ත්‍රිපිටකය
2. භික්ඛුවග්ගො 2. භික්ෂු වර්ගය
1. අම්බලට්ඨිකරාහුලොවාදසුත්තං 1. අම්බලට්ඨික රාහුලොවාද සූත්‍රය
2. මහාරාහුලොවාදසුත්තං 2. මහා රාහුලොවාද සූත්‍රය
3. චූළමාලුක්‍යසුත්තං 3. චූල මාලුංක්‍ය සූත්‍රය
4. මහාමාලුක්‍යසුත්තං 4. මහා මාලුංක්‍ය සූත්‍රය
5. භද්දාලිසුත්තං 5. භද්දාලි සූත්‍රය
6. ලටුකිකොපමසුත්තං 6. ලටුකිකොපම සූත්‍රය
148
එවං මෙ සුතං - එකං සමයං භගවා අඞ්ගුත්තරාපෙසු විහරති ආපණං නාම අඞ්ගුත්තරාපානං නිගමො. අථ ඛො භගවා පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ආපණං පිණ්ඩාය පාවිසි. ආපණෙ පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙනඤ්ඤතරො වනසණ්ඩො තෙනුපසඞ්කමි දිවාවිහාරාය. තං වනසණ්ඩං අජ්ඣොගාහෙත්වා අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ දිවාවිහාරං නිසීදි. ආයස්මාපි ඛො උදායී පුබ්බණ්හසමයං නිවාසෙත්වා පත්තචීවරමාදාය ආපණං පිණ්ඩාය පාවිසි. ආපණෙ පිණ්ඩාය චරිත්වා පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තො යෙන සො වනසණ්ඩො තෙනුපසඞ්කමි දිවාවිහාරාය. තං වනසණ්ඩං අජ්ඣොගාහෙත්වා අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ දිවාවිහාරං නිසීදි. අථ ඛො ආයස්මතො උදායිස්ස රහොගතස්ස පටිසල්ලීනස්ස එවං චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි - ‘‘බහූනං (බහුන්නං (සී. ස්‍යා. කං. පී.) එවමීදිසෙ අවිඤ්ඤාණකප්පකරණෙ) වත නො භගවා දුක්ඛධම්මානං අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා සුඛධම්මානං උපහත්තා; බහූනං වත නො භගවා අකුසලානං ධම්මානං අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා කුසලානං ධම්මානං උපහත්තා’’ති. අථ ඛො ආයස්මා උදායී සායන්හසමයං පටිසල්ලානා වුට්ඨිතො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදෙත්වා එකමන්තං නිසීදි .
148
මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අංගුත්තරාප නම් ජනපදයෙහි අංගුත්තරාප වැසියන්ගේ මහගමක්වූ ආපණ නම් ගමෙහි වාසය කළහ. එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙරවරු කාලයෙහි සිවුරු හැඳ පොරවා පාත්‍ර සිවුරු ගෙණ ආපණ නම් ගමට වැඩියහ. ආපණ නම් ගමෙහි පිඩු පිණිස හැසිර සවස් කාලයෙහි පිණ්ඩපාතයෙන් වැළකුණේ එක්තරා වනලැහැබක් යම් තැනකද දවල් කාලයෙහි විසීම සඳහා එහි වැඩියහ. ඒ වනලැහැබට පැමිණ, එක්තරා රුකක් මුල දවල් වාසය පිණිස හුන්නේය. ආයුෂ්මත් උදායි ස්ථවිර තෙමේද සිවුරු හැඳ පොරවා පා සිවුරු ගෙණ පෙරවරු කාලයෙහි ආපණයෙහි පිඬුපිණිස පිවිසියේය. ආපණයෙහි පිඬු පිණිස හැසිර සවස් කාලයෙහි පිණ්ඩපාතයෙන් වැලකී ඒ වනලැහැබ යම් තැනකද එහි දවල් වාසය පිණිස ගියේය. ඒ වනලැහැබට පැමිණ, එක් රුකක් මුල දවල් වාසය පිණිස හුන්නේය.
ඉක්බිති විවේකව තනිව සිටියාවූ ආයුෂ්මත් උදායි ස්ථවිරයන්ට මෙබඳු අදහසක් ඇතිවිය. භාග්‍යවතුන්වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ දුක් දුරු කරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ සැප රැස්කරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ අකුසලධර්මයන් දුරුකරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ කුසලධර්මයන් රැස්කරන්නෙක’ (යන අදහසයි.) ඉක්බිති ආයුෂ්මත් උදායි ස්ථවිර තෙමේ සවස් කාලයෙහි ඵලසමාපත්තියෙන් නැගිට, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යම් තැනෙකද එහි පැමිණියේය. එහි පැමිණ, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඳ, එක් පැත්තක හුන්නේය.
149
එකමන්තං නිසින්නො ඛො ආයස්මා උදායී භගවන්තං එතදවොච - ‘‘ඉධ මය්හං, භන්තෙ, රහොගතස්ස පටිසල්ලීනස්ස එවං චෙතසො පරිවිතක්කො උදපාදි - ‘බහූනං වත නො භගවා දුක්ඛධම්මානං අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා සුඛධම්මානං උපහත්තා; බහූනං වත නො භගවා අකුසලානං ධම්මානං අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා කුසලානං ධම්මානං උපහත්තා’ති. මයඤ්හි, භන්තෙ, පුබ්බෙ සායඤ්චෙව භුඤ්ජාම පාතො ච දිවා ච විකාලෙ. අහු ඛො සො, භන්තෙ, සමයො යං භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි - ‘ඉඞ්ඝ තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එතං දිවාවිකාලභොජනං පජහථා’ති. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, අහුදෙව අඤ්ඤථත්තං, අහුදෙව (අහු (සී. පී.)) දොමනස්සං - ‘යම්පි නො සද්ධා ගහපතිකා දිවා විකාලෙ පණීතං ඛාදනීයං භොජනීයං දෙන්ති තස්සපි නො භගවා පහානමාහ, තස්සපි නො සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති. තෙ මයං, භන්තෙ, භගවති පෙමඤ්ච ගාරවඤ්ච හිරිඤ්ච ඔත්තප්පඤ්ච සම්පස්සමානා එවං තං දිවාවිකාලභොජනං පජහිම්හා. තෙ මයං, භන්තෙ, සායඤ්චෙව භුඤ්ජාම පාතො ච. අහු ඛො සො, භන්තෙ, සමයො යං භගවා භික්ඛූ ආමන්තෙසි - ‘ඉඞ්ඝ තුම්හෙ, භික්ඛවෙ, එතං රත්තිංවිකාලභොජනං පජහථා’ති. තස්ස මය්හං, භන්තෙ, අහුදෙව අඤ්ඤථත්තං අහුදෙව දොමනස්සං - ‘යම්පි නො ඉමෙසං ද්වින්නං භත්තානං පණීතසඞ්ඛාතතරං තස්සපි නො භගවා පහානමාහ, තස්සපි නො සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති. භූතපුබ්බං, භන්තෙ, අඤ්ඤතරො පුරිසො දිවා සූපෙය්‍යං ලභිත්වා එවමාහ - ‘හන්ද ච ඉමං නික්ඛිපථ, සායං සබ්බෙව සමග්ගා භුඤ්ජිස්සාමා’ති. යා කාචි, භන්තෙ, සඞ්ඛතියො සබ්බා තා රත්තිං, අප්පා දිවා. තෙ මයං, භන්තෙ, භගවති පෙමඤ්ච ගාරවඤ්ච හිරිඤ්ච ඔත්තප්පඤ්ච සම්පස්සමානා එවං තං රත්තිංවිකාලභොජනං පජහිම්හා. භූතපුබ්බං, භන්තෙ, භික්ඛූ රත්තන්ධකාරතිමිසායං පිණ්ඩාය චරන්තා චන්දනිකම්පි පවිසන්ති, ඔලිගල්ලෙපි පපතන්ති, කණ්ටකාවාටම්පි (කණ්ටකවත්තම්පි (සී. පී.), කණ්ටකරාජිම්පි (ස්‍යා. කං.)) ආරොහන්ති, සුත්තම්පි ගාවිං ආරොහන්ති, මාණවෙහිපි සමාගච්ඡන්ති කතකම්මෙහිපි අකතකම්මෙහිපි, මාතුගාමොපි තෙ (තෙන (ක.)) අසද්ධම්මෙන නිමන්තෙති. භූතපුබ්බාහං, භන්තෙ, රත්තන්ධකාරතිමිසායං පිණ්ඩාය චරාමි. අද්දසා ඛො මං, භන්තෙ, අඤ්ඤතරා ඉත්ථී විජ්ජන්තරිකාය භාජනං ධොවන්තී. දිස්වා මං භීතා විස්සරමකාසි - ‘අභුම්මෙ (අබ්භුම්මෙ (සී. පී.)) පිසාචො වත ම’න්ති! එවං වුත්තෙ, අහං, භන්තෙ, තං ඉත්ථිං එතදවොචං - ‘නාහං, භගිනි, පිසාචො; භික්ඛු පිණ්ඩාය ඨිතො’ති. ‘භික්ඛුස්ස ආතුමාරී, භික්ඛුස්ස මාතුමාරී (ඨිතො’ති. භික්ඛුස්ස ආතුමාතුමාරී (ක.))! වරං තෙ, භික්ඛු, තිණ්හෙන ගොවිකන්තනෙන කුච්ඡි පරිකන්තො, න ත්වෙව වරං යං (න ත්වෙව යා (සී. පී.)) රත්තන්ධකාරතිමිසායං කුච්ඡිහෙතු පිණ්ඩාය චරසී’ති (චරසාති (සී. පී.)). තස්ස මය්හං, භන්තෙ, තදනුස්සරතො එවං හොති - ‘බහූනං වත නො භගවා දුක්ඛධම්මානං අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා සුඛධම්මානං උපහත්තා; බහූනං වත නො භගවා අකුසලානං ධම්මානං අපහත්තා, බහූනං වත නො භගවා කුසලානං ධම්මානං උපහත්තා’’’ති.
