සූරිය සූත්‍රය

ත්‍රිපිටකය

අන්තර්ගතය තරුයෙදූ

2. දෙවපුත්තසංයුත්තං	2. දෙවපුත්ත සංයුත්තය
1. පඨමවග්ගො	1. (ප්‍රථම) සූරිය වර්‍ගය
1. පඨමකස්සපසුත්තං	1. කස්සප සූත්‍රය
82 එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. අථ ඛො කස්සපො දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො කස්සපො දෙවපුත්තො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘භික්ඛුං භගවා පකාසෙසි, නො ච භික්ඛුනො අනුසාස’’න්ති. ‘‘තෙන හි කස්සප, තඤ්ඤෙවෙත්ථ පටිභාතූ’’ති. ‘‘සුභාසිතස්ස සික්ඛෙථ, සමණූපාසනස්ස ච; එකාසනස්ස ච රහො, චිත්තවූපසමස්ස චා’’ති. ඉදමවොච කස්සපො දෙවපුත්තො; සමනුඤ්ඤො සත්ථා අහොසි. අථ ඛො කස්සපො දෙවපුත්තො ‘‘සමනුඤ්ඤො මෙ සත්ථා’’ති භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායීති.	82 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහි වූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල කාශ්‍යප දේව පුත්‍රතෙම රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය පසු බබළන වර්‍ණ ඇත්තේ සියලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක්පසෙක සිටි ඒ කාශ්‍යප දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කීයේය. “භාග්‍යවතුන් වහන්සේ භික්‍ෂුව (මෙසේයයි) පැවසූසේක. එහෙත් භික්‍ෂුවට අනුශාසනය නොපැවසූ සේක.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.) “කාශ්‍යපය, එසේ නම් එය ඔබටම වැටහේවා.” (දෙවිපුත් තෙම මෙසේ කීය: “වාක් සුචරිතය පුරුදු කරන්නේය. මහණුන් විසින් වැඩිය යුතුවූ කමටහන්ද වඩන්නේය. නොහොත් බහුශ්‍රුත මහණුන් ඇසුරු කිරීමද කළයුතු. හුදකලාව ඒකාසනිකාංගයද පුරුදු කරන්නේය. අෂ්ට සමාපත්ති වශයෙන් සිත සංසිමද පුරුදු කරන්නේය. කාශ්‍යප දෙව්පුත් මෙය කීය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ එය මැනවයි අනුමත කළසේක. ඉක්බිති කාශ්‍යප දෙව්පුත් තෙම, “ශාස්තෲන් වහන්සේ මාගේ කීම අනුදත් සේකැ” යි සතුටුව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ පැදකුණුකොට එහිම අතුරුදහන් විය.
2. දුතියකස්සපසුත්තං	2. (දෙවැනි) කස්සප සූත්‍රය
83 සාවත්ථිනිදානං. එකමන්තං ඨිතො ඛො කස්සපො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘භික්ඛු සියා ඣායී විමුත්තචිත්තො, ආකඞ්ඛෙ චෙ හදයස්සානුපත්තිං; ලොකස්ස ඤත්වා උදයබ්බයඤ්ච, සුචෙතසො අනිස්සිතො තදානිසංසො’’ති.	83 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහි පිහිටි අනේපිඬු සිටුහු විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල වනාහි කාශ්‍යප දේව්පුත් තෙම රෑ පළමු දසපැය ඉක්මුණු කල මනාපැහැ ඇත්තාහු සියලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමුණුනාහ. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එකත්පසෙක සිටි කාශ්‍යප දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියේ මේ ගාථාව කීය: “රහත් බව කැමැත්තේ නම්, මහණ තෙම ධ්‍යාන කරන්නෙක් විය යුතු. (කර්‍මස්ථාන විමුක්තියෙන්) මිදුණු සිතැත්තෙක් විය යුතු. (සංස්කාර) ලෝකයේ හටගැන්මත් විනාශයත් දැන, මනා සිතැත්තේව, තණ්හා දෘෂ්ටින් ඇසුරු නොකෙළෙක්ව, ඒ රහත් බව අනුසස් කොට ඇත්තෙක් විය යුතු.”
3. මාඝසුත්තං	3. මාඝ සූත්‍රය
84 සාවත්ථිනිදානං . අථ ඛො මාඝො දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි . එකමන්තං ඨිතො ඛො මාඝො දෙවපුත්තො භගවන්තං ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘කිංසු ඡෙත්වා සුඛං සෙති, කිංසු ඡෙත්වා න සොචති; කිස්සස්සු එකධම්මස්ස, වධං රොචෙසි ගොතමා’’ති. ‘‘කොධං ඡෙත්වා සුඛං සෙති, කොධං ඡෙත්වා න සොචති; කොධස්ස විසමූලස්ස, මධුරග්ගස්ස වත්‍රභූ; වධං අරියා පසංසන්ති, තඤ්හි ඡෙත්වා න සොචතී’’ති.	84 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල මාඝ (ශක්‍ර) දෙව්පුත් රෑ පෙරයම ඉක්මගිය පසු බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක්පසෙක සිටි මාඝ දෙව්පුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ගාථායෙන් මෙය කීය: “කුමක් නම් නසා සුවසේ සැතපේද? කුමක් නම් නසා ශෝක නොකෙරේද? ගෞතමයන් වහන්ස, කවර නම් එක් දැයෙක විනාශයට සතුටුවහුද?” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.) “ක්‍රෝධය නසා සුවසේ සැතපෙයි. ක්‍රෝධය නසා ශෝක නොකෙරේ. ශක්‍රය, දුඃක විපාක විෂමූලයක් ඇති, මිහිරිවූ අගක් ඇති, ක්‍රෝධයාගේ විනාශය ආර්‍ය්‍යයෝ ප්‍රශංසා කරත්. එය නසා ශෝක නොකෙරේ.
4. මාගධසුත්තං	4. මාගධ සූත්‍රය
85 සාවත්ථිනිදානං. එකමන්තං ඨිතො ඛො මාගධො දෙවපුත්තො භගවන්තං ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘කති ලොකස්මිං පජ්ජොතා, යෙහි ලොකො පකාසති; භවන්තං පුට්ඨුමාගම්ම, කථං ජානෙමු තං මය’’න්ති. ‘‘චත්තාරො ලොකෙ පජ්ජොතා, පඤ්චමෙත්ථ න විජ්ජති; දිවා තපති ආදිච්චො, රත්තිමාභාති චන්දිමා. ‘‘අථ අග්ගි දිවාරත්තිං, තත්ථ තත්ථ පකාසති; සම්බුද්ධො තපතං සෙට්ඨො, එසා ආභා අනුත්තරා’’ති.	85 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල වනාහි මාගධ දෙව්පුත් තෙම රෑ පළමු දසපැය ඉක්ම ගිය කල්හි බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එකත්පසෙක සිටි මාගධ දෙව්පුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි ගාථායෙන් (මෙසේ) කීය: “යමෙකින් ලොව ආලෝකවත් වේ නම්, එසේ වූ පහන් කීයෙක් ලොව වෙත්ද? භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන් විචාරන්නට අවුක් සිටිමු. එය අපි කෙසේ දැනගත හැක්කෙමුද?” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.) ලොව පහන් සතරෙකි. මෙහි පස්වැන්නෙක් නැත. දහවල් හිරු බබළයි. රෑ සඳු බබළයි. තවද ගින්න රෑ දවල් දෙක්හිම ඒ ඒ තැන බබළයි. බබළන්නවුන් අතුරෙන් සම්‍යක් සම්බුද්‍ධ තෙම ශ්‍රෙෂඨයි. මෙම නිරුත්තර ආලෝකයයි.”
5. දාමලිසුත්තං	5. දාමලි සූත්‍රය
86 සාවත්ථිනිදානං. අථ ඛො දාමලි දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො දාමලි දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘කරණීයමෙතං බ්‍රාහ්මණෙන, පධානං අකිලාසුනා; කාමානං විප්පහානෙන, න තෙනාසීසතෙ භව’’න්ති. ‘‘නත්ථි කිච්චං බ්‍රාහ්මණස්ස (දාමලීති භගවා), කතකිච්චො හි බ්‍රාහ්මණො. ‘‘යාව න ගාධං ලභති නදීසු, ආයූහති සබ්බගත්තෙභි ජන්තු; ගාධඤ්ච ලද්ධාන ථලෙ ඨිතො යො, නායූහතී පාරගතො හි සොව (සොති (සී. පී. ක.), හොති (ස්‍යා. කං.), සො (?)). ‘‘එසූපමා දාමලි බ්‍රාහ්මණස්ස, ඛීණාසවස්ස නිපකස්ස ඣායිනො; පප්පුය්‍ය ජාතිමරණස්ස අන්තං, නායූහතී පාරගතො හි සො’’ති (හොතීති (ස්‍යා. කං.)).	86 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල වනාහි දාමලි දෙව්පුත් තෙම රෑ පළමු දසපැය ඉක්ම ගිය කල්හි බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එකත්පසෙක සිටි ඒ දාමලි දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථාව කීය: මෙහි (මේ සස්නෙහි) බ්‍රාහ්මණයා (රහත්හු) විසින් අකුසීතව (ප්‍රධන්) වීර්‍ය්‍යය කටය්‍රතුය. කාමයන් දුරලීමෙන් ඔහු භවය නොපතයි.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.) “දාමලිය, බ්‍රාහ්මණයා විසින් (රහත්හු විසින්) නැවත කළ යුත්තෙක් නැත. බ්‍රාහ්මණතෙම (රහත් තෙම) ඒකාන්තයෙන් කොට නිමවූ කටයුතු ඇත්තේය. සත්ත්‍ව තෙමේ ගංගාවෙහි ස්ථිරව සිටීමට තැනක් නොලබන තෙක්ම සියලු ශරීර අවයවවලින් (ගොඩනගින්නට) තැත් කෙරේ. ඔහු ස්ථිරව සිටීමට තැනක් ලැබ සිටගත්තේ (ඉන්පසු) උත්සාහ නොගනී. කවර හෙයින්ද යත්, ඔහු එගොඩ වූයේය. එබැවිනි. දාමලිය, ප්‍රඥා ඇති, ධ්‍යානයෙහි ඇලුණු, ආශ්‍රව නැසූ, පව් බැහැර කළාහට මේ උපමාවෙකි. ඔහු ජාති මරණ දෙකේ කෙළවරට පැමිණ, ඒකාන්තයෙන් (භව සාගරයේ) පරතෙරට ගියේ, උත්සාහ නොකෙරේ.”
6. කාමදසුත්තං	6. කාමද සූත්‍රය
87 සාවත්ථිනිදානං . එකමන්තං ඨිතො ඛො කාමදො දෙවපුත්තො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘දුක්කරං භගවා, සුදුක්කරං භගවා’’ති. ‘‘දුක්කරං වාපි කරොන්ති (කාමදාති භගවා), සෙඛා සීලසමාහිතා; ඨිතත්තා අනගාරියුපෙතස්ස, තුට්ඨි හොති සුඛාවහා’’ති. ‘‘දුල්ලභා භගවා යදිදං තුට්ඨී’’ති. ‘‘දුල්ලභං වාපි ලභන්ත්න්ත්ති (කාමදාති භගවා), චිත්තවූපසමෙ රතා; යෙසං දිවා ච රත්තො ච, භාවනාය රතො මනො’’ති. ‘‘දුස්සමාදහං භගවා යදිදං චිත්ත’’න්ති. ‘‘දුස්සමාදහං වාපි සමාදහන්ත්න්ත්ති (කාමදාති භගවා), ඉන්ද්‍රියූපසමෙ රතා; තෙ ඡෙත්වා මච්චුනො ජාලං, අරියා ගච්ඡන්ති කාමදා’’ති. ‘‘දුග්ගමො භගවා විසමො මග්ගො’’ති. ‘‘දුග්ගමෙ විසමෙ වාපි, අරියා ගච්ඡන්ති කාමද; අනරියා විසමෙ මග්ගෙ, පපතන්ති අවංසිරා; අරියානං සමො මග්ගො, අරියා හි විසමෙ සමා’’ති.	87 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල වනාහි කාමද දෙව්පුත් තෙම රෑ පළමු දසපැය ඉක්ම ගිය කල්හි බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක්පසෙක සිටි ඒ දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථාව කීයේය: එක් පසෙක සිටි කාමද දෙව්පුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට, “භාග්‍යවතුන් වහන්ස, දුස්කරය, අතිශයින් දුෂ්කරය” යි කීය. (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.) “කාමදය, ශීලයෙන් යුක්තවූ ස්ථිර සිත් ඇති, ශෛක්‍ෂයෝ දුෂ්කරවූද මහණදම් කරත්, ගිහිගෙන් වෙන්වූ බවට පැමිණියාහටම සැප ගෙන දෙන ලද දැයෙහි සතුට වෙයි.” “භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ ලද සිවුපසයෙහි සතුටය යන යමෙක් ඇද්ද, එයද දුර්ලභ දෙයකි.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.) “කාමදය, දිවා රෑ දෙක්හි යම් කෙනෙකුන්ගේ සිත (භාවනායෙහි) ඇලුණේද, සිත සන්සිඳීමෙහි ඇලුණු ඔවුහු දුර්ලභවූ නමුදු ඒ සතුට ලබත්.” “භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මේ සිත නම් වූ යමක් ඇද්ද, එය එකඟ කිරීම දුෂ්කරය. (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළසේක.) “කාමදය, (චක්‍ෂුරාදී) ඉන්‍ද්‍රියයන් සන්සිඳවීමෙහි ඇලුණෝ එකඟකිරීමට දුෂ්කරවූ නමුදු (සිත) එකඟ කරත්. ඒ ආර්‍ය්‍යයෝ මරහුගේ දැල (කෙලෙස් දැල) සිඳදමා යෙත්.” “භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මාර්‍ගය දුකසේ යා යුතුය, විෂමය.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “කාමදය, ආර්‍ය්‍යයෝ දුකසේ යායුතුවූද මාර්‍ගයෙහි යෙත්. අනාර්‍ය්‍යයෝ යටිකුරුවූ හිස ඇත්තෝ විෂම මාර්‍ගයෙහි වැටෙත්. මාර්‍ගය ආර්‍ය්‍යයන්ට සමය, ආර්‍ය්‍යයෝ සම නුවූයෙහි සම වූවෝයි.”
7. පඤ්චාලචණ්ඩසුත්තං	7. පඤචාලචණ්ඩ සූත්‍රය
88 සාවත්ථිනිදානං . එකමන්තං ඨිතො ඛො පඤ්චාලචණ්ඩො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘සම්බාධෙ වත ඔකාසං, අවින්දි භූරිමෙධසො; යො ඣානමබුජ්ඣි (ඣානමබුධා (ක. සී.), ඣානමබුද්ධි (ස්‍යා. කං. පී. ක.)) බුද්ධො, පටිලීනනිසභො මුනී’’ති. ‘‘සම්බාධෙ වාපි වින්දන්ත්න්ත්ති (පඤ්චාලචණ්ඩාති භගවා), ධම්මං නිබ්බානපත්තියා; යෙ සතිං පච්චලත්ථංසු, සම්මා තෙ සුසමාහිතා’’ති.	88 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල වනාහි පඤචාලචණ්ඩ දෙව්පුත් තෙම රෑ පළමු දසපැය ඉක්ම ගිය කල්හි බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක්පසෙක සිටි ඒ පඤචාලචණඩ දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථාව කීය: “මානය දුරු කළවුන්ට ශ්‍රේෂ්ඨවූ යම් බුද්‍ධ මුනිවරයෙක් ධ්‍යානය අවබෝධ කළේද, මහත් ප්‍රඥා ඇති හෙතෙම අවහිරයෙහි ඉඩ ලැබීය.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “පඤචාලචණ්ඩය, නුවණැත්තෝ අවහිරයෙහි පවා (නිවන් පිණිස) ධ්‍යාන ලබත්. යම් කෙනෙක් නිවන් ලබනු පිණිස සිහිය ලැබුවාහුද, ඔහු හොඳින් (ලෝකෝත්තර) සමාධියෙන් සමාහිත වූවෝය.”
