභසක්කාරගාරවො;
සුඛෙත්තෙ පූතිබීජංව, සද්ධම්මෙ න විරූහති.
‘‘යෙ ච සද්ධම්මගරුනො, විහංසු විහරන්ති ච;
තෙ වෙ ධම්මෙ විරූහන්ති, ස්නෙහාන්වයමිවොසධා’’ති
(ස්නෙහමන්වායමිවොසධාති (සී. ස්‍යා. කං. පී.)). චතුත්ථං;
|
44
“මහණෙනි, මේ අසද්‍ධර්‍මයෝ සතර දෙනෙකි. කවර සතර දෙනෙක්ද යත්, ක්‍රෝධය ගරු කරන, සධර්‍මය ගරු නොකරණ බවය, ගුණමකු බව ගරු කරණ, ධර්මය ගරු නොකරණ බවය, ලාභය ගරු කරණ ධර්මය ගරු නොකරණ බවය, සත්කාරය ගරු කරණ, ධර්මය ගරු නොකරණ බවය, මහණෙනි, මේ සතර අසද්‍ධර්‍මයෝයි.
“මහණෙනි, සද්‍ධර්‍ම සතර දෙනෙකි. කවර සතර දෙනෙක්ද යත්, ධර්මය ගරු කරණ, ක්‍රෝධය ගරු නොකරණ බවය, ධර්මය ගරු කරණ, ගුණමකු බව ගරු නොකරණ බවය, ධර්මය ගරු කරණ, ලාභය ගරු නොකරණ බවය, ධර්මය ගරු කරණ, සත්කාරය ගරු නොකරණ බවය. මහණෙනි, මේ සතර සද්ධර්මයෝයි.
“ක්‍රෝධය, ගුණමකු බව ගරු කරණ, ලාභ සත්කාරයන් ගරු කරණ, භික්‍ෂුව යහපත් කෙතෙක්හි කුණුවූ බීජයක් මෙන්, සද්ධර්මයෙහි නොවැඩෙයි. යම් කෙණෙක් සද්ධර්මය ගරුකොට වාසය කළාහුද, වාසය කරත්ද, ඔවුහු ඒකාන්තයෙන් ඖෂධය තෛලයෙන් මිශ්‍රවූවාක් මෙන් ධර්මයෙහි වැඩෙත්.”
|
| 5. රොහිතස්සසුත්තං | 5. පළමුවෙනි රොහිතස්ස සූත්‍රය |
|
45
එකං සමයං භගවා
(සං. නි. 1.107) සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. අථ ඛො රොහිතස්සො දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා
‘‘යත්ථ නු ඛො, භන්තෙ, න ජායති න ජීයති න මීයති න
‘‘අච්ඡරියං
‘‘භූතපුබ්බාහං, භන්තෙ, රොහිතස්සො නාම ඉසි අහොසිං භොජපුත්තො ඉද්ධිමා වෙහාසඞ්ගමො. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එවරූපො ජවො අහොසි, සෙය්‍යථාපි නාම දළ්හධම්මා
(දළ්හධම්මො, අ. නි. 9.38; ම. නි. 1.161 (සබ්බත්ථ) ටීකා ච මොග්ගල්ලානබ්‍යාකරණං ච ඔලොකෙතබ්බං) ධනුග්ගහො සික්ඛිතො කතහත්ථො කතූපාසනො ලහුකෙන අසනෙන අප්පකසිරෙන තිරියං තාලච්ඡායං අතිපාතෙය්‍ය. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එවරූපො පදවීතිහාරො අහොසි, සෙය්‍යථාපි නාම පුරත්ථිමා සමුද්දා පච්ඡිමො සමුද්දො. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එවරූපෙන ජවෙන සමන්නාගතස්ස එවරූපෙන ච පදවීතිහාරෙන එවරූපං ඉච්ඡාගතං උප්පජ්ජි - ‘අහං ගමනෙන ලොකස්ස අන්තං පාපුණිස්සාමී’ති. සො ඛො අහං, භන්තෙ, අඤ්ඤත්‍රෙව අසිතපීතඛායිතසායිතා අඤ්ඤත්‍ර උච්චාරපස්සාවකම්මා අඤ්ඤත්‍ර නිද්දාකිලමථපටිවිනොදනා වස්සසතායුකො වස්සසතජීවී වස්සසතං ගන්ත්වා අප්පත්වාව ලොකස්ස
‘‘අච්ඡරියං, භන්තෙ, අබ්භුතං, භන්තෙ! යාව සුභාසිතමිදං, භන්තෙ, භගවතා - ‘යත්ථ ඛො, ආවුසො, න ජායති න ජීයති න මීයති න චවති න උපපජ්ජති, නාහං තං ගමනෙන ලොකස්ස අන්තං ඤාතෙය්‍යං දට්ඨෙය්‍යං පත්තෙය්‍යන්ති වදාමී’’’ති.
‘‘‘යත්ථ ඛො, ආවුසො, න ජායති න ජීයති න මීයති න චවති න උපපජ්ජති, නාහං තං ගමනෙන ලොකස්ස අන්තං ඤාතෙය්‍යං දට්ඨෙය්‍යං පත්තෙය්‍ය’න්ති වදාමි. න චාහං, ආවුසො, අප්පත්වාව ලොකස්ස අන්තං දුක්ඛස්ස අන්තකිරියං වදාමි. අපි චාහං, ආවුසො, ඉමස්මිංයෙව බ්‍යාමමත්තෙ කළෙවරෙ
(කළෙබරෙ (සී. පී.)) සසඤ්ඤිම්හි සමනකෙ ලොකඤ්ච පඤ්ඤාපෙමි ලොකසමුදයඤ්ච ලොකනිරොධඤ්ච ලොකනිරොධගාමිනිඤ්ච පටිපද’’න්ති.