149
එක් පැත්තක හුන් ආයුෂ්මත් උදායි ස්ථවිර තෙමේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේට මේ කාරණය කීය.
“ස්වාමීනි, මෙහි විවේකව තනිව වාසය කළ මට මෙබඳු අදහසක් ඇතිවිය. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ දුක් දුරු කරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ සැප රැස්කරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ අකුසල ධර්මයන් දුරු කරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඒකාන්තයෙන් අපගේ බොහෝ කුසලධර්මයන් රැස් කරන්නෙක (කියායි.) ස්වාමීනි, අපි පෙර හවසද, උදයද, දවල්ද නොකල්හිද අනුභව කෙළෙමු. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ, යම් හෙයකින් භික්ෂූන් කැඳවා ‘මහණෙනි, එසේ නම් තොපි මේ දවල් නොකල්හි භෝජනය අත්හරිව් (යන නියමය කළ) කාලයක් වීද, ස්වාමීනි, ඒ අවස්ථාවෙහි මගේ හිත වෙනස්විය. දොම්නසක්ද ඇතිවිය. කෙසේද, අපට සැදැහැවත් ගෘහපතියෝ දවල් නොකල්හි යම් ප්‍රණීත කන දෙයක් හෝ අනුභව කරණ දෙයක් හෝ දෙත්ද, එයද අපට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ඉවත් කරන්නට කියත්. සුගතයන් වහන්සේ එය අපට දුරුකරන්ට කියත්’ යනුවෙනි. ස්වාමීනි, ඒ අපි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කෙරෙහි (ඇති) ප්‍රේමයද ගෞරවයද ලජ්ජාවද, භයද, සලකමින් මෙසේ ඒ දවල් නොකල්හි භෝජනය දුරුකෙළෙමු. ස්වාමීනි, ඒ අපි සවසද, උදේද අනුභව කෙළෙමු. ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන්වහන්සේ, යම් හේතුවකින් භික්ෂූන් කැඳවා ‘මහණෙනි, එසේ නම් තොපි රාත්‍රි නොකල්හි භෝජනයද අත්හරිව්’ (යන නිමය කළ) කාලයක් වීද ස්වාමීනි, ඒ අවස්ථාවෙහිද මගේ හිත වෙනස් විය. දොම්නස්ද ඇති විය. කෙසේද, ‘අපට උදේ රාත්‍රි ආහාර වේල් දෙකින් ආහාර වේලක් ඉතා ප්‍රණීත වීද, එයද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට ඉවත් කරන්ට කියත්. සුගතයන් වහන්සේ එයද දුරුකරන්ට කියත්’ (යනුවෙනි). ස්වාමීනි, පෙර එක් පුරුෂයෙකුට දවල් මස් මාලු ආදියක් ලැබී මෙසේ කීය. ‘එසේ නම් මෙය තබව්. සවස සියලුදෙන එකතුව අනුභව කරමු’ කියායි. ස්වාමීනි, යම්කිසි මනාව පිළියෙල කළ කෑම ජාති වෙත්නම් ඒ සියල්ල රාත්‍රියෙහිම අනුභව කරත්, දවල් අනුභව කරන්නේ ස්වල්පයකි. ස්වාමීනි, ඒ අපි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ කෙරෙහි ප්‍රේමයද, ගෞරවයද, ලජ්ජාවද, භයද සලකමින් මෙසේ ඒ රාත්‍රි නොකල්හි භෝජනය අත්හැරියෙමු.
“ස්වාමීනි, පෙර භික්ෂූහු රෑ අඳුරු කලුවරෙහි පිඬු පිණිස හැසිරෙන්නාහු ගම්දොර ගවර වලෙහිද වැටෙත්. ඉඳුල් දිය දමන වලෙහිද වැටෙත්. කටුවැටටද නගිත්. ලැගහුන් දෙන පිටද නගිත්. සොරකම් කළ හෝ නොකළ හොරු හා එකතු වෙත්. ස්ත්‍රීහුද අසද්ධර්මය සඳහා කැඳවත්. ස්වාමීනි, මම පෙර රෑ අඳුරු කලුවරෙහි පිඬු පිණිස හැසුරුනෙමි. (එකල) බදුනක් සෝදන එක් ස්ත්‍රියක් විදුලි එලියෙන් මා දැක්කාය. මා දැක බියවී ‘මා නැසුණේය. අමනුෂ්‍යයෙක්! අමනුෂ්‍යයෙක්! (කියා) කෑගැසීය. එසේ කෑගැසූ කල්හි, ස්වාමීනි මම ඒ ස්ත්‍රියට මෙසේ කීයෙමි. ‘නැගණිය, මම අමනුෂ්‍යයෙක් නොවෙමි. පිඬු පිණිස වැඩ සිටි භික්ෂුවකි’. ‘භික්ෂුවගේ පියා මැරුණේද? මව මළාද? භික්ෂූන් වහන්ස, රෑ අඳුරෙහි කුස නිසා පිඬු පිණිස හැසිරෙනවාට වඩා තියුණු ගෙරිකපන කැත්තෙන් කුස කපා දැමීම හොඳයයි’ කීය. ස්වාමීනි, එය සිහිවෙන මට මෙබඳු සිතක් වෙයි. ‘භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපගේ බොහෝ දුක් දුරුකරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපගේ බොහෝ සැප රැස්කරන්නෙක, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපගේ බොහෝ අකුශලධර්මයන් දුරුකරන්නෙක. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපගේ බොහෝ කුශලධර්මයන් රැස් කරන්නෙක, (කියායි.)
150
‘‘එවමෙව පනුදායි, ඉධෙකච්චෙ මොඝපුරිසා ‘ඉදං පජහථා’ති මයා වුච්චමානා තෙ එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස ඔරමත්තකස්ස අධිසල්ලිඛතෙවායං සමණො’ති. තෙ තඤ්චෙව නප්පජහන්ති, මයි ච අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා තෙසං තං, උදායි, හොති බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, කලිඞ්ගරො - සෙය්‍යථාපි, උදායි, ලටුකිකා සකුණිකා පූතිලතාය බන්ධනෙන බද්ධා තත්ථෙව වධං වා බන්ධං වා මරණං වා ආගමෙති. යො නු ඛො, උදායි, එවං වදෙය්‍ය - ‘යෙන සා ලටුකිකා සකුණිකා පූතිලතාය බන්ධනෙන බද්ධා තත්ථෙව වධං වා බන්ධං වා මරණං වා ආගමෙති, තඤ්හි තස්සා අබලං බන්ධනං , දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං බන්ධන’න්ති; සම්මා නු ඛො සො, උදායි, වදමානො වදෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ. යෙන සා, භන්තෙ, ලටුකිකා සකුණිකා පූතිලතාය බන්ධනෙන බද්ධා තත්ථෙව වධං වා බන්ධං වා මරණං වා ආගමෙති, තඤ්හි තස්සා බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, කලිඞ්ගරො’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, උදායි, ඉධෙකච්චෙ මොඝපුරිසා ‘ඉදං පජහථා’ති මයා වුච්චමානා තෙ එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස ඔරමත්තකස්ස අධිසල්ලිඛතෙවායං සමණො’ති? තෙ තඤ්චෙව නප්පජහන්ති, මයි ච අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා තෙසං තං, උදායි, හොති බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, කලිඞ්ගරො’’.