8. තායනසුත්තං	8. තායන සූත්‍රය
89 සාවත්ථිනිදානං. අථ ඛො තායනො දෙවපුත්තො පුරාණතිත්ථකරො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො තායනො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසි - ‘‘ඡින්ද සොතං පරක්කම්ම, කාමෙ පනුද බ්‍රාහ්මණ; නප්පහාය මුනී කාමෙ, නෙකත්තමුපපජ්ජති. ‘‘කයිරා චෙ කයිරාථෙනං, දළ්හමෙනං පරක්කමෙ; සිථිලො හි පරිබ්බාජො, භිය්‍යො ආකිරතෙ රජං. ‘‘අකතං දුක්කටං (දුක්කතං (සී. පී.)) සෙය්‍යො, පච්ඡා තපති දුක්කටං; කතඤ්ච සුකතං සෙය්‍යො, යං කත්වා නානුතප්පති. ‘‘කුසො යථා දුග්ගහිතො, හත්ථමෙවානුකන්තති; සාමඤ්ඤං දුප්පරාමට්ඨං, නිරයායූපකඩ්ඪති. ‘‘යං කිඤ්චි සිථිලං කම්මං, සංකිලිට්ඨඤ්ච යං වතං; සඞ්කස්සරං බ්‍රහ්මචරියං, න තං හොති මහප්ඵල’’න්ති. ඉදමවොච තායනො දෙවපුත්තො; ඉදං වත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායීති. අථ ඛො භගවා තස්සා රත්තියා අච්චයෙන භික්ඛූ ආමන්තෙසි - ‘‘ඉමං, භික්ඛවෙ, රත්තිං තායනො නාම දෙවපුත්තො පුරාණතිත්ථකරො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො, භික්ඛවෙ, තායනො දෙවපුත්තො මම සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසි - ‘‘ඡින්ද සොතං පරක්කම්ම, කාමෙ පනුද බ්‍රාහ්මණ; නප්පහාය මුනී කාමෙ, නෙකත්තමුපපජ්ජති. ‘‘කයිරා චෙ කයිරාථෙනං, දළ්හමෙනං පරක්කමෙ; සිථිලො හි පරිබ්බාජො, භිය්‍යො ආකිරතෙ රජං. ‘‘අකතං දුක්කටං සෙය්‍යො, පච්ඡා තපති දුක්කටං; කතඤ්ච සුකතං සෙය්‍යො, යං කත්වා නානුතප්පති. ‘‘කුසො යථා දුග්ගහිතො, හත්ථමෙවානුකන්තති; සාමඤ්ඤං දුප්පරාමට්ඨං, නිරයායූපකඩ්ඪති. ‘‘යං කිඤ්චි සිථිලං කම්මං, සංකිලිට්ඨඤ්ච යං වතං; සඞ්කස්සරං බ්‍රහ්මචරියං, න තං හොති මහප්ඵල’’න්ති. ‘‘ඉදමවොච, භික්ඛවෙ, තායනො දෙවපුත්තො, ඉදං වත්වා මං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායි. උග්ගණ්හාථ, භික්ඛවෙ, තායනගාථා; පරියාපුණාථ, භික්ඛවෙ, තායනගාථා; ධාරෙථ, භික්ඛවෙ, තායනගාථා. අත්ථසංහිතා, භික්ඛවෙ, තායනගාථා ආදිබ්‍රහ්මචරියිකා’’ති.	89 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. ඉක්බිත්තෙන් පෙර අත්බැව්හි තීර්‍ථකරව සිටි තායන දෙව්පුත් තෙම රෑ මැදුම්යම්හි බබළන ශරීර ප්‍රභා ඇත්තේ සියලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක්පසෙක සිටි ඒ තායන දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථා කීය: “බ්‍රාහ්මණය, වීර්‍ය්‍යකොට තණ්හා දියපහර සිඳලව. කාමයන් දුරලව. මුනිතෙම කාමයන් නොදුරලා ඒකත්වය (ධ්‍යානයන්) නොලබයි. “ඉදින් කරතොත් මෙය කටයුතුය. මෙය දැඩිකොට කටයුතුය. ඒ එසේමැයි. ලිහිල්කොට ගක් පැවිද්ද වඩ වඩා මත්තෙහි කෙලෙස් දූවිලි විසුරුවයි. “පව් නොකළේ මැනවි. පාපය එය කළාහු පසුව තවයි. යමක් කොට නොපසු තැවේද, එසේවූ පිනම කරන ලදුයේ මැනවි. “වරදවා අල්ලා ගන්නා ලද කුස තණ පත (එය ගත්) අතම යම්සේ සිඳීද, එසේම වරදවා ගත් මහණකම (පැවිද්ද) නිරයට ඇද දමයි. “යම් ලිහිල් මහණකමක් වේද, කිලිටිවූ යම් සීලයක් වේද, යම් සැක කටයුතු බ්‍රහ්මචරියාවකුත් වේද, එය මහත් ඵල ඇත්තේ නොවේ. තායන දෙව්පුත් මෙය කීය. මෙය කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ පැදකුණු කොට එහිම අතුරුදහන් විය. එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ රැය ඉක්ම ගිය පසු භික්‍ෂූන්ට කථාකළ සේක. “මහණෙනි, මේ (ගතවූ) රැයෙහි පුරාණ තීර්‍ථංකරවූ තායන නම් දෙව්පුත් රෑ පෙරයම ඉක්මුණුකළ බබළන ශරීරය ඇත්ාත් සියලු ජේතවනය බබුළුවා මම යම් තැනෙකද, එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ මා වැඳ එක් පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි තායන දෙව්පුත් මා සමීපයෙහි, “බ්‍රාහ්මණය, වීර්‍ය්‍යකොට තණ්හා දියපහර සිඳලව. කාමයන් දුරලව. මුනිතෙම කාමයන් නොදුරලා ඒකත්වය ධ්‍යානය නොලබයි. “ඉදින් කරතොත් මෙය කටයුතුය. මෙය දැඩිකොට කටයුතුය. ඒ එසේමැයි. ලිහිල්කොට ගක් පැවිද්ද වඩ වඩා මත්තෙහි කෙලෙස් දූවිලි විසුරුවයි. “පව් නොකරන ලද්දේ මැනවි. පාපය එය කළාහු පසුව තවයි. යමක් කොට නොපසු තැවේද, එසේවූ පිනම කරන ලදුයේ මැනවි. “වරදවා අල්ලා ගන්නා ලද කුස තණ පත (එය ගත්) අතම යම්සේ සිඳීද, එසේම වරදවා ගත් මහණකම (පැවිද්දා) නිරයට ඇද දමයි. “යම් ලිහිල් කොට ගත් මහණකමක් වේද, කිලිටිවූ යම් (ධුතාඞග) ව්‍රතයක් වේද, යම් සැක කටයුතු බ්‍රහ්මචරියාවකුත් වේද, එය මහත් ඵල ඇත්තේ නොවේ” යි කීය. “මහණෙනි, තායන දෙව්පුත් මෙය කීය. මෙය කියා මා වැඳ පැදකුණු කොට එහිම අතුරුදහන් විය. “මහණෙනි, තායන දෙව්පුත්ගේ ගාථා උගනිවු. මහණෙනි, තායන ගාථාවන් පුහුණු කරවු. මහණෙනි, තායන ගාථා යහපත පිණිස වෙයි. මාර්‍ග බ්‍රහ්මචරියාවට ආදිය (මුල) වේය” යි වදාළ සේක.
9. චන්දිමසුත්තං	9. චන්‍දිම සූත්‍රය
90 සාවත්ථිනිදානං . තෙන ඛො පන සමයෙන චන්දිමා දෙවපුත්තො රාහුනා අසුරින්දෙන ගහිතො හොති. අථ ඛො චන්දිමා දෙවපුත්තො භගවන්තං අනුස්සරමානො තායං වෙලායං ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘නමො තෙ බුද්ධ වීරත්ථු, විප්පමුත්තොසි සබ්බධි; සම්බාධපටිපන්නොස්මි, තස්ස මෙ සරණං භවා’’ති. අථ ඛො භගවා චන්දිමං දෙවපුත්තං ආරබ්භ රාහුං අසුරින්දං ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘තථාගතං අරහන්තං, චන්දිමා සරණං ගතො; රාහු චන්දං පමුඤ්චස්සු, බුද්ධා ලොකානුකම්පකා’’ති. අථ ඛො රාහු අසුරින්දො චන්දිමං දෙවපුත්තං මුඤ්චිත්වා තරමානරූපො යෙන වෙපචිත්ති අසුරින්දො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා සංවිග්ගො ලොමහට්ඨජාතො එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතං ඛො රාහුං අසුරින්දං වෙපචිත්ති අසුරින්දො ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘කිං නු සන්තරමානොව, රාහු චන්දං පමුඤ්චසි; සංවිග්ගරූපො ආගම්ම, කිං නු භීතොව තිට්ඨසී’’ති. ‘‘සත්තධා මෙ ඵලෙ මුද්ධා, ජීවන්තො න සුඛං ලභෙ; බුද්ධගාථාභිගීතොම්හි, නො චෙ මුඤ්චෙය්‍ය චන්දිම’’න්ති.	90 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි චන්‍දිම දේවපුත්‍ර තෙමෙ රාහු අසුරිඳු විසින් අල්ලා ගන්නා ලද්දේ විය. එකල චන්‍දිම දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිහි කෙරෙමින් ඒ වේලායෙහි මේ ගාථාව කීය. “බුද්ධ වීරයන් වහන්ස, ඔබට නමස්කාර වේවා. ඔබ සියලු තන්හි මිදුණෝය. (මම) පීඩාවට පැමිණියෙම් වෙමි, එසේවූ මට පිහිට වන්න.” එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ චන්‍දිම දෙව්පුතු අරභයා රාහු අසුරිඳුට (මෙසේ) ගාථායෙන් වදාළහ. “එම්බා රාහු, චන්‍දිම තෙම අර්‍හත්වූ තථාගතයන් සරණ ගියේය. ඒ චන්‍දිම දෙව්පුතු අතහරුව. බුදුවරු ලොවට අනුකම්පා කරන්නෝය.” එවිට රාහු අසුරිඳු චන්‍දිම දෙව්පුතු අතහැර ඉක්මන් ස්වභාව ඇත්තේ වේපචිත්ති අසුරිඳු යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, කැළඹුණු සිතැත්තේ, හටගත් ලොමු දහගැනුම් ඇත්තේ, එක් පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි රාහු අසුරිඳුට වේපචිත්ති අසුරිඳු ගාථායෙන් (මෙසේ) කීය. “එම්බා රාහු, කවර හෙයින් ඉක්මන්ව මෙන් චන්‍දිම දෙව්පුතු අතහැරියෙහිද? කවර හෙයින් කැලැඹුණු ස්වභාව ඇතිව, බිය ගත්තෙකු මෙන් සිටිනෙහිද?” (එවිට රාහු අසුරිඳු මෙසේ කීය:) “බුදුරජුන් විසින් ගාථායෙන් ආමන්‍ත්‍රණය කරණලද්දෙමි. (ඒ මම) ඉදින් චන්‍දිම දෙව්පුතු නොමිදුයෙම් නම් මා හිස සත්කඩෙක්ව පැලෙන්නේය..ජීවත්වුවද සැපක් නම් නොලබන්නෙමි.”
10. සූරියසුත්තං	10. සූරිය සූත්‍රය
91 සාවත්ථිනිදානං. තෙන ඛො පන සමයෙන සූරියො දෙවපුත්තො රාහුනා අසුරින්දෙන ගහිතො හොති. අථ ඛො සූරියො දෙවපුත්තො භගවන්තං අනුස්සරමානො තායං වෙලායං ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘නමො තෙ බුද්ධ වීරත්ථු, විප්පමුත්තොසි සබ්බධි; සම්බාධපටිපන්නොස්මි, තස්ස මෙ සරණං භවා’’ති. අථ ඛො භගවා සූරියං දෙවපුත්තං ආරබ්භ රාහුං අසුරින්දං ගාථාහි අජ්ඣභාසි - ‘‘තථාගතං අරහන්තං, සූරියො සරණං ගතො; රාහු සූරියං (සුරියං (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) පමුඤ්චස්සු, බුද්ධා ලොකානුකම්පකා. ‘‘යො අන්ධකාරෙ තමසි පභඞ්කරො, වෙරොචනො මණ්ඩලී උග්ගතෙජො; මා රාහු ගිලී චරමන්තලික්ඛෙ, පජං මමං රාහු පමුඤ්ච සූරිය’’න්ති. අථ ඛො රාහු අසුරින්දො සූරියං දෙවපුත්තං මුඤ්චිත්වා තරමානරූපො යෙන වෙපචිත්ති අසුරින්දො තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා සංවිග්ගො ලොමහට්ඨජාතො එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතං ඛො රාහුං අසුරින්දං වෙපචිත්ති අසුරින්දො ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘කිං නු සන්තරමානොව, රාහු සූරියං පමුඤ්චසි; සංවිග්ගරූපො ආගම්ම, කිං නු භීතොව තිට්ඨසී’’ති. ‘‘සත්තධා මෙ ඵලෙ මුද්ධා, ජීවන්තො න සුඛං ලභෙ; බුද්ධගාථාභිගීතොම්හි, නො චෙ මුඤ්චෙය්‍ය සූරිය’’න්ති.	91 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි සූර්‍ය්‍යදෙව්පුත් තෙම රාහු අසුරිඳු විසින් අල්ලා ගන්නා ලද්දේ විය. එකල සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිහි කරනුයේ මේ ගාථාව කීය. “බුද්ධ වීරයන් වහන්ස, ඔබට නමස්කාර වේවා. ඔබ හැමතන්හි මිදුණෝය. (මම) පීඩාවට පැමිණියෙම් වෙමි, එසේවූ මට පිහිට වන්න.” එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු අරභයා රාහු අසුරිඳුට (මෙසේ) ගාථායෙන් වදාළහ. “එම්බා රාහු, සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුත් තෙම අර්‍හත්වූ තථාගතයන් සරණ ගියේය. ඒ සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු අතහරුව. බුදුවරු ලොවට අනුකම්පා කරන්නෝය.” “එම්බා රාහු, අන්‍ධකාරයෙහි යමෙක් එලිය කරන්නේද, බබළන්නේද, මඬුලු සටහන් ඇත්තේද, උග්‍ර තේජස් ඇත්තේද, එසේවූ අහස හැසිරෙන සූර්‍ය්‍යයා නොගිලුව, මගේ ශ්‍රාවක බවට පැමිණි සූර්‍ය්‍යයා අතහරුව.” එකල රාහු අසුරිඳු සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු අතහැර ඉක්මන් ස්වභාවය ඇත්තේ වේපචිත්ති අසුරිඳු වෙත පැමිණියේය. පැමිණ, කැලැඹුණේ ලොමු දැහැගැනුම ඇත්තේ, එක් පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි රාහු අසුරිඳුට වේපචිත්ති අසුරිඳුට ගාථායෙන් (මෙසේ) කීය: “එම්බා රාහු, කවර හෙයින් ඉක්මන්ව මෙන් හිරු දෙව්පුතු අතහැරියෙහිද? කවර හෙයින් කැලැඹුණු, ස්වභාවය ඇතිව, බිය ගත්තකු මෙන් සිටිනෙහිද?” (එවිට රාහු අසුරිඳු මෙසේ කීය:) “බුදුරජුන් විසින් ගාථායෙන් ආමන්‍ත්‍රණය කරණලදුයෙමි. (ඒ මම) ඉදින් සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු නොමුදාලීම් නම්, මා හිස සත්කඩකට පැලෙන්නේය..ජීවත්වන්නෙම් නම් සැපයක් නම් නොලබන්නෙමි.”
2. අනාථපිණ්ඩිකවග්ගො	2. අනාථපිණ්ඩික වර්‍ගය
1. චන්දිමසසුත්තං	1. චන්‍දිමස සූත්‍රය
92 සාවත්ථිනිදානං . අථ ඛො චන්දිමසො (චන්දිමාසො (ක.)) දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි . එකමන්තං ඨිතො ඛො චන්දිමසො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘තෙ හි සොත්ථිං ගමිස්සන්ති, කච්ඡෙ වාමකසෙ මගා; ඣානානි උපසම්පජ්ජ, එකොදි නිපකා සතා’’ති. ‘‘තෙ හි පාරං ගමිස්සන්ති, ඡෙත්වා ජාලංව අම්බුජො; ඣානානි උපසම්පජ්ජ, අප්පමත්තා රණඤ්ජහා’’ති.	92 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි චන්‍දිම දෙව්පුත් තෙම රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය පසු බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තාහු සියලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක්පසෙක සිටි ඒ චන්‍දිමස නම් දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථාව කීයේය: “යම් කෙනෙක් ධ්‍යානයනට පැමිණ, එකඟ සිතැතිව,ප්‍රඥා ඇතිව, සිහි ඇතිව වෙසෙත්ද, ඔහු වනාහි පර්‍වත දැලක හෝ ගංගා දැලක හෝ වසන මුවන් මෙන් සැපයට පැමිණෙන්නාහ.” (එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “යම් කෙනෙක් ධ්‍යාන ලැබ නොපමාව කෙලෙස් නසන්නේද, ඔහු තුමූ නූල් දැලක් බිඳගෙන මිදී යන මාලුවෙකු මෙන් පරතෙරට (නිවනට) යන්නාහ.”
2. වෙණ්ඩුසුත්තං	2. වෙණ්හු සූත්‍රය
93 එකමන්තං ඨිතො ඛො වෙණ්ඩු (වෙණ්හු (සී.)) දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘සුඛිතාව තෙ (සුඛිතා වත තෙ (සී. ස්‍යා. කං.)) මනුජා, සුගතං පයිරුපාසිය; යුඤ්ජං (යුජ්ජ (සී.), යුඤ්ජ (ස්‍යා. කං. පී.)) ගොතමසාසනෙ, අප්පමත්තා නු සික්ඛරෙ’’ති. ‘‘යෙ මෙ පවුත්තෙ සිට්ඨිපදෙ (සත්ථිපදෙ (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) (වෙණ්ඩූති භගවා), අනුසික්ඛන්ති ඣායිනො; කාලෙ තෙ අප්පමජ්ජන්තා, න මච්චුවසගා සියු’’න්ති.	93 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය පසු වෙණ්හු දිව්‍යපුත්‍ර තෙම බබළන ශරීර වර්‍ණ ඇත්තේ මුලු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි වෙණ්හු දිව්‍යපුත්‍ර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථාව කීය. “යම් කෙනෙක් සුගතයන් වහන්සේ ආශ්‍රයකොට නොපමාව ගෞතම ශාසනයෙහි යෙදී ශික්‍ෂා පුරත්ද, ඒ මනුෂ්‍යයෝ ඒකාන්තයෙන්ම සැප ඇත්තෝම වෙත්. (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “වෙණහුවෙනි, යම් කෙනෙක් ධ්‍යානයෙහි ඇලුණේව මා කී අනුශාසනා පදයන් අනුව හික්මෙත්ද, සුදුසු කාලයෙහි නොපමාවන ඔවුහු මරහුට වසඟ නොවන්නාහ.”