‘‘ගමනෙන
න ච අප්පත්වා ලොකන්තං, දුක්ඛා අත්ථි පමොචනං.
‘‘තස්මා
ලොකන්තගූ වුසිතබ්‍රහ්මචරියො;
ලොකස්ස අන්තං සමිතාවි ඤත්වා,
නාසීසතී
(නාසිංසතී (සී.)) ලොකමිමං පරඤ්චා’’ති. පඤ්චමං;
|
45
එක් කාලයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහි අනේපිඬු සිටුහු විසින් කරවණ ලද ජේතවනාරාමයෙහි වාසය කරණ සේක. ඉක්බිති රෝහිතස්ස නම් දිව්‍ය පුත්‍ර තෙම කාලය ඉක්ම ගිය රාත්‍රියෙහි බබලන ශරීර වර්‍ණයෙන් යුක්තව, ජේතවනය ආලෝක කොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙක්හිද, එහි පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ එකත් පසෙක සිටියේය.
“එකත්පසෙක සිටි රොහිතස්ස දිව්‍ය පුත්‍ර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කීය. “යම් තැනෙක්හි නූපදියිද, නොදිරයිද, නොමැරේද, චුත නොවේද, නූපදීද, ස්වාමීණි, ගමණින් ලෝකයෙහි කෙළවර දැනගන්ට හෝ දකින්ට හෝ පැමිනෙන්ට හෝ හැක්කේදැ” යි ඇසීය.
“ඇවැත්නි, යම් තැනක නොඋපදීද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, නූපදීද, ලෝකයෙහි ඒ කෙළවරට පා ගමණින් ගොස් දත යුතුයයි, දැක්ක යුතුයයි, පැමිණිය යුතුයයි නොකියමි.”
“ස්වාමීනි, ආශ්චර්‍ය්‍යයයි. ස්වාමීනි, පුදුමයි. “ඇවැත්නි, යම් තැනක නොඋපදීද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, නූපදීද, ලෝකයෙහි ඒ කෙළවරට පා ගමණින් ගොස් දත යුතුයයි, දැක්ක යුතුයයි, පැමිණිය යුතුයයි නොකියමි.” යන යමක් වදාළේද, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් එය යහපත්කොට වදාරණ ලදී.
“ස්වාමීනි, මම පෙර ඉර්ධි ඇති, අහසින් යන්නාවූ, වැදි පුත්‍රවූ, රෝහිතස්ස නම් ඎෂියෙත් වූවෙමි. ස්වාමීනි, ඒ මට හික්මුනාවූ, කළ පුරුද්ද ඇති, දක්වන ලද ශිල්ප ඇති, සැහැල්ලු ඊයකින් නිදුකින් තල් සෙවනැල්ලක් ඉක්මවන්නේ නම් එබඳු උතුම් දුන්නක් ඇති දුනු දරන්නෙක් යම් සේද, එබඳු ජවයක් වූයේය. යම්සේ පූර්‍වදිග මුහුදින් බටහිර මුහුද යම් සේද, එබඳු පා මාරුවක් වූයේය. ‘මෙබඳු ජවයකින් යුත්, මෙබඳු ගමන් ඇති, ඒ මට, මම ගමනින් ලෝකයෙහි කෙළවරට යන්නෙමි’ යි මෙබඳු අදහසක් ඇතිවිය. ස්වාමීනි, ඒ මම කෑම් බීම් දෙක හැර, මල මූත්‍ර කිරීම් හැර, නිදීම් ක්ලාන්ත සංසිඳවීම් හැර, වර්‍ෂ සීයක් ඇත්තේ, වර්‍ෂ සියයක් ජීවත් වන්නේ, වර්‍ෂ සියයක් ගොස් ලෝකයෙහි අන්තයට නොපැමිණම, ලෝකය අතරෙහිම කාලක්‍රියා කළෙමි.
“භාගයවතුන් වහන්සේ විසින්, “ඇවැත්නි, යම් තැනක නොඋපදීද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, නූපදීද, ලෝකයෙහි ඒ කෙළවරට පා ගමණින් ගොස් දත යුතුයයි, දැක්ක යුතුයයි, පැමිණිය යුතුයයි නොකියමි.” යි වදාරණ ලද්ද, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් යහපත් කොටම වදාරණ ලද්දකි.”
“ඇවැත්නි, යම් තැනක නොඋපදීද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, නූපදීද, ලෝකයෙහි ඒ කෙළවරට පා ගමණින් ගොස් දත යුතුයයි, දැක්ක යුතුයයි, පැමිණිය යුතුයයි නොකියමි. ඇවැත්නි, එහෙත් යම් තැනක නූපදීද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, ඇවැත්නි, මම ලෝකයාගේ කෙළවරට නොපැමිණ දුක් කෙළවර කිරිම නොකියමි. ඇවැත්නි, මම සංඥාවෙන් යුත්, සිතින් යුත් මේ බඹයක් පමණ ශරීරයෙහි ලෝකයද, (දුක්ඛ සත්‍යයද) පනවමි. ලෝක සමුදයද (දුකට හේතුවද) පනවමි. ලෝක නිරෝධයද පනවමි. ලොක නිරෝධයට පැමිණෙන මාර්‍ගයද පණවමි.”