150
“උදායීය, එය එසේමය. මා විසින් මෙය දුරුකරව්යයි කියනු ලබන කල්හි ඇතැම් හිස් පුරුෂයෙක් ‘මේ ශ්‍රමණ තෙමේ මේ සුලුදේ ගැන කුඩාදේ ගැන කියන්නේ කුමටද, සොයන්නේ කුමට දැයි’ කියත්. ඔවුහු එයද අත්නොහරිත්. උදායීය, ශික්ෂාව කැමති (සිල්වත්) යම් භික්ෂූහු වෙත්ද ඔවුන් කෙරෙහි නොසතුට උපදවත්. ඒ හිස් පුරුෂයන්ට එය බලවත් බැඳුමක්, දැඩි බැඳුමක්, ස්ථිර බැඳුමක් බෙල්ලේ එල්ලු මහ ලීයක් මෙන් වෙයි.
“උදායීය, යම්සේ හුළං කිරිල්ලියක් රසකිඳ වැලකින් බඳනා ලද්දී එහි වධයට හෝ බන්ධනයට හෝ මරණයට හෝ පැමිණෙයි. ඇයට එය සවි නැති බැඳුමෙක, දුබල බැඳුමෙක, අස්ථිර බැඳුමෙක, හරනැති බැඳුමෙකැයි යමෙක් කියයි නම් උදායීය, ඔහු හරිවූවක් කියන්නේද?” “ස්වාමීනි, එසේ නොවේය. ස්වාමීනි, රසකිඳ, වැලෙන් බඳින ලද ඒ හුළං කිරිල්ලිය එතැනම වධයට හෝ බන්ධනයට හෝ මරණයට හෝ පැමිණෙයි. එය ඇයට බලවත් බැඳුමෙක, දැඩි බැඳුමෙක, ස්ථිර බැඳුමෙක, ශක්තිමත් බැඳුමෙක, බෙල්ලේ එල්ලු මහ ලීයක් වැනිය.
“උදායීය, එමෙන්ම ඇතැම් හිස් පුරුෂයෝ මෙය දුරකරව් යයි මා විසින් කියන ලද කල්හි ඔව්හු ‘මේ සුළු කරුණ කුමටද, කුඩා කරුණ කුමටද? මේ ශ්‍රමණ තෙම මේ සුළු කරුණෙහිත් බොහෝ උත්සාහ කරත්යයි, කියත්. ඔවුහු එය අත්නොහරිත්. මා කෙරෙහිද ශික්ෂාව කැමති (-සිල්වත්) යම් භික්ෂූහු වෙත්ද, ඔවුන් කෙරෙහිද නොසතුට පහළ කරත්. ඔවුන්ට එය බලවත් බැඳුමක්, දැඩි බැඳුමක් ස්ථිර බැඳුමක්, ශක්තිමත් බැඳුමක් බෙල්ලේ එල්ලු මහ ලීයක් මෙන් වෙයි.
151
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චෙ කුලපුත්තා ‘ඉදං පජහථා’ති මයා වුච්චමානා තෙ එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස ඔරමත්තකස්ස පහාතබ්බස්ස යස්ස නො භගවා පහානමාහ, යස්ස නො සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති? තෙ තඤ්චෙව පජහන්ති, මයි ච න අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා තෙ තං පහාය අප්පොස්සුක්කා පන්නලොමා පරදත්තවුත්තා (පරදවුත්තා (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) මිගභූතෙන චෙතසා විහරන්ති. තෙසං තං, උදායි, හොති අබලං බන්ධනං, දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං බන්ධනං - සෙය්‍යථාපි, උදායි, රඤ්ඤො නාගො ඊසාදන්තො උරූළ්හවා අභිජාතො සඞ්ගාමාවචරො දළ්හෙහි වරත්තෙහි බන්ධනෙහි බද්ධො ඊසකංයෙව කායං සන්නාමෙත්වා තානි බන්ධනානි සංඡින්දිත්වා සංපදාලෙත්වා යෙන කාමං පක්කමති. යො නු ඛො, උදායි, එවං වදෙය්‍ය - ‘යෙහි සො රඤ්ඤො නාගො ඊසාදන්තො උරූළ්හවා අභිජාතො සඞ්ගාමාවචරො දළ්හෙහි වරත්තෙහි බන්ධනෙහි බද්ධො ඊසකංයෙව කායං සන්නාමෙත්වා තානි බන්ධනානි සංඡින්දිත්වා සංපදාලෙත්වා යෙන කාමං පක්කමති, තඤ්හි තස්ස බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, කලිඞ්ගරො’ති; සම්මා නු ඛො සො, උදායි, වදමානො වදෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ. යෙහි සො, භන්තෙ, රඤ්ඤො නාගො ඊසාදන්තො උරූළ්හවා අභිජාතො සඞ්ගාමාවචරො දළ්හෙහි වරත්තෙහි බන්ධනෙහි බද්ධො ඊසකංයෙව කායං සන්නාමෙත්වා තානි බන්ධනානි සංඡින්දිත්වා සංපදාලෙත්වා යෙන කාමං පක්කමති, තඤ්හි තස්ස අබලං බන්ධනං...පෙ.... අසාරකං බන්ධන’’න්ති. ‘‘එවමෙව ඛො, උදායි, ඉධෙකච්චෙ කුලපුත්තා ‘ඉදං පජහථා’ති මයා වුච්චමානා තෙ එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස ඔරමත්තකස්ස පහාතබ්බස්ස යස්ස නො භගවා පහානමාහ, යස්ස නො සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති? තෙ තඤ්චෙව පජහන්ති, මයි ච න අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා තෙ තං පහාය අප්පොස්සුක්කා පන්නලොමා පරදත්තවුත්තා මිගභූතෙන චෙතසා විහරන්ති. තෙසං තං, උදායි, හොති අබලං බන්ධනං, දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං බන්ධනං’’.
151
“උදායීය, මේ ශාසනයෙහි ඇතැම් කුලපුත්‍රයෝ ‘මෙය දුරුකරව්යයි’ මා විසින් කියනු ලබන කල්හි ඔවුහු, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට යමක් දුරු කිරීමට කියත්ද එය ඉතා සුළු දෙයක් කුඩා දෙයක් නොවේදැයි, ‘කියත්. ඔව්හු එය අත්හරිත්. මා කෙරෙහිද, ශික්ෂාව කැමති (සිල්වත්) යම් භික්ෂූහු වෙත්ද ඔවුන් කෙරෙහිද නොසතුට පහළ නොකරත්. ඔව්හු එය දුරුකොට වෙනසක් නැතිව, ලොමු දැහැගැනුම් නැතිව, අනුන් දෙන දෙයින් යැපෙන්නෝව, (අද හෙට කෙසේද යන) බලාපොරොත්තු නැති සිතින් යුක්තව වාසය කරත්. උදායීය, එය ඔවුන්ට සවි නැති බැඳුමෙක, දුබල බැඳුමෙක, අස්ථිර බැඳුමෙක, හරනැති බැඳුමෙක.
“උදායීය, යම්සේ නගුලිස් වැනි දත් ඇති, උදුරා දැමීමෙහි දක්ෂ, වංශවත්, යුදයට යන ඇතා දැඩි වර පට ඇත්තාවූ බැඳුමෙන් බඳනා ලද්දේ ශරීරය ටිකක් නමා ඒ බැඳුම් සිඳ බිඳ දමා කැමති තැනකින් ගමන් කරයි. උදායීය, නගුලිස් වැනි දත් ඇති, උදුරා දැමීමෙහි දක්ෂ, වංශවත්, යුදයට යන ඇතා දැඩි වරපටින් බඳනා ලද්දේ ශරීරය ටිකක් නමා ඒ බැඳුම් සිඳ බිඳ කැමති තැනකින් ගමන් කරයිද, ඒ ඇතාට එය බලවත් බැඳුමෙක, දැඩි බැඳුමෙක, තිර බැඳුමෙක, නොවෙනස් බැඳුමෙක, බෙල්ලේ එල්ලු මහලීයක් මෙන් වේයයි යමෙක් කියන්නේ නම්, උදායීය, ඔහු හරිවූවක් කියන්නේද”?
“ස්වාමීනි, එසේ නොවේය.”