3. දීඝලට්ඨිසුත්තං	3. දීගලට්ඨි සූත්‍රය
94 එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. අථ ඛො දීඝලට්ඨි දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං වෙළුවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො දීඝලට්ඨි දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘භික්ඛු සියා ඣායී විමුත්තචිත්තො, ආකඞ්ඛෙ චෙ හදයස්සානුපත්තිං; ලොකස්ස ඤත්වා උදයබ්බයඤ්ච, සුචෙතසො අනිස්සිතො තදානිසංසො’’ති.	94 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ රජගහනුවර සමීපයෙහි කලන්‍දක නිවාප නම්වූ වේළුවනයෙහි වසන සේක. එසමයෙහි දීඝලට්ඨි නම් දිව්‍යපුත්‍ර තෙම රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය පසු බබළන ශරීර පැහැ ඇත්තේ සියලු වේළුවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි දීඝලට්ඨි දිව්‍යපුත්‍ර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ට ගාථායෙන් මෙසේ කීය: “මේ රහත් බව අනුසස් කොට ඇති මහණතෙම (ශාසනයෙහි) හෘදය යයි කියනලද රහත්බව පතන්නේනම්, ධ්‍යානයෙහි ඇලුණෙක් වන්නේය. සංස්කාරයන්ගේ පහළ වීමත්, නැසීයාමත්, විදර්‍ශනා ඥානයෙන් දැන, තන්හා දෘෂ්ටීන් ඇසුරු නොකෙළෙක් වන්නේය. යහපත් සිත් ඇතියෙක්ද වන්නේය.”
4. නන්දනසුත්තං	4. නන්දනසුත්තං
95 එකමන්තං ඨිතො ඛො නන්දනො දෙවපුත්තො භගවන්තං ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘පුච්ඡාමි තං ගොතම භූරිපඤ්ඤ, අනාවටං භගවතො ඤාණදස්සනං; කථංවිධං සීලවන්තං වදන්ති, කථංවිධං පඤ්ඤවන්තං වදන්ති; කථංවිධො දුක්ඛමතිච්ච ඉරියති, කථංවිධං දෙවතා පූජයන්තී’’ති. ‘‘යො සීලවා පඤ්ඤවා භාවිතත්තො, සමාහිතො ඣානරතො සතීමා; සබ්බස්ස සොකා විගතා පහීනා, ඛීණාසවො අන්තිමදෙහධාරී. ‘‘තථාවිධං සීලවන්තං වදන්ති, තථාවිධං පඤ්ඤවන්තං වදන්ති; තථාවිධො දුක්ඛමතිච්ච ඉරියති, තථාවිධං දෙවතා පූජයන්තී’’ති.	95 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ රජගහනුවර සමීපයෙහි කලන්‍දක නිවාප නම්වූ වේළුවනයෙහි වසන සේක. එසමයෙහි නන්‍දන නම් දිව්‍යපුත් තෙම රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය පසු බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු වේළුවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි ඒ නන්‍දන දිව්‍යපුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ගාථායෙන් (මෙසේ)කීය: “මහත් නුවණ ඇති ගෞතමයන් වහන්ස, භගවත්වූ ඔබගේ ඥානදර්‍ශනය, ආවරණ රහිතය, එසේවූ ඔබ අතින් විචාරමි. කෙබන්දකු සිල්වතකුකොට කියත්ද? කෙබන්දකු ප්‍රඥාවන්තයකු කොට කියත්ද? කෙබන්දෙක් දුක් ඉක්මවා වෙසේද? කෙබන්දකු දෙවියෝ පුදත්ද?” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) යමෙක් සිල් ඇත්තේද, නුවණ ඇත්තේද, වඩනලද සිත ඇත්තේද, සමාධියට පැමිණියේද, ධ්‍යානයෙහි ඇලුනේද, එළඹ සිටි සිහි ඇත්තේද, ඔහුගේ සියලු ශෝක පහව ගියේද, පුහීණවීද, (කාමාදී) ආශ්‍රවයන් නැසුයේද, අන්තිම ආත්මය දරන්නේද, එබඳු පුද්ගලයා සිල්වතියයි කියත්, ප්‍රඥාවන්තයායයි කියත්. එබඳු පුද්ගලයා දුක් ඉක්මවා වෙසේ. එසේවූ තැනැත්තහු දෙවියෝ පුදත්.
5. චන්දනසුත්තං	5. චන්‍දන සූත්‍රය
96 එකමන්තං ඨිතො ඛො චන්දනො දෙවපුත්තො භගවන්තං ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘කථංසු (කොසුධ (සී.)) තරති ඔඝං, රත්තින්දිවමතන්දිතො; අප්පතිට්ඨෙ අනාලම්බෙ, කො ගම්භීරෙ න සීදතී’’ති. ‘‘සබ්බදා සීලසම්පන්නො, පඤ්ඤවා සුසමාහිතො; ආරද්ධවීරියො පහිතත්තො, ඔඝං තරති දුත්තරං. ‘‘විරතො කාමසඤ්ඤාය, රූපසංයොජනාතිගො; නන්දීරාගපරික්ඛීණො, සො ගම්භීරෙ න සීදතී’’ති.	96 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ රජගහනුවර සමීපයෙහි කලන්‍දක නිවාප නම්වූ වේළුවනයෙහි වසන සේක. එසමයෙහි චන්‍දන නම් දෙව්පුත් තෙම රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය කල්හි බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු වේළුවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි ඒ චන්‍දන දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ගාථායෙන් මෙසේ කීය: “මෙහි කවරෙක් නම් රෑ දාවල් අනලස්වූයේ සතර ඕඝය (කාමාදී ජලස්කන්‍ධ සතර) තරණය කට හැක්කේද? යටින් පය ගසන්ට ආධාරයක් නැති, උඩින් එල්බ ගන්ටද කිසිත් නැති, ගැඹුරු (සතර ඕඝයන්හි) මහවතුරෙහි කවරෙක් නම් කිඳා නොබස්නේද?” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “හැම කල්හි සම්පූර්‍ණවූ සිල් ඇති, ප්‍රඥා ඇති, යහපත් සමාධියෙන් යුක්තවූ, සම්පූර්‍ණකළ වීර්‍ය්‍ය ඇති, නිවන් කරා යවනලද සිත් ඇති මහණතෙම තරණයට (ඉක්මවන්නට) දුෂ්කරවූ (සතර ඕඝය) මහවතුරු ඉක්මවයි.” “යමෙක් කාමසංඥායෙන් පහවූයේද, රූපාරූප සංයෝජන ඉක්මවූයේද, ක්‍ෂයකළ නන්‍දිරාගයයි කියනලද ත්‍රිවිධ කර්‍මාභිසංස්කාරයන් ඇත්තේද, එසේවූ (රහත්) පුද්ගල තෙම (ගැඹුරු සතර) මහවතුරෙහි නොකිඳෙයි.”
6. වාසුදත්තසුත්තං	6. සුදත්ත සූත්‍රය
97 එකමන්තං ඨිතො ඛො වාසුදත්තො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘සත්තියා විය ඔමට්ඨො, ඩය්හමානොව (ඩය්හමානෙව (සබ්බත්ථ)) මත්ථකෙ; කාමරාගප්පහානාය, සතො භික්ඛු පරිබ්බජෙ’’ති. ‘‘සත්තියා විය ඔමට්ඨො, ඩය්හමානොව මත්ථකෙ; සක්කායදිට්ඨිප්පහානාය, සතො භික්ඛු පරිබ්බජෙ’’ති.	97 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ රජගහනුවර සමීපයෙහි කලන්‍දක නිවාප නම්වූ වේළුවනයෙහි වැඩවසන සේක. එසමයෙහි සුදත්ත නම් දෙව්පුත් තෙම රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය පසු බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු වේළුවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි සුදත්ත දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ගාථායෙන් මෙසේ කීය: “හුලකින් අනිනු ලැබූවෙකු හුල ගලවා දැමීමට උත්සාහ කරන්නාක් මෙන්ද, ඉස ගිනි ගත්තකු නිවා ගැනීමට උත්සාහ කරන්නාක් මෙන්ද, මහණතෙම කාමරාගය දුරලනු පිණිස සිහි ඇතිව උත්සාහ කරන්නේය.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) හුලකින් අනිනු ලැබූවෙකු හුල ගලවා දැමීමට උත්සාහ කරන්නාක් මෙන්ද, ඉස ගිනි ගත්තකු ගිනි නිවා ගැනීමට උත්සාහ කරන්නාක් මෙන්ද, මහණතෙම සිහි ඇතිව සත්කාය දෘෂ්ඨිය වනසනු පිණිස (උත්සාහීව) වසන්නේය.”
7. සුබ්‍රහ්මසුත්තං	7. සුබ්‍රහ්ම සූත්‍රය
98 එකමන්තං ඨිතො ඛො සුබ්‍රහ්මා දෙවපුත්තො භගවන්තං ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘නිච්චං උත්‍රස්තමිදං චිත්තං, නිච්චං උබ්බිග්ගමිදං (උබ්බිග්ගිදං (මහාසතිපට්ඨානසුත්තවණ්ණනායං)) මනො; අනුප්පන්නෙසු කිච්ඡෙසු (කිච්චෙසු (බහූසු)), අථො උප්පතිතෙසු ච; සචෙ අත්ථි අනුත්‍රස්තං, තං මෙ අක්ඛාහි පුච්ඡිතො’’ති. ‘‘නාඤ්ඤත්‍ර බොජ්ඣා තපසා (බොජ්ඣඞ්ගතපසා (සී. ස්‍යා. කං. පී.)), නාඤ්ඤත්‍රින්ද්‍රියසංවරා; නාඤ්ඤත්‍ර සබ්බනිස්සග්ගා, සොත්ථිං පස්සාමි පාණින’’න්ති. ‘‘ඉදමවොච...පෙ.... තත්ථෙවන්තරධායී’’ති.	98 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ රජගහනුවර සමීපයෙහි කලන්‍දක නිවාප නම්වූ වේළුවනයෙහි වැඩවසන සේක. එසමයෙහි සුබ්‍රහ්ම නම් දෙව්පුත් තෙම රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය පසු බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු වේළුවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි සුබ්‍රහ්ම දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ගාථායෙකින් මෙසේ කීය: “නූපන් දුක් අරමුණු කොටද, උපන් දුක් අරමුණු කොටද, (මගේ) මේ සිත නිතරම තැති ගත්තේය. මේ සිත නිකර බියෙන් සැලුනේ වෙයි. ඉදින් නොකැතිගත් සිතෙක් ඇත්නම් මවිසින් විචාරන ලද ඔබ එය මට වදාරන්න.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “(සප්ත) බෝධ්‍යඞග වැඩීමෙන් වෙන්ව, තපෝ ගුණයෙන් වෙන්ව, ඉන්‍ද්‍රිය සංවරයෙන් (ශීලයෙන්) වෙන්ව, නිවනින් වෙන්ව, සත්නට සුවයක් නොදකිමි.”
8. කකුධසුත්තං	8. කකුධ සූත්‍රය
99 එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාකෙතෙ විහරති අඤ්ජනවනෙ මිගදායෙ. අථ ඛො කකුධො දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං අඤ්ජනවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො කකුධො දෙවපුත්තො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘නන්දසි, සමණා’’ති? ‘‘කිං ලද්ධා, ආවුසො’’ති? ‘‘තෙන හි, සමණ, සොචසී’’ති? ‘‘කිං ජීයිත්ථ, ආවුසො’’ති? ‘‘තෙන හි, සමණ, නෙව නන්දසි න ච (නෙව (සී. ස්‍යා. කං.)) සොචසී’’ති? ‘‘එවමාවුසො’’ති. ‘‘කච්චි ත්වං අනඝො (අනිඝො (සබ්බත්ථ)) භික්ඛු, කච්චි නන්දී (නන්දි (සී. ස්‍යා. කං.)) න විජ්ජති; කච්චි තං එකමාසීනං, අරතී නාභිකීරතී’’ති. ‘‘අනඝො වෙ අහං යක්ඛ, අථො නන්දී න විජ්ජති; අථො මං එකමාසීනං, අරතී නාභිකීරතී’’ති. ‘‘කථං ත්වං අනඝො භික්ඛු, කථං නන්දී න විජ්ජති; කථං තං එකමාසීනං, අරතී නාභිකීරතී’’ති. ‘‘අඝජාතස්ස වෙ නන්දී, නන්දීජාතස්ස වෙ අඝං; අනන්දී අනඝො භික්ඛු, එවං ජානාහි ආවුසො’’ති. ‘‘චිරස්සං වත පස්සාමි, බ්‍රාහ්මණං පරිනිබ්බුතං; අනන්දිං අනඝං භික්ඛුං, තිණ්ණං ලොකෙ විසත්තික’’න්ත්න්ත්ති.	99 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සාකේත නුවර සමීපයෙහි අඳුන්වන නම් මුවවනයෙහි වැඩවෙසන සේක. එකල්හි වනාහි කකුධ නම් දෙව්පුත් තෙම රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය පසු බබළන්නාවූ ශරීර පැහැ ඇත්තේ සියලු අඳුන්වන බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක්පසෙක සිටි කකුධ දෙව්පුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන් “ශුමණය, සතුටුවෙහිදැ?” යි ඇසීය. “ඇවැත්නි, කුමක් ලැබීමෙන්දැ?”යි (භාග්‍යවත්හු ඇසූහ.) “එසේනම් ශ්‍රමණය, ශෝක කෙරෙහිදැ?”යි (දෙව්පුත් ඇසීය.) “ඇවැත්නි, ශෝකවන්නට කුමක් දිරාගියේදැ?”යි (භාග්‍යවත්හු ඇසූහ.) “එසේනම් ශ්‍රමණය, සතුටුත් නොවෙහිද? ශෝකිත් නොවෙහිදැ?”යි (දෙව්පුත් ඇසී.) “ඇවැත්නි, එසේය” යි (භාගයවතුන් වහන්සේ වදාළහ.) “මහණ, කිම, ඔබ නිදුක්ද? කිම, ඇල්මෙක් නොවේද? කිම, හුදෙකලාව ඉන්නා ඔබ වෙත කලකිරීම නොපැමිනේද?” (දෙව්පුත් ඇසීය.) (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “යක්‍ෂය, මම ඒකාන්‍තයෙන් නිදුක්වෙමි. එසේම ඇල්මෙක්ද මට නැත. එතෙකුදු වුව කලකිරීමද මා නොමැඩලයි.” “මහණ, ඔබ කෙසේ නම් නිදුක්වහුද? ඇල්ම කෙසේ නම් නැත්තෝද? කලකිරුම හුදෙකලාවූ ඔබ කෙසේ නම් නොමැඩලාද?” (දෙව්පුත් ඇසීය.) (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “සසර දුකෙහි පිහිටියාහට තණ්හාව ඒකාන්‍තයෙන් වෙයි. උපන් තණ්හා ඇත්තහුට ඒකාන්‍තයෙන් දුක් ඇතිවෙයි. මම්වූ කලී තණ්හා නැති, එහෙයිම දුක්ද නැති භික්‍ෂුවක් වෙමි. ඇවැත්නි මෙය මෙසේ දැනගන්න.” “පව් දුරලූ, පිරිනිවනින් නිවුණු, තණ්හාව නැති, දුක් නැති, ලොල් ඇල්ම ඉක්මවූ, භික්‍ෂුවරයකු බොහෝ කලකින් දුටිමි” යි දෙව්පුත් කීය.
9. උත්තරසුත්තං	9. උත්තර සූත්‍රය
100 රාජගහනිදානං . එකමන්තං ඨිතො ඛො උත්තරො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘උපනීයති ජීවිතමප්පමායු, ජරූපනීතස්ස න සන්ති තාණා; එතං භයං මරණෙ පෙක්ඛමානො, පුඤ්ඤානි කයිරාථ සුඛාවහානී’’ති. ‘‘උපනීයති ජීවිතමප්පමායු, ජරූපනීතස්ස න සන්ති තාණා; එතං භයං මරණෙ පෙක්ඛමානො, ලොකාමිසං පජහෙ සන්තිපෙක්ඛො’’ති.	100 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ රජගහනුවර සමීපයෙහි කලන්‍දක නිවාප නම්වූ වේළුවනයෙහි වැඩවසන සේක. එසමයෙහි උත්තර නම් දෙව්පුත් තෙම රෑ පෙරයම ඉක්මගිය පසු බබළන ශරීර ශෝභා ඇත්තේ සියලු වේළුවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි උත්තර දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථාව කීය. “ජීවිතය ගෙවෙයි. ආයු මඳය. ජරාවට එළඹියාහට එය වළකාලිය හැකි රැකවරණෙක් නැත. මේ මරණ භය සලකා සුව ගෙනදෙන පින් කටයුතු.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “ජීවිතය ගෙවෙයි. ආයු මඳය. ජරාවට පැමිණියාහට රැකවරණ නැත. මේ මරණ භය සලකා නිවන් කැමැත්තේ ලෞකික ආශාව දුරු කටයුතුය.”