“කිසිකලෙක ලෝකයාගේ කෙළවරට ගමණින් නොපැමිණිය හැක. ලෝකයාගේ කෙළවරට නොපැමිණ දුකින් මිදීමක් නැත. එසේ හෙයින් ඒකාන්තයෙන් ලෝකය දත් ප්‍රඥාවත්, ලෝකයෙහි කෙළවරට ගිය, වැස නිමවන ලද බඹසර ඇති, පව් සමනය කළ ලෝකයාගේ කෙළවර දැන, මෙලොවද, පරලොවද බලාපොරොත්තු නොවෙමි.”
|
| 6. දුතියරොහිතස්සසුත්තං | 6. දුතිය රොහිතස්ස සූත්‍රය |
|
46
අථ ඛො භගවා තස්සා රත්තියා අච්චයෙන භික්ඛූ ආමන්තෙසි - ‘‘ඉමං, භික්ඛවෙ, රත්තිං රොහිතස්සො දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො
‘‘භූතපුබ්බාහං, භන්තෙ, රොහිතස්සො නාම ඉසි අහොසිං භොජපුත්තො ඉද්ධිමා වෙහාසඞ්ගමො. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එවරූපො ජවො අහොසි, සෙය්‍යථාපි නාම දළ්හධම්මා ධනුග්ගහො සික්ඛිතො කතහත්ථො කතූපාසනො ලහුකෙන අසනෙන අප්පකසිරෙන තිරියං තාලච්ඡායං අතිපාතෙය්‍ය
‘‘අච්ඡරියං, භන්තෙ, අබ්භුතං, භන්තෙ! යාව සුභාසිතමිදං, භන්තෙ, භගවතා - ‘යත්ථ ඛො, ආවුසො, න ජායති න ජීයති න මීයති න චවති න උපපජ්ජති, නාහං තං ගමනෙන ලොකස්ස අන්තං ඤාතෙය්‍යං දට්ඨෙය්‍යං පත්තෙය්‍යන්ති වදාමී’’’ති. එවං වුත්තෙ අහං, භික්ඛවෙ, රොහිතස්සං දෙවපුත්තං එතදවොචං -
‘‘‘යත්ථ ඛො, ආවුසො, න ජායති න ජීයති න මීයති න චවති න උපපජ්ජති, නාහං, තං ගමනෙන ලොකස්ස අන්තං ඤාතෙය්‍යං දට්ඨෙය්‍යං පත්තෙය්‍යන්ති වදාමී’ති. න චාහං, ආවුසො, අප්පත්වාව ලොකස්ස අන්තං දුක්ඛස්සන්තකිරියං වදාමි. අපි චාහං, ආවුසො, ඉමස්මිංයෙව බ්‍යාමමත්තෙ කළෙවරෙ සසඤ්ඤිම්හි සමනකෙ ලොකඤ්ච පඤ්ඤාපෙමි ලොකසමුදයඤ්ච ලොකනිරොධඤ්ච ලොකනිරොධගාමිනිඤ්ච පටිපද’’න්ති.
‘‘ගමනෙන න පත්තබ්බො, ලොකස්සන්තො කුදාචනං;
න ච අප්පත්වා ලොකන්තං, දුක්ඛා අත්ථි පමොචනං.
‘‘තස්මා හවෙ ලොකවිදූ සුමෙධො,
ලොකන්තගූ වුසිතබ්‍රහ්මචරියො;
ලොකස්ස අන්තං සමිතාවි ඤත්වා,
නාසීසතී ලොකමිමං පරඤ්චා’’ති. ඡට්ඨං;
|
46
ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ රාත්‍රිය ඇවෑමෙන් පසු භික්‍ෂූන්ට ආමන්ත්‍රණය කළ සේක. “මහණෙනි, මේ රාත්‍රියෙහි රොහිතස්ස දිව්‍ය පුත්‍ර තෙම කාලය ඉක්ම ගිය රාත්‍රියෙහි හොබනා ශරීර වර්‍ණ ඇතිව. මුළු ජේතවනය ආලෝක කොට, මා යම් තැනෙක්හිද, එහි පැමිණියේය. පැමිණ, මා වැඳ එකත්පසෙක සිටියේය.
“එකත්පසෙක සිටි රෝහිතස්ස දිව්‍ය පුත්‍ර තෙම මට, ‘ස්වාමීනි, යම් තැනෙක වනාහි නූපදීද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, පහළ නොවේද. ස්වාමීනි, ඒ ලෝකයේ කෙළවර පා ගමනින් දැන ගැනීමට හෝ දැකීමට හෝ පැමිණීමට හෝ හැක්කේදැ?’ යි ඇසීය. මෙසේ ඇසූ කල්හි, මහණෙනි, මම රොහිතස්ස දිව්‍ය පුත්‍රයාට, ‘ඇවැත්නි, යම් තැනෙක නූපදීද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, නූපදීද, ගමනින් ලෝකයෙහි ඒ කෙළවර දත හැකියයි හෝ දැක්ක හැකියයි හෝ පැමිණිය හැකියයි හෝ මම නොකියමි.’
“මහණෙනි, මෙසේ කී කල්හි රොහිතස්ස දිව්‍ය පුත්‍ර තෙම මට, ‘ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින්, ‘ඇවැත්නි, යම් තැනෙක්හි වනාහි පහළ නොවේද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, නූපදීද, ඒ ලෝකයෙහි ඒ කෙළවර ගමනින් දත හැකියයි හෝ දැක්ක හැකියයි හෝ පැමිණිය හැකියයි හෝ නොවදාරමි’ යි වදාරන ලද්ද, යහපත්කොට වදාරන ලද්දක්මය. ස්වාමීනි, ආශ්චර්‍ය්‍යයි. ස්වාමීනි, අද්භූතයකියි කීයේය.