“ස්වාමීනි, නගුලිස් වැනි දත් ඇති, උදුරු දැමීමෙහි දක්ෂ, වංශවත්. යුදයට ගිය, ඒ ඇතා දැඩි වරපට ඇති බැඳුමෙන් බඳනා ලද්දේ ශරීරය ටිකක් නමා ඒ බැඳුම්සිඳ බිඳ දමා කැමති තැනකින් ගමන් කරයිද, එය ඔහුට සවි නැති බැඳුමෙක, දුබල බැඳුමෙක, අස්ථිර බැඳුමෙක, හරනැති බැඳුමෙක.” “උදායීය, එමෙන් මේ ශාසනයෙහි ඇතැම් කුල පුත්‍රයෝ මෙය අත්හරිව්යයි මා විසින් කියනු ලබන කල්හි ‘භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට යමක් දුරලීමට කී සේක්ද, මේ කිමෙක්ද, සුළු ඉතා සුළු පහකළ යුතු කරුණකියි. ‘කියත්. ඔවුහු එය අත්හරිත්. මා කෙරෙහිද, ශික්ෂාව කැමති (සිල්වත්) භික්ෂූහු වෙත්ද, ඔවුන් කෙරෙහිද නොසතුට පළ නොකරත්. ඔව්හු එය දුරුකොට වෙහෙසක් නැතිව, ලොමුදැහැගැනුම් නැතිව, අනුන් දෙන දෙයින් යැපෙන්නෝව, (අද හෙට කෙසේද යන) බලාපොරොත්තු නැති සිතින් යුක්තව වාසය කරත්. උදායීය, එය ඔවුන්ට සවි නැති බැඳුමෙක, දුබල බැඳුමෙක, අස්ථිර බැඳුමෙක, හරනැති බැඳුමෙක.
152
‘‘සෙය්‍යථාපි, උදායි, පුරිසො දලිද්දො අස්සකො අනාළ්හියො; තස්ස’ස්ස එකං අගාරකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායිං (කාකාතිඩායිං (?)) නපරමරූපං, එකා ඛටොපිකා (කළොපිකා (ක.)) ඔලුග්ගවිලුග්ගා නපරමරූපා, එකිස්සා කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං නපරමරූපං, එකා ජායිකා නපරමරූපා. සො ආරාමගතං භික්ඛුං පස්සෙය්‍ය සුධොතහත්ථපාදං මනුඤ්ඤං භොජනං භුත්තාවිං සීතාය ඡායාය නිසින්නං අධිචිත්තෙ යුත්තං. තස්ස එවමස්ස - ‘සුඛං වත, භො, සාමඤ්ඤං, ආරොග්‍යං වත, භො, සාමඤ්ඤං! සො වතස්සං (සො වතස්ස (ක.)) යොහං කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජෙය්‍ය’න්ති. සො න සක්කුණෙය්‍ය එකං අගාරකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායිං නපරමරූපං පහාය, එකං ඛටොපිකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං නපරමරූපං පහාය, එකිස්සා කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං නපරමරූපං පහාය, එකං ජායිකං නපරමරූපං පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං. යො නු ඛො, උදායි, එවං වදෙය්‍ය - ‘යෙහි සො පුරිසො බන්ධනෙහි බද්ධො න සක්කොති එකං අගාරකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායිං නපරමරූපං පහාය, එකං ඛටොපිකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං නපරමරූපං පහාය, එකිස්සා කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං නපරමරූපං පහාය, එකං ජායිකං නපරමරූපං පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං; තඤ්හි තස්ස අබලං බන්ධනං, දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං බන්ධන’න්ති; සම්මා නු ඛො සො, උදායි, වදමානො වදෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ. යෙහි සො, භන්තෙ, පුරිසො බන්ධනෙහි බද්ධො, න සක්කොති එකං අගාරකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං කාකාතිදායිං නපරමරූපං පහාය, එකං ඛටොපිකං ඔලුග්ගවිලුග්ගං නපරමරූපං පහාය, එකිස්සා කුම්භියා ධඤ්ඤසමවාපකං නපරමරූපං පහාය, එකං ජායිකං නපරමරූපං පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං; තඤ්හි තස්ස බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, කලිඞ්ගරො’’ති. ‘‘එවමෙව ඛො, උදායි, ඉධෙකච්චෙ මොඝපුරිසා ‘ඉදං පජහථා’ති මයා වුච්චමානා තෙ එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස ඔරමත්තකස්ස අධිසල්ලිඛතෙවායං සමණො’ති? තෙ තඤ්චෙව නප්පජහන්ති, මයි ච අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා තෙසං තං, උදායි, හොති බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, කලිඞ්ගරො’’.
152
“උදායීය, යම්සේ දිළිඳු, තමාගේයයි කියයුතු කිසි දෙයක් නැති දුප්පත් මිනිසෙක් වෙයිද, ඔහුට කැඩී බිඳී එල්බෙන, කපුටන් එහා මෙහා යන එක් ගෙපැලක් ඇත්තේය. ඉරීගිය එක් වැල් ඇඳක් ඇත්තේය. කුරහන්, ලබු ඇට, මෑඇට දැමූ එක්මුට්ටියක් ඇත්තේය. ඔහුට අවලක්ෂණ බිරිඳක් ඇත්තේය. ඒ මිනිසා ආරාමයක අත් පා සෝදා පිරිසුදු කොට හොඳ අහර වළඳා, සිහිල් සෙවනක හිඳ, සිත එකඟ කළ භික්ෂුවක් දක්නේය. (එවිට) ඔහුට මෙබඳු සිතක් වන්නේය. ‘පින්වත, මහණකම සැපය, පින්වත, මහණකම නීරොගය’ (කියායි) (ඔහුට) යම්බඳුවූ ‘මම කෙස්රැවුල් කපා කසාවත් හැඳ පොරවා ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදි වන්නෙම් නම් හොඳයයි සිතෙන්නේය.’ එහෙත් ඔහුට කැඩී බිඳී එල්බෙන, කපුටන් එහා මෙහා යන ගෙපැල හැර දමා ඉරීගිය වැල් ඇඳ හැරදමා, කුරහන්, ලබු ඇට, මෑ ඇට මුට්ටිය හැරදමා, අවලක්ෂණ බිරිඳ හැරදමා, කෙස් රැවුල් බහා කසාවත් හැඳ පොරවා ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවන්ට නොහැකිවෙයි.
“උදායීය, යම්බඳු බැඳුමකින් බැඳුනු ඒ මිනිසා කැඩී බිඳී එල්බෙන, කපුටන් එහා මෙහා යන ගෙපැල හැරදමා ඉරීගිය වැල් ඇඳ හැර දමා, කුරහන්, ලබු ඇට මෑ ඇට මුට්ටිය හැරදමා, අවලක්ෂණ බිරිඳ හැරදමා කෙස් රැවුල් බහා කසාවත් හැඳ පොරවා ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවන්ට නොහැක්කේද, ඔහුගේ ඒ බැඳුම සවිනැති බැඳුමෙක, දුබල බැඳුමෙක, අස්ථිර බැඳුමෙක, හර නැති බැඳුමකැයි යමෙක් කියන්නේද, උදායිය, ඔහු හරිවූවක් කියන්නේද?” “නැත ස්වාමීනි”. යම් බැඳුමකින් බැඳුනු ඒ මිනිසා, කැඩී බිඳී එල්බෙන, කපුටන් එහා මෙහා යන ගෙපැල හැර දමා, ඉරී ගිය වැල් ඇඳ හැරදමා, කුරහන්, ලබු ඇට, මෑ ඇට මුට්ටිය හැරදමා, අවලක්ෂණ බිරිඳ හැරදමා කෙස් රැවුල් බහා කසාවත් හැඳ පොරවා ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදිවන්ට නොහැක්කේද. ඔහුගේ ඒ බැඳුම් සවි ඇති බැඳුමෙක, දැඩි බැඳුමෙක, ස්ථිර බැඳුමෙක, හර බැඳුමෙක, බෙල්ලේ බැඳි මහා ලීයක් වැනිය.
“උදායීය, එමෙන්ම, මේ ශාසනයෙහි ඇතැම් හිස් පුරුෂයෝ, මෙය අත්හරීවායයි මා විසින් කියනු ලබන කල්හි ‘මේ සුළු කරුණ කුමටද? මේ කුඩා කරුණ කුමටද? මේ ශ්‍රමණ තෙම කුඩා දෙයෙහි බොහෝ උත්සාහ කරතියි” කියත්. ඔවුහු එය නොහරිත්. මා කෙරෙහිද, ශික්ෂාව කැමති (-සිල්වත්) යම් භික්ෂූහු වෙත්ද, ඔවුන් කෙරෙහිද නොසතුට පහළ කරත්. ඔවුන්ට එය බලවත් බැඳුමක්, දැඩි බැඳුමක්, ස්ථිර බැඳුමක්, ශක්තිමත් බැඳුමක්, බෙල්ලේ බැඳ මහලීයක් මෙන් වෙයි.