10. අනාථපිණ්ඩිකසුත්තං	10. අනාථපිණ්ඩිකසුත්තං
101 එකමන්තං ඨිතො ඛො අනාථපිණ්ඩිකො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසි - ‘‘ඉදඤ්හි තං ජෙතවනං, ඉසිසඞ්ඝනිසෙවිතං; ආවුත්ථං ධම්මරාජෙන, පීතිසඤ්ජනනං මම. ‘‘කම්මං විජ්ජා ච ධම්මො ච, සීලං ජීවිතමුත්තමං; එතෙන මච්චා සුජ්ඣන්ති, න ගොත්තෙන ධනෙන වා. ‘‘තස්මා හි පණ්ඩිතො පොසො, සම්පස්සං අත්ථමත්තනො; යොනිසො විචිනෙ ධම්මං, එවං තත්ථ විසුජ්ඣති. ‘‘සාරිපුත්තොව පඤ්ඤාය, සීලෙන උපසමෙන ච; යොපි පාරඞ්ගතො භික්ඛු, එතාවපරමො සියා’’ති. ඉදමවොච අනාථපිණ්ඩිකො දෙවපුත්තො. ඉදං වත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායීති. අථ ඛො භගවා තස්සා රත්තියා අච්චයෙන භික්ඛූ ආමන්තෙසි - ‘‘ඉමං, භික්ඛවෙ, රත්තිං අඤ්ඤතරො දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙනාහං තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා මං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො, භික්ඛවෙ, සො දෙවපුත්තො මම සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසි - ‘‘ඉදඤ්හි තං ජෙතවනං, ඉසිසඞ්ඝනිසෙවිතං; ආවුත්ථං ධම්මරාජෙන, පීතිසඤ්ජනනං මම. ‘‘කම්මං විජ්ජා ච ධම්මො ච, සීලං ජීවිතමුත්තමං; එතෙන මච්චා සුජ්ඣන්ති, න ගොත්තෙන ධනෙන වා. ‘‘තස්මා හි පණ්ඩිතො පොසො, සම්පස්සං අත්ථමත්තනො; යොනිසො විචිනෙ ධම්මං, එවං තත්ථ විසුජ්ඣති. ‘‘සාරිපුත්තොව පඤ්ඤාය, සීලෙන උපසමෙන ච; යොපි පාරඞ්ගතො භික්ඛු, එතාවපරමො සියා’’ති. ‘‘ඉදමවොච, භික්ඛවෙ, සො දෙවපුත්තො. ඉදං වත්වා මං අභිවාදෙත්වා පදක්ඛිණං කත්වා තත්ථෙවන්තරධායී’’ති. එවං වුත්තෙ, ආයස්මා ආනන්දො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘සො හි නූන, භන්තෙ, අනාථපිණ්ඩිකො දෙවපුත්තො භවිස්සති. අනාථපිණ්ඩිකො ගහපති ආයස්මන්තෙ සාරිපුත්තෙ අභිප්පසන්නො අහොසී’’ති. ‘‘සාධු සාධු, ආනන්ද, යාවතකං ඛො, ආනන්ද, තක්කාය පත්තබ්බං අනුප්පත්තං තං තයා. අනාථපිණ්ඩිකො හි සො, ආනන්ද, දෙවපුත්තො’’ති.	101 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් නරවනලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි රෑ පෙරයම ඉක්මගිය පසු අනේපිඬු දෙව්පුත් බබළන ශරීර වර්‍ණ ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක උන්නේය. එක් පසෙක සිටි අනේපිඬු දෙව්පුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියෙහි මේ ගාථා කීය. “ඎෂි සමූහයා විසින් නිතර සේවනය කරනලද ධර්‍ම රාජයන් වහන්සේ විසින් විසුම්ගත් මේ ජේතවනය මට ප්‍රීති උපදවන්නේය. “කර්‍මයද, ප්‍රඥාවද, සමාධියද, උතුම්වූ සිල්වත් ජීවිතයද යන මෙයින් සත්ත්‍වයෝ ශුද්‍ධ වෙති. ගෝත්‍රයෙන් හෝ ධනයෙන් හෝ ශුද්‍ධවීමෙක් නැත. “එබැවින් නුවණැති, තමාගේ දියුණුව දක්නා පුරුෂයා ධර්‍මය නුවණින් විමසා බැලියයුතු. මෙසේ එහිලා ඔහු පිරිසිදුවේ. “ප්‍රඥායෙනුත්, ශීලයෙනුත්, කෙලෙස් සංසිඳුවීමෙනුත්, සැරියුත් තෙරණුවෝම ශ්‍රාවකයන් අතුරෙහි වැඩිහිටියෝය. පරතෙර පත් (නිවන් ලත්) යම් භික්‍ෂුවරයෙක් වේ නම් ඔවුන් අතුරෙන් මේ සැරියුත් තෙරුන් වහන්සේම උතුමි.” අනේපිඬු දෙව්පුත් තෙම මෙය කීය. මෙය කියා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ පැදකුණු කොට එහිම නොපෙනී ගියේය. ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒ රැය ඇවෑමෙන් භික්‍ෂූන් ඇමතූසේක. “මහණෙනි, මේ රෑ එක්තරා දිව්‍ය පුත්‍රයෙක් රැය බොහෝ ගතවූ පසු බබළන ශරීර පුභා ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා මා වෙත පැමිණියේය. පැමිණ, මා වැඳ, එකත්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටියේම ඔහු මා සමීපයෙහි, “ඎෂි සමූහයා විසින් නිතර සේවනය කරනලද ධර්‍ම රාජයන් වහන්සේ විසින් විසුම්ගත් මේ ජේතවනය මට ප්‍රීති උපදවන්නේය. “කර්‍මයද, ප්‍රඥාවද, සමාධියද, උතුම්වූ සිල්වත් ජීවිතයද යන මෙයින් සත්ත්‍වයෝ ශුද්‍ධ වෙති. ගෝත්‍රයෙන් හෝ ධනයෙන් හෝ ශුද්‍ධවීමෙක් නැත. “එබැවින් නුවණැති, තමාගේ දියුණුව දක්නා පුරුෂයා ධර්‍මය නුවණින් විමසා බැලියයුතු. මෙසේ එහිලා ඔහු පිරිසිදුවේ. “ප්‍රඥායෙනුත්, ශීලයෙනුත්, කෙලෙස් සංසිඳුවීමෙනුත්, සැරියුත් තෙරණුවෝම ශ්‍රාවකයන් අතුරෙහි වැඩිහිටියෝය. පරතෙර පත් (නිවන් ලත්) යම් භික්‍ෂුවරයෙක් වේ නම් ඔවුන් අතුරෙන් මේ සැරියුත් තෙරුන් වහන්සේම උතුම්යයි කීය. මහණෙනි, ඒ දෙව්පුත් මෙසේ කීය. මෙසේ කියා මා වැඳ පැදකුණු කොට එහිම නොපෙනී ගියේය.” මෙසේ වදාළවිට ආයුෂ්මත් ආනත්‍ද ස්ථවිරතෙම “ස්වාමීණි, ඒකාන්කයෙන් ඔහු අනේපිඬු දෙව්පුකු විය යුතුය. අනේපිඬු ගෘහපති තෙමේ ආයුෂ්මත් සැරියුත් තෙරුන් වහන්සේ කෙරෙහි වෙසෙසින් පැහැදුණෙක් විය, එබැවිනි” යි කීයේය. “ආනන්‍දය, මැනවි, මැනවි. ඔඔ විසින් සිතීමෙන් යම්තාක් පැමිණිය යුතු නම්, ඒතාක්ම පැමිණිණ. ආනන්‍දය, ඒ දෙව්පුත් අනාථපිණ්ඩිකමය” යි (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ සේක.)
3. නානාතිත්ථියවග්ගො	3. නාන තිත්‍ථිය වර්‍ගය
1. සිවසුත්තං	1. සිව සූතුය
102 එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමෙ. අථ ඛො සිවො දෙවපුත්තො අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණො කෙවලකප්පං ජෙතවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො සිවො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසි - ‘‘සබ්භිරෙව සමාසෙථ, සබ්භි කුබ්බෙථ සන්ථවං; සතං සද්ධම්මමඤ්ඤාය, සෙය්‍යො හොති න පාපියො. ‘‘සබ්භිරෙව සමාසෙථ, සබ්භි කුබ්බෙථ සන්ථවං; සතං සද්ධම්මමඤ්ඤාය, පඤ්ඤා ලබ්භති නාඤ්ඤතො. ‘‘සබ්භිරෙව සමාසෙථ, සබ්භි කුබ්බෙථ සන්ථවං; සතං සද්ධම්මමඤ්ඤාය, සොකමජ්ඣෙ න සොචති. ‘‘සබ්භිරෙව සමාසෙථ, සබ්භි කුබ්බෙථ සන්ථවං; සතං සද්ධම්මමඤ්ඤාය, ඤාතිමජ්ඣෙ විරොචති. ‘‘සබ්භිරෙව සමාසෙථ, සබ්භි කුබ්බෙථ සන්ථවං; සතං සද්ධම්මමඤ්ඤාය, සත්තා ගච්ඡන්ති සුග්ගතිං. ‘‘සබ්භිරෙව සමාසෙථ, සබ්භි කුබ්බෙථ සන්ථවං; සතං සද්ධම්මමඤ්ඤාය, සත්තා තිට්ඨන්ති සාතත’’න්ති. අථ ඛො භගවා සිවං දෙවපුත්තං ගාථාය පච්චභාසි - ‘‘සබ්භිරෙව සමාසෙථ, සබ්භි කුබ්බෙථ සන්ථවං; සතං සද්ධම්මමඤ්ඤාය, සබ්බදුක්ඛා පමුච්චතී’’ති.	102 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් නරවනලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි රෑ පෙරයම ඉක්මගිය පසු සිව දිව්‍යපුත්‍ර තෙම බබළන ශරීර වර්‍ණ ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක උන්නේය. එක් පසෙක සිටි ඒ සිව දේවපුත්‍ර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියෙහි මේ ගාථා කීය. “සත්පුරුෂයන් සමගම විසිය යුතුයි. සත්පුරුෂයන් හාම මිතුරුකම් කළ යුතුයි. සත්පුරුෂයන්ගේ ධර්‍මය දැන එය පිළිපදින්නාහට අභිවෘද්ධිය වෙයි. කිසිදු අවැඩක් නොවෙයි. “සත්පුරුෂයන් සමගම විසිය යුතුයි. සත්සුරුෂයන් සමග මිතුරුකම් කළ යුතුයි. සත්පුරුෂයන්ගේ ධර්‍මය දැන් පිළිපදින්නහුට ප්‍රඥාව ලැබේ. අන් කෙනෙකුන්ගෙන් ප්‍රඥාව නොලැබේ. “සත්පුරුෂයන් සමගම විසිය යුතුයි. සත්සුරුෂයන් සමගම මිතුරුකම් කළ යුතුයි. සත්පුරුෂයන්ගේ සද්‍ධර්‍මය දැන පිළිපදනේ ශෝක වස්තු මැද ශෝක නොකෙරේ. “සත්සුරුෂයන් සමගම මිතුරුකම් කළ යුතුයි. සත්පුරුෂයන්ගේ ද්‍ධර්‍මය දැන පිළිපදින්නේ නෑයන් මැද බබළයි. “සත්පුරුෂයන් සමගම විසිය යුතුයි. සත්පුරුෂයන් හාම මිතුරුකම් කළ යුතුයි. සත්පුරුෂයන්ගේ ධර්‍මය දැන සත්ත්‍වයෝ ස්වර්‍ගයට යෙත්. “සත්පුරුෂයන් සමගම විසිය යුතුයි. සත්පුරුෂයන් හාම මිතුරුකම් කළ යුතුයි. සත්පුරුෂයන්ගේ ධර්‍මය දැන පිළිපැදීමෙන් සත්ත්‍වයෝ බොහෝ කල් සුවසේ සිටිත්. “ ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිව දිව්‍යපුත්‍රයාට මෙසේ පෙරළා වදාළ සේක: “සත්පුරුෂයන් සමගම විසිය යුතුයි. සත්පුරුෂයන් හාම මිතුරුකම් කළ යුතුයි. සත්පුරුෂයන්ගේ සදහම් දැන පිළිපදනේ සියලු දුකින් මිදේ. “
2. ඛෙමසුත්තං	2. ඛෙම සූත්‍රය
103 එකමන්තං ඨිතො ඛො ඛෙමො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසි - ‘‘චරන්ති බාලා දුම්මෙධා, අමිත්තෙනෙව අත්තනා; කරොන්තා පාපකං කම්මං, යං හොති කටුකප්ඵලං. ‘‘න තං කම්මං කතං සාධු, යං කත්වා අනුතප්පති; යස්ස අස්සුමුඛො රොදං, විපාකං පටිසෙවති. ‘‘තඤ්ච කම්මං කතං සාධු, යං කත්වා නානුතප්පති; යස්ස පතීතො සුමනො, විපාකං පටිසෙවති. ‘‘පටිකච්චෙව (පටිගච්චෙව (සී.)) තං කයිරා, යං ජඤ්ඤා හිතමත්තනො; න සාකටිකචින්තාය, මන්තා ධීරො පරක්කමෙ. ‘‘යථා සාකටිකො මට්ඨං (පන්ථං (සී.), පසත්ථං (ස්‍යා. කං.)), සමං හිත්වා මහාපථං; විසමං මග්ගමාරුය්හ, අක්ඛච්ඡින්නොව ඣායති. ‘‘එවං ධම්මා අපක්කම්ම, අධම්මමනුවත්තිය; මන්දො මච්චුමුඛං පත්තො, අක්ඛච්ඡින්නොව ඣායතී’’ති.	103 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් නරවනලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි රෑ පෙරයම ඉක්මගිය පසු ඛෙම දෙව්පුත් බබළන ශරීර වර්‍ණ ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක උන්නේය. එක් පසෙක සිටි ඛෙම දෙව්පුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථා කීය. “යම් කර්‍මයෙක් නපුරු විපාක ඇත්තේද අනුවණ බාලයෝ එසේවූ පව්කම් කරන්නාහු තමන්ට සතුරකු වැනි ආත්මභාවයෙන් යුතුව හැසිරෙත්. “යමක් කිරීමෙන් පසුතැවේද, කඳුළු පෙරෙන මුහුණ ඇතිව යම් කර්‍මයෙක නපුරු විපාකය විඳීද, එසේවූ පාප කර්‍මය නොකිරීම යහපති. “යමක් කිරීමෙන් එය කළ තැතැත්තේ නොපසුතැවේද, පිණා ගියෙක්ව, සතුට ඇතිව යමෙක විපාක සැපය විඳීද, එසේවූ කුසල් කිරීම යහපති. “යමක් තමහට වැඩ සලසතැයි දන්නේද, එය පළමුවෙන්ම කළයුතු. ඥානවන්තයා ගැල් පදවන්නා මෙන් නොදැඟලිය යුතු. “ගැල් පදවන්නා සම මාර්‍ගයවූ මහා මාර්‍ගය හැර විෂම මගට නැගගොස් කැඩුණු කඩඇණය ඇතියේ යම්සේ සිතිවිලි සිතාද, එපරිද්දෙන් අඥානතෙම දහමින් වෙන්ව අදහම් අනුව ගොස්, මරුමුවට පැමිණියේ කඩඇණය සුන් ගැල්කරු සේ සිතිවිලි සිතයි.”