‘ස්වාමීනි, පෙරවූ දෙයක් නම් මම ඉර්ධි ඇති, අහසින් යන වැදි පුත්‍රවූ, රොහිතස්ස නම් ඎෂිවරයෙක් වීමි. ස්වාමීනි, ඒ මට මෙබඳු ජවයක් විය. හික්මුනාවූ, අත්දැකීම් ඇති, සිල්ප දක්වා, පළපුරුදු දුනු දරණ, දුනු ආචාර්‍ය්‍යයෙක් යම් සේ සීඝ්‍ර ඊතලයෙන් නිදුකින් තල් ගසක සෙවනක් සරසට ඉක්ම වන්නේද, ඒ යම් සේ පෙරදිග මුහුදින් බටහිර මුහුද යම් සේ ඉක්මවන්නේද, මෙබඳු ගමන් වේගයක් වූයේය. ස්වාමීනි, මෙබඳු ජවයකින් යුත්, මෙබඳු ගමන් වේගයකින් යුත්, ඒ මට මම පා ගමනින් ලෝකයෙහි කෙළවරට පැමිණෙන්නෙමි යන මෙබඳු අදහසක් පහළ විය. ස්වාමීනි, ඒ මම අනුභව කිරීම්, පානය කිරීම්, කෑම් රස විඳීම් හැර, මළ මූත්‍ර කිරීම් හැර, නිදීම්, ක්ලාන්ත සංසිඳුවීම් හැර, වර්‍ෂ සියයක් ඉතිරිවූ ආයුෂ ඇත්තේ, වර්‍ෂ සියයක් ජීවත් වන්නේ, වර්‍ෂ සියයක් ගොස් ලෝකයාගේ කෙළවරට නොපැමිණම, අතරෙහි කළුරිය කෙළෙමි.
‘ඇවැත්නි, යම් තැනක පහළ නොවේද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, නූපදීද, ගමනින් ලෝකයාගේ ඒ කෙළවර දත හැකියයිද, දැක්ක හැකියයිද, පැමිණිය හැකියයිද නොකියමි’ යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් වදාළ වචනය මනාකොට වදාරන ලද්දක්මය. ස්වාමීනි, එය ආශ්චර්‍ය්‍යයි. අද්භූතයි” කීයේය.
“මහණෙනි, මෙසේ කී කල්හි මම රොහිතස්ස දිව්‍ය පුත්‍රයාට, ‘ඇවැත්නි, යම් තැනෙක්හි පහළ නොවේද, නොදිරාද, නොමැරේද, චුත නොවේද, නූපදීද, ගමණින් ලෝකයාගේ ඒ කෙළවර දත හැකියයිද, දැක්ක හැකියයිද, පැමිණිය හැකියයිද, නොකියමි’ යි කීවෙමි. ඇවැත්නි මම ලෝකයෙහි කෙළවරට නොපැමිණ, දුක්ඛයාගේ කෙළවර කිරීම නොකියමි. ඇවැත්නි, මම නැවතද, සංඥාව සහිතවූ, සිත සහිතවූ, බඹයක් පමණවූ, මේ ශරීරයෙහි, ලෝකය හෙවත් දුක්ඛ සත්‍යයද පනවමි. සමුදය හෙවත් දුකට හේතුවද පනවමි. දුක්ඛ නිරෝධය හෙවත් නිවන පනවමි. දුක්ඛ නිරෝධයට යන ප්‍රතිපදාව පනවමි.
“ගමනින් ලෝකයෙහි කෙළවරට කිසිකලෙක නොපැමිණිය හැක. ලෝකයාගේ කෙළවරට නොපැමිණ දුකින් මිදමක්ද නැත්තේය. එසේ හෙයින් ඒකාන්තයෙන් ලෝකයෙහි කෙළවරට ගිය, වැස නිමවන ලද බඹසර ඇති, ලෝකය දත්, ඤාණවන්ත, පම් සමනය කළ පුද්ගලයා ලෝකයෙහි කෙළවර දැක, මෙලොවද, පරලොවද බලාපොරොත්තු නොවෙයි.”
|
| 7. සුවිදූරසුත්තං | 7. සුවිදුරවිදුර සූත්‍රය |
|
47
‘‘චත්තාරිමානි, භික්ඛවෙ, සුවිදූරවිදූරානි. කතමානි චත්තාරි? නභඤ්ච
(ජා. 2.21.414, 448) ‘‘නභඤ්ච
පාරං සමුද්දස්ස තදාහු දූරෙ;
යතො ච වෙරොචනො අබ්භුදෙති,
පභඞ්කරො යත්ථ ච අත්ථමෙති;
තතො හවෙ දූරතරං වදන්ති,
සතඤ්ච ධම්මං අසතඤ්ච ධම්මං.
‘‘අබ්‍යායිකො හොති සතං සමාගමො,
යාවාපි
(යාවම්පි (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) තිට්ඨෙය්‍ය තථෙව හොති;
ඛිප්පඤ්හි වෙති අසතං සමාගමො,
තස්මා සතං ධම්මො අසබ්භි ආරකා’’ති. සත්තමං;
|
47
“මහණෙනි, ඉතා දුරවූ මේ සතර දෙනෙක් වෙත්. කවර සතර දෙනෙක්ද යත්. මහණෙනි, අහසද, පොළොවද යන මෙය පළමුවෙනි ඉතා දුරවූ කරුණය. සමුද්‍රයේ එතෙරද, මෙතෙරද යන මෙය දෙවෙනි ඉතා දුරවූ කරුණය, මහණෙනි, යම් තැනකින් සූර්‍ය්‍යයා පහළවේද, යම් තැනක අස්තඞ්ගම වේද, මේ තුන්වෙනි ඉතා දුරවූ කරුණයි. මහණෙනි, සත්පුරුෂ ධර්‍මයද, අසත්පුරුෂ ධර්‍මයද යන මෙය සතරවන ඉතා දුරවූ කරුණයි. මහණෙනි, මේ සතර දුරවූවෝ වෙති.”