153
‘‘සෙය්‍යථාපි , උදායි, ගහපති වා ගහපතිපුත්තො වා අඩ්ඪො මහද්ධනො මහාභොගො, නෙකානං නික්ඛගණානං චයො, නෙකානං ධඤ්ඤගණානං චයො, නෙකානං ඛෙත්තගණානං චයො, නෙකානං වත්ථුගණානං චයො, නෙකානං භරියගණානං චයො, නෙකානං දාසගණානං චයො, නෙකානං දාසිගණානං චයො; සො ආරාමගතං භික්ඛුං පස්සෙය්‍ය සුධොතහත්ථපාදං මනුඤ්ඤං භොජනං භුත්තාවිං සීතාය ඡායාය නිසින්නං අධිචිත්තෙ යුත්තං. තස්ස එවමස්ස - ‘සුඛං වත, භො, සාමඤ්ඤං, ආරොග්‍යං වත, භො, සාමඤ්ඤං! සො වතස්සං යොහං කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජෙය්‍ය’න්ති. සො සක්කුණෙය්‍ය නෙකානි නික්ඛගණානි පහාය, නෙකානි ධඤ්ඤගණානි පහාය, නෙකානි ඛෙත්තගණානි පහාය, නෙකානි වත්ථුගණානි පහාය, නෙකානි භරියගණානි පහාය, නෙකානි දාසගණානි පහාය, නෙකානි දාසිගණානි පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං. යො නු ඛො, උදායි, එවං වදෙය්‍ය - ‘යෙහි සො ගහපති වා ගහපතිපුත්තො වා බන්ධනෙහි බද්ධො, සක්කොති නෙකානි නික්ඛගණානි පහාය, නෙකානි ධඤ්ඤගණානි පහාය, නෙකානි ඛෙත්තගණානි පහාය, නෙකානි වත්ථුගණානි පහාය, නෙකානි භරියගණානි පහාය, නෙකානි දාසගණානි පහාය, නෙකානි දාසිගණානි පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං, තඤ්හි තස්ස බලවං බන්ධනං, දළ්හං බන්ධනං, ථිරං බන්ධනං, අපූතිකං බන්ධනං, ථූලො, කලිඞ්ගරො’ති; සම්මා නු ඛො සො, උදායි, වදමානො වදෙය්‍යා’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ. යෙහි සො, භන්තෙ, ගහපති වා ගහපතිපුත්තො වා බන්ධනෙහි බද්ධො, සක්කොති නෙකානි නික්ඛගණානි පහාය, නෙකානි ධඤ්ඤගණානි පහාය, නෙකානි ඛෙත්තගණානි පහාය, නෙකානි වත්ථුගණානි පහාය, නෙකානි භරියගණානි පහාය, නෙකානි දාසගණානි පහාය, නෙකානි දාසිගණානි පහාය කෙසමස්සුං ඔහාරෙත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදෙත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතුං; තඤ්හි තස්ස අබලං බන්ධනං, දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං බන්ධන’’න්ති. ‘‘එවමෙව ඛො, උදායි, ඉධෙකච්චෙ කුලපුත්තා ‘ඉදං පජහථා’ති මයා වුච්චමානා තෙ එවමාහංසු - ‘කිං පනිමස්ස අප්පමත්තකස්ස ඔරමත්තකස්ස පහාතබ්බස්ස යස්ස නො භගවා පහානමාහ යස්ස, නො සුගතො පටිනිස්සග්ගමාහා’ති? තෙ තඤ්චෙව පජහන්ති, මයි ච න අප්පච්චයං උපට්ඨාපෙන්ති. යෙ ච භික්ඛූ සික්ඛාකාමා තෙ තං පහාය අප්පොස්සුක්කා පන්නලොමා පරදත්තවුත්තා මිගභූතෙන චෙතසා විහරන්ති. තෙසං තං, උදායි, හොති අබලං බන්ධනං, දුබ්බලං බන්ධනං, පූතිකං බන්ධනං, අසාරකං බන්ධනං’’.
153
“උදායීය, යම්සේ නොයෙක් රන් මිළ රැස් කළාවූද, නොයෙක් වී ආදී ධාන්‍ය රැස් කළාවූද, නොයෙක් කුඹුරු රැස් කළාවූද නොයෙක් වතුපිටි රැස් කළාවූද, නොයෙක් භාර්යා සමූහ ඇත්තාවූද, නොයෙක් දාස සමූහයා ඇත්තාවුද, නොයෙක් දාසි සමූහයා ඇත්තාවූද, පොහොසත් ධනවත් සැපවත් ගෘහපතියෙක් හෝ ගෘහපති පුත්‍රයෙක් හෝ වෙත්ද, ඔව්හු අත් පා සෝදා පිරිසුදු කළ, හොඳ අහර වැළඳූ, සිහිල් සෙවනක හිඳ සිත එකඟ කළ, භික්ෂුවක් දක්නේය. (එවිට) ඔහුට මෙබඳු සිතක් වන්නේය. “පින්වත, මහණකම සැපය, පින්වත, මහණකම නිරෝගය (කියායි.) ඔහු යම් බඳුවූම, මම කෙස් රැවුල් බහා කසාවත් හැඳ පොරවා ගිහිගෙන් නික්ම සස්නෙහි පැවිදි වන්නෙම් නම් හොඳයයි සිතන්නේය. ඔවුන්ට නොයෙක් රන් රාසි හැර, නොයෙක් ධාන්‍ය රාසි හැර, නොයෙක් කුඹුරු හැර, නොයෙක් භාර්යාවන් හැර, නොයෙක් වතුපිටි හැර නොයෙක් දාස සමූහයන් හැර, නොයෙක් දාසි සමූහයන් හැර, කෙස් රැවුල් කපා, කසාවත් හැඳ පොරවා, ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවන්ට හැකිවන්නේය. උදායීය, ඒ ගෘහපතියා හෝ ගෘහපති පුත්‍රයා හෝ යම් බැඳුමකින් බැඳුනේ නොයෙක් රන් රාසි හැර, නොයෙක් ධාන්‍ය රාසි හැර, නොයෙක් කුඹුරු හැර, නොයෙක් වතුපිටි හැර, නොයෙක් භාර්යා සමූහයන් හැර, නොයෙක් දාස සමූහයන් හැර, නොයෙක් දාසි සමූහයන් හැර, කෙස් රැවුල් බහා, කසාවත් හැඳ පොරවා ශාසනයෙහි පැවිදි වන්ට හැක්කේය. එය ඔහුට බලවත් බැඳුමෙක, දැඩි බැඳුමෙක, තිර බැඳුමෙක, ශක්තිමත් බැඳුමෙක, බෙල්ලේ බැඳි මහ ලීයක් වැනි’යි කියන්නේද? උදායීය, ඔහු හරිවූවක් කියන්නේද?”
“ස්වාමීනි, එසේ නොවේය.”
“ස්වාමීනි, යම් බැඳුම්වලින් බැඳුනු ඒ ගෘහපතියා හෝ ගෘහපති පුත්‍රයා හෝ නොයෙක් රන් රාශි හැර, නොයෙක් ධාන්‍ය රාශි හැර, නොයෙක් කුඹුරු හැර, නොයෙක් වතුපිටි හැර, නොයෙක් භාර්යා සමූහයන් හැර, නොයෙක් දාස සමූහයන් හැර, නොයෙක් දාසි සමූහයන් හැර, කෙස් රැවුල් බහා. කසාවත් හැඳ පොරවා ගිහිගෙන් නික්ම ශාසනයෙහි පැවිදිවන්ට හැකිවෙයි. එය ඔහුට සවි නැති බැඳුමෙක, අස්ථිර බැඳුමෙක, හර නැති බැඳුමෙක.