3. සෙරීසුත්තං	3. සේරී සූත්‍රය
104 එකමන්තං ඨිතො ඛො සෙරී දෙවපුත්තො භගවන්තං ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘අන්නමෙවාභිනන්දන්ති , උභයෙ දෙවමානුසා; අථ කො නාම සො යක්ඛො, යං අන්නං නාභිනන්දතී’’ති. ‘‘යෙ නං දදන්ති සද්ධාය, විප්පසන්නෙන චෙතසා; තමෙව අන්නං භජති, අස්මිං ලොකෙ පරම්හි ච. ‘‘තස්මා විනෙය්‍ය මච්ඡෙරං, දජ්ජා දානං මලාභිභූ; පුඤ්ඤානි පරලොකස්මිං, පතිට්ඨා හොන්ති පාණින’’න්ති. ‘‘අච්ඡරියං , භන්තෙ, අබ්භුතං, භන්තෙ! යාවසුභාසිතමිදං, භන්තෙ, භගවතා - ‘‘යෙ නං දදන්ති සද්ධාය, විප්පසන්නෙන චෙතසා; තමෙව අන්නං භජති, අස්මිං ලොකෙ පරම්හි ච. ‘‘තස්මා විනෙය්‍ය මච්ඡෙරං, දජ්ජා දානං මලාභිභූ; පුඤ්ඤානි පරලොකස්මිං, පතිට්ඨා හොන්ති පාණින’’න්ති. ‘‘භූතපුබ්බාහං, භන්තෙ, සිරී (සෙරී (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) නාම රාජා අහොසිං දායකො දානපති දානස්ස වණ්ණවාදී. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, චතූසු ද්වාරෙසු දානං දීයිත්ථ සමණ-බ්‍රාහ්මණ-කපණද්ධික-වනිබ්බකයාචකානං. අථ ඛො මං, භන්තෙ, ඉත්ථාගාරං උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච (ඉත්ථාගාරා උපසඞ්කමිත්වා එතදවොචුං (ක.)) - ‘දෙවස්ස ඛො (දෙවස්සෙව ඛො (ක. සී.)) දානං දීයති; අම්හාකං දානං න දීයති. සාධු මයම්පි දෙවං නිස්සාය දානානි දදෙය්‍යාම, පුඤ්ඤානි කරෙය්‍යාමා’ති. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එතදහොසි - ‘අහං ඛොස්මි දායකො දානපති දානස්ස වණ්ණවාදී. දානං දස්සාමාති වදන්තෙ කින්ති වදෙය්‍ය’න්ති? සො ඛ්වාහං, භන්තෙ, පඨමං ද්වාරං ඉත්ථාගාරස්ස අදාසිං. තත්ථ ඉත්ථාගාරස්ස දානං දීයිත්ථ; මම දානං පටික්කමි. ‘‘අථ ඛො මං, භන්තෙ, ඛත්තියා අනුයන්තා උපසඞ්කමිත්වා එතදවොචුං - ‘දෙවස්ස ඛො දානං දීයති; ඉත්ථාගාරස්ස දානං දීයති; අම්හාකං දානං න දීයති. සාධු මයම්පි දෙවං නිස්සාය දානානි දදෙය්‍යාම, පුඤ්ඤානි කරෙය්‍යාමා’ති . තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එතදහොසි - ‘අහං ඛොස්මි දායකො දානපති දානස්ස වණ්ණවාදී. දානං දස්සාමාති වදන්තෙ කින්ති වදෙය්‍ය’න්ති ? සො ඛ්වාහං, භන්තෙ, දුතියං ද්වාරං ඛත්තියානං අනුයන්තානං අදාසිං. තත්ථ ඛත්තියානං අනුයන්තානං දානං දීයිත්ථ, මම දානං පටික්කමි. ‘‘අථ ඛො මං, භන්තෙ, බලකායො උපසඞ්කමිත්වා එතදවොච - ‘දෙවස්ස ඛො දානං දීයති; ඉත්ථාගාරස්ස දානං දීයති; ඛත්තියානං අනුයන්තානං දානං දීයති; අම්හාකං දානං න දීයති. සාධු මයම්පි දෙවං නිස්සාය දානානි දදෙය්‍යාම, පුඤ්ඤානි කරෙය්‍යාමා’ති. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එතදහොසි - ‘අහං ඛොස්මි දායකො දානපති දානස්ස වණ්ණවාදී. දානං දස්සාමාති වදන්තෙ කින්ති වදෙය්‍ය’න්ති? සො ඛ්වාහං භන්තෙ, තතියං ද්වාරං බලකායස්ස අදාසිං. තත්ථ බලකායස්ස දානං දීයිත්ථ, මම දානං පටික්කමි. ‘‘අථ ඛො මං, භන්තෙ, බ්‍රාහ්මණගහපතිකා උපසඞ්කමිත්වා එතදවොචුං - ‘දෙවස්ස ඛො දානං දීයති; ඉත්ථාගාරස්ස දානං දීයති; ඛත්තියානං අනුයන්තානං දානං දීයති; බලකායස්ස දානං දීයති; අම්හාකං දානං න දීයති. සාධු මයම්පි දෙවං නිස්සාය දානානි දදෙය්‍යාම, පුඤ්ඤානි කරෙය්‍යාමා’ති. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එතදහොසි - ‘අහං ඛොස්මි දායකො දානපති දානස්ස වණ්ණවාදී. දානං දස්සාමාති වදන්තෙ කින්ති වදෙය්‍ය’න්ති? සො ඛ්වාහං, භන්තෙ, චතුත්ථං ද්වාරං බ්‍රාහ්මණගහපතිකානං අදාසිං. තත්ථ බ්‍රාහ්මණගහපතිකානං දානං දීයිත්ථ, මම දානං පටික්කමි. ‘‘අථ ඛො මං, භන්තෙ, පුරිසා උපසඞ්කමිත්වා එතදවොචුං - ‘න ඛො දානි දෙවස්ස කොචි දානං දීයතී’ති. එවං වුත්තාහං, භන්තෙ, තෙ පුරිසෙ එතදවොචං - ‘තෙන හි, භණෙ, යො බාහිරෙසු ජනපදෙසු ආයො සඤ්ජායති තතො උපඩ්ඪං අන්තෙපුරෙ පවෙසෙථ, උපඩ්ඪං තත්ථෙව දානං දෙථ සමණ-බ්‍රාහ්මණ-කපණද්ධික-වනිබ්බක-යාචකාන’න්ති . සො ඛ්වාහං, භන්තෙ, එවං දීඝරත්තං කතානං පුඤ්ඤානං එවං දීඝරත්තං කතානං කුසලානං ධම්මානං පරියන්තං නාධිගච්ඡාමි - එත්තකං පුඤ්ඤන්ති වා එත්තකො පුඤ්ඤවිපාකොති වා එත්තකං සග්ගෙ ඨාතබ්බන්ති වාති. අච්ඡරියං, භන්තෙ, අබ්භුතං, භන්තෙ! යාවසුභාසිතමිදං, භන්තෙ, භගවතා - ‘‘යෙ නං දදන්ති සද්ධාය, විප්පසන්නෙන චෙතසා; තමෙව අන්නං භජති, අස්මිං ලොකෙ පරම්හි ච. ‘‘තස්මා විනෙය්‍ය මච්ඡෙරං, දජ්ජා දානං මලාභිභූ; පුඤ්ඤානි පරලොකස්මිං, පතිට්ඨා හොන්ති පාණින’’න්ති.	104 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් නරවනලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි රෑ පෙරයම ඉක්මගිය පසු සේරී දිව්‍යපුත්‍ර තෙම බබළන ශරීර වර්‍ණ ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි සේරී දිව්‍යපුත්‍ර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට ගාථායෙන් මෙසේ කීය. “දෙවි, මිනිස් දෙකොටසම ඒකාන්තයෙන් ආහාර කැමතිවෙත්. එසේ කල්හි ආහාර කැමති නොවනුයේ කුමන යකෙක්ද? (දෙව් පුත්: ස්වාමීණි පුදුමයි, ස්වාමීනි ඉතා පුදුමය, ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් කොතරම් මනාකොට වදාරණ ලද්දේද? (එඑවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක,) “යම් කෙනෙක් ශ්‍රද්‍ධාවෙන් හොඳින්, පැහැදුන සිතින් ආහාර දෙද්ද, ඒ ආහාරයේ විපාකය මෙලොවදීත් පරලොවදීත් එය දුන් දායකයන් කරාම පැමිණේ. “එබැවින් මසුරු මල දුර ලන්නේය. (දුර ලියයුතු.) මසුරු මල දුරුකළ කෙනෙක්ව දන් දෙන්නේය. පරලොවදී සත්ත්‍වයාට පිහිට නම් පින්ය.” ස්වාමීනි, පෙර වූවක් කියමි. මම (පෙර) දන් දෙන (දායක්වූ) දානපතිවූ, දීමෙහි ගුණ කියන, සේරී නම් රජෙක් වීමි. ස්වාමීනි, ඒ මගේ (නුවර) සතර දොරෙහි මහණ, බමුණු, දුගී, මගී, පුලන්නන්, යාචක යන මොවුන්ට දන් දෙනු ලැබීය. ස්වාමීනි, ඉක්බිති ස්ත්‍රී නිවාසයෙහි වසන ස්ත්‍රීහු මා කරා පැමිණ ‘දේවයන් වහන්සේගේ දානය නම් දෙනු ලැබේ. අපගේ දානයෙක් නොදෙනු ලැබේ. අපිත් දේවයන්වහන්සේ නිසා දන් දෙන්නට ලබන්නමෝ නම්, පින් කරන්නට ලබන්නමෝ නම්, ඒ යහපතැ’ යි කීහුය. ස්වාමීනි, ඒ (ඇසූ) මට මේ සිත විය.: ‘මම දායකයෙක්මි. දානපති වෙමි. දීමෙහි ගුණ කියන්නෙමි, දන් දෙන්නෙමුයි නියන්නවුන්ට කුමක් නම් කියම්ද? ස්වාමීනි, ඒ මම (නුවර) පළමු දොර ස්ත්‍රී නිවාසයෙහි ස්ත්‍රීන්ට පැවරීමි. ස්ත්‍රී නිවාසයෙහි ස්ත්‍රීන්ගේ දානය දෙන ලද්දේය. මගේ දානය නැවතිණ. ඉක්බිති, ස්වාමීනි, සේවක ක්‍ෂත්‍රියයෝ මා වෙත පැමිණ, ‘දේවයන් වහන්සේගේ දානය නම් දෙනු ලැබේ. ස්ත්‍රී නිවාසයේ ස්ත්‍රීන්ගේද දන් දෙනු ලැබේ. අපගේ වූකලී දානයෙක් නොදෙනු ලැබේ. අපිත් දේවයන්වහන්සේ ඇසුරුකොට දන් දිය හැකි වන්නමෝ නම් පින් කළ හැකි වන්නමෝ නම් යහපතැ’ යි මෙබස් කීහ. “ස්වාමීනි, ඒ ඇසූ මට මේ සිත විය: ‘මම් වූකලී දායකයෙක්මි. දානපතියෙමි. දීමෙහි ගුණ සුල්ලෙමි, දන් දෙන්නෙමුයි කියන්නවුන්ට කෙසේ නම් කියන්නෙම්ද?’ ස්වාමීනි, ඒ මම් වනාහි දෙවෙනි දොර සේවක ක්‍ෂත්‍රියයන්ට දිනිමි. (එවිට) සේවක ක්‍ෂත්‍රියයන්ගේ දානය දෙන ලදී. මගේ දානය නැවතිණ. “ස්වාමීනි, ඉක්බිති, බල සෙනග මා වෙත පැමිණ, ‘දේවයන් වහන්සේගේ දානය නම් දෙවේ. ස්ත්‍රී නිවාස ස්ත්‍රීන්ගෙත් දානය දෙනු ලැබේ. අපේ දානයක් නොදෙනු ලැබේ. අපිත් දේවයන්වහන්සේ නිසා දන්දෙනු හැකි වන්නමෝ නම් පින් කළ හැකි වන්නමෝ නම් යහපතැ’ යි මෙබස් කීහ. “ස්වාමීනි, ඒ මට මෙසේ සිත් විය: ‘මම් වූකලී දායකද, දානපතිද, දීමෙහි ගුණ කියන්නෙක්ද වෙමි. දන් දෙන්නෙමුයි කියන කල්හි කුමක් නම් කියන්නෙම්ද?’ ස්වාමීනි, ඒ මම තෙවෙනි දොර බල සෙනගට දිනිමි. එහි බල සෙනගගේ දානය දෙන ලදී. මගේ දන නැවතිණ. “ස්වාමීනි, එයින් පසු බමුණෝත්, ගෘහපතියෝත් මා වෙත පැමිණ, ‘දේවයන් වහන්සේගේ නම් දන දෙනු ලැබේ. ස්ත්‍රී නිවාස ස්ත්‍රීන්ගේත් දන දෙනු ලැබේ. සේවක ක්‍ෂත්‍රියයන්ගේත් දනද දෙනු ලැබේ. බල සෙනගගේත් දන දෙනු ලැබේ. අපේ දනෙක් නොදෙනු ලැබේ. යහපත, අපිත් දේවයන්වහන්සේ නිසා දන් දෙනු හැකි වන්නමෝ නම් පින් කළ හැකි වන්නමෝ නම් යහපතැ’ යි මෙබස් කීහ. “ස්වාමීනි, ඒ මට මෙසේ සිත විය: ‘මම් වූකලී දායකද, දානපතිද, දීමෙහි ගුණ කියන්නෙක්ද වෙමි. ඒ මම් ‘දන් දෙන්නෙමු’ යි කියන්නවුන්ට කුමක් නම් කියන්නෙම්ද?’ ස්වාමීනි, ඒ මම සතරවෙනි දොර බමුනන්ටත්, ගෘහපතීන්ටත් දිනිමි. එහි බමුණන්ගේත් ගැහැවැයන්ගෙත් දන දෙන ලදී. මගේ දන නැවතිණ. “ස්වාමීනි, ඉක්බිති (මගේ) රාජ පුරුෂයෝ මා වෙත පැමිණ, ‘දැන් වනාහි දේවයන් වහන්සේගේ දනෙක් කිසිම තැනෙකත් නොදෙනු ලැබේ’ යයි කීහ. “මෙසේ කියනු ලැබූ මම ‘ස්වාමීනි, ඒ රාජපුරුෂයින්ට මෙසේ කීවෙමි. ‘එසේ නම් බැහැර දනව්වල යම් ආදායමෙක් උපදීද, එයින් හරි අඩක් ඇතුළු නුවරට ඇතුල්කරව්. අඩකින් එහිම මහණ, බමුණු, දුගී, මගී, යදියනට දන්දෙවු’ යයි කීමි. “ස්වාමීනි, ඒ මම පින් මෙතෙකැයි කියා හෝ, පින්පල මෙතෙකැයි කියා හෝ, ස්වර්‍ගයෙහි මෙතෙක් කල් සිටිය යුතුයයි කියා හෝ, මෙසේ දික් කලක් කළ පින්වල, මෙසේ දික් කලක් කළ කුසල්වල කෙළවරකට නොපැමිණෙමි. “ස්වාමීනි, පුදුමයි, ‘ඉතා පුදුමයි.’ හොඳින් පැහැදුන ශ්‍රද්‍ධා සිතින් ආහාර දෙද්ද, එහි විපාක මෙලොවදීත් පරලොවදීත් එය දුන් දායකයන් කරාම පැමිණේ. ‘එබැවින් මසුරුමල දුරලන්නේය. (දුරලිය යුතුය,) මසුරුමල දුරුකළ කෙනෙක්ව දන් දිය යුතුය. පරලොවදී සත්ත්‍වයාට පිහිටවනුයේ පින්ය.’