“අහසද දුරෙහිය. පොළොවද දුරෙහිය. සමුද්‍රයෙන් එතෙරද දුරය. යම් තැනකින් ආලෝකය ගෙන දෙන සූර්‍ය්‍යා උදාවේද, යම් තැනක අස්ත වේද, එමෙන් සත්පුරුෂ ධර්‍මයද, අසත්පුරුෂ ධර්‍මයද ඒකාන්තයෙන් ඊටක් වඩා අතිශයින් දුරයයි කියත්. සත්පුරුෂයන්ගේ සමාගමය වෙනස් නොවන ස්වභාව ඇත්තේය. යම්තාක් කල් පවතී නම්, ඒ තාක් එසේම වේ. අසත්පුරුෂයන්ගේ සමාගමය වහා වෙනස් වේ. එසේ හෙයින් අසත්පුරුෂ සමාගමයෙන් සත්පුරුෂයන්ගේ ධර්මය ඈත්ව සිටියේය.”
|
| 8. විසාඛසුත්තං | 8. විශාඛ පඤ්චාල පුත්ත සූත්‍රය |
|
48
එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්මා විසාඛො පඤ්චාලපුත්තො
(පඤ්චාලිපුත්තො (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) උපට්ඨානසාලායං භික්ඛූ ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙති සමාදපෙති
‘‘කො නු ඛො, භික්ඛවෙ, උපට්ඨානසාලායං භික්ඛූ ධම්මියා කථාය සන්දස්සෙති සමාදපෙති සමුත්තෙජෙති සම්පහංසෙති පොරියා වාචාය විස්සට්ඨාය අනෙලගලාය අත්ථස්ස විඤ්ඤාපනියා පරියාපන්නාය අනිස්සිතායා’’ති
අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං විසාඛං පඤ්චාලපුත්තං එතදවොච - ‘‘සාධු සාධු, විසාඛ! සාධු
‘‘නාභාසමානං ජානන්ති, මිස්සං බාලෙහි පණ්ඩිතං;
භාසමානඤ්ච ජානන්ති, දෙසෙන්තං අමතං පදං.
‘‘භාසයෙ ජොතයෙ ධම්මං, පග්ගණ්හෙ ඉසිනං ධජං;
සුභාසිතධජා ඉසයො, ධම්මො හි ඉසිනං ධජො’’ති. අට්ඨමං;
|
48
එක් කාලයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර ජේතවනයෙහි අනේපිඬු සිටුහුගේ ආරාමයෙහි වාසය කරණ සේක. එකල්හි වනාහි පඤ්චාලී පුත්‍ර ආයුෂ්මත් විසාඛ ස්ථවිර තෙමේ, උපස්ථාන ශාලාවෙහි භික්‍ෂූන් පැහැදිලි, නිර්දෝෂවූ අර්ත්‍ථ හඟවන, විවර්‍තපර්‍ය්‍යාපන්නවූ, විවර්‍තනිශ්‍රීතවූ, සම්පූර්‍ණ කථාවෙන් නිදර්‍ශන සහිතව කියයි. සමාදන් කරවයි. තෙද ගන්වයි. සතුටු කරවයි.
එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සවස් වේලාවෙහි ඵල සමවතින් නැගිට සිටිසේක් උපස්ථාන ශාලාව යම් තැනෙක්හිද, එතැනට වැඩි සේක. පැමිණ, පණවන ලද අසුනෙහි වැඩහුන් සේක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩහිඳ භික්‍ෂූන්ට ඇමතූ සේක. මහණෙනි, කවරෙක් උපස්ථාන ශාලාවෙහි භික්‍ෂූන් පැහැදිලි, නිර්දෝෂවූ අර්ත්‍ථ හඟවන, විවර්‍තපර්‍ය්‍යාපන්නවූ, විවර්‍තනිශ්‍රීතවූ, සම්පූර්‍ණ කථාවෙන් නිදර්‍ශන සහිතව කියයිද. සමාදන් කරවයිද. තෙද ගන්වයිද. සතුටු කරවයිදැයි විචාළ සේක.
“ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් පඤ්චාලී පුත්‍ර විසාඛ තෙමේ, උපස්ථාන ශාලාවෙහි භික්‍ෂූන් පැහැදිලි, නිර්දෝෂ අර්ත්‍ථ හඟවන, විවර්‍තපර්‍ය්‍යාපන්න, විවර්‍තනිශ්‍රීත, සම්පූර්‍ණ කථාවෙන් භික්‍ෂූන් නිදර්‍ශන සහිතව කියයි. සමාදන් කරවයි. තෙද ගන්වයි. සතුටු කරවයි.
“ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පඤ්චාලීපුත්‍රවූ ආයුෂ්මත් විසාඛ තෙරුන්ට, ‘විසාඛ, යහපත’. යහපත’. විසාඛ ඔබ පැහැදිලි, නිර්දෝෂ අර්ත්‍ථ හඟවන, විවර්‍තපර්‍ය්‍යාපන්න, විවර්‍තනිශ්‍රීත, සම්පූර්‍ණ කථාවෙන් භික්‍ෂූන්ට නිදර්‍ශන සහිතව කීයෙහිය. සමාදන් කරවූයෙහිය. තෙද ගැන්වූයෙහිය. සතුටු කරවූහ. යහපතැ’ යි වදාළ සේක.
“කථා නොකරන්නාවූ පණ්ඩිතයාගේ බාලයන් හා ඇති වෙනස නොදනිත්. අමෘත පදය දේශනා කරණ කල්හිම බාලයාගේත්, පණ්ඩිතයාගේත් වෙනස දැන ගනිත්. ධර්මය කියන්නේය. බබුළුවන්නේය. ඎෂීන්ගේ ධජය ඔසවන්නේය. ඎෂීහු සුභාෂිතය ධජය කොට ඇත්තාහ. ධර්මය ඎෂීන්ගේ ධජයයි.”
|
| 9. විපල්ලාසසුත්තං | 9. චතුවිපල්ලාස සූත්‍රය |
|
49
‘‘චත්තාරොමෙ
‘‘චත්තාරොමෙ, භික්ඛවෙ, නසඤ්ඤාවිපල්ලාසා නචිත්තවිපල්ලාසා නදිට්ඨිවිපල්ලාසා. කතමෙ චත්තාරො? අනිච්චෙ, භික්ඛවෙ, අනිච්චන්ති නසඤ්ඤාවිපල්ලාසො නචිත්තවිපල්ලාසො නදිට්ඨිවිපල්ලාසො; දුක්ඛෙ, භික්ඛවෙ, දුක්ඛන්ති නසඤ්ඤාවිපල්ලාසො නචිත්තවිපල්ලාසො නදිට්ඨිවිපල්ලාසො; අනත්තනි, භික්ඛවෙ, අනත්තාති නසඤ්ඤාවිපල්ලාසො නචිත්තවිපල්ලාසො නදිට්ඨිවිපල්ලාසො; අසුභෙ, භික්ඛවෙ, අසුභන්ති නසඤ්ඤාවිපල්ලාසො නචිත්තවිපල්ලාසො නදිට්ඨිවිපල්ලාසො
‘‘අනිච්චෙ
අනත්තනි ච අත්තාති, අසුභෙ සුභසඤ්ඤිනො;
මිච්ඡාදිට්ඨිහතා සත්තා, ඛිත්තචිත්තා විසඤ්ඤිනො.
‘‘තෙ යොගයුත්තා මාරස්ස, අයොගක්ඛෙමිනො ජනා;
සත්තා ගච්ඡන්ති සංසාරං, ජාතිමරණගාමිනො.
‘‘යදා ච බුද්ධා ලොකස්මිං, උප්පජ්ජන්ති පභඞ්කරා;
තෙ
‘‘තෙසං සුත්වාන සප්පඤ්ඤා, සචිත්තං පච්චලද්ධා තෙ;
අනිච්චං අනිච්චතො දක්ඛුං, දුක්ඛමද්දක්ඛු දුක්ඛතො.
‘‘අනත්තනි අනත්තාති, අසුභං අසුභතද්දසුං;
සම්මාදිට්ඨිසමාදානා, සබ්බං දුක්ඛං උපච්චගු’’න්ති
(පටි. ම. 1.236). නවමං;
|
49
“මහණෙනි, මේ විපරීත සංඥාවෝ, විපරීත චිත්තයෝ, විපරීත දෘෂ්ටීහු සතර දෙනෙක් වෙත්. කවර සතර දෙනෙක්ද යත්.
“මහණෙනි, අනිත්‍යයෙහි නිත්‍යය යන මෙය විපරීත සංඥාවකි. විපරීත චිත්තයකි, විපරීත දෘෂ්ටියකි. මහණෙනි, දුකෙහි සැපය යන මෙය විපරීත සංඥාවකි. විපරීත සිතකි, විපරීත දෘෂ්ටියකි. මහණෙනි, අනාත්මයෙහි ආත්මය යන මෙය විපරීත සංඥාවකි. විපරීත චිත්තයකි, විපරීත දෘෂ්ටියකි. මහණෙනි, අසුභයෙහි ශුභය යන මෙය විපරීත සංඥාවකි. විපරීත චිත්තයකි, විපරීත දෘෂ්ටියකි.
“මහණෙනි, මේ සතර විපරීත සංඥාවෝය. විපරීත චිත්තයෝය. විපරීත දෘෂ්ටීහුය. මහණෙනි, මේ සතර විපරීත සංඥාවෝ නොවෙති. විපරීත චිත්තයෝ නොවෙති. විපරීත දෘෂ්ටීහු නොවෙති. කවර සතර දෙනෙක්ද?
“මහණෙනි, අනිත්‍යයෙහි අනිත්‍යය යන මෙය විපරීත සංඥාවක් නොවේ. විපරීත චිත්තයක් නොවේ, විපරීත දෘෂ්ටියක් නොවේ. මහණෙනි, දුකෙහි දුකය යන මෙය විපරීත සංඥාවක් නොවේ. විපරීත චිත්තයක් නොවේ, විපරීත දෘෂ්ටියක් නොවේ. මහණෙනි, අනාත්මයෙහි අනාත්මය යන මෙය විපරීත සංඥාවක් නොවේ. විපරීත චිත්තයක් නොවේ, විපරීත දෘෂ්ටියක් නොවේ. මහණෙනි, අසුභයෙහි අශුභය යන මෙය විපරීත සංඥාවක් නොවේ. විපරීත චිත්තයක් නොවේ, විපරීත දෘෂ්ටියක් නොවේ. මහණෙනි, මේ සතර සංඥා විපය්‍යාසයෝ නොවෙති. චිත්ත විපර්‍ය්‍යාසයෝ නොවෙති. දිට්ඨි විපර්‍ය්‍යාසයෝ නොවෙති.”
