ප්‍ර‍ත්‍යය විභාගය.

(1) මේ සූවිසි ප්‍ර‍ත්‍යයන් අතුරින් ආලම්බන - අනන්තර - සමනන්තර- උපනිශ්‍ර‍ය - පුරෙජාත - ආසෙවන - සම්ප්‍ර‍යුක්ත - නාස්ති-විගත යන ප්‍ර‍ත්‍යය නවය අරූප ධර්‍මයනට ප්‍ර‍ත්‍යය වේ.

පශ්චාජ්ජාත ප්‍ර‍ත්‍යය රූප ධර්‍මයනට ප්‍ර‍ත්‍යය වේ.

සෙසු තුදුස් (14) ප්‍ර‍ත්‍යය රූප අරූප දෙකට ම ප්‍ර‍ත්‍යය වේ.

(2) හේතු - අනන්තර - සමනන්තර -ආසෙවන -පච්ඡාජාත කර්‍ම විපාක ධ්‍යාන -මාර්‍ග සම්ප්‍ර‍යුක්ත -නාස්තී-විගත ප්‍ර‍ත්‍යය අරූප ධර්‍ම යැ.

පූර්‍වෙජාත ප්‍ර‍ත්‍යය රූප ධර්‍ම යි.

ආලම්බන උප නිශ්‍ර‍යද්‍වය ය ප්‍ර‍ඥප්තිය හා රූප ධර්‍ම යි.

සෙස්ස රූපාරූප ධර්‍ම වේ.

(3) අනන්තර- සමනන්තර-ආසෙවන - නත්‍ථි - විගත ප්‍ර‍ත්‍යය අතීත කාලික ය. ආලම්බනාධිපති - ආලම්බ නොපනිශ්‍ර‍ය දෙක ත්‍රෛකාලික ද කාලවිමුක්ත ද වේ.

කර්‍ම ප්‍ර‍ත්‍යය, අතීත-ප්‍ර‍ත්‍යුත්පන්න වශයෙන් ද්විකාලීක වේ. සෙසු පසළොස (15) ප්‍ර‍ත්‍යුත්පන්න යැ.

(4) අනන්තර -සමනන්තර -අනන්තරොපනිඃශ්‍ර‍ය - ප්‍ර‍කෘතොපනිඃශ්‍ර‍ය ආසෙවන -නානාක්‍ෂණික කර්‍ම -නාස්ති -විගත ප්‍ර‍ත්‍යය ද ජනක කර්ම වේ. උපස්තම්භක නොවේ.

පශ්චාජ්ජාත ප්‍ර‍ත්‍යය උපස්තම්භක වේ. ජනක නොවේ.

සෙස්සෝ ජනක ද, උපස්තම්භක ද වෙති.

මේ ප්‍ර‍ත්‍යය වශයෙන් විභාගය යි.