4. ඝටීකාරසුත්තං	4. ඝටීකාර සූත්‍රය
105 එකමන්තං ඨිතො ඛො ඝටීකාරො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘අවිහං උපපන්නාසෙ, විමුත්තා සත්ත භික්ඛවො; රාගදොසපරික්ඛීණා, තිණ්ණා ලොකෙ විසත්තික’’න්ති. ‘‘කෙ ච තෙ අතරුං පඞ්කං, මච්චුධෙය්‍යං සුදුත්තරං; කෙ හිත්වා මානුසං දෙහං, දිබ්බයොගං උපච්චගු’’න්ති. ‘‘උපකො පලගණ්ඩො (ඵලගණ්ඩො (ක.)) ච, පුක්කුසාති ච තෙ තයො; භද්දියො ඛණ්ඩදෙවො ච, බාහුරග්ගි ච සඞ්ගියො (බාහුදන්තී ච පිඞ්ගියො (සී. ස්‍යා.)); තෙ හිත්වා මානුසං දෙහං, දිබ්බයොගං උපච්චගු’’න්ති. ‘‘කුසලී භාසසී තෙසං, මාරපාසප්පහායිනං; කස්ස තෙ ධම්මමඤ්ඤාය, අච්ඡිදුං භවබන්ධන’’න්ති. ‘‘න අඤ්ඤත්‍ර භගවතා, නාඤ්ඤත්‍ර තව සාසනා; යස්ස තෙ ධම්මමඤ්ඤාය, අච්ඡිදුං භවබන්ධනං. ‘‘යත්ථ නාමඤ්ච රූපඤ්ච, අසෙසං උපරුජ්ඣති; තං තෙ ධම්මං ඉධඤ්ඤාය, අච්ඡිදුං භවබන්ධන’’න්ති. ‘‘ගම්භීරං භාසසී වාචං, දුබ්බිජානං සුදුබ්බුධං; කස්ස ත්වං ධම්මමඤ්ඤාය, වාචං භාසසි ඊදිස’’න්ති. ‘‘කුම්භකාරො පුරෙ ආසිං, වෙකළිඞ්ගෙ ඝටීකරො; මාතාපෙත්තිභරො ආසිං, කස්සපස්ස උපාසකො. ‘‘විරතො මෙථුනා ධම්මා, බ්‍රහ්මචාරී නිරාමිසො; අහුවා තෙ සගාමෙය්‍යො, අහුවා තෙ පුරෙ සඛා. ‘‘සොහමෙතෙ පජානාමි, විමුත්තෙ සත්ත භික්ඛවො; රාගදොසපරික්ඛීණෙ, තිණ්ණෙ ලොකෙ විසත්තික’’න්ති. ‘‘එවමෙතං තදා ආසි, යථා භාසසි භග්ගව; කුම්භකාරො පුරෙ ආසි, වෙකළිඞ්ගෙ ඝටීකරො. ‘‘මාතාපෙත්තිභරො ආසි, කස්සපස්ස උපාසකො; විරතො මෙථුනා ධම්මා, බ්‍රහ්මචාරී නිරාමිසො; අහුවා මෙ සගාමෙය්‍යො, අහුවා මෙ පුරෙ සඛා’’ති. ‘‘එවමෙතං පුරාණානං, සහායානං අහු සඞ්ගමො; උභින්නං භාවිතත්තානං, සරීරන්තිමධාරින’’න්ති.	105 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි ඝටීකාර දිව්‍යපුත්‍ර තෙම රෑ පෙරයම ගෙවුනු පසු බබළන ශරීර පැහැ ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනකද, එතැනට පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි ඒ ඝටීකාර දේවපුත්‍ර තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථා කීය. “ස්වාමීනි, භික්‍ෂූන් සත් නමක් අවිහ බඹලොවට (උත්පත්ති වශයෙන්) පැමිණියාහු, කෙලෙසුන්ගෙන් මිදුණෝ, රාග ද්වේෂයන් නැසුවෝ, ලොව ඇල්ම තර්ණය කළහ.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “කෙලෙස් මඩ ඇති, තරණයට දුෂ්කරවූ, සංසාරවර්‍තය ඒ කවර කෙනෙක් නම් තරණය කළෝද? කවුරුනම් මිනිස් කය හැර දිව්‍යයෝගය ඉක්මවාලූවෝද?” (ඝටීකාර බ්‍රහ්මයා මෙසේ කීය.) “උපක ද, පලගණ්ඩ ද, පුක්කුසාති ද යන මොවුන් තුන් දෙනාත්, භද්දිය ද, ඛන්ඩදේව ද, බාහුරග්ගි ද, පිඞ්ගිය ද යන මොවුන් මනුෂ්‍ය දේහය හැර, දිව්‍යයෝගය ඉක්මවූහ.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “මරහුගේ මළපුඩුව දුරලූ ඔවුන්ගේ ගුණ ඔබ කීයෙහිය. ඔවුහු කාගේ ධර්‍මයක් දැනගෙන සසර බැම්ම සිඳලූහුද?” “ඔවුහු යමෙකුගේ ධර්‍මය දැන සසර බැම්ම සින්දෝ නම්, ඒ භාග්‍යවතුන්ගේ මිස අනෙකෙකුගේ නොවේ. ඔබගේ ශාසනය මිස අනෙකක් නොවේ. යම් තැනෙක්හි සියලු නාමයත්, සියලු රූපයත් නිරුද්‍ධවේද, ඒ (නිර්‍වාණ) ධර්‍මය ඔවුහු මේ සස්නෙහි දැන සසර බැම්ම සින්දහ” යයි ඝටීකාර බ්‍රහ්මයා කීය. (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “දුකසේ දතයුතු අර්‍ථ ඇති, දුකසේ අවබෝධ කටයුතු අර්‍ථ ඇති, ගැඹුරු වචනයක් කීයෙහි, ඔබ කාගේ ධර්‍මයක් දැනගෙන මෙබඳු වචනයක් කීයෙහිද?” (ඝටීකාර බ්‍රහ්මයා මෙසේ කීය.) “මම පෙර වේහලිඞ්ග ගම වළන් සාදන (ඝටීකාර නම්) කුඹලෙක් වීමි. මවු පියන් රැක බලා ගන්නා ඒ මම කාශ්‍යප ශාස්තෘාන් වහන්සේගේ උපාසකයෙක් වීමි. “මෛථුන සේවනයෙන් වැළකුණෙක් වීමි. නිරාමිෂ බ්‍රහ්මචාරී (හෙවත් අනාගාමී) වීමි. ඔබ හා එකම ගම වසන්නෙක් විමි. ඒ පෙර ආත්මබවයේ ඔබගේ යහළුවා වීමි. “ඒ මම රාග, ද්වේෂ, මෝහ ක්‍ෂය කළ ලොව තණ්හාව ඉක්මවූ, කෙලෙසුන්ගෙන් මිදුණු මේ භික්‍ෂූන් සත් දෙනම දනිමි.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “කුම්භකාරය, ඔබ යම්සේ කීයෙහිද, එසේම එය විය. “පෙර ඔබ වේහලිඞ්ග ගම වළන් සාදන (ඝටීකාර නම්) කුඹලෙක් වූයෙහි. මවු පියන් රක්නෙක් වූයෙහි. කාශ්‍යප ශ්‍රාවකවූ උපාසක වූයෙහි. “මෛථුන සේවනයෙන් වැළකුණෙක් වීමි. නිරාමිෂ බ්‍රහ්මචාරී (හෙවත් අනාගාමී) වීමි. ඔබ හා එකම ගම වසන්නෙක් විමි. ඒ පෙර ආත්මබවයේ ඔබගේ යහළුවා වීමි. “මෛථුන සේවනයෙන් වැළකුණු, නිරාමිෂ බ්‍රහ්මචාරී වූයෙහි. මගේ ගමෙහි වැසියෙක් වූයෙහි. පෙර මගේ මිත්‍රයා වූයෙහි. (මෙසේ භාවනාවෙන් වැඩූ සිතැති, අන්තිම සිරුරු දරන යහළුවන් දෙදෙනාගේ මේ සංගමය විය.)
5. ජන්තුසුත්තං	5. ජන්තු සූත්‍රය
106 එවං මෙ සුතං - එකං සමයං සම්බහුලා භික්ඛූ, කොසලෙසු විහරන්ති හිමවන්තපස්සෙ අරඤ්ඤකුටිකාය උද්ධතා උන්නළා චපලා මුඛරා විකිණ්ණවාචා මුට්ඨස්සතිනො අසම්පජානා අසමාහිතා විබ්භන්තචිත්තා පාකතින්ද්‍රියා. අථ ඛො ජන්තු දෙවපුත්තො තදහුපොසථෙ පන්නරසෙ යෙන තෙ භික්ඛූ තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා තෙ භික්ඛූ ගාථාහි අජ්ඣභාසි - ‘‘සුඛජීවිනො පුරෙ ආසුං, භික්ඛූ ගොතමසාවකා; අනිච්ඡා පිණ්ඩමෙසනා (පිණ්ඩමෙසානා (?)), අනිච්ඡා සයනාසනං; ලොකෙ අනිච්චතං ඤත්වා, දුක්ඛස්සන්තං අකංසු තෙ. ‘‘දුප්පොසං කත්වා අත්තානං, ගාමෙ ගාමණිකා විය; භුත්වා භුත්වා නිපජ්ජන්ති, පරාගාරෙසු මුච්ඡිතා. ‘‘සඞ්ඝස්ස අඤ්ජලිං කත්වා, ඉධෙකච්චෙ වදාමහං (වන්දාමහං (ක.)); අපවිද්ධා අනාථා තෙ, යථා පෙතා තථෙව තෙ (තථෙව ච (සී.)). ‘‘යෙ ඛො පමත්තා විහරන්ති, තෙ මෙ සන්ධාය භාසිතං; යෙ අප්පමත්තා විහරන්ති, නමො තෙසං කරොමහ’’න්ති.	106 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් සමයෙක කොසොල් රට හිමවත් පෙදෙස ආරණ්‍ය කුටියෙක බොහෝ භික්‍ෂූහු උඩඟුව, ඔසවාගත් මානනළ ඇතිව, චපලව, පාත්‍ර සිවුරු සැරසීමෙහි යෙදුණෝව, මුඛරිව, කටට ආ ආවක් දොඩනසුලුව, මුළාවූ සිහි ඇතිව, ප්‍රඥායෙන් වෙන්ව, නොඑකඟ සිතැතිව, වෙසෙති. එකල්හි වනාහි ජන්තු නම් දෙව්පුත් ඒ පසළොස්වක් පොහෝදා ඒ භික්‍ෂූන් කරා පැමිණියේය. පැමිණ, ඒ භික්‍ෂූන්ට ගාථාවලින් මෙසේ කීය: “පෙරැ ගෞතම ශ්‍රාවකවූ භික්‍ෂූහු තණ්හාව නැතිව පිඬු සොයන්නාහු, තණ්හාව නැතිව සෙනසුන් සොයන්නාහු, සුවසේ දිවි පවත්වන්නෝ වූහ. ලොව අනිත්‍යතාව දැන ඔවුහු දුක් කෙළවර කළහ. “එහෙත් දැන් ඇතැම් භික්‍ෂූහු තමන් දායකයන් විසින් ලෙහෙසියෙන් පෝෂිත කළ නොහැක්කවුන් කොටගෙන ගමෙහි ගම් දෙටුවන් සේ අන් ගෙවල්හි කකා මුළාව නිදත්. “සංඝයාට ඇඳිලිකොට (වැඳ) කියමි. මෙහි ඇතැම් පැවිදි කෙනෙක් ඈතට තුමූම නෙරපුණේ (එහෙයින්) අනාථවූයේ, සොහොනෙහි දමා ගිය මළසිරුරු බඳු වෙත්. “යම් කෙනෙක් වනාහි පමාව වෙසෙත්ද, ඔවුන් සඳහා මෙය මා විසින් කියන ලදී. යම් කෙනෙක් නොපමාව වෙසෙත්ද, ඔවුන් හැමට මම නමස්කාර කෙරෙමි.”
6. රොහිතස්සසුත්තං	6. රොහිතසස සූත්‍රය
107 සාවත්ථිනිදානං. එකමන්තං ඨිතො ඛො රොහිතස්සො දෙවපුත්තො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘යත්ථ නු ඛො, භන්තෙ, න ජායති න ජීයති න මීයති (න ජිය්‍යති න මිය්‍යති (ස්‍යා. කං. ක.)) න චවති න උපපජ්ජති, සක්කා නු ඛො සො, භන්තෙ, ගමනෙන ලොකස්ස අන්තො ඤාතුං වා දට්ඨුං වා පාපුණිතුං වා’’ති? ‘‘යත්ථ ඛො, ආවුසො, න ජායති න ජීයති න මීයති න චවති න උපපජ්ජති, නාහං තං ගමනෙන ලොකස්ස අන්තං ඤාතෙය්‍යං දට්ඨෙය්‍යං පත්තෙය්‍යන්ති වදාමී’’ති. ‘‘අච්ඡරියං, භන්තෙ, අබ්භුතං, භන්තෙ! යාවසුභාසිතමිදං, භන්තෙ, භගවතා - ‘යත්ථ ඛො, ආවුසො, න ජායති න ජීයති න මීයති න චවති න උපපජ්ජති, නාහං තං ගමනෙන ලොකස්ස අන්තං ඤාතෙය්‍යං දට්ඨෙය්‍යං පත්තෙය්‍යන්ති වදාමී’ති. ‘‘භූතපුබ්බාහං, භන්තෙ, රොහිතස්සො නාම ඉසි අහොසිං භොජපුත්තො ඉද්ධිමා වෙහාසඞ්ගමො. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එවරූපො ජවො අහොසි; සෙය්‍යථාපි නාම දළ්හධම්මා (දළ්හධම්මො (සබ්බත්ථ) ටීකා ච මොග්ගල්ලානබ්‍යාකරණං ච ඔලොකෙතබ්බං) ධනුග්ගහො සුසික්ඛිතො කතහත්ථො කතයොග්ගො කතූපාසනො ලහුකෙන අසනෙන අප්පකසිරෙනෙව තිරියං තාලච්ඡායං අතිපාතෙය්‍ය. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එවරූපො පදවීතිහාරො අහොසි; සෙය්‍යථාපි නාම පුරත්ථිමා සමුද්දා පච්ඡිමො සමුද්දො. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, එවරූපං ඉච්ඡාගතං උප්පජ්ජි - ‘අහං ගමනෙන ලොකස්ස අන්තං පාපුණිස්සාමී’ති. සො ඛ්වාහං, භන්තෙ, එවරූපෙන ජවෙන සමන්නාගතො එවරූපෙන ච පදවීතිහාරෙන අඤ්ඤත්‍රෙව අසිත-පීත-ඛායිත-සායිතා අඤ්ඤත්‍ර උච්චාර-පස්සාවකම්මා අඤ්ඤත්‍ර නිද්දාකිලමථපටිවිනොදනා වස්සසතායුකො වස්සසතජීවී වස්සසතං ගන්ත්වා අප්පත්වාව ලොකස්ස අන්තං අන්තරාව කාලඞ්කතො. ‘‘අච්ඡරියං, භන්තෙ, අබ්භුතං, භන්තෙ! යාවසුභාසිතමිදං, භන්තෙ, භගවතා - ‘යත්ථ ඛො, ආවුසො, න ජායති න ජීයති න මීයති න චවති න උපපජ්ජති, නාහං තං ගමනෙන ලොකස්ස අන්තං ඤාතෙය්‍යං දට්ඨෙය්‍යං පත්තෙය්‍යන්ති වදාමී’’’ති. ‘‘න ඛො පනාහං, ආවුසො, අප්පත්වා ලොකස්ස අන්තං දුක්ඛස්ස අන්තකිරියං වදාමි. අපි ච ඛ්වාහං, ආවුසො, ඉමස්මිංයෙව බ්‍යාමමත්තෙ කළෙවරෙ සසඤ්ඤිම්හි සමනකෙ ලොකඤ්ච පඤ්ඤපෙමි ලොකසමුදයඤ්ච ලොකනිරොධඤ්ච ලොකනිරොධගාමිනිඤ්ච පටිපදන්ති. ‘‘ගමනෙන න පත්තබ්බො, ලොකස්සන්තො කුදාචනං; න ච අප්පත්වා ලොකන්තං, දුක්ඛා අත්ථි පමොචනං. ‘‘තස්මා හවෙ ලොකවිදූ සුමෙධො, ලොකන්තගූ වුසිතබ්‍රහ්මචරියො; ලොකස්ස අන්තං සමිතාවි ඤත්වා, නාසීසති ලොකමිමං පරඤ්චා’’ති.	107 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ ජේතවනයෙහි අනේපිඬු සිටාණන් විසින් නරවනලද ආරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි රෑ පෙරයම ඉක්මගිය පසු රොහිතස්ස දෙව්පුත් තෙම බබළන ශරීර වර්‍ණ ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක උන්නේය. එක් පසෙක සිටි රොහිතස්ස දෙව්පුත්තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියෙහි මෙසේ කීය. “ස්වාමීනි, යම් තැනෙක නොඋපදීනම්, මහළු නොවේ නම්, චුත නොවේ නම්, නැවත නොඋපදී නම් එසේ වූ ඒ ලෝක කෙලවර දැනගන්නට හෝ දැකගන්නට හෝ එහි යා ගන්නට හෝ හැකිද?” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “ඇවැත්නි, යම් තැනෙක්හි ඉපැද්මෙක් නැද්ද, ජරාවෙක් නැද්ද, මරණයෙක් නැද්ද, චුතවීමක් නැද්ද, මැරී නැවත ඉපදීමෙක් නැද්ද, ඒ ලෝකාන්තය ගමනෙකින් දත හැක්කැයි, දැක්ක හැක්කැයි, එහි යාගත හැක්කැයි මම නොකියමි.” “ස්වාමීනි, ‘යමෙක්හි ඉපදීමෙක්, ජරායෙක්, මරණයෙක්, චුතවීමෙක්, නැවත ඉපදීමෙක් නැත්නම් එය ගමනින් දත හැක්කැයි නොකියමි’ යි මෙය භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් කොතරම් හොඳින් වදාරණ ලදද? ස්වාමීනි, ආශ්චර්‍ය්‍යයි.’ ස්වාමීනි, පුදුමයි.’ “ස්වාමීනි, පෙර මම් ඎද්‍ධිමත්, අහසින් යත හැකි, භෝජපුත්‍රවූ රෝහිතස්ස නම් ඎෂියෙක් වීමි. දුනු ශිල්පය උගත්, විදීමෙහි මනා පුරුදුබව ඇති, අන් දුනුවායන් හා කළ ද්වන්ද්ව යුද්ධ ඇති, රාජාදීන් හමුයෙහි දැක්වූ ශිල්ප ඇති, මහත්ම දුන්නක් අත ගත් දුනුවායෙක් හෑල්ලු ඊයෙකින් ගැහැටක් නැතිවම යම්සේ තල්ගසෙක සෙවනැල්ල ඉක්මවාලිය හැකි වන්නේද, එබඳුවූ ගමන් වේගයක් මට විය. “පෙරදිග මුහුදින් අවරදිග මුහුද යම් පමණ දුරද, ඒ මගේ එපමණ දුරින් පිය ඔසවා තැබීමෙක් විය. ඒ මට ලොව කෙලවරට ගමනින් පැමිණෙන්නෙමියි” ආශාවෙක් විය. “ස්වාමීනි, ඒ මම මෙබඳු ජවයෙන්ද, මෙබඳු පිය ඉක්මවා තැබීමෙන්ද, සමන්විත වූයෙම්, කන බොන වේලාවල් හැර, මල මූත්‍ර පහ කරන වේලාවල් හැර නිදාගන්නා විඩා දුරුකරනා වේලාවල් හැර, අවුරුදු සියයක් ආයු ඇත්තෙම්, අවුරුදු සියක් ජීවත් වන්නෙම්, අවුරුදු සියක්ම ඎද්‍ධිමය ගමනින් ගොස් ද ලොව කෙළවරට නොපැමිණ අතර (මග)දීම මැරුණෙමි. “පුදුමයි. ‘ස්වාමීනි, ඉතා පුදුමයි.’ ස්වාමීනි, ‘යමෙක ජාතියෙක්, ජරාවෙක්, මරණයෙක්, චුතවීමෙක්, මැරී නැවත ඉපදීමෙක් නැත්නම් ඒ ලෝක කෙළවර, ගමනින් දතහැක්කැයි, දැක්ක හැක්කැයි, පැමිණිය හැක්කැයි නොකියමි.’ යි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළා කොතරම් සරිද?” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “එතෙකුදු වුවත් ඇවැත්නි, ලොවේ කෙලවරට නොපැමිණ, දුක් කෙළවර කිරීමක් මම නොකියමි. තවද ඇවැත්නි සංඥා සහිතවූ, සිත සහිතවූ, බඹයක් තරම්වූ මේ ආත්ම භාවයෙහිම, ලෝකයත්, ලෝක සමුදයත්, ලෝක නිරෝධයත්, ලෝක නිරෝධගාමී ප්‍රතිපත්තියත් පණවමි.” “ලොව කෙළවරට ගමනෙකින් කිසි කලෙකත් පැමිණිය නොහැක්ක, ලොව කෙළවරට නොපැමිණත් දුකින් මිදීමෙක් නැත. “එබැවින් ලොව දන්නා, මනා නුවණැති, (සංස්කාර) ලෝකයේ කෙළවරට ගිය, වැස නිමවූ මාර්‍ගබ්‍රහ්මචර්‍ය්‍යාව ඇති, කෙලෙසුන් සංසිඳුවාලූ (රහත්) පුද්ගලතෙමේ (සංස්කාර) ලෝකයේ කෙළවර දැන, මෙලොවද, පරලොවක්ද, නොපතයි.”