“අනිත්‍යයෙහි නිත්‍යය යන සංඥා ඇත්තාවූද, දුකෙහි සැපය යන සංඥා ඇත්තාවූද, අනාත්මයෙහි ආත්මය යන සංඥා ඇත්තාවූද, අශුභයෙහි ශුභය යන සංඥා ඇත්තාවූද, වික්‍ෂිප්තවූ සිත් ඇති, විපරීත සංඥා ඇති, මිත්‍ථ්‍යාදෘෂ්ටි ගත්, මාරයාගේ බැම්මෙහි බැදුනාවූ, යොගයන් ක්‍ෂය නොකළ ජනයන් වන ඒ සත්ත්‍වයෝ ඉපදීමට, මරණයට පැමිණෙමින් සසර ගමන් කරත්. යම් කලෙක්හි ආලෝකය ඇති කරන්නාවූ බුදුවරයෝ ලෝකයෙහි උපදිත්ද, ඔවුහු දුක සංසිඳීමට යන මේ ධර්මය ප්‍රකාශ කරත්. නුවණැත්තෝ ඔවුන්ගේ ධර්මය අසා ස්වකීය චිත්තය ලැබ, අනිත්‍යය අනිත්‍යය වශයෙන් දැක්කාහුය. දුක, දුක වශයෙන් දැක්කාහුය. අනාත්මය, අනාත්මය වශයෙන් දැක්කාහුය. අශුභය, අශුභ වශයෙන් දැක්කාහුය. සම්‍යක් දෘෂ්ටි ඇතිවීමෙන් සියලු දුක ඉක්මවූවාහුය.”
|
| 10. උපක්කිලෙසසුත්තං | 10. චන්‍දිම සුරියොපක්කිලෙස සූත්‍රය |
|
50
‘‘චත්තාරොමෙ
‘‘මහිකා, භික්ඛවෙ, චන්දිමසූරියානං උපක්කිලෙසා, යෙන උපක්කිලෙසෙන උපක්කිලිට්ඨා චන්දිමසූරියා න තපන්ති න භාසන්ති න විරොචන්ති.
‘‘ධූමො රජො, භික්ඛවෙ, චන්දිමසූරියානං උපක්කිලෙසො, යෙන උපක්කිලෙසෙන උපක්කිලිට්ඨා චන්දිමසූරියා න තපන්ති න භාසන්ති න විරොචන්ති.
‘‘රාහු
‘‘එවමෙවං ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරොමෙ සමණබ්‍රාහ්මණානං උපක්කිලෙසා, යෙහි උපක්කිලෙසෙහි උපක්කිලිට්ඨා එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා න තපන්ති න භාසන්ති න විරොචන්ති. කතමෙ චත්තාරො? සන්ති, භික්ඛවෙ
‘‘සන්ති, භික්ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා මෙථුනං ධම්මං පටිසෙවන්ති, මෙථුනස්මා ධම්මා අප්පටිවිරතා. අයං, භික්ඛවෙ, දුතියො සමණබ්‍රාහ්මණානං උපක්කිලෙසො, යෙන උපක්කිලෙසෙන උපක්කිලිට්ඨා එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා න තපන්ති න භාසන්ති න විරොචන්ති.
‘‘සන්ති, භික්ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා ජාතරූපරජතං සාදියන්ති, ජාතරූපරජතපටිග්ගහණා අප්පටිවිරතා. අයං, භික්ඛවෙ, තතියො සමණබ්‍රාහ්මණානං උපක්කිලෙසො, යෙන උපක්කිලෙසෙන උපක්කිලිට්ඨා එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා න තපන්ති න භාසන්ති න විරොචන්ති.
‘‘සන්ති, භික්ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා මිච්ඡාජීවෙන ජීවන්ති, මිච්ඡාජීවා අප්පටිවිරතා. අයං, භික්ඛවෙ, චතුත්ථො සමණබ්‍රාහ්මණානං උපක්කිලෙසො, යෙන උපක්කිලෙසෙන උපක්කිලිට්ඨා එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා න තපන්ති න භාසන්ති න විරොචන්ති. ඉමෙ ඛො, භික්ඛවෙ, චත්තාරො සමණබ්‍රාහ්මණානං උපක්කිලෙසා
‘‘රාගදොසපරික්කිට්ඨා, එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා;
අවිජ්ජානිවුතා පොසා, පියරූපාභිනන්දිනො.
‘‘සුරං
රජතං
මිච්ඡාජීවෙන ජීවන්ති, එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා.
‘‘එතෙ
යෙහි උපක්කිලෙසෙහි
(උපක්කිලිට්ඨා (සී. පී.)), එකෙ සමණබ්‍රාහ්මණා;
න තපන්ති න භාසන්ති, අසුද්ධා සරජා මගා.
‘‘අන්ධකාරෙන ඔනද්ධා, තණ්හාදාසා සනෙත්තිකා;
වඩ්ඪෙන්ති කටසිං ඝොරං, ආදියන්ති පුනබ්භව’’න්ති. දසමං;
|
50
“මහණෙනි, යම්බඳු උපක්ලේශයන්ගෙන් වැසුණු චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යයෝ නොතවත්ද, එලිය නොදෙත්ද, නොබබලත්ද, චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යයන්ට මේ උපක්ලෙශ සතරක් වෙත්. කවර සතරක්ද යත්.