“උදායීය, එමෙන්ම මේ ශාසනයෙහි ඇතැම් කුල පුත්‍රයෝ මෙය අත්හරිව්යයි මා විසින් කියනු ලබන කල්හි ‘භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට යමක් පහ කිරීමට කියත්ද, සුගතයන් වහන්සේ අපට යමක් දුරලීමට කියත්ද මේ කිමෙක්ද? සුළු ඉතා සුළු පහකළ යුතුකරුණකියි. ‘කියත්. ඔවුහු එය අත් හරිත්, මා කෙරෙහිද ශික්ෂාව කැමති (සිල්වත්) යම් භික්ෂූහු වෙත්ද, ඔවුන් කෙරෙහිද නොසතුට පහළ නොකරත්. ඔවුහු එය දුරු කොට, වෙහෙසක් නැතිව, ලොමු දැහැගැනුම් නැතිව, අනුන් දෙන දෙයින් යැපෙන්නෝව, (අද හෙට කෙසේද යන) බලාපොරොත්තු නැති සිතින් යුක්ත වාසය කරත්. උදායීය, එය ඔවුන්ට සවිනැති බැඳුමෙක, අබල බැඳුමෙක, අස්ථිර බැඳුමෙක.
154
‘‘චත්තාරොමෙ , උදායි, පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං. කතමෙ චත්තාරො? ඉධුදායි, එකච්චො පුග්ගලො උපධිපහානාය පටිපන්නො හොති උපධිපටිනිස්සග්ගාය. තමෙනං උපධිපහානාය පටිපන්නං උපධිපටිනිස්සග්ගාය උපධිපටිසංයුත්තා සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති. සො තෙ අධිවාසෙති, නප්පජහති, න විනොදෙති, න බ්‍යන්තීකරොති, න අනභාවං ගමෙති. ඉමං ඛො අහං, උදායි, පුග්ගලං ‘සංයුත්තො’ති වදාමි නො ‘විසංයුත්තො’. තං කිස්ස හෙතු? ඉන්ද්‍රියවෙමත්තතා හි මෙ, උදායි, ඉමස්මිං පුග්ගලෙ විදිතා.
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චො පුග්ගලො උපධිපහානාය පටිපන්නො හොති උපධිපටිනිස්සග්ගාය. තමෙනං උපධිපහානාය පටිපන්නං උපධිපටිනිස්සග්ගාය උපධිපටිසංයුත්තා සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති. සො තෙ නාධිවාසෙති, පජහති, විනොදෙති, බ්‍යන්තීකරොති, අනභාවං ගමෙති. ඉමම්පි ඛො අහං, උදායි , පුග්ගලං ‘සංයුත්තො’ති වදාමි නො ‘විසංයුත්තො’. තං කිස්ස හෙතු? ඉන්ද්‍රියවෙමත්තතා හි මෙ, උදායි, ඉමස්මිං පුග්ගලෙ විදිතා.
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චො පුග්ගලො උපධිපහානාය පටිපන්නො හොති උපධිපටිනිස්සග්ගාය. තමෙනං උපධිපහානාය පටිපන්නං උපධිපටිනිස්සග්ගාය කදාචි කරහචි සතිසම්මොසා උපධිපටිසංයුත්තා සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති; දන්ධො, උදායි, සතුප්පාදො. අථ ඛො නං ඛිප්පමෙව පජහති, විනොදෙති, බ්‍යන්තීකරොති, අනභාවං ගමෙති. සෙය්‍යථාපි, උදායි, පුරිසො දිවසංසන්තත්තෙ (දිවසසන්තත්තෙ (සී. ස්‍යා. කං. පී.)) අයොකටාහෙ ද්වෙ වා තීණි වා උදකඵුසිතානි නිපාතෙය්‍ය; දන්ධො, උදායි, උදකඵුසිතානං නිපාතො. අථ ඛො නං ඛිප්පමෙව පරික්ඛයං පරියාදානං ගච්ඡෙය්‍ය. එවමෙව ඛො, උදායි, ඉධෙකච්චො පුග්ගලො උපධිපහානාය පටිපන්නො හොති උපධිපටිනිස්සග්ගාය. තමෙනං උපධිපහානාය පටිපන්නං උපධිපටිනිස්සග්ගාය කදාචි කරහචි සතිසම්මොසා උපධිපටිසංයුත්තා සරසඞ්කප්පා සමුදාචරන්ති; දන්ධො, උදායි, සතුප්පාදො. අථ ඛො නං ඛිප්පමෙව පජහති, විනොදෙති, බ්‍යන්තීකරොති, අනභාවං ගමෙති. ඉමම්පි ඛො අහං, උදායි, පුග්ගලං ‘සංයුත්තො’ති වදාමි නො ‘විසංයුත්තො’. තං කිස්ස හෙතු? ඉන්ද්‍රියවෙමත්තතා හි මෙ, උදායි, ඉමස්මිං පුග්ගලෙ විදිතා.
‘‘ඉධ පනුදායි, එකච්චො පුග්ගලො ‘උපධි දුක්ඛස්ස මූල’න්ති - ඉති විදිත්වා නිරුපධි හොති, උපධිසඞ්ඛයෙ විමුත්තො. ඉමං ඛො අහං, උදායි, පුග්ගලං ‘විසංයුත්තො’ති වදාමි නො ‘සංයුත්තො’ති . තං කිස්ස හෙතු? ඉන්ද්‍රියවෙමත්තතා හි මෙ, උදායි, ඉමස්මිං පුග්ගලෙ විදිතා. ඉමෙ ඛො, උදායි, චත්තාරො පුග්ගලා සන්තො සංවිජ්ජමානා ලොකස්මිං.
154
“උදායීය, ලෝකයෙහි මේ පුද්ගලයෝ සතර දෙනෙක් වෙත්. ඒ සතර දෙන කවරහුද? උදායීය, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුද්ගලයෙක් උපධි දුරුකිරීම පිණිස, උපධි පහ කිරීම පිණිස පිළිපන්නේ වෙයි. උපධි දුරලීම පිණිස, උපධි පහකිරීම පිණිස, පිළිපන්නාවූ ඒ පුද්ගලයා උපධි හා යෙදුනු කල්පනාවෝ යට කරත්. ඔහු ඒ උපධීන් ඉවසයි. දුරු නොකරයි. නොසංසිඳුවයි. අවසන් නොකරයි. නැතිබවට නොපමුණුවයි. උදායීය, මම මේ පුද්ගලයා කෙලෙස් සහිත යයි කියමි. කෙලෙස් රහිතයයි නොකියමි. එයට හේතු කවරේද? උදායීය, මා විසින් මේ පුද්ගලයා කෙරෙහි ඉඳුරන්ගේ වෙනස් බව දන්නා ලදී.
“උදායීය, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුද්ගලයෙක් උපධි දුරලීම පිණිස, උපධි පහකිරීම පිණිස, පිළිපදින්නේ වෙයි. උපධි දුරලීම පිණිස, උපධි පහකිරීම පිණිස පිළිපදින ඔහු උපධි හා යෙදුන කල්පනාවෝ යට කරත්. ඔහු ඒ උපධීන් නොඉවසයි. දුරු කෙරෙයි, සංසිඳුවයි, අවසන්කරයි. උදායීය, මම මේ පුද්ගලයාද කෙලෙස් සහිතයෙකැයි කියමි. කෙලෙස් රහිතයයි නොකියමි. එයට හේතු කවරේද? උදායීය, මා විසින් මේ පුද්ගලයා කෙරෙහි ඉඳුරන්ගේ වෙනස් බව දන්නා ලදී.
“උදායීය, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුද්ගලයෙක් උපධි දුරලීම පිණිස, උපධි පහකිරීම පිණිස පිළිපන්නේ වෙයි. උපධි දුරලීම පිණිස, උපධි පහකිරීම පිණිස පිළිපන් ඔහු ඇතැම් විටෙක සිහි මුළාව හේතුකොට ගෙන උපධි හා යෙදුනු කල්පනාවෝ යට කරත්. උදායීය, (ඔහුට) සිහිය පහළවීම ප්‍රමාදය. සිහිය පහළවනවාත් සමඟම එය වහාම දුරුකරයි. සංසිඳුවයි. අවසන් කරයි නැති බවට පමුණුවයි. උදායීය, යම්සේ දවසක් මුලුල්ලෙහිම රත්කරණ ලද යකඩ තැටියක දියබිංදු දෙකක් තුනක් වැටේද උදායීය, දියබිඳු වැටීම ප්‍රමාදවෙයිද, වැටෙනවා සමගම ඒ දියබිඳු වහා ක්ෂයවීමට, අවසානයට යන්නේද, උදායීය, එමෙන් මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුද්ගලයෙක් උපධි දුරලීම පිණිස උපධි නැතිකිරීම පිණිස පිළිපදින්නේවේද, උපධි දුරලීම පිණිස උපධි අතහැර දැමීම පණිස පිළිපදින ඔහු කිසිවිටෙක සිහි මුළාව නිසා උපධි හා කල්පනාවෝ යට කරත්ද, උදායීය, සිහිය පහළවීම ප්‍රමාද වෙයි. සිහිය පහළ වනු සමගම වහාම එය දුරු කරයි. සංසිඳුවයි. අවසන් කරයි. නැති බවට පමුණුවයි. උදායීය මම මේ පුද්ගලයාද කෙලෙස් සහිතයයි කියමි. කෙලෙස් රහිතයයි නොකියමි. එයට හේතු කවරේද? උදායීය, මේ පුද්ගලයා කෙරෙහි මා විසින් ඉඳුරන්ගේ වෙනස් බව දන්නා ලදී.
උදායීය, මේ ලෝකයෙහි ඇතැම් පුද්ගලයෙක් පඤ්චස්කන්ධ උපධිය දුකට මුලයයි දැන ක්ලේශ උපධිය නැත්තෙක් වේද නිවන අරමුණු කිරීමෙන් කෙලෙසුන් කෙරෙන් මිදුනේද, උදායීය මම මේ පුද්ගලයා කෙලෙස් රහිතයෙකැයි කියමි. කෙලෙස් සහිතයෙකැයි නොකියමි. එයට හේතු කවරේද? උදායීය මේ පුද්ගලයා කෙරෙහි ඉඳුරන්ගේ වෙනස් බව මා විසින් දන්නා ලදී.
155
‘‘පඤ්ච ඛො ඉමෙ, උදායි, කාමගුණා. කතමෙ පඤ්ච? චක්ඛුවිඤ්ඤෙය්‍යා රූපා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා, සොතවිඤ්ඤෙය්‍යා සද්දා...පෙ.... ඝානවිඤ්ඤෙය්‍යා ගන්ධා... ජිව්හාවිඤ්ඤෙය්‍යා රසා... කායවිඤ්ඤෙය්‍යා ඵොට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා. ඉමෙ ඛො, උදායි, පඤ්ච කාමගුණා. යං ඛො, උදායි, ඉමෙ පඤ්ච කාමගුණෙ පටිච්ච උප්පජ්ජති සුඛං සොමනස්සං ඉදං වුච්චති කාමසුඛං මිළ්හසුඛං (මීළ්හසුඛං (සී. පී.)) පුථුජ්ජනසුඛං අනරියසුඛං, න සෙවිතබ්බං, න භාවෙතබ්බං, න බහුලීකාතබ්බං; ‘භායිතබ්බං එතස්ස සුඛස්සා’ති වදාමි.
155
උදායීය, මේ කාමගුණ පසෙකි. ඔහු කවරහුද? ඉෂ්ට කාන්ත මන වඩන ප්‍රිය ස්වභාවය ඇති ඇලුම් කරණ ඇසින් දැක්ක යුතු රූපයෝය. ඉෂ්ටවූ කාන්තවූ මන වඩන්නාවූ ප්‍රියවූ කාමයෙන් යුතු කණින් ඇසියයුතු ශබ්දයෝය. ඉෂ්ටවූ කාන්තවූ මන වඩන්නාවූ ප්‍රියවූ කාමයෙන් යුතු නාසයෙන් දත යුතු ගන්ධයෝය. ඉෂ්ටවූ කාන්තවූ මන වඩන්නාවූ ප්‍රියවූ කාමයෙන් යුතු දිවෙන් දතයුතු රසයෝය. ඉෂ්ට කාන්ත මන වඩන ප්‍රිය කයින් දතයුතු ස්පර්ශයෝ යන මොහු පස්කම් ගුණයෝය.
“උදායීය, මේ පස්කම් ගුණ නිසා යම් සැප සොම්නසක් උපදීද, මේ කාම සැපය, අසුචි සැපයෙක, පුහුදුන් සැපයෙක, අනාර්ය සැපයෙක, සේවනය නොකළ යුත්තෙක, නොවැඩිය යුත්තෙක, බහුල නොකළ යුත්තෙකැයි කියනු ලැබේ. මේ සැපයට බිය විය යුතුයයි කියමි.
156
‘‘ඉධුදායි , භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි...පෙ.... පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, විතක්කවිචාරානං වූපසමා... දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, පීතියා ච විරාගා... තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, සුඛස්ස ච පහානා... චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. ඉදං වුච්චති නෙක්ඛම්මසුඛං පවිවෙකසුඛං උපසමසුඛං සම්බොධසුඛං, ආසෙවිතබ්බං, භාවෙතබ්බං, බහුලීකාතබ්බං; ‘න භායිතබ්බං එතස්ස සුඛස්සා’ති වදාමි.
‘‘ඉධුදායි, භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි...පෙ.... පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදං ඛො අහං, උදායි, ඉඤ්ජිතස්මිං වදාමි. කිඤ්ච තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං? යදෙව තත්ථ විතක්කවිචාරා අනිරුද්ධා හොන්ති ඉදං තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං. ඉධුදායි, භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූපසමා...පෙ.... දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ඉඤ්ජිතස්මිං වදාමි. කිඤ්ච තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං? යදෙව තත්ථ පීතිසුඛං අනිරුද්ධං හොති ඉදං තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං. ඉධුදායි, භික්ඛු පීතියා ච විරාගා...පෙ.... තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ඉඤ්ජිතස්මිං වදාමි. කිඤ්ච තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං? යදෙව තත්ථ උපෙක්ඛාසුඛං අනිරුද්ධං හොති ඉදං තත්ථ ඉඤ්ජිතස්මිං. ඉධුදායි, භික්ඛු සුඛස්ස ච පහානා...පෙ.... චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදං ඛො අහං, උදායි, අනිඤ්ජිතස්මිං වදාමි.
‘‘ඉධුදායි , භික්ඛු විවිච්චෙව කාමෙහි...පෙ.... පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති; ඉදං ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූපසමා... දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු පීතියා ච විරාගා... තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු සුඛස්ස ච පහානා... චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො රූපසඤ්ඤානං සමතික්කමා පටිඝසඤ්ඤානං අත්ථඞ්ගමා නානත්තසඤ්ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්චායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො ආකාසානඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ‘අනන්තං විඤ්ඤාණ’න්ති විඤ්ඤාණඤ්චායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො ; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො විඤ්ඤාණඤ්චායතනං සමතික්කම්ම ‘නත්ථි කිඤ්චී’ති ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉදම්පි ඛො අහං, උදායි, ‘අනල’න්ති වදාමි, ‘පජහථා’ති වදාමි, ‘සමතික්කමථා’ති වදාමි. කො ච තස්ස සමතික්කමො? ඉධුදායි, භික්ඛු සබ්බසො නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං සමතික්කම්ම සඤ්ඤාවෙදයිතනිරොධං උපසම්පජ්ජ විහරති, අයං තස්ස සමතික්කමො; ඉති ඛො අහං, උදායි, නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනස්සපි පහානං වදාමි. පස්සසි නො ත්වං, උදායි, තං සංයොජනං අණුං වා ථූලං වා යස්සාහං නො පහානං වදාමී’’ති? ‘‘නො හෙතං, භන්තෙ’’ති.
ඉදමවොච භගවා. අත්තමනො ආයස්මා උදායී භගවතො භාසිතං අභිනන්දීති.
156
උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් කාමයන්ගෙන් වෙන්ව අකුසලයන්ගෙන් වෙන්ව, විතර්ක විචාර සහිත විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැප ඇති ප්‍රථම ධ්‍යානයට එළඹ වාසය කරයිද, විතර්ක විචාරයන්ගේ සංසිඳවීමෙන් සිතෙහි පැහැදීම ඇති. සිත පිළිබඳ එකඟබව ඇති, අවිතර්ක අවිචාර සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැපය ඇති ද්විතීය ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, ප්‍රීතියෙහිද නො ඇලීමෙන් උපෙක්ෂා ඇත්තේ වාසය කරයිද, සිහියෙන් යුක්ත වූයේ නුවණින් යුක්තවූයේ ශරීරයෙන් සුවය විඳින්නේද, යම් ඒ ධ්‍යානයක් උපේක්ෂා ඇත්තේ සිහි ඇත්තේ සැප විහරණ ඇත්තේයයි ආර්යයෝ කියත්ද ඒ තුන්වන ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, සැපය දුරු කිරීමෙන්ද, දුක දුරු කිරීමෙන්ද, පළමුවම සොම්නස් දොම්නස් දෙදෙනාගේ නැති කිරීමෙන් දුක්ද නොවූ සැපද නොවූ උපේක්ෂා සිහියෙන්. පිරිසිදු බව ඇති සතරවන ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, මේ කාමයෙන් නික්මුනු සැපයයිද, විවේකයෙන් ලත් සැපයයිද, කෙලෙස් සංසිඳුවීමෙන් ලත් සැපයයිද, මාර්ගාවබෝධය පිණිස සැපයයිද, සේවනය කළයුතු සැපයයිද, වැඩිය යුතු සැපයයිද, බහුල කළයුතු සැපයයිද කියනු ලැබේ. මේ සැපයට බිය නොවිය යුතුයයි කියමි.
“උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් කාමයන්ගෙන් වෙන්ව අකුශල ධර්මයන්ගෙන් වෙන්වම විතර්ක සහිතවූ විචාර සහිතවූ විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැපය ඇති ප්‍රථම ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, උදායීය, මම මෙය කම්පාවන ස්වභාවය ඇත්තේයයි කියමි. එහි කම්පාවීම නම් කුමක්ද, එහි නිරුද්ධ නොකළාවූ විතර්ක විචාරයෝ වෙත්ද, මේ එහි කම්පාවීමයි. උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් විතර්ක විචාරයන්ගේ සංසිඳවීමෙන් තමා තුළ පැහැදීම ඇති, හිතේ එකඟ බව ඇති, විතර්ක රහිතවූ, විචාර රහිතවූ, සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැපය ඇති දෙවෙනි ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, උදායීය, මෙයද මම කම්පාවන ස්වභාවය ඇත්තේයයි කියමි. එහි කම්පාවීම නම් කුමක්ද? එහි යම් නිරුද්ධ නොකළාවූ ප්‍රීතිය හා සැපය වේද මේ එහි කම්පාවීමයි. උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් ප්‍රීතියේද නොඇලීමෙන් උපේක්ෂා ඇත්තේ වාසය කරයි, සිහියෙන් යුක්තවූ නුවණින් යුක්තවූයේ ශරීරයෙන් සුවය විඳින්නේද, යම් ඒ ධ්‍යානයක් උපෙක්ෂා ඇත්තේ සිහි ඇත්තේ සැප විහරණ ඇත්තේයයි ආර්යයෝ කියද්ද, ඒ තුන්වන ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, උදායීය, මම මෙයද කම්පාවන ස්වභාවය ඇත්තේ යයි කියමි. එහි කම්පාවීම නම් කුමක්ද? එහි නිරුද්ධ නොකළාවූ උපේක්ෂා සැපයක් වේද, මේ එහි කම්පාවීමයි. උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් සැපය දුරු කිරීමෙන්ද, දුක දුරුකිරීමෙන්ද, පළමුවම සොම්නස් දොම්නස් දෙදෙනාගේ නැසීමෙන් දුක්ද නොවූ සැපද නොවූ උපේක්ෂා සිහියෙන් පිරිසිදු බව ඇති සතරවන ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, උදායීය, මෙය මම කම්පා නොවන ස්වභාවය ඇත්තේයයි කියමි.
“උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් කාමයන්ගෙන් වෙන්වම අකුශල ධර්මයන්ගෙන් වෙන්වම විතර්ක සහිතවූ විචාර සහිතවූ විවේකයෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැපය ඇති පළමුවන ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, උදායීය, මෙය මම සෑහේයයි නොකියමි. ‘දුරුකරව්’ යයි කියමි. ‘ඉක්මවව්’ යයි කියමි. එහි ඉක්මවීම නම් කුමක්ද? උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් විතර්ක විචාරයන් සන්සිඳවීමෙන් තමා තුළ පැහැදීම ඇති. හිතේ එකඟබව ඇති, විතර්ක රහිතවූ විචාර රහිතවූ සමාධියෙන් හටගත් ප්‍රීතිය හා සැපය ඇති දෙවන ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, මේ එය ඉක්මවීමයි. උදායීය, මෙයද මම සෑහේයයි නොකියමි. දුරුකරව්යයි කියමි. ඉක්මවව්යයි කියමි. එහි ඉක්මවීම නම් කුමක්ද? උදායීය, මේ ලෝකයෙහි භික්ෂුවක් ප්‍රීතියගේද නො ඇලීමෙන් උපේක්ෂා ඇත්තේ වාසය කරයි. සිහියෙන් යුක්තවූයේ නුවණින් යුක්තවූයේ ශරීරයෙන් සුවය විඳින්නේද, යම් ඒ ධ්‍යානයක් උපේක්ෂා ඇත්තේ සිහි ඇත්තේ සැප විහරණ ඇත්තේයයි ආර්යයෝ කියද්ද, ඒ තුන්වන ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද මේ එය ඉක්මවීමයි. උදායීය, මම මෙයද සෑහේයයි නොකියමි. ‘දුරු කරව්’යයි කියමි. ඉක්මවව්’යයි කියමි. එහි ඉක්මවීම නම් කුමක්ද? උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් සැපයද පහ කිරීමෙන් දුකද පහකිරීමෙන් පළමුවම සොම්නස් දොම්නස් දෙදෙනාගේ නැසීමෙන් දුක්ද නොවූ සැපද නොවූ උපෙක්ෂා සිහියෙන් පිරිසිදු බව ඇති ඒ සිවුවන ධ්‍යානයට පැමිණ වාසය කරයිද, මේ එය ඉක්මීමයි. උදායීය, මම මෙයද සෑහේයයි නොකියමි. ‘දුරු කරව්’යයි කියමි. ‘ඉක්මවව්’යයි කියමි. එහි ඉක්මවීම කුමක්ද, උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් සර්වප්‍රකාරයෙන් රූපසංඥාවන්ගේ ඉක්ම වීමෙන්, පටිඝසංඥාවන්ගේ දුරලීමෙන් නානත්තසංඥාවන්ගේ මෙනෙහි නොකිරීමෙන් ආකාශය අනන්තයයි ආකාශානඤ්චායතනයට පැමිණ වාසය කරයි. මේ එය ඉක්මවීමයි. උදායීය, මම මෙයද සෑහේයයි නොකියමි. ‘දුරුකරව්’යයි කියමි. ‘ඉක්මවව්’යයි කියමි. එය ඉක්මවීම කවරේද? උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් සර්වප්‍රකාරයෙන් ආකාශානඤ්චායතනය ඉක්මවා විඤ්ඤාණය අනන්තයයි විඤ්ඤාණඤ්චායතනයට පැමිණ වාසය කරයි. මේ එය ඉක්මවීමයි. උදායීය, මම මෙයද සෑහේයයි නොකියමි. ‘දුරුකරව්’යයි කියමි. ‘ඉක්මවව්ය’යි කියමි. එය ඉක්මවීම නම් කුමක්ද, උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් සර්වප්‍රකාරයෙන් විඤ්ඤාණඤ්චායතනය ඉක්මවා කිසිවක් නැතැයි ආකිඤ්චඤ්ඤායතනයට පැමිණ වාසය කරයි. මේ එය ඉක්ම වීමයි. උදායීය. මම මෙයද, සෑහේයයි නොකියමි. ‘දුරු කරව්’යයි කියමි. ‘ඉක්මවව්’යයි කියමි. එහි ඉක්මවීම කුමක්ද?
“උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් සර්වප්‍රකාරයෙන් ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය ඉක්මවා නෙවසඤ්ඤාණාසඤ්ඤායතනයට පැමිණ වාසය කරයි. මේ එය ඉක්මවීමයි. උදායීය, මම මෙයද සෑහේයයි නොකියමි. ‘දුරුකරව්’යයි කියමි. ‘ඉක්මවව්’යයි කියමි. උදායීය, මේ ශාසනයෙහි භික්ෂුවක් සර්වප්‍රකාරයෙන් නෙවසඤ්ඤාණාසඤ්ඤායතනය ඉක්මවා සඤ්ඤාවෙදයිත නිරෝධයට පැමිණ වාසය කරයි. මේ එය ඉක්මවීමයි. උදායීය, මෙසේ මම නෙවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනයාගේද දුරු කිරීම කියමි. උදායීය, මම කුඩාවූ හෝ මහත්වූ හෝ යම් සංයෝජනයක්හුගේ පහකිරීම නොකියම්ද එවැනි සංයෝජනයක් දක්නෙහිද?
“ස්වාමීනි, එසේ නොවේය”යි කීය.
“භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ සූත්‍රය දෙසනා කළහ. ආයුෂ්මත් උදායී ස්ථවිරයන් වහන්සේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ කීමට සතුටු විය.
7. චාතුමසුත්තං 7. චාතුම සූත්‍රය
8. නළකපානසුත්තං 8. නලකපාන සූත්‍රය
9. ගොලියානිසුත්තං 9. ගුලිස්සානි සූත්‍රය
10. කීටාගිරිසුත්තං 10. කීටාගිරි සූත්‍රය