7. නන්දසුත්තං	7. නන්‍ද සූත්‍රය
108 එකමන්තං ඨිතො ඛො නන්දො දෙවපුත්තො භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘අච්චෙන්ති කාලා තරයන්ති රත්තියො, වයොගුණා අනුපුබ්බං ජහන්ති; එතං භයං මරණෙ පෙක්ඛමානො, පුඤ්ඤානි කයිරාථ සුඛාවහානී’’ති. ‘‘අච්චෙන්ති කාලා තරයන්ති රත්තියො, වයොගුණා අනුපුබ්බං ජහන්ති; එතං භයං මරණෙ පෙක්ඛමානො, ලොකාමිසං පජහෙ සන්තිපෙක්ඛො’’ති.	108 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහි අනේපිඬු සිටාණන් විසින් නරවනලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි රෑ පෙරයම ඉක්මගිය පසු නන්‍ද දෙව්පුත් තෙම බබළන ශරීර වර්‍ණ ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක උන්නේය. එක් පසෙක සිටි ඒ දෙව්පුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියෙහි මේ ගාථාව කීය. “කාලයෝ ඉක්මයෙත්. රාත්‍රීහු මරණයට පමුණුවත්. වයස් රාශීහු පිළිවෙළින් හැර යෙත්. මේ භය මරණ ලා දක්නේ සැප ගෙන දෙන පින් කරන්නේය.” (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “කාලයෝ ඉක්මෙත්. රාත්‍රීහු මරණයට පමුණුවත්. වයස් රාශීහු පිළිවෙළින් හැර යෙත්. මේ මරණ භය සලකන්නේ පරම ශාන්තිය පතා ලෞකික ආශාව දුරලන්නේය.
8. නන්දිවිසාලසුත්තං	8. නන්‍දිවිසාල සූත්‍රය
109 එකමන්තං ඨිතො ඛො නන්දිවිසාලො දෙවපුත්තො භගවන්තං ගාථාය අජ්ඣභාසි - ‘‘චතුචක්කං නවද්වාරං, පුණ්ණං ලොභෙන සංයුතං; පඞ්කජාතං මහාවීර, කථං යාත්‍රා භවිස්සතී’’ති. ‘‘ඡෙත්වා නද්ධිං වරත්තඤ්ච, ඉච්ඡාලොභඤ්ච පාපකං; සමූලං තණ්හමබ්බුය්හ, එවං යාත්‍රා භවිස්සතී’’ති.	109 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ ජේතවනයෙහි අනේපිඬු සිටාණන් විසින් නරවනලද ආරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි රෑ පෙරයම ඉක්මගිය පසු නන්‍දිවිසාල දෙව්පුත් තෙම බබළන ශරීර වර්‍ණ ඇත්තේ මුළු ජේතවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියේය. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක්පසෙක උන්නේය. එක් පසෙක සිටි ඒ නන්‍දිවිසාල දෙව්පුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉදිරියෙහි මේ ගාථාව කීය. ‘මහා වීරයන් වහන්ස, රෝද සතරක් ඇති, දොර නවයක් ඇති, අසූචියෙන් පිරුණු ලෝභයෙන් යුක්තවූ, මඩෙන් උපන් ශරීර යානයාගේ මිදී යෑම කෙසේ වන්නේද?’ (භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “බද්‍ධ වෛර නමැති ලනුවද, (සෙසු කෙලෙස් නමැති) වරපටද, නොලත් දෙයෙහි ආශාවද, ලත් දැයෙහි ආශාවද, සිඳ දමා (අවිද්‍යා නමැති) මුල සහිත තණ්හාව උදුරා දැමීමෙන් මෙසේ ශරීර යානයාගේ මිදී යෑම වන්නේය.”
9. සුසිමසුත්තං	9. සුසිම සූත්‍රය
110 සාවත්ථිනිදානං . අථ ඛො ආයස්මා ආනන්දො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි. එකමන්තං නිසින්නං ඛො ආයස්මන්තං ආනන්දං භගවා එතදවොච - ‘‘තුය්හම්පි නො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො රුච්චතී’’ති? ‘‘කස්ස හි නාම, භන්තෙ, අබාලස්ස අදුට්ඨස්ස අමූළ්හස්ස අවිපල්ලත්ථචිත්තස්ස ආයස්මා සාරිපුත්තො න රුච්චෙය්‍ය? පණ්ඩිතො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො . මහාපඤ්ඤො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. පුථුපඤ්ඤො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. හාසපඤ්ඤො (හාසුපඤ්ඤො (සී.)), භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. ජවනපඤ්ඤො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. තික්ඛපඤ්ඤො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. අප්පිච්ඡො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. සන්තුට්ඨො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. පවිවිත්තො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. අසංසට්ඨො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. ආරද්ධවීරියො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. වත්තා, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. වචනක්ඛමො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. චොදකො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. පාපගරහී, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. කස්ස හි නාම, භන්තෙ, අබාලස්ස අදුට්ඨස්ස අමූළ්හස්ස අවිපල්ලත්ථචිත්තස්ස ආයස්මා සාරිපුත්තො න රුච්චෙය්‍යා’’ති? ‘‘එවමෙතං , ආනන්ද, එවමෙතං, ආනන්ද! කස්ස හි නාම, ආනන්ද, අබාලස්ස අදුට්ඨස්ස අමූළ්හස්ස අවිපල්ලත්ථචිත්තස්ස සාරිපුත්තො න රුච්චෙය්‍ය? පණ්ඩිතො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. මහාපඤ්ඤො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. පුථුපඤ්ඤො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. හාසපඤ්ඤො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. ජවනපඤ්ඤො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. තික්ඛපඤ්ඤො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. අප්පිච්ඡො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. සන්තුට්ඨො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. පවිවිත්තො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. අසංසට්ඨො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. ආරද්ධවීරියො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. වත්තා, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. වචනක්ඛමො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො . චොදකො, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. පාපගරහී, ආනන්ද, සාරිපුත්තො. කස්ස හි නාම, ආනන්ද, අබාලස්ස අදුට්ඨස්ස අමූළ්හස්ස අවිපල්ලත්ථචිත්තස්ස සාරිපුත්තො න රුච්චෙය්‍යා’’ති? අථ ඛො සුසිමො (සුසීමො (සී.)) දෙවපුත්තො ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ මහතියා දෙවපුත්තපරිසාය පරිවුතො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨාසි. එකමන්තං ඨිතො ඛො සුසිමො දෙවපුත්තො භගවන්තං එතදවොච - ‘‘එවමෙතං , භගවා, එවමෙතං, සුගත. කස්ස හි නාම, භන්තෙ, අබාලස්ස අදුට්ඨස්ස අමූළ්හස්ස අවිපල්ලත්ථචිත්තස්ස ආයස්මා සාරිපුත්තො න රුච්චෙය්‍ය? පණ්ඩිතො, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. මහාපඤ්ඤො, භන්තෙ, පුථුපඤ්ඤො, භන්තෙ, හාසපඤ්ඤො, භන්තෙ, ජවනපඤ්ඤො, භන්තෙ, තික්ඛපඤ්ඤො, භන්තෙ, නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො, භන්තෙ, අප්පිච්ඡො, භන්තෙ, සන්තුට්ඨො, භන්තෙ, පවිවිත්තො, භන්තෙ, අසංසට්ඨො, භන්තෙ, ආරද්ධවීරියො, භන්තෙ, වත්තා, භන්තෙ, වචනක්ඛමො, භන්තෙ, චොදකො, භන්තෙ, පාපගරහී, භන්තෙ, ආයස්මා සාරිපුත්තො. කස්ස හි නාම, භන්තෙ, අබාලස්ස අදුට්ඨස්ස අමූළ්හස්ස අවිපල්ලත්ථචිත්තස්ස ආයස්මා සාරිපුත්තො න රුච්චෙය්‍ය? ‘‘අහම්පි හි, භන්තෙ, යඤ්ඤදෙව දෙවපුත්තපරිසං උපසඞ්කමිං, එතදෙව බහුලං සද්දං සුණාමි - ‘පණ්ඩිතො ආයස්මා සාරිපුත්තො; මහාපඤ්ඤො ආයස්මා, පුථුපඤ්ඤො ආයස්මා, හාසපඤ්ඤො ආයස්මා, ජවනපඤ්ඤො ආයස්මා, තික්ඛපඤ්ඤො ආයස්මා, නිබ්බෙධිකපඤ්ඤො ආයස්මා, අප්පිච්ඡො ආයස්මා, සන්තුට්ඨො ආයස්මා, පවිවිත්තො ආයස්මා, අසංසට්ඨො ආයස්මා, ආරද්ධවීරියො ආයස්මා, වත්තා ආයස්මා, වචනක්ඛමො ආයස්මා, චොදකො ආයස්මා, පාපගරහී ආයස්මා සාරිපුත්තො’ති . කස්ස හි නාම, භන්තෙ, අබාලස්ස අදුට්ඨස්ස අමූළ්හස්ස අවිපල්ලත්ථචිත්තස්ස ආයස්මා සාරිපුත්තො න රුච්චෙය්‍යා’’ති? අථ ඛො සුසිමස්ස දෙවපුත්තස්ස දෙවපුත්තපරිසා ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ අත්තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්සජාතා උච්චාවචා වණ්ණනිභා උපදංසෙති. ‘‘සෙය්‍යථාපි නාම මණි වෙළුරියො සුභො ජාතිමා අට්ඨංසො සුපරිකම්මකතො පණ්ඩුකම්බලෙ නික්ඛිත්තො භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච; එවමෙවං සුසිමස්ස දෙවපුත්තස්ස දෙවපුත්තපරිසා ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ අත්තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්සජාතා උච්චාවචා වණ්ණනිභා උපදංසෙති. ‘‘සෙය්‍යථාපි නාම නික්ඛං ජම්බොනදං දක්ඛකම්මාරපුත්තඋක්කාමුඛසුකුසලසම්පහට්ඨං පණ්ඩුකම්බලෙ නික්ඛිත්තං භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච; එවමෙවං සුසිමස්ස දෙවපුත්තස්ස දෙවපුත්තපරිසා ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ අත්තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්සජාතා උච්චාවචා වණ්ණනිභා උපදංසෙති. ‘‘සෙය්‍යථාපි නාම සරදසමයෙ විද්ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ රත්තියා පච්චූසසමයං ඔසධිතාරකා භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච; එවමෙවං සුසිමස්ස දෙවපුත්තස්ස දෙවපුත්තපරිසා ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ අත්තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්සජාතා උච්චාවචා වණ්ණනිභා උපදංසෙති. ‘‘සෙය්‍යථාපි නාම සරදසමයෙ විද්ධෙ විගතවලාහකෙ දෙවෙ ආදිච්චො නභං අබ්භුස්සක්කමානො (අබ්භුස්සුක්කමානො (සී. ස්‍යා. කං. පී.), අබ්භුග්ගමමානො (දී. නි. 2.258)) සබ්බං ආකාසගතං තමගතං අභිවිහච්ච භාසතෙ ච තපතෙ ච විරොචති ච; එවමෙවං සුසිමස්ස දෙවපුත්තස්ස දෙවපුත්තපරිසා ආයස්මතො සාරිපුත්තස්ස වණ්ණෙ භඤ්ඤමානෙ අත්තමනා පමුදිතා පීතිසොමනස්සජාතා උච්චාවචා වණ්ණනිභා උපදංසෙති. අථ ඛො සුසිමො දෙවපුත්තො ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ආරබ්භ භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘පණ්ඩිතොති සමඤ්ඤාතො, සාරිපුත්තො අකොධනො; අප්පිච්ඡො සොරතො දන්තො, සත්ථුවණ්ණාභතො ඉසී’’ති. අථ ඛො භගවා ආයස්මන්තං සාරිපුත්තං ආරබ්භ සුසිමං දෙවපුත්තං ගාථාය පච්චභාසි - ‘‘පණ්ඩිතොති සමඤ්ඤාතො, සාරිපුත්තො අකොධනො; අප්පිච්ඡො සොරතො දන්තො, කාලං කඞ්ඛති සුදන්තො’’ (කාලං කඞ්ඛති භතකො සුදන්තො (සී.), කාලං කඞ්ඛති භාවිතො සුදන්තො (ස්‍යා. කං.), කාලං කඞ්ඛති භතිකො සුදන්තො (පී.)) ති.	110 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් නරවනලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. ඉක්බිත්තෙන් ආයුෂ්මත් ආනන්‍ද ස්ථවිරයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණියහ. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක් පසෙක ඉඳගත්තේය. එක් පසෙක උන් ආයුෂ්මත් ආනන්‍ද ස්ථවිරයන් වහන්සේට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළහ. “ආනන්‍දය, ශාරීපුත්‍ර තෙම තොපටත් රුස්නේද?” “ස්වාමීනි, බාල නොවූ, දුෂ්ට නොවූ, මූඪ නොවූ, නොපෙරැළුණු සිතැති කාහට නම් ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයාණෝ නොරුස්නෝද? ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයාණෝ පණ්ඩිතයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ මහා ප්‍රාඥයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ විශාල (පළල්) ප්‍රාඥයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ බහුල ප්‍රඥාවෙන් යුක්තයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ ජවන (වේලාවන්) පුඥාවෙන් යුක්තයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ තීක්‍ෂන ප්‍රාඥයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ නිර්වේධ (සංස්කාරයන්හි කළකිරීම් බහුලවූ) ප්‍රඥාවෙන් යුක්තයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ (ත්‍රිවිධ) විවේකයෙන් තනිවූහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ කුලයන් හා නොගැටුණහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ සම්පූර්ණකළ වීර්‍ය්‍ය ඇත්තෝය. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ දක්‍ෂ කථිකයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයාණෝ අවවාද ඉවසන සුල්ලෝය. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ දොස් පෙන්වන්නාහ, ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ පාපය පිළිකුල් කරන්නාහ. ස්වාමීනි, බාල නොවූ, දුස්ට නොවූ, මූඪ නොවූ, නොපෙරැළුණු සිත් ඇති, කාට නම් ශාරීපුත්‍රයෝ නොරුස්නෝද?” (එවිට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේ වදාළ සේක.) “ආනන්‍දය, ඒ එසේය. ආනන්‍දය, ඒ එසේය. ආනන්‍දය බාල නොවූ, දුෂ්ට නොවූ, මූඪ නොවූ, විපර්‍ය්‍යාසවූ සිත් නැති කාට නම් ශාරීපුත්‍රයෝ නොරුස්නෝද? ආනන්‍දය ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍ර තෙම පණ්ඩිතයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ මහා ප්‍රාඥයහ. ආනන්‍දය ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ විශාල (පළල්) ප්‍රාඥයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ බහුල ප්‍රඥාවෙන් යුක්තයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ ජවන (වේලාවන්) පුඥාවෙන් යුක්තයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ තීක්‍ෂන ප්‍රාඥයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ නිර්වේධ (සංස්කාරයන්හි කළකිරීම් බහුලවූ) ප්‍රඥාවෙන් යුක්තයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ (ත්‍රිවිධ) විවේක යෙන් තනිවූහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ කුලයන් හා නොගැටුණහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ සම්පූර්ණකළ වීර්‍ය්‍ය ඇත්තෝය. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ දක්‍ෂ කථිකයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයාණෝ අවවාද ඉවසන සුල්ලෝය. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ දොස් පෙන්වන්නාහ, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ පාපය පිළිකුල් කරන්නාහ. ආනන්‍දය, බාල නොවූ, දුෂ්ට නොවූ, මූඪ නොවූ, විපර්‍ය්‍යාසවූ සිත් නැති, කාට නම් ශාරීපුත්‍රයෝ නොරුස්නෝද?” එසෙමෙහි සුසීම දෙව්පුත් ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේගේ ගුණ කියවෙන කල්හි මහ දෙවි පිරිසෙකින් පිරිවැරුණේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත පැමිණියේය, පැමිණ, වැඳ එක්පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි සුසීම දෙව්පුත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මෙසේ කීය. “භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ඒ එසේමය, සුගතයන් වහන්ස, ඒ එසේමය, ස්වාමීනි, බාල නොවූ, දුෂ්ට නොවූ, මූඪ නොවූ, නොපෙරැළුණු සිතැති, කාහට නම් ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේ නොරුස්නෝද? ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේ පණ්ඩිතයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ මහා ප්‍රාඥයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ විශාල (පළල්) ප්‍රාඥයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ බහුල ප්‍රඥාවෙන් යුක්තයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ ජවන (වේලාවන්) පුඥාවෙන් යුක්තයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ තීක්‍ෂන ප්‍රාඥයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ නිර්වේධ (සංස්කාරයන්හි කළකිරීම් බහුලවූ) ප්‍රඥාවෙන් යුක්තයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ (ත්‍රිවිධ) විවේකයෙන් තනිවූහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ කුලයන් හා නොගැටුණහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ සම්පූර්ණකළ වීර්‍ය්‍ය ඇත්තෝය. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ දක්‍ෂ කථිකයහ. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයාණෝ අවවාද ඉවසන සුල්ලෝය. ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ දොස් පෙන්වන්නාහ, ස්වාමීනි, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ පාපය පිළිකුල් කරන්නාහ. ස්වාමීනි, බාල නොවූ, දුෂ්ට නොවූ, මූඪ නොවූ, නොපෙරැළුණු සිත් ඇති, කාට නම් ශාරීපුත්‍රයෝ නොරුස්නෝද?” “ස්වාමීනි, මමත් යම් යම් දෙව්පුත් පිරිසක් කරා පැමිණෙම්ද ඒ හැම තැනදීම “ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේ පණ්ඩිතයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ මහා ප්‍රාඥයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ විශාල (පළල්) ප්‍රාඥයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ බහුල ප්‍රඥාවෙන් යුක්තයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ ජවන (වේලාවන්) පුඥාවෙන් යුක්තයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ තීක්‍ෂන ප්‍රාඥයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ නිර්වේධ (සංස්කාරයන්හි කළකිරීම් බහුලවූ) ප්‍රඥාවෙන් යුක්තයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ (ත්‍රිවිධ) විවේකයෙන් තනිවූහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ කුලයන් හා නොගැටුණහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ සම්පූර්ණකළ වීර්‍ය්‍ය ඇත්තෝය. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ දක්‍ෂ කථිකයහ. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයාණෝ අවවාද ඉවසන සුල්ලෝය. ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ දොස් පෙන්වන්නාහ, ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයෝ පාපය පිළිකුල් කරන්නාහ.” යන මේ ශබ්දයම බොහෝ සෙයින් අසමි. ස්වාමීනි, බාල නොවූ, දුෂ්ට නොවූ, මූඪ නොවූ, විපර්‍ය්‍යාසවූ සිත් නැති, කාහට නම් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේ නොරුස්නෝද?” එකල්හි සුසීම දෙව්පුතුගේ දෙව්පුත් පිරිස ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේගේ ගුණ කියවෙන කල්හි සතුටුවූ සිත් ඇත්තාහු, ප්‍රීති වූහු, හටගත් ප්‍රීති සොම්නස් ඇත්තාහු, නොයෙක් වර්‍ණයන් පහළ කෙරෙත්. සුන්දරවූ, ජාතිසම්පන්නවූ, සේදීම් ආදියෙන් හොඳින් පිරියම් කළ, රතු පළසෙක තබනලද, අටැස් වෙරළුමිණෙක් යම්සේ බබළාද, දිලිසේද, ප්‍රභා විහිදුවාද, එසේම ආයූෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේගේ ගුණ කියවෙන කල්හි සුසීම දෙව්පුතුගේ දෙව්පුත් පිරිසද සතුටුවූ සිතැත්තෝ, ප්‍රීති ඇත්තෝ, ප්‍රීති සොම්නස් ඇත්තෝ, නොයෙක් වර්‍ණයන් පහළ කෙරෙති. දක්‍ෂ කර්‍මකාර පුත්‍රයකු විසින් කෝවෙහි පිස මොනවට ශුද්‍ධකැරුණු දඹරන්මුවා නිකෙක් රතු පළසෙක තබන ලද්දේ යම්සේ බබළාද, දිලිසේද, ප්‍රභා විහිදුවාද එසේම සුසීම දෙව්පුතුගේ දෙව්පුත් පිරිස සතුටුවූ සිතැත්තෝ, ප්‍රීති ඇත්තෝ, ප්‍රීති සොම්නස් ඇත්තෝ, නොයෙක් වර්‍ණයන් පහළ කෙරෙති. රෑ අලුයම්හි පහන් තරුව යම්සේ ප්‍රභා විහිදුවාද, දිලිසේද, බබළාද, එසේම සුසීම දෙව්පුතුගේ දෙව්පුත් පිරිස සතුටුවූ සිතැත්තෝ, ප්‍රීති ඇත්තෝ, ප්‍රීති සොම්නස් ඇත්තෝ, නොයෙක් වර්‍ණයන් පහළ කෙරෙති. සරත් කාලයෙහි අහස පහවූ වළාකුළු ඇතිව පැහැදිලිවූ කල්හි හිරුතෙම ඉහළ නගින්නේ අහසෙහිවූ සියපු අඳුර දුරලා රැස් විහිදුවාද, දිලිසේද, බබළාද, එපරිද්දෙන්ම සුසීම දෙව්පුතුගේ දෙව්පුත් පිරිස සතුටුවූ සිතැත්තෝ, ප්‍රීති ඇත්තෝ, ප්‍රීති සොම්නස් ඇත්තෝ, නොයෙක් වර්‍ණයන් පහළ කෙරෙති. එවිට සුසීම දෙව්පුත් ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේ ගැන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථාව කීය: “ශාරීපුත්‍ර ඉර්ෂිතෙම පණ්ඩිතයයි, ක්‍රොධ නොකරන සුළුයයි, මෘදු මොළොක්යයි, හිත දමනයවූ තැනැත්තෙකැයි ප්‍රකටය. (හෙතෙම) ශාස්තෘාන් වහන්සේ විසින් ගෙනහැර දැක්වුණු ගුණ ඇත්තෙක.” ඉක්බිති භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ආයුෂ්මත් ශාරීපුත්‍රයන් වහන්සේ ගැන සුසීම දෙව්පුතුට ගාථායෙන් මෙසේ පෙරළා වදාළ සේක: “ශාරීපුත්‍රතෙම පණ්ඩිතයයි, ක්‍රොධ නොකරන්නෙකියයි, වුවමනාසුළුයයි, මෘදු මොළොක්යයි, හිත දමපයවූ තැනැත්තෙකැයි ප්‍රකටය. ඉතා දැමුණු හෙතෙම දිනපතා මෙහෙකරුවකු සෙයින් (පිරිනිවනට) කල් බලා සිටී.”
10. නානාතිත්ථියසාවකසුත්තං	10. නානාතිර්‍ථය සූත්‍රය
111 එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා රාජගහෙ විහරති වෙළුවනෙ කලන්දකනිවාපෙ. අථ ඛො සම්බහුලා නානාතිත්ථියසාවකා දෙවපුත්තා අසමො ච සහලි (සහලී (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) ච නීකො (නිඞ්කො (සී. පී.), නිකො (ස්‍යා. කං.)) ච ආකොටකො ච වෙගබ්භරි ච (වෙටම්බරී ච (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) මාණවගාමියො ච අභික්කන්තාය රත්තියා අභික්කන්තවණ්ණා කෙවලකප්පං වෙළුවනං ඔභාසෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමිංසු; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං අට්ඨංසු. එකමන්තං ඨිතො ඛො අසමො දෙවපුත්තො පූරණං කස්සපං ආරබ්භ භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘ඉධ ඡින්දිතමාරිතෙ, හතජානීසු කස්සපො; න පාපං සමනුපස්සති, පුඤ්ඤං වා පන අත්තනො; ස වෙ විස්සාසමාචික්ඛි, සත්ථා අරහති මානන’’න්ති. අථ ඛො සහලි දෙවපුත්තො මක්ඛලිං ගොසාලං ආරබ්භ භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘තපොජිගුච්ඡාය සුසංවුතත්තො, වාචං පහාය කලහං ජනෙන; සමොසවජ්ජා විරතො සච්චවාදී, න හි නූන තාදිසං කරොති (න හ නුන තාදී පකරොති (සී. ස්‍යා. කං.)) පාප’’න්ති. අථ ඛො නීකො දෙවපුත්තො නිගණ්ඨං නාටපුත්තං (නාථපුත්තං (සී.)) ආරබ්භ භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘ජෙගුච්ඡී නිපකො භික්ඛු, චාතුයාමසුසංවුතො; දිට්ඨං සුතඤ්ච ආචික්ඛං, න හි නූන කිබ්බිසී සියා’’ති. අථ ඛො ආකොටකො දෙවපුත්තො නානාතිත්ථියෙ ආරබ්භ භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘පකුධකො කාතියානො නිගණ්ඨො, යෙ චාපිමෙ මක්ඛලිපූරණාසෙ; ගණස්ස සත්ථාරො සාමඤ්ඤප්පත්තා, න හි නූන තෙ සප්පුරිසෙහි දූරෙ’’ති. අථ ඛො වෙගබ්භරි දෙවපුත්තො ආකොටකං දෙවපුත්තං ගාථාය පච්චභාසි - ‘‘සහාචරිතෙන (සහාරවෙනාපි (ක. සී.), සගාරවෙනාපි (පී.)) ඡවො සිගාලො (සිඞ්ගාලො (ක.)), න කොත්ථුකො සීහසමො කදාචි; නග්ගො මුසාවාදී ගණස්ස සත්ථා, සඞ්කස්සරාචාරො න සතං සරික්ඛො’’ති. අථ ඛො මාරො පාපිමා බෙගබ්භරිං දෙවපුත්තං අන්වාවිසිත්වා භගවතො සන්තිකෙ ඉමං ගාථං අභාසි - ‘‘තපොජිගුච්ඡාය ආයුත්තා, පාලයං පවිවෙකියං; රූපෙ ච යෙ නිවිට්ඨාසෙ, දෙවලොකාභිනන්දිනො; තෙ වෙ සම්මානුසාසන්ති, පරලොකාය මාතියා’’ති. අථ ඛො භගවා, ‘මාරො අයං පාපිමා’ ඉති විදිත්වා, මාරං පාපිමන්තං ගාථාය පච්චභාසි - ‘‘යෙ කෙචි රූපා ඉධ වා හුරං වා, යෙ චන්තලික්ඛස්මිං පභාසවණ්ණා; සබ්බෙව තෙ තෙ නමුචිප්පසත්ථා, ආමිසංව මච්ඡානං වධාය ඛිත්තා’’ති. අථ ඛො මාණවගාමියො දෙවපුත්තො භගවන්තං ආරබ්භ භගවතො සන්තිකෙ ඉමා ගාථායො අභාසි - ‘‘විපුලො රාජගහීයානං, ගිරිසෙට්ඨො පවුච්චති; සෙතො හිමවතං සෙට්ඨො, ආදිච්චො අඝගාමිනං. ‘‘සමුද්දො උදධිනං සෙට්ඨො, නක්ඛත්තානඤ්ච චන්දිමා (නක්ඛත්තානංව චන්දිමා (ක.)); සදෙවකස්ස ලොකස්ස, බුද්ධො අග්ගො පවුච්චතී’’ති.	111 මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ රජගහනුවර සමීපයෙහි කලන්‍දක නිවාප නම්වූ වේළුවනයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි අසම දෙව්පුත්ද, සහලී දෙව්පුත්ද, නිංක දෙව්පුත්ද, ආකෝටක දෙව්පුත්ද, වේටම්බරී දෙව්පුත්ද, මානවගාමික දෙව්පුත්ද යන නොයෙක් තීර්ත්‍ථක ශ්‍රාවකවූ බොහෝ දෙව්පුත්හු රෑ පෙරයම ඉක්මුණු පසු බබළන ශරීරප්‍රභා ඇත්තාහු සියලු වේළුවනය බබුළුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කරා පැමිණියහ. පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ එක් පසෙක සිටියාහ. එක් පසෙක සිටි අසම දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි පූරණ කාශ්‍යප (තීර්ත්‍ථංකරයා) ගැන මේ ගාථාව කීය: “මෙලොව අත් පා ආදිය සිඳීමෙහිත්, ප්‍රාණ නැසීමෙහිත්, පුද්ගලයාට පිනක් හෝ පවක් කාශ්‍යපයෝ නොදකිති. ඒ ශාස්තෘාන් වහන්සේ (මෙසේ) විශ්වාසය වදාරති. ඒ ශාස්තෘාන් වහන්සේ බුහුමනට සුදුසු සේකි.” ඉක්බිති සහලී දෙව්පුත් තෙම මක්ඛලීගෝසාලයන් ගැන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සමීපයෙහි මේ ගාථාව කීය: “(පව් පිරිහෙලන තපසින් හෙවත් කය තැවීමෙන්) හොඳින් වසාගත් ආත්ම ඇති, විවාද හැර ජනයා හා සමවූ පැවතුම් ඇති, වැරැදි දෙයින් වැළකුණු, සත්‍යවාදීවූ, ශ්‍රේෂ්ඨවූ ඔහු ඒකාන්තයෙන් පවු නොම කෙරෙති.” ඉක්බිති නංක දෙව්පුත් තෙම නිඝණ්ඨනාථපුත්‍රයන් ගැන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත මේ ගාථාව කීය: “කයට දුක් දෙමින් කෙලෙසුන් පිරිහෙලන, පණ්ඩිතවූ, සතර සංවරයෙන් (චාතුයාම සංවරයෙන්) වැසුනාවූ, දුටු දේත්, ඇසූ දේත්, නොසඟවා කියන, සසර භය දක්නා නිඝණ්ඨනාථපුත්‍රයන් වහන්සේ පව් ඇතියෝඇතියෝ නම් නොවන්නාහුමය.” ඉක්බිති ආකෝටක දෙව්පුත් නානා තීර්ත්‍ථකයන් ගැන භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත්හි මේ ගාථාව කීය: “පකුධ (කත්‍යායනයන්) වහන්සේද, නිගණ්ඨ (නාතපුත්‍රයන්) වහන්සේද, මක්ඛලී, පූරණ යන යම් කෙනෙක් වෙත් නම් ඒ මේ දෙදෙනා වහන්සේද යන ශ්‍රාවකගණයාගේ අනුශාසකවූ, මහණදමෙහි කෙලවරට පැමිණි ඒ ශාස්තෲහු ඒකාන්තයෙන් සත්පුරුෂයන් කෙරෙන් දුරු නොවෙත්” එවිට වේටම්බරී දෙව්පුත් තෙම ආකෝටික දෙව්පුතුට ගාථායෙන් (මෙසේ) පෙරලා කීය: “නීචවූ කළු සිවලා සිංහයාට බඳු (ආචාරයෙනුත්) පැවතුම්වලින් කිසිම කලෙක සිංහයාට සම නොවන්නේය. (එසේම) නිර්‍වස්ත්‍රවූ, බොරු තෙපලන ගති ඇති, කසලට බඳු නින්දිත හැසුරුම් ඇති, ගණශාසකයා බුද්‍ධාදී සත්පුරුෂයන් හා සම නොවන්නේය.” එකල පව්කාර මාරතෙම වේටම්බරී දෙව්පුතුට වැහී (ආවේසව) භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත මේ ගාථාව කීය: “යම් කෙනෙක් තපෝ ජුගුප්සායෙන් යුක්තවූවෝ, (චතුර්විධ) ප්‍රවිවේකය (කෙස් සිඳීම, නිර්වස්ත්‍රව සිටීම, බල්ලන් මෙන් කෑම කෑම, කටු ඇඳන්වල නිදීම) රක්නාහු, තෘස්ණාදෘෂ්ඨීන්ගේ වශයෙන් රූපයෙහි බැඳී සිටියාහු, දෙව්ලොව පතන්නෝ වෙත්ද, ඒ සත්හු පරලොව යහපත පිණිස හොඳින් අනුශාසන කෙරෙත්මය.” එකල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ‘මේ පව්කාර මාරයා’ යි දැන මෙසේ ගාථායෙන් ඔහුට පෙරලා වදාළ සේක, “මෙහි හෝ අන් ලොවක හෝ අහසෙහි හෝ ප්‍රභාසම්පන්න යම් රූපයක් වෙත්ද, මාරය, ඒ සියලු රූපයෝ මසුන් මරන්නට දැම්මාවූ ඇමක් වැන්න.” ඉක්බිති මානවගාමිය දෙව්පුත්තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ගැන උන්වහන්සේ ළඟ මේ ගාථා කීය: “රජගහ නුවරවූ පර්‍වතයන් අතුරෙහි වෛපුල්‍යගිරිය ශ්‍රේෂ්ඨයයිද, හිමවත් වැටියේ කඳු අතරෙහි කෛලාශය ශ්‍රේෂ්ඨයයිද, අහස හැසිරෙන්නවුන් අතුරෙහි හිරු ශ්‍රේෂ්ඨයයිද කියනු ලැබේ.” “ජලාධාරයන් අතුරෙහි මුහුද ශ්‍රේෂ්ඨයයිද, නකත් තරු අතරෙහි සඳු ශ්‍රේෂ්ඨයයිද, දෙවියන් සහිත ලොවෙහි බුදුරජ ශ්‍රේෂ්ඨයයිද කියනු ලැබේ.”