යම් උපක්ලෙශයකින් වැසුණු චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යයෝ නොතවත්ද, එලිය නොදෙත්ද, නොබබලත්ද, මහණෙනි, වළාකුල් චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යන්ට උපක්ලෙශයකි. යම් උපක්ලෙශයකින් වැසුණු චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යයෝ නොතවත්ද, එලිය නොදෙත්ද, නොබබලත්ද, මහණෙනි, හිම චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යන්ට උපක්ලෙශයකි. යම් උපක්ලෙශයකින් වැසුණු චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යයෝ නොතවත්ද, එලිය නොදෙත්ද, නොබබලත්ද, මහණෙනි, දුම් හා රජස් චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යන්ට උපක්ලෙශයකි. යම් උපක්ලෙශයකින් වැසුණු චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යයෝ නොතවත්ද, එලිය නොදෙත්ද, නොබබලත්ද, මහණෙනි, රාහු චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යන්ට උපක්ලෙශයකි. යම් උපක්ලෙශයකින් වැසුණු චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යයෝ නොතවත්ද, එලිය නොදෙත්ද, නොබබලත්ද, මහණෙනි, මේ චන්‍ද්‍ර සූර්‍ය්‍යන්ට සතර උපක්ලේශයෝය.
“මහණෙනි, එසේම යම්බඳු කෙලෙසුන්ගෙන් කිලිටිවූ, ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ ගුණ තැවීමෙන් නොතැවෙත්ද, ගුණ ආලෝකයෙන් එලිය නොදෙත්ද, ගුණයෙන් නොබැබලෙත්ද, ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන්ගේ මේ උපක්ලේශ සතරක් වෙත්. කවර සතරක්ද යත්? මහණෙනි, සුරා බොන, මෙරය බොන, රහමෙර පානයෙන් නොවැලැක්කාවූ ඇතැම් මහණ බමුණෝ ඇත්තාහ. මහණෙනි, යම් උපක්ලේශයකින් කිලිටිවූ, ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණ කෙනෙක් ගුණ තැවීමෙන් නොතැවෙත්ද, ගුණ ලෝකයෙන් එලිය නොදෙත්ද, ගුණයෙන් නොබැබලෙත්ද, මේ පළමුවෙනි උපක්ලේශයයි.
“මහණෙනි, ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ මෙවුන්දම් සේවනය කරත්. මෛථුන ධර්මයෙන් වෙන්නුවූවාහු වෙත්. යම් උපක්ලේශයකින් කිලිටිවූ ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණ කෙනෙක් ගුණ තැවීමෙන් නොතැවෙත්ද, ගුණ ලෝකයෙන් එලිය නොදෙත්ද, ගුණයෙන් නොබැබලෙත්ද, මේ ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන්ගේ දෙවෙනි උපක්ලෙශයයි.
“මහණෙනි, ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණ කෙනෙක් රන්, රිදී, මසු, කහවණු ඉවසත්. රන්, රිදී, මසු, කහවණු පිළිගැනීමෙන් නොවැලැක්කාහු වෙත්. මහණෙනි, යම් උපක්ලේශකින් යුක්තවූ ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ ගුණ තැවීමෙන් නොතැවෙත්ද, ගුණ ලෝකයෙන් එලිය නොදෙත්ද, ගුණයෙන් නොබැබලෙත්ද, මේ ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන්ගේ තුන්වෙනි උපක්ලෙශයයි.
“මහණෙනි, වැරදි ජීවිකාවෙන් ජීවත්වන, වරදි ජීවිකාවෙන් වෙන් නොවූ, ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ ඇත්තාහ. යම් උපක්ලේශයකින් යුක්තවූ ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ ගුණ තැවීමෙන් නොතැවෙත්ද, ගුණ ලෝකයෙන් එලිය නොදෙත්ද, ගුණයෙන් නොබැබලෙත්ද, මේ ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන්ගේ සතරවෙනි උපක්ලෙශයයි.
“මහණෙනි, යම් උපක්ලේශයකින් යුක්තවූ ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ ගුණ තැවීමෙන් නොතැවෙත්ද, ගුණ ආලෝකයෙන් එලිය නොදෙත්ද, ගුණයෙන් නොබැබලෙත්ද, මේ ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයන්ගේ උපක්ලෙශයයි.
“රාග ෙවශයන්ගෙන් කිලිටිවූ ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ අවිද්‍යාවෙන් වැසුනාහුය. පිය රූපයන්හි සතුටුවන ඒ පුරුෂයෝ රහ මෙරය පානය කරත්. මෛථුන සේවනය කරත්. බාලයෝ රන් රිදී ඉවසත්. ඇතැම් ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ වැරදි ජීවිකාවෙන් ජීවත් වෙත්. ආදිච්චබන්ධුවූ බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් මේ උපක්ලේශයෝ වදාරණ ලද්දාහ. යමකින් කෙලෙසුණු සමහර ශ්‍රමණ බ්‍රාහ්මණයෝ අස්ථිරවූ කෙලෙස් සහිත ජලයෙන් නොදිලිසෙත්. නොබැබලෙත්. තණ්හා යොතින් ගෙන යන අන්‍ධකාරයෙන් වැළඳගත්, තෘණ දාසයෝ සොහොන් පුරවත්. දරුණු පුනර්භවය ගනිත්.